Kubki smakowe na języku – funkcje, rodzaje i ciekawostki

Kubki smakowe na języku – funkcje,
rodzaje i ciekawostki
Smak jest jednym z podstawowych zmysłów człowieka. To dzięki niemu
jesteśmy w stanie delektować się potrawami, ale również jesteśmy w stanie
wyczuć potencjalnie szkodliwe produkty. Zmysł smaku powiązany jest ze
zmysłem węchu, a nawet ze wzrokiem. Jak wiadomo najpierw jemy oczami,
dopiero potem czujemy zapach, a na samym końcu smak. Za odbieranie
bodźców smakowych odpowiedzialne są komórki znajdujące się w kubkach
smakowych.
Kubki smakowe
Receptorami smaku są komórki smakowe znajdujące się w kubkach smakowych. W
każdym kubku smakowym jest od 50 do 100 komórek smakowych. Zbudowane są z
części szczytowej i podstawno-bocznej. W części szczytowej znajduje się włosek
smakowy, składający się z kilku sklejonych ze sobą mikrokosmków.
Kubki smakowe rozmieszczone są w brodawkach języka, utworzonych z
błony śluzowej języka, na podniebieniu, w górnej części przełyku oraz w
krtani.
Kubki smakowe – funkcje
Zadaniem komórek smakowych znajdujących się w kubkach smakowych jest odbieranie
smaków. Wyróżnia się cztery podstawowe smaki: słodki, słony, gorzki i kwaśny oraz
dodatkowe – umami. W 1908 roku zostały odkryte receptory odbierające smak kwasu
glutaminowego, a w roku 2000 oficjalnie zostaje uznany piąty smak. Znajduje się on w
produktach bogatych w białko np. w mięsie, potrawach sfermentowanych, sosach
rybnych i sojowym, a także w pomidorach, orzechach, brokułach i grzybach. Istnieje
również smak Ca2+, czyli tłusty. Naukowcy przypuszczają, że jest to smak lipidów, a
odbierany jest przez fragmenty receptorów odpowiedzialnych odczuwanie słodkiego
smaku.
Komórki smakowe zostają pobudzone poprzez substancje rozpuszczone w śluzie
pokrywającym błonę śluzową w okolicach kubków smakowych. Pobudzane są one w
różnym stopniu, ponadto wrażliwość komórek smakowych znajdujących się w kubkach
ulokowanych w błonie śluzowej języka, krtani i gardle nie jest taka sama.
Kubki smakowe – rodzaje
Wyróżnia się cztery rodzaje brodawek: nitkowate, liściaste, grzybowate i okolne. Kubki
smakowe znajdują się we wszystkich brodawkach poza nitkowatymi. Brodawki liściaste
znajdują się na górno-bocznej tylnej powierzchni języka, tworząc szeregi. Brodawki
grzybowate rozmieszczone są na tylno-górnej powierzchni języka, a brodawki okolne
leżą w jednej linii wzdłuż bruzdy granicznej języka.
Do niedawna uważano, że na języku istnieją strefy odpowiedzialne za rozróżnianie
poszczególnych smaków. Było to wynikiem błędnego tłumaczenia tekstu z 1901 roku
„Zur Psychophysik des Geschmackssinnes”. W 1974 roku tekst został ponownie
sprawdzony i wiadomo już, że mapa smaków nie istnieje, a receptory odbierające różne
smaki są rozmieszczone na całym języku.
Za odczuwanie danego smaku odpowiadają konkretne substancje chemiczne. W
przypadku smaku słodkiego są to węglowodany i alkohole, gorzkiego alkaloidy (często
trucizny), słonego sole sodu i potasu, a w przypadku kwaśnego jony wodorowe.
Kubki smakowe – ciekawostki
Dorosły człowiek ma około 10000 kubków smakowych.
Kubki smakowe są wrażliwsze u kobiet w ciąży.
Wrażliwość na smaki, przede wszystkim gorzki i słodki, jest różna u każdego
człowieka, ponieważ jest to uwarunkowane genetycznie.
Liczba kubków smakowych zmniejsza się z wiekiem.
Istnieje choroba, polegająca na utracie zdolności odczuwania smaku – aguezja.
Musimy pamiętać o tym, że smak jest ściśle sprzężony z węchem. Połączenie zmysłu
smaku i zapachu polega na tym, że impuls docierający do kory mózgowej nerwami
czaszkowymi dociera zarówno z obszarów śluzówki języka jak i nosa. Ludzki nos jest w
stanie rozróżnić około 20000 zapachów. Trzeba więc pamiętać, aby nasze potrawy nie
tylko dobrze smakowały, ale i pięknie pachniały.
Literatura:
„Fizjologia człowieka w zarysie” Władysław Z. Traczyk
‘Histologia” Wojciech Sawicki, Jacek Malejczyk
„Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny” Stanisław Konturek
Author: Karolina Kowalska
Link do artykułu: http://bonavita.pl/kubki-smakowe-na-jezyku-funkcje-rodzaje-iciekawostki