Nazwa przedmiotu: TEORIA I METODYKA PIŁKI SIATKOWEJ

Nazwa przedmiotu:
Kod przedmiotu
Liczba punktów ECTS
TEORIA I METODYKA
PIŁKI SIATKOWEJ
Blok przedmiotów: praktyczny
Kierunek: Wychowanie Fizyczne
Rok, semestr – rok II, sem. IV
Rodzaj studiów: stacjonarne.
Odpowiedzialny za realizację programu:
mgr Marcin Ściślak
Język wykładowy – j. polski, j. angielski.
Prowadzący mgr Marcin Ściślak, dr Krzysztof Kałużny,
dr Ireneusz Cichy, mgr Sara Wawrzyniak,
mgr Damian Pawlik
Liczba godzin kursu: 24
Poziom przedmiotu – podstawowy
Formuła nauczania – zajęcia mają charakter praktyczny, w trakcie których treści
realizowane są poprzez zastosowanie metod słownych i działania praktycznego, oraz
samodzielnego prowadzenia jednostki lekcyjnej wg przygotowanego scenariusza.
Cele kształcenia w przedmiocie:
- wyposażenie studentów w wiedzę i umiejętności niezbędne do planowania, przygotowania
i prowadzenia lekcji z wykorzystaniem gry w piłkę siatkową, we wszystkich typach szkół;
- przygotowanie studentów do samodzielnej realizacji jednostki lekcyjnej wykorzystującej
nauczanie i doskonalenie wybranych elementów gry w piłkę siatkową do kształtowania
zdolności psychomotorycznych ucznia;
-
przygotowanie
studentów
do
organizacji
oraz
prowadzenia
współzawodnictwa
i sędziowania na różnych poziomach rozgrywek szkolnych.
Zakładane efekty po zakończeniu kursu w zakresie:
w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznej:
1. Student wymienia, rozpoznaje i odtwarza zasoby zabaw, gier i środków stosowanych
w dyscyplinie oraz podstawowych zasad działania podczas gry.
2. Student demonstruje znajomość podstawowych przepisów gry w piłkę siatkową oraz
stosuje wiadomości dotyczących dyscypliny.
w zakresie umiejętności praktycznych:
1.Student potrafi zastosować wyróżnione umiejętności z zakresu: gotowości do gry, przemieszczania
się po boisku, odbicia piłki oburącz górą i dołem, zagrywki, ataku i bloku - w stopniu
umożliwiającym prawidłową demonstrację ich wykonania.
2. Student potrafi wykorzystać nabyte umiejętności umożliwiające prowadzenie wybranej odmiany
gry.
3. Student potrafi zastosować zasady organizacji współzawodnictwa oraz przeprowadzić sędziowanie
wybranej odmiany gry na poziomie szkolnym.- nabycie podstawowych umiejętności organizacji
współzawodnictwa szkolnego i sędziowania.
w zakresie kompetencji personalno- społecznych:
INDYWIDUALNE: student przyjmuje rolę prowadzącego wybraną część scenariusza lekcji, ocenia
pracę własną oraz omawia realizowane przez siebie zadania.
ZESPOŁOWE: student współpracuje z partnerem podczas realizacji scenariusza lekcji, wymienia
poglądy w grupie, pracuje w zespole, organizuje i koordynuje pracę zespołu.
Treści merytoryczne przedmiotu:
1. Organizacja kształcenia w przedmiocie. Charakterystyka gry w piłkę siatkową
i jej odmian jako środka wspomagającego fizyczną edukację dzieci i młodzieży.
Ćwiczenia wprowadzające do nauczania gry.
2. Metodyka nauczania wyróżnionych czynności w grze (postawa gotowości
i przemieszczanie się po boisku, odbicie oburącz górą).
3. Czynności z piłką - metodyka nauczania odbicia oburącz dołem. Doskonalenie
postawy gotowości do gry i odbicia oburącz górą w minisiatkówce.
4. Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu zagrywki
i doskonalenie odbić w minisiatkówce za pomocą gier uproszczonych.
5. Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu ataku w zależności
od poziomu umiejętności ćwiczących. Ogólne zasady prowadzenia gry
w siatkówkę halową – organizacja zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika.
6. Metodyka nauczania bloku pojedynczego. Wykorzystanie poznanych czynności
(elementów technicznych) do realizacji działań ofensywnych i defensywnych
w grze w siatkówkę halową.
7 – 12 (zajęcia prowadzone przez studentów wg przygotowanego scenariusza lekcji).
Scenariusz lekcji oraz warunki jego realizacji:

Wykorzystanie gier i zabaw w ćwiczeniach wprowadzających do
nauczania gry.

Zastosowanie wybranej formy gry (małe, uproszczone, szkolne)
w siatkówkę jako środka wspomagającego psychomotoryczny rozwój ucznia.

Nauczanie odbicia piłki (oburącz górą lub dołem) w postawach
stałych. W części wstępnej uwzględnić doskonalenie postawy gotowości do gry
oraz przemieszczania się po boisku w formie zabawowej i gier uproszczonych.

Nauczanie zagrywki tenisowej z miejsca z równoczesnym
doskonaleniem odbić piłki oburącz górą lub dołem w minisiatkówce (2x2,
3x3).

Doskonalenie zagrywki tenisowej i odbić piłki w formie fragmentów
gry w minisiatkówkę (4x4) i w siatkówkę halową.

Doskonalenie wybranych czynności w grze w formie gry szkolnej
w minisiatkówkę lub siatkówkę halową. Podać warunki realizacji lekcji (wiek
grających, użyte sprzęty, dokonane modyfikacje).
Warunki zaliczenia ćwiczeń lub biernego uczestnictwa w zajęciach:
1. Każde ćwiczenie powinno być usprawiedliwione na podstawie stosownego
dokumentu (zwolnienie lekarskie, zaświadczenie z klubu sportowego, itp.).
2. Każda nieobecność musi być zaliczona na podstawie pisemnie przygotowanej
tematyki opuszczonego ćwiczenia i odpowiedzi ustnej (wg zagadnień i zadań
szczegółowych).
3. Studenci biernie uczestniczący w zajęciach uzyskują zaliczenie na podstawie
hospitacji danego ćwiczenia (w formie drukowanej).
4. Studenci posiadający ITS, IOS obowiązani są do ustalenia z prowadzącym grupę
terminu i sposobu realizacji programu w przedmiocie zgodnie z regulaminem studiów
(przed rozpoczęciem semestru).
Warunki uczestnictwa w realizacji przedmiotu:
1. Uczestnictwo w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów.
2. Strój sportowy (obuwie zmienne, sportowe przeznaczone do hali).
3. Gwizdek sędziowski.
4. Posiadanie zestawu materiałów dydaktycznych oraz bieżących notatek zawierających
problematykę realizowaną na poszczególnych ćwiczeniach.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
1. Aktywne uczestnictwo w zajęciach.
2. Pozytywna ocena z kontroli bieżącej.
3. Pozytywna ocena z przepisów gry w minisiatkówkę i siatkówkę halową.
4. Pozytywna ocena z kolokwium z teorii i metodyki gry w piłkę siatkową.
5. Pozytywna ocena z testu sprawności ukierunkowanej.
6. Pozytywna ocena z sędziowania wybranej odmiany gry.
7. Pozytywne zaliczenie wszystkich 6 pisemnych zadań do realizacji przez studentów
(1 tydzień na zaliczenie pisemne zadania, 2 dwa tygodnie na zaliczenie ustne).
Niezaliczenie jednego zadania w wymienionych 3 terminach jest równoznaczne
z niezaliczeniem przedmiotu.
8. Zaliczenie wszystkich zadań od 1 do 6 upoważnia do prowadzenia lekcji.
9. Pozytywna ocena realizacji scenariusza i prowadzenia lekcji .
Spis zalecanych lektur:
1. Haratym D., Jagusz M. Gry i zabawy w nauczaniu piłki siatkowej. AWF Wrocław, 1993.
2. Koszczyc T., Wołyniec J., Guła-Kubiszewska H. (red.). Aktywność ruchowa dzieci
i młodzieży. AWF Wrocław, 2007.
3. Mroczek D., Seweryniak T. Odmiany gry w piłkę siatkową. [W:] Wołyniec J. (red.).:
Przepisy gier sportowych w zakresie podstawowym. Wydawnictwo „BK”, Wrocław,
2006.
4. Naglak Z. Nauczanie i uczenie się wielopodmiotowej gry z piłką - Tom 1 Kształcenie
gracza na wstępnym etapie, AWF Wrocław, 2005.
5. Papageorgiou A., Spitzley W. Piłka siatkowa – podręcznik nauczania podstawowego.
Oficyna wydawnicza „Marshal”, Wrocław, 1999.
6. PZPS: Przepisy gry 2011, http://www.pzps.pl
7. Superlak E. Piłka siatkowa. Techniczno – taktyczne przygotowanie do gry.
Wydawnictwo „BK”, Wrocław, 2005.
8. Szczepanik M., Klocek T. Siatkówka w szkole. AWF, Kraków, 1998.
9. Uzarowicz J.: Siatkówka.: Co jest grane? Wydawnictwo BK, Kraków 2001.
10. Wołyniec J. Funkcja i zasady organizacji współzawodnictwa, [W:] Wołyniec J. (red.).:
Przepisy gier sportowych w zakresie podstawowym. Wydawnictwo „BK”, Wrocław,
2006.
11. Wróblewski P. Piłka siatkowa w szkole - poradnik metodyczny. Wydawnictwo WSiP
Warszawa, 2005.
12. Kasza W., Zdebska H. Piłka siatkowa. Obrona pola w ujęciu taktycznym. COS,
Warszawa, 2007.
13. Materiały dydaktyczne dla nauczycieli: www.akademiasiatkowki.com.pl
14. Ryś G., Kasza W., Krzyżanowski Z. Piłka siatkowa na Orlikach. Biblioteka Polskiej
Siatkówki APS, Warszawa, 2012.
15. Wróblewski P. Radosna siatkówka - zeszyt metodyczno-szkoleniowy dla klas 1-3.
Biblioteka Polskiej Siatkówki APS, Warszawa 2010.
TEORIA I METODYKA GRY W PIŁKĘ SIATKOWĄ
Autorzy: dr J. Wołyniec, dr D. Mroczek, mgr M. Ściślak
Ćwiczenie 1
Temat: Organizacja kształcenia w przedmiocie.
Charakterystyka gry w piłkę siatkową i jej odmian jako środka wspomagającego
fizyczną edukację dzieci i młodzieży. Ćwiczenia wprowadzające do nauczania gry.
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Omówienie warunków realizacji programu w przedmiocie: warunków uczestnictwa,
kryteriów zaliczenia, zasad bezpieczeństwa.
1.2. Charakterystyka odmian gry w piłkę siatkową – z szczególnym uwzględnieniem
aspektów
prospołecznych,
wychowawczych,
zdrowotnych
oraz
sprawności
psychomotorycznych.
1.3. Wykorzystanie
ćwiczeń
wprowadzających
do
nauczania
gry
jako
środka
wspomagającego rozwój sprawności psychomotorycznej uczniów.
1.4. Wychowawcza i dydaktyczna funkcja przepisów gry w piłkę siatkową.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Przedstaw definicje i omów odmiany gry w piłkę siatkową (siatkówka halowa, siatkówka
plażowa, minisiatkówka).
2.2. Opanuj przepisy dotyczące boiska, urządzeń, uczestników gry, zasad zdobywania
punktów (siatkówka halowa).
2.3. Opracuj pisemnie co najmniej 5 zabaw lub gier wprowadzających do nauczania gry
z wyróżnieniem zadań dodatkowych (np. zaspokajanie hedonistycznych potrzeb dziecka,
rozwój zdolności koordynacyjnych, itp.).
3. Pytania kontrolne:
3.1. Co wyróżnia piłkę siatkową jako grę zespołową (na podstawie definicji odmian gry)?
3.2. Jak rozumiesz funkcję odmian gry w piłkę siatkową w aspekcie prospołecznym
i
utylitarnym
–
przygotowującym
do działań w środowisku
cywilizacyjnym
i kulturowym?
3.3. Jakie różnice mogą wystąpić w przepisach gry aby przeprowadzić grę w siatkówkę
halową i minisiatkówkę (boisko, siatka, piłka, uczestnicy)?
4. Literatura: 1, 3, 4, 11, 14, 16.
Ćwiczenie 2
Temat:. Metodyka nauczania wyróżnionych czynności w grze (postawa gotowości
i przemieszczanie się po boisku, odbicie oburącz górą).
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego odbicia piłki
oburącz górą.
1.2. Prezentacja
gier
uproszczonych
doskonalących
postawę
gotowości
do
gry
i przemieszczanie się po boisku. Stosowanie ćwiczeń przygotowawczych do nauczania
odbić piłki.
1.3. Przedstawienie ćwiczeń nauczających odbicia oburącz górą.
1.4. Zasady oceny efektywności stosowanych ćwiczeń (zadanie, cel szczegółowy,
organizacja, treść, efekt końcowy).
1.5. Klasyfikacja czynności (elementów techniki) wykorzystywanych w działaniach podczas
gry.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania postawy gotowości do
gry i opanuj co najmniej trzy specyficzne dla siatkówki, sposoby przemieszczania się po
boisku.
2.2. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego odbicia piłki oburącz górą.
2.3. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń doskonalących postawę gotowości do gry
i przemieszczania się po boisku.
2.4. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń nauczających odbicia piłki oburącz górą.
2.5 Zapoznaj się z przepisami gry dotyczącymi odbicia piłki.
3. Pytania kontrolne:
3.1. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego odbicia piłki oburącz górą w postawach
stałych?
3.2. Jak możemy uprościć grę lub ćwiczenie (sprzęt, przepisy) aby wspomóc proces nauczania
odbicia piłki oburącz lub doskonalić sposoby przemieszczania się po boisku?
3.3. Jakie znasz przykłady ćwiczeń nauczających odbicia oburącz górą, w których spełniony
jest dowolny warunek konieczny poprawnego wykonania odbicia?
4. Literatura: 2, 6, 7, 8, 13.
Ćwiczenie 3
Temat: Czynności z piłką - metodyka nauczania odbicia oburącz dołem. Doskonalenie
postawy gotowości do gry i odbicia oburącz górą w minisiatkówce.
TEST Z PRZEPISÓW GRY – MINISIATKÓWKA i SIATKÓWKA HALOWA.
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego odbicia piłki
oburącz dołem.
1.2. Stosowanie ćwiczeń przygotowawczych do nauczania odbicia piłki oburącz dołem.
Prezentacja minisiatkówki 2x2 doskonalących odbicia oburącz górą.
1.3. Przedstawienie ćwiczeń nauczających odbicia oburącz dołem.
1.4. Sprawdzian wiadomości z zakresu przepisów gry:
- boisko, siatka, piłka;
- uczestnicy, zmian zawodników podczas gry;
- odbić piłki oraz zagrywki.
1.5. Sygnalizacja sędziowska.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego odbicia piłki oburącz dołem.
2.2. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń doskonalących odbicie oburącz górą.
2.3. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń przygotowawczych do nauczania odbić
oburącz dołem.
2.4. Przygotuj się do sędziowania jako sędzia pierwszy – prowadzący spotkanie.
3. Pytania kontrolne:
3.1. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego odbicia piłki oburącz dołem w postawach
stałych?
3.2. Jakie znasz przykłady ćwiczeń nauczających odbicia oburącz dołem, w których spełniony
jest dowolny warunek konieczny poprawnego wykonania odbicia?
4. Literatura: 2, 6, 7, 8
Ćwiczenie 4
Temat: Czynności z piłką -
metodyka nauczania wybranego sposobu zagrywki
i doskonalenie odbić w minisiatkówce za pomocą gier uproszczonych.
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Prezentacja rodzajów zagrywek.
1.2. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego wykonania
zagrywki tenisowej z miejsca.
1.3. Omówienie strategii prowadzenia gry w minisiatkówce (zasady taktycznego
postępowania).
1.4. Zapoznanie się z testem sprawności ukierunkowanej.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Omów rodzaje zagrywek.
2.2. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania zagrywki tenisowej
z miejsca.
2.3. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń do nauczania zagrywki tenisowej z miejsca.
2.4. Przygotuj się do sędziowania jako sędzia pierwszy (prowadzący).
3. Pytania kontrolne:
3.1. Jakie mogą być sposoby wprowadzenia piłki do gry w odmianach minisiatkówki?
3.2. Jakie znasz rodzaje zagrywek w grze w piłkę siatkówką (podaj kryteria)?
3.2. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego wykonania zagrywki?
3.3. Jakie znasz przykłady gier uproszczonych oraz ćwiczeń nauczających zagrywki dolnej
lub tenisowej z miejsca?
4. Literatura: 5, 7, 8, 11.
Ćwiczenie 5
Temat: Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu ataku w zależności
od
poziomu
umiejętności
ćwiczących.
Ogólne
zasady
prowadzenia
gry
w siatkówkę halową – organizacja zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika.
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Zasady ustawienia zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika.
1.2. Prezentacja sposobów wystawienia piłki do ataku i omówienie zasad organizacji ataku po
zagrywce przeciwnika.
1.2. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania ataku:
kiwnięcie, plasowanie i zbicie.
1.4. Doskonalenie testu sprawności ukierunkowanej.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Omów rodzaje ataku w grze w piłkę siatkową.
2.2. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania ataku.
2.3. Przygotuj pisemnie zestaw trzech ćwiczeń przygotowawczych do nauczania wybranego
rodzaju ataku i pięciu ćwiczeń nauczających zbicie tenisowe.
2.4. Przygotuj się do wykonania testu sprawności ukierunkowanej oraz sędziowania jako
sędzia pierwszy (prowadzący).
3. Pytania kontrolne:
3.1. Jakie znasz sposoby wykonania ataku?
3.2. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego wykonania wybranego sposobu ataku?
3.3. Jak należy ustawić uczestników do zagrywki i przyjęcia zagrywki podczas gry
w siatkówkę halową.
4. Literatura: 5, 7, 8 (11), 9.
Ćwiczenie 6
Temat: Metodyka nauczania bloku pojedynczego. Wykorzystanie poznanych czynności
(elementów
technicznych)
do
realizacji
działań
ofensywnych
i
defensywnych
w grze w siatkówkę halową.
1. Zagadnienia do realizacji podczas zajęć:
1.1. Metodyka nauczania boku (na przykładzie bloku pojedynczego).
1.2. Zapoznanie z funkcjami graczy ze względu na zajmowane strefy w polu gry (I…,VI).
1.3. Podstawowe sposoby asekuracji pola gry (w ataku i w obronie).
1.4. Omówienie zasad organizacji gry zespołu z uwzględnieniem współdziałania graczy.
1.5. Doskonalenie testu sprawności ukierunkowanej.
2. Zadania do realizacji przez studentów:
2.1. Sporządź przykładowy indeks działań zawodników w poszczególnych strefach pola gry.
2.2. Opracuj pięć przykładowych ćwiczeń nauczających wykonanie bloku pojedynczego.
2.3. Przygotuj się do wykonania testu sprawności ukierunkowanej oraz sędziowania jako
sędzia pierwszy (prowadzący).
2.4. Opracuj scenariusz organizacji (regulamin) zawodów w dowolnej odmianie gry w piłkę
siatkową (z uwzględnieniem struktury celów, warunków oraz środowiska realizacji
współzawodnictwa)
3. Pytania kontrolne:
3.1. Jakie znasz strefy działań na polu gry?
3.2. Jakie typowe działania mogą wykonywać gracze w poszczególnych strefach na polu gry?
3.3. Jaki jest skład komisji sędziowskiej w piłce siatkowej, wymień podstawowe kompetencje
poszczególnych sędziów?
3.4. Jakie funkcje może spełniać współzawodnictwo podczas lekcji wychowania fizycznego?
4. Literatura: 5, 7, 8, 10.
Ćwiczenie 7
Ćwiczenia 7 ÷ 12
(prowadzone przez studentów wg przygotowanego
scenariusza).
KOLOKWIUM Z TEORII I METODYKI GRY W PIŁKĘ SIATKOWĄ.
TEST SPRAWNOŚCI UKIERUNKOWANEJ - zaliczenie
Scenariusze lekcji oraz warunki jej realizacji:
7. Wykorzystanie gier i zabaw w ćwiczeniach wprowadzających do nauczania
gry.
8. Zastosowanie wybranej formy gry w siatkówkę (małe, uproszczone, szkolne)
jako środka wspomagającego psychomotoryczny rozwój ucznia.
9. Nauczanie odbicia piłki (oburącz górą lub dołem) w postawach stałych.
W części wstępnej uwzględnić doskonalenie postawy gotowości do gry oraz
przemieszczania się po boisku w formie zabawowej i gier uproszczonych.
10. Nauczanie zagrywki tenisowej z miejsca z równoczesnym doskonaleniem
odbić piłki oburącz górą lub dołem w minisiatkówce (2x2, 3x3).
11. Doskonalenie zagrywki tenisowej i odbić piłki w nauczaniu działań
ofensywnych w formie fragmentów gry w minisiatkówkę (4x4) i w siatkówkę
halową.
12. Doskonalenie wybranych czynności w grze w formie gry szkolnej
w minisiatkówkę lub siatkówkę halową. Podać warunki realizacji lekcji (wiek
grających, użyte sprzęty, dokonane modyfikacje).