Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej

Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
Załącznik 1
Najważniejsze wnioski z badań
Do poniżej przedstawionych rozważań zostały wykorzystane następujące źródła informacji:
wyniki z ankiet, wiedza uzyskana w trakcie rozmów telefonicznych z piekarzami, dane statystyczne,
wiedza z artykułów fachowych oraz dyskusje wśród członków Zespołu Badawczego Integracja.
Najważniejszymi problemami firm branży piekarniczej są:
1. Szara strefa
2. Brak prawidłowej współpracy wewnątrz branżowej
3. Zła współpraca z hipermarketami
Poniżej jest szerzej omówiony każdy ze zdiagnozowanych problemów.
1. SZARA STREFA:
Pod pojęciem szarej strefy rozumie się:
1. Nie ewidencjonowanie (w całości lub częściowo) zakupu surowców i sprzedaży produktów.
2. Nie spełnianie wymagań zdrowotnych i jakościowych (nie respektowanie norm oraz nie
ponoszenie kosztów w tym zakresie).
3. Przewaga (poprzez łapówki) w uzyskaniu dobrej lokalizacji punktów handlowych, często nie
spełniających norm sanitarnych.
4. Nie płacenie podatków i świadczeń społecznych od pracowników.
5. Nie płacenie innych rodzajów podatków (zwłaszcza VAT).
Jaka jest wielkość problemu?
Na wstępie należy podkreślić, że nie ma danych, które jednoznacznie określałyby całkowitą
wielkość rynku pieczywa. Szacunkowe wartości podawane w raportach różnych autorów wskazują na
znaczne rozbieżności w ocenie wartości polskiego piekarnictwa.
Niemniej, z przeprowadzonych przez ZB Integracja obliczeń wynika, że szara strefa jest
poważnym problemem zarówno dla branży, jak i w skali budżetu państwa:
Szacunkowa wartość rynku
7 891 mln zł 1
Wartość szarej strefy
2 367 mln zł 2
Nie zapłacone podatki:
Podatki pracownicze
VAT
Podatek dochodowy
255 mln zł 3
166 mln zł 4
44 mln zł 5
Suma nie zapłaconych podatków
465 mln zł
1
Według danych GUS sprzedaż pieczywa (wraz ze „świeżymi” wyrobami ciastkarskimi) w 2003 r. wynosiła 5 524 mln zł.
Skoro dane GUS’u dotyczą zarejestrowanej sprzedaży, można stwierdzić, iż ogólna wartość sprzedaży pieczywa w 2003r.
wynosiła 7 891 mln zł. Inny sposób przeprowadzenia kalkulacji, potwierdzający wielkość rynku: Według GUS przeciętne
spożycie chleba na osobę w roku 2003 wynosiło 73,32 kg rocznie. W Polsce mieszka 38,19 mln osób. Przeciętna, detaliczna
cena kilograma pieczywa to 2,94 zł. Wynika stąd, że przeciętna sprzedaż pieczywa (bez „świeżych” wyrobów ciastkarskich)
wynosi 8,23 mld zł (cały rynek, łącznie z szarą strefą).
2
Powszechnie uznaje się, że wielkość szarej strefy w branży piekarniczej w Polsce waha się między 28% a 32%. Wartość
szarej strefy (średnio około 30% sprzedaży) wynosi więc 2 367 mln zł.
3
Według szacunków GUS’u w branży pracuje 46 670 pracowników, nie licząc szarej strefy. To oznacza, że zatrudnienie
w szarej strefie sięga 20 000 pracowników. Średnie krajowe wynagrodzenie to 2 290 zł. Z kalkulacji uwzględniającej
wszystkie podatki i ubezpieczenia (PIT, ZUS) wynika, że piekarze działający w szarej strefie nie płacą 255 mln zł podatków
pracowniczych.
4
Nie zapłacony podatek VAT sięga wartości 153 mln zł (2 182 mln zł * 0,07).
5
Nie zapłacony podatek CIT sięga wartości 8,54 mln zł (2 182 mln zł * 0,0206 przeciętna rentowność branży * 0,19 podatek
CIT) oraz PIT 35 mln zł, czyli łącznie 43,54 mln zł.
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 1 z 4
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
Najważniejsze przyczyny powodujące, że trudno jest zlikwidować szarą strefę:
1. Działania są podejmowane zazwyczaj przez pojedyncze firmy (najwyżej przez kilka firm), co
nie tworzy odpowiedniej „siły wpływu”.
2. Walka przeciw szarej strefie jest podejmowana na poziomie lokalnym, a nie
ogólnokrajowym. Problem jest taki, iż przedstawiciele szczebla lokalnego zazwyczaj nie są
prawdziwymi decydentami lub mają mały wpływ na decyzje (wykonują polecenia). Na
dodatek, urzędnicy na szczeblu lokalnym nie wykazują specjalnego zainteresowania
problemem, ponieważ albo nie ponoszą odpowiedzialności albo nie są właściwie
motywowani, aby w pełni rzetelnie wykonywać swoją pracę. Co gorsza – i nie są to
odosobnione przypadki – kontrolami nękane są zakłady uczciwie prowadzące działalność,
gdyż takim – paradoksalnie – łatwiej jest blokować konta i nakładać kary finansowe.
3. Istnieje powszechna świadomość i akceptacja społeczna dotycząca funkcjonowania szarej
strefy. Wynika to częściowo z nawyków poprzedniego systemu, częściowo ze społecznej
oceny rządu, a zwłaszcza z niewiedzy społeczeństwa. W społeczeństwie panuje bowiem
powszechne przekonanie, że walka z szarą strefą powoduje zamykanie miejsc pracy.
Tymczasem sytuacja jest zgoła odmienna: wraz z likwidacją szarej strefy pojawia się
zapotrzebowanie na pracowników w uczciwych piekarniach, po to, by wyprodukować 30%
brakującego chleba. Tak więc piekarze ci mogą zostać zatrudnieni jako pełnoprawni
pracownicy. Unaocznienie tego faktu jest o tyle istotne, że powszechnie nie jest zauważane,
iż szara strefa działa przede wszystkim na korzyść właścicieli nieuczciwych piekarni, a nie
zatrudnianych na czarno i wykorzystywanych pracowników.
Na tym etapie naszego przedsięwzięcia, powoli zaczynają się krystalizować główne zasady,
w jaki sposób można walczyć z problemem szarej strefy:
1. Problem musi być rozpatrywany na szczeblu ogólnokrajowym (a nie tylko lokalnym), gdyż
dopiero na tym poziomie znajduje się większość decydentów, którzy mogą mieć rzeczywisty
wpływ na jego rozwiązanie.
2. Problem jest na tyle ważny (ponad 2 miliardy złotych poza ewidencją, 20 000 pracowników
bez ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego), iż centralne organa państwowe powinny
być zainteresowane zajęciem się nim.
3. Rozwiązanie musi być akceptowane (i w pewnym sensie wspierane) przez społeczeństwo.
Innymi słowy, społeczeństwo musi być informowane o przyczynach i skutkach
funkcjonowania szarej strefy.
4. Kluczowym czynnikiem rozwiązania problemu jest właściwa współpraca pomiędzy
piekarzami. Cechą szczególną współpracy powinien być przede wszystkim fakt, iż do
współpracy są zapraszane tylko te podmioty, które już przestrzegają zasad uczciwego
handlu.
2. BRAK PRAWIDŁOWEJ WSPÓŁPRACY WEWNĄTRZ BRANŻOWEJ:
Dotarły do nas sygnały, iż prawie we wszystkich województwach podjęto próby realizacji
stworzenia więzi współpracy wśród piekarni. Na ogół tematem przewodnim tych spotkań były szara
strefa, poziom cen oraz negocjacje z hipermarketami.
Niestety, do tej pory działania nie przyniosły zadowalających efektów. Obecnie na rynku
małopolskim, mazowieckim i wielkopolskim są prowadzone kolejne próby zawiązania współpracy.
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 2 z 4
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
Główne przyczyny niepowodzeń współpracy wewnątrzbranżowej są następujące:
1. Jest pewna mentalność nie-rozwojowa wśród niektórych piekarzy, która nastawia ich przeciwko
wspólnym przedsięwzięciom. Charakterystyki tej mentalności to: podejście zasadniczo nieufne,
trzeba być zdanym jedynie samemu na siebie, skłócenie z innymi piekarzami, brak rozróżnienia
między konkurentem a wrogiem.
2. Wielu piekarzy ma złe doświadczenia z nieudanych przeszłych prób współpracy, co powoduje
nienajlepsze obecne nastawienie. Częste wspomnienia z tych prób to: napięta atmosfera
w trakcie spotkań integracyjnych, ostre (czasami obraźliwe) dyskusje i w końcu, po włożeniu
dużego wysiłku jednego lub kilku piekarzy, fiasko całego przedsięwzięcia z powodu nie
respektowania powziętych ustaleń.
3. Spotkania czasami nie zostały gruntownie przygotowane pod względem merytorycznym, co
nierzadko prowadziło do powierzchownych dyskusji lub na niezwiązane ze sprawą tematy.
Wynikiem takich dyskusji było wyczerpanie sił uczestników i zaprzestanie próby współpracy.
4. Do tych prób integracyjnych zazwyczaj były zapraszane lub dopuszczane prawie wszystkie
piekarnie, czyli nie stosowano żadnej selekcji. W związku z tym, w dyskusji o wspólnych
zasadach funkcjonowania branży uczestniczyli zarówno ci, którzy ich przestrzegają, jak i ci,
którzy je lekceważą i nie mają zamiaru tego zmienić. W rezultacie, nigdy nie można było dojść
do porozumienia.
5. Motorem napędowym próby podjęcia współpracy byli zazwyczaj sami piekarze. Chociaż prawie
nikt nie miał wątpliwości co do uczciwości ich zamiarów, po pewnym czasie byli oni odbierani
jako jednocześnie sędzia i strona sprawy. W związku z tym pozytywne nastawienie innych
piekarzy do tego przedsięwzięcia malało.
Główne zasady, jakie należy zachować przy tworzeniu prawidłowych więzi współpracy:
1. Do udziału w przedsięwzięciu mającym na celu nawiązanie współpracy powinni być zaproszeni
tylko i wyłącznie piekarze, którzy przestrzegają zasad uczciwego handlu.
2. Współpraca powinna być zgodna z i oparta na ustawodawstwie. Głównym celem jest
wprowadzenie i egzekwowanie zasad uczciwej konkurencji w branży. Istotnym czynnikiem
sukcesu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób sprawić, by rozwiązania
ustawodawcze były przestrzegane wraz z upływem czasu.
3. Grupa koordynująca współpracę powinna mieć neutralny charakter (składać się z ludzi spoza
konkretnych piekarni). To gwarantuje, w pewnym sensie, bezstronność podejmowanych działań.
3. ZŁA WSPÓŁPRACA Z HIPERMARKETAMI:
Zdecydowana większość piekarzy zaznaczyła, iż współpraca z hipermarketami nie układa im
się prawidłowo. Charakterystyki tego problemu są następujące:
1. Hipermarkety wykorzystują pieczywo jako produkt do przyciągania klientów. W związku z tym,
nie oczekują zysków z tej sprzedaży i stosują niskie ceny.
2. Skoro hipermarkety mają duży obrót, posiadają tak dużą siłę przetargową, że są w stanie
„wymusić” na niektórych piekarzach stosowanie drastycznie niskich cen.
3. Mimo zawiązywania różnych porozumień wśród piekarzy, zawsze znajdzie się taki, który
ulegnie presji hipermarketów i dostosuje się do ich warunków.
Według badań Shopping Monitor – Europa Centralna z 2001 roku, sprzedaż pieczywa
w sklepach wielkopowierzchniowych obejmuje 8% całości rynku (hipermarkety – 3% supermarkety –
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 3 z 4
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
2%, dyskonty – 3%). Biorąc pod uwagę, że w ciągu ostatnich trzech lat nastąpił ogólny wzrost
zakupów w tego typu placówkach, można stwierdzić, że sprzedaż pieczywa przekracza tutaj wartość
600 mln zł.
Najważniejsze przyczyny powodujące, że trudno jest współpracować z hipermarketami:
1. Do tej pory zazwyczaj próbowano nawiązać wspólne porozumienie wśród piekarzy dotyczące
warunków handlu z konkretnymi hipermarketami. Jednakże zawsze znajduje się ktoś, kto nie
podporządkowuje się takiemu porozumieniu, lub je później łamie albo też świadomie nie
działa zgodnie z takim porozumieniem.
2. Skoro zasięg i wpływ hipermatketów jest ogólnokrajowy, negocjacje lokalne nie mają dużej
siły przebicia.
Główne zasady jak można poprawić współpracę z hipermarketami:
Na wstępie należy podkreślić fakt, że problem handlu z hipermarketami jest, tak naprawdę,
problemem sprzedaży pieczywa poniżej cen uczciwego handlu.
Szukając rozwiązania problemu, warto uświadomić sobie, że problem ten nie dotyczy tak
naprawdę jedynie hipermarketów, lecz każdej sprzedaży produktów (w tym pieczywa) po cenach
dumpingowych.
1. Porozumienie na temat minimalnej ceny sprzedaży pieczywa musi być zawarte na poziomie
ogólnokrajowym.
2. Porozumienie musi być zgodne z ustawodawstwem (minimalne ceny antydumpingowe)
i wiązać się z uzyskaniem poparcia odpowiednich władz.
3. Porozumienie musi wyraźnie formułować warunki i sposoby współpracy piekarzy i władzy
centralnej w odniesieniu do przestrzegania zasad uczciwego handlu.
PODSUMOWANIE: WSPÓLNE PROBLEMY I WIZJA ROZWOJU BRANŻY
Jak zostało to już wcześniej wzmiankowane, przedstawione wnioski nie wyczerpują tematu;
pozostaje jeszcze wiele innych kwestii, które można i należy poruszyć. W sposób zamierzony zostały
wybrane i zaprezentowane tylko najważniejsze kwestie, po to, by uniknąć nadmiernego rozproszenia
poruszanych wątków.
Przedstawione propozycje walki z patologiami mają na celu doprowadzenie do przestrzegania
uczciwych zasad funkcjonowania podmiotów na rynku. Obejmują zatem działania zmierzające do jego
„normalizacji”, czyli zapewnienia równych warunków w prowadzeniu działalności gospodarczej.
Problem branży piekarniczej polega jednak na tym, że rynek nie tylko psuje się (szara strefa,
hipermarkety), ale że również się kurczy (zmiana nawyków żywieniowych konsumentów).
Powszechnie zauważany jest bowiem spadek konsumpcji pieczywa w porównaniu z innymi
produktami spożywczymi. Można więc powiedzieć, że w coraz mniejszym chlebie jest coraz więcej
zakalca.
Brak prawidłowej współpracy wewnątrz branżowej sprawia, że nie tylko nie można
przeciwstawić się negatywnym zjawiskom tkwiącym w branży, ale również podjąć aktywnych,
ogólnopolskich kampanii informacyjnych o walorach pieczywa, umacniających długofalowo jego
pozycję w koszyku klienta.
Pojedyncze piekarnie nie są w stanie samodzielnie ani rozwiązać tych problemów, ani
wpływać na trendy żywieniowe. Tylko poprzez podjęcie wspólnych działań możliwe jest świadome
i skuteczne
wpływanie
na
obecną
i
przyszłą
sytuację
branży.
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 4 z 4
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
Załącznik 3
Szczegółowe wyniki ankiety
Obecny stan prawno-ekonomiczny został ogólnie oceniony negatywnie. Najgorzej oceniono
wysokość kosztów zatrudnienia pracowników oraz brak stabilności rozwiązań prawnoekonomicznych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wysokość podatków dochodowych została oceniona
najwyżej spośród wymienionych czynników.
Większość piekarzy źle lub raczej źle ocenia regulacje dotyczące branży. Podkreśla się, że
nawet jeśli same przepisy nie są niewłaściwe, to nie są one należycie respektowane przez odpowiednie
instytucje.
1. Jak Pan/i ocenia obecne rozwiązania prawno-ekonomiczne
w zakresie:
Średnia
(skala 0-5)
wysokości podatków dochodowych
2,6
regulacji prawnych dotyczących prowadzenia działalności
gospodarczej
2,3
regulacji prawnych dotyczących branży
2,2
regulacji prawnych dotyczących zatrudniania pracowników
2,1
stabilności rozwiązań prawno-ekonomicznych
1,6
wysokości kosztów zatrudnienia pracowników (płaca minimalna,
obciążenia ZUS, itp.)
1,4
Uwaga: W przedstawionych tabelach im wyższa jest punktacja danego
zagadnienia, tym lepszą posiada ono ocenę.
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej zostało ogólnie ocenione pozytywnie. Wyróżnione
zostały przede wszystkim wzrost możliwości importu technologii oraz eksportu wyrobów. Pozytywnie
został oceniony wymóg uzyskania certyfikatu HACCP. Ciekawy jest fakt, jak nisko (lecz pozytywnie)
została oceniona dostępność do funduszy UE.
2. Jak Pan/i ocenia wpływ integracji Polski z UE na branżę
piekarniczą w następujących obszarach:
wzrost możliwości importu (technologia, marka, itp.)
Średnia
(skala 0-5)
3,6
wzrost możliwości eksportu
3,6
wzrost wymagań w zakresie ochrony środowiska
3,5
dostępność funduszy UE
3,2
obowiązek uzyskania certyfikatu HACCP
3,1
większy dostęp do kapitału zagranicznego
3,1
presja na uzyskanie certyfikatu zarządzania jakością ISO
2,4
Bardzo wyraźna i jednoznaczna jest ocena piekarzy dotycząca głównych zagrożeń branży.
Jako największe zagrożenie dla branży wskazano szarą strefę. Drugie zagrożenie stanowi brak
współpracy wewnątrz branży (między oboma czynnikami jest duża różnica w ilości uzyskanych
punktów, co dodatkowo podkreśla wagę problemu szarej strefy). Następne cztery ważne czynniki
(zatory płatnicze, silna promocja substytutów pieczywa, napływ firm dysponujących dużym kapitałem
oraz korupcja w poszczególnych sklepach) są ocenione prawie na równi w hierarchii zagrożeń.
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 1 z 5
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
3. Które z poniższych czynników stanowią największe
zagrożenia rozwoju branży piekarniczej w najbliższych
latach?
Wyniki pierwszej fazy projektu
Punkty
szara strefa w branży
208
brak współpracy wewnątrz branży
153
zatory płatnicze
138
silna promocja substytutów pieczywa i/lub zmiana w nawykach
żywieniowych Polaków
124
napływ zagranicznych firm konkurencyjnych dysponujących
dużym kapitałem
109
korupcja na poziomie poszczególnych sklepów
107
sezonowe wahania cen surowców
92
korupcja władz lokalnych
39
działania instytucji
39
regulacje rynku zbóż przez Agencje Rolne Skarbu Państwa
36
Ocena czynników prorozwojowych branży jest prawie tak samo jednoznaczna, jak ocena
zagrożeń. Za najważniejszy punkt uznano wspólny lobbing na rzecz uczciwego handlu. Następnie
wymienione zostały dostęp do nowych technologii piekarniczych oraz poprawa regulacji prawnych
dotyczących branży. W dalszej kolejności wskazano na kwestie wspólne dla branży: promowanie
pieczywa i współpracę z dostawcami surowców.
4. Które z poniższych czynników mogą wpłynąć na rozwój
branży piekarniczej w najbliższych latach?
Punkty
wspólny lobbing na rzecz uczciwego handlu w ramach
wewnątrzbranżowego porozumienia
206
dostęp do nowych technologii piekarniczych (w zakresie
produkcji, transportu, sprzedaży, itp.)
166
poprawa regulacji prawnych dotyczących branży
139
wspólne promowanie (reklama) pieczywa
123
ścisła współpraca z głównymi producentami-dostawcami
surowców piekarniczych
118
działania organizacji branżowych (np. cechu)
101
wspólne (w ramach wewnątrzbranżowego porozumienia)
negocjacje z bankami
66
wspólne promowanie (reklama, negocjacje) konkretnych
produktów pieczywa
65
organizowanie targów oraz imprez wystawienniczych
62
nowe surowce (np. mieszanki mączne)
58
Ocena dotycząca sprawności działania instytucji uwypukla fakt, że piekarze mają zastrzeżenia
przede wszystkim co do braku równego traktowania podmiotów przez urzędników i instytucje. Mniej
surowo oceniają rzetelność ich pracy. Częstotliwość kontroli jest uznawana jako zadowalająca.
Najgorsze noty zebrały Ministerstwo Rolnictwa, Urzędy Wojewódzkie i Urzędy
Marszałkowskie. Te trzy instytucje, zdaniem większości piekarzy, funkcjonują najgorzej. Interesujący
jest fakt, że Urząd Skarbowy został dość pozytywnie oceniony w każdej z kategorii.
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 2 z 5
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
5. Jak Pan/i ocenia sprawność działania następujących
instytucji według kryteriów wyróżnionych w kolumnach
obok?
Wyniki pierwszej fazy projektu
Równość
traktowania
podmiotów
Rzetelność Częstotliwość
pracy
kontroli
PIP
2,7
3,0
3,2
Urząd Skarbowy
2,7
2,9
3,2
PIH
2,6
2,8
3,1
banki
2,6
2,7
ZUS (oddział lokalny)
2,6
2,5
3,1
Sanepid
2,4
2,9
3,2
Urząd Gminy
2,4
2,6
PARP
2,1
2,0
RIF (Regionalna Instytucja Finansująca)
2,0
2,0
Urząd Miasta
2,0
2,2
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
1,9
1,9
PFRON
1,9
2,1
Urząd Marszałkowski
1,9
1,9
Urząd Wojewódzki
1,7
1,8
Ministerstwo Rolnictwa
1,5
1,6
W zakresie instytucji finansowych, piekarze najlepiej oceniają współpracę z firmami
leasingowymi. W porównaniu z nimi, PARP i RIF są oceniane jako funkcjonujące mniej poprawnie.
Podobnie oceniono współpracę z bankami. Piekarze uwypuklają przede wszystkim wielkość, rodzaj
zabezpieczenia i cenę kredytu jako najgorsze elementy tej współpracy.
6. Jak Pan/i ocenia warunki współpracy z instytucjami
finansowymi?
Kredyty bankowe:
Średnia
(skala 0-5)
2,2
okres kredytowania
3,2
wymogi przy sporządzaniu biznesplanu
2,3
szybkość uzyskania kredytu
2,2
rodzaj zabezpieczenia
2,0
cena kredytu
1,9
wielkość zabezpieczenia
1,7
PARP
2,3
RIF (Regionalna Instytucja Finansująca)
2,4
Leasing
3,0
Współpraca wewnątrz-branżowa została najgorzej oceniona spośród wszystkich obszarów
badania. Piekarze nie określili pozytywnie żadnej płaszczyzny współpracy z innymi piekarniami.
Uwypuklano brak przestrzegania zasad uczciwego handlu oraz nieudane do tej pory próby realizacji
wspólnych przedsięwzięć.
7. Jak Pan/i ocenia współpracę między piekarniami w branży?
Średnia
(skala 0-5)
współpraca z dostawcami
3,3
wymiana poglądów między zarządami firm dotyczących zmian
tendencji rynkowych, nowych technologii, itp.
1,7
dążenie do poszukiwania wspólnego stanowiska w przypadku
problemów ogólnobranżowych
1,7
efektywność spotkań w ramach wewnątrzbranżowych
stowarzyszeń, organizacji
1,6
poziom wzajemnego zaufania między podmiotami
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
1,5
Załącznik 1
Strona 3 z 5
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
dotychczasowa realizacja wspólnych przedsięwzięć np. w
zakresie marketingu
1,3
przestrzeganie zasad uczciwego handlu
1,3
Prawie w przeciwieństwie do poprzedniego zakresu, piekarze dosyć pozytywnie ocenili
współpracę z innymi firmami współpracującymi z branżą. Najlepiej wypadli dostawcy, następnie
indywidualne sklepy. Słabo oceniono współpracę z sieciami sklepów, natomiast bardzo źle oceniono
współpracę z hipermarketami.
8. Jak Pan/i ocenia warunki współpracy z punktami
handlowymi i dostawcami:
Średnia
(skala 0-5)
dostawcy
4,0
indywidualne sklepy
3,4
inni odbiorcy (np. restauracje, punkty gastronomiczne)
3,2
pośrednicy (hurtownie, dystrybutorzy zewnętrzni)
2,6
sieci sklepów
2,4
hipermarkety
1,4
Odnośnie źródeł pozyskania informacji, piekarnie opierają się przede wszystkim na „własnych
zasobach”, czyli wiedzy pracowników oraz ogólnodostępnej wiedzy o branży. Piekarze słabej oceniają
źródła „branżowe”, czyli targi, klientów, drobnych dostawców, organizacje branżowe i doradców
zewnętrznych. Najgorzej oceniana jest współpraca z innymi piekarniami, z jednostkami naukowobadawczymi oraz z instytutem żywienia.
9. Jak Pan/i ocenia stopień wykorzystania poniższych źródeł
informacji w zarządzaniu firmą?
Średnia
(skala 0-5)
bieżąca obserwacja rynku
3,7
wiedza i doświadczenie pracowników firmy
3,7
własna ewidencja i sprawozdawczość
3,7
prasa branżowa
3,6
Internet
3,5
wymiana informacji (np. trendy) z dostawcami surowców
3,4
informacje z kanału dystrybucji (punkty handlowe, pośrednicy)
3,2
informacje uzyskane bezpośrednio od nabywców (np. wywiady,
ankiety)
2,8
współpraca z producentami mieszanek
2,7
udział w targach, wystawach, sympozjach w kraju i za granicą
2,7
współpraca z organizacją branżową
2,1
współpraca z doradcami zewnętrznymi
2,1
kooperacja i wymiana technologii, doświadczeń, pomysłów z
innymi piekarniami
2,0
współpraca z jednostkami naukowo-badawczymi
1,6
współpraca z instytutem żywienia
1,5
Przed przedstawieniem wyników ostatniej części ankiety należy zwrócić jeszcze raz uwagę na
fakt, że grupa piekarni odpowiadających na pytania nie jest grupą reprezentatywną całej branży,
ponieważ do udziału w przedsięwzięciu zostały zaproszone firmy uznawane za najlepsze i/lub
rozwojowe. Jako potwierdzenie można przedstawiać fakt, że aż 90% piekarni biorących udział
w projekcie już posiada lub obecnie wdraża HACCP.
Piekarnie uczestniczące w projekcie oceniają na ogół dosyć wysoko swój poziom
konkurencyjności. Jako najmocniejsze charakterystyki piekarni zostały wytypowane: jakość
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 4 z 5
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
produktów, oferta produktów, dobry wizerunek firmy i wprowadzenie nowych produktów. Z drugiej
strony jako najsłabsze charakterystyki zostały określone: cena, marketing, warunki płatności i koszty.
Na ogół, taki rozkład punktacji jest logiczny (tzn. jakość kosztuje).
10. Jaka jest pozycja konkurencyjna Pana/i firmy w porównaniu
do najważniejszych konkurentów w następujących
obszarach?
Średnia
(skala 0-5)
jakość produktów
4,0
oferta produktowa
3,9
dobry wizerunek firmy na rynku
3,8
wprowadzanie nowych produktów
3,7
organizacja dostaw produktów
3,6
stosowana technologia
3,5
posiadane maszyny i urządzenia
3,5
więzi z klientami
3,5
system zarządzania
3,5
pracownicy (kwalifikacje, wydajność, motywacja)
3,4
warunki płatności
3,2
sprawność działań marketingowych
3,2
własna sieć dystrybucji
3,1
cena
3,0
koszty
2,8
Nie można przedstawić zbiorczej analizy prawidłowości celów piekarni, gdyż jest to
zagadnienie mocno uwarunkowane specyfiką pojedynczych firm. Można jednak zwrócić uwagę na
fakt, że piekarze na ogół uznają za najważniejsze cele „finansowe”, czyli obroty, rentowność,
płynność finansową, redukcję kosztów. Za mniej ważne uznają cele „jakościowe”, czyli zadowolenie
klientów i pracowników, jakość produktów, wizerunek firmy. Najniższą pozycję uzyskują cele
„synergiczne”, czyli konsolidacja branży, integracja z odbiorcami, pozyskanie partnera strategicznego.
Można postawić pytanie, czy jest to prawidłowy sposób postępowania? Warto jest przeanalizować to
zagadnienie, zwłaszcza w kontekście odpowiedzi na pytania 3 i 4.
11. Jakie główne cele stawia sobie firma na najbliższe lata?
Punkty
wzrost obrotów
168
poprawa rentowności
146
utrzymanie płynności finansowej
123
wzrost zadowolenia klientów
123
poprawa poziomu jakości produktów
102
redukcja kosztów
101
wprowadzenie na rynek nowych produktów
91
wykreowanie dobrej marki produktów
91
wykreowanie dobrego wizerunku firmy
83
wzrost zadowolenia pracowników
69
integracja z odbiorcami/nabywcami
62
wejście na rynek zagraniczny
50
konsolidacja branży
50
pozyskanie partnera strategicznego
28
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 5 z 5
Stymulowanie rozwoju firm branży piekarniczej
Wyniki pierwszej fazy projektu
Załącznik 4
Charakterystyki piekarni uczestniczących w projekcie
W celu przeprowadzenia projektu badawczego, Zespół Badawczy Integracja stworzył własną
bazę danych zawierającą informacje na temat piekarni działających w Polsce. Było to konieczne ze
względu na fakt, że nie ma wiarygodnych danych dotyczących firm tej branży.
W trakcie przedsięwzięcia ZB Integracja korzystał z następujących źródeł: bazy danych HBI,
Panorama Firm, Teleadreson, PKT oraz informacji zawartych na stronach internetowych piekarni.
Z szacunków wynika, że w Polsce zarejestrowanych jest ponad 11 tysięcy piekarni, z czego większość
(aż ponad 80%) zatrudnia kilku pracowników, czyli że są to mikro-piekarnie. Warto zwrócić uwagę,
iż dane dotyczące piekarni znajdujące się w wyżej wymienionych bazach danych nie są zgodne
między sobą (często wręcz sprzeczne). W związku z tym ZB Integracja opracował dane z ponad 3,000
podmiotów i z tej grupy wytypował 116 przedsiębiorstw. Najważniejszymi kryteriami były: wielkość
obrotów, wielkość zatrudnienia, przyznane nagrody i wyróżnienia, bogactwo oferty oraz
rozpoznawalność firmy (marki) na rynku. Nie dla wszystkich piekarni udało się ocenić wszystkie
wymienione czynniki. W związku z tym im większa liczba czynników były znana oraz ich ocena
wyższa, tym lepszą punktację uzyskiwała piekarnia.
ZB Integracja wysłał zaproszenie do udziału w projekcie do 110 piekarni. W trakcie
pierwszego kontaktu telefonicznego z piekarniami, niektóre piekarnie proponowały, aby ZB Integracja
zaprosił do projektu inne piekarnie i stąd ilość zaproszonych firm zwiększyła się do 116.
W sumie, na udział w projekcie wyraziło zgodę 95 piekarni, zaś 21 nie było zainteresowanych
nawiązaniem współpracy. Większość piekarni, które jej odmówiły stanowiły najmniejsze podmioty
z grupy badawczej. Główne przyczyny odmowy współpracy to:
•
•
•
•
brak czasu (8 piekarni),
w firmie przeprowadzana jest reorganizacja i/lub brakuje kadry (5 piekarni);
realizują podobne przedsięwzięcie i na razie nie chcą zaangażować się w ten projekt
(4 piekarnie);
nie widzą sensu projektu (4 piekarnie).
Fakt, że aż 95 piekarni zaangażowało się w projekt (czyli 82% z wstępnej grupy badawczej),
można niewątpliwie uznać za bardzo dobry początek, gdyż przeciętna frekwencja zainteresowania
przedsiębiorstw uczestnictwem w projektach badawczych waha się między 10% a 17%.
Piekarnie zaangażowane w przedsięwzięcie pochodzą z całej Polski (por. Tabela). Z obecnych
danych wynika, iż średnia produkcja tych piekarni wynosi 1 850 ton pieczywa rocznie.
Tabela Piekarnie biorące udział w projekcie w podziale na województwa:
Województwo
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Ilość
piekarni
11
8
3
5
5
14
14
1
Województwo
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
Warmińsko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Ilość
piekarni
2
5
12
9
3
3
12
9
Źródło: opracowanie własne ZB Integracja
Opracowanie: Zespół Badawczy Integracja z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Materiał poufny. Publikacja jest zabroniona bez pisemnej zgody autorów.
Załącznik 1
Strona 1 z 1