Planowane zmiany w systemie ocen oddziaływania na środowisko

Planowane zmiany w systemie
ocen oddziaływania na środowisko
Główny Konserwator Przyrody
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska
Dr Maciej Trzeciak
Warszawa, 16 października 2008 r.
PLANOWANE ZMIANY W SYSTEMIE OCEN
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO:
projekt „Ustawy ..... o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko”
WYMAGANIA DYREKTYW UNIJNYCH
I KONWENCJI MIĘDZYNARODOWYCH
Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r.
w sprawie oceny skutków niektórych publicznych
i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowana
Dyrektywą Rady 97/11/WE i Dyrektywą Rady 2003/35/WE
Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny oddziaływania
pewnych planów i programów na środowisko,
Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu
do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady
90/313/EWG,
Dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa
w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących
środowiska oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG
i 96/61/WE w odniesieniu
do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości
Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa
w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości
w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus
w 1998 r. i ratyfikowana przez Polskęw 2001 r.
Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko
w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991 r. w Espoo
i ratyfikowana przez Polskę w 1997 r.,
•
Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk
przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory
z dnia 21 maja 1992 r. (zmieniona dyrektywą 97/62/EWG) –
tzw. DYREKTYWA SIEDLISKOWA
•
Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących
ptaków z dnia 2 kwietnia 1979 r. (zmieniana późniejszymi
dyrektywami) – tzw. DYREKTYWA PTASIA
NAJWAŻNIEJSZE ZARZUTY KOMISJI EUROPEJSKIEJ
dotyczące niezgodności prawa polskiego
z przepisami dyrektywy 85/337/EWG:
nieprawidłowa transpozycja pojęcia development consent („zezwolenia na
inwestycję”),
nieprawidłowa transpozycja przepisów dotyczących „zezwolenia na inwestycję”
w odniesieniu do zgłoszenia (budowy lub wykonywania robót budowlanych oraz
zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,
dokonywanego na postawie ustawy Prawo budowlane),
zbyt wczesne w toku procesu inwestycyjnego przeprowadzanie postępowania
w sprawie ooś dla dróg krajowych,
nieprawidłowa transpozycja pojęcia „zainteresowana społeczność”,
niepełna zgodność polskich przepisów w zakresie „informowania”
społeczności z wymaganiami art. 6 ust. 2 dyrektywy 85/337/EWG,
nieprawidłowa wykładnia przepisów dyrektywy w zakresie stosowania
procedury screeningu, której podlegają przedsięwzięcia wymienione
w Aneksie II dyrektywy 85/337/EWG.
OKRES PRZEJŚCIOWY
Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych
lub regionalnych programów operacyjnych (MRR, 3 czerwca 2008 r.)
Celem Wytycznych (…) jest ograniczenie ryzyka błędów w postępowaniu
w sprawie OOŚ, mogących skutkować zagrożeniem dla przygotowania lub
realizacji projektów współfinansowanych w ramach właściwych Programów
Operacyjnych.
Wytyczne zawierają zalecenia odnośnie postępowań OOŚ, które pozwolą
w okresie przejściowym (tj. do czasu wejścia w życie nowych przepisów)
w sposób maksymalny wykorzystać istniejące regulacje prawne w ramach
szeroko rozumianego procesu inwestycyjnego w celu zapewnienia
zgodności z wymaganiami dyrektyw: 2001/42/WE, 85/337/EWG,
Siedliskowej i Ptasiej.
Wytyczne (…) (MRR, 3 czerwca 2008 r.):
zalecenia dotyczące uwzględnienia oceny oddziaływania na środowisko w ramach
wieloetapowego procesu inwestycyjnego – zgodnie z oczekiwaniami KE - do czasu
wejścia w życie nowych przepisów (np. dotyczące kolejności uzyskiwanych decyzji
administracyjnych);
ocena oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 - w tym
kwestia analiz wariantowych (m.in. problem wariantowania wobec już uzyskanych decyzji
lokalizacyjnych; stosowanie art. 6.4 dyrektywy siedliskowej);
pozwolenia na budowę uzyskane przed 28.07.2005 – mogą być traktowane jako
kończące proces uzyskiwania zezwolenia na inwestycję w rozumieniu dyrektywy
85/337/EWG – pod warunkiem zachowania i udokumentowania wszystkich kluczowych
wymogów dyrektywy: 85/337/EWG, ptasiej i siedliskowej
problem zgłoszeń – m.in. zalecenie wstrzymania ich dokonywania do czasu wejścia w
życie nowych przepisów
(wyjątkowa zgoda KE: możliwe ubieganie się o dofinansowanie przedsięwzięć
zrealizowanych „na zgłoszenie” do 3 czerwca 2008 i posiadających zgodną z dyrektywami
dokumentację OOŚ );
zalecenia dotyczące informowania społeczeństwa i udziału społeczeństwa w toku OOŚ
problem progów w rozporządzeniu RM z 9.11.2004 – screening
zalecenie nie stosowania art. 52. ust. 1d Poś
KIERUNKI ZMIAN PRZEPISÓW KRAJOWYCH:
projekt Ustawy ..... o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko”:
oceny strategiczne
dwukrotne postępowanie w sprawie ooś
udział społeczeństwa - rozszerzenie
oceny na obszarach Natura 2000 – rozszerzenie
realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 – wyłącznie na
podstawie pozwolenia na budowę (odejście od zgłoszeń)
nowy centralny organ administracji rządowej – Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska –
powołany do realizacji zadań w zakresie ocen oddziaływania na środowisko i ochrony sieci
Natura 2000 oraz innych zadań w dziedzinie ochrony środowiska
16 regionalnych oddziałów GDOŚ
w perspektywie – konieczność gruntownej zmiany Rozporządzenia RM
z 9 listopada 2004 r.
„OCENY STRATEGICZNE”
-
-
-
-
objęcie procedurą strategicznej oceny oddziaływania na środowisko także projektu
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (art.
48 pkt 1),
podejście rozszerzające (art. 50):
Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane
także w przypadku projektów dokumentów innych niż wymienione w art. 48 jeżeli w
uzgodnieniu z właściwym organem, o którym mowa w art. 59 (GDOŚ/RDOŚ), organ
opracowujący projekt dokumentu stwierdzi, że wyznaczają one ramy dla późniejszej
realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, i że realizacja
postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące oddziaływanie na
środowisko.
postępowanie kwalifikacyjne (art. 51) – uwarunkowania dotyczące odstąpienia od
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko albo stwierdzenia
konieczności przeprowadzenia takiej oceny - dotyczy to dokumentów sektorowych i
innych niż wymienione w art. 49.
podejście hierarchiczne
Informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko powinny być m.in.
dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu oraz
etapu przyjęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów
powiązanych z tym dokumentem.
Ponadto, w prognozie uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania
na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów strategicznych
powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania.
ocena transgraniczna – dotyczy również projektów dokumentów przestrzennych
DWUKROTNE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE OOŚ
Przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaga realizacja (art. 61):
planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko ,
planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko , jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko
został stwierdzony po przeprowadzeniu postępowania kwalifikującego
Dla ww. przedsięwzięć wymagane jest uzyskanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach (art. 73)
Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadza się w ramach (art. 63):
(1) postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
(2) postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji
o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej – jeżeli stwierdzono taką konieczność
Ocenę oddziaływania na środowisko, stanowiącą część postępowania w sprawie
wydania decyzji środowiskowej - przeprowadza organ właściwy do wydania tej
decyzji (art. 63 ust. 3).
Ocenę oddziaływania na środowisko, stanowiącą część postępowania w sprawie
wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji o zezwoleniu na realizację
inwestycji drogowej - przeprowadza RDOŚ (art. 63 ust. 4).
Jeżeli jest przeprowadzana ocena oddziaływania na środowisko,
rodowisko przed wydaniem
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania (art.
79 ust. 1):
– uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia z RDOŚ
– zasięga opinii właściwych organów PIS
Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – organ właściwy do jej
wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach
którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
(art. 81 ust. 1)
Ustawa
nakłada
obowiązek
uzyskania
decyzji
o
środowiskowych
uwarunkowaniach - przed uzyskaniem 13 decyzji administracyjnych (art. 74), w tym
(novum):
- decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.
Konieczność przeprowadzenia POWTÓRNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO (dla przedsięwzięć z I lub II grupy, wymagających decyzji o pozwoleniu
na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej) - może wynikać
z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Jeśli natomiast nie wynika z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, może zostać
przeprowadzona:
- na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia, złożony do
organu właściwego do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o
zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej,
- lub jeżeli taką potrzebę stwierdzi organ właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu
na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 90 ust. 1)
W takich przypadkach – decyzja o pozwoleniu na budowę, decyzja o zezwoleniu na
realizację inwestycji drogowej – wymaga uzgodnienia warunków realizacji
przedsięwzięcia przez RDOŚ – który w ramach tego uzgodnienia przeprowadza
postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (art. 91, art. 92)
ORGANY WŁAŚCIWE DO WYDANIA DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH
UWARUNKOWANIACH (art. 77):
RDOŚ (dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko –
dróg, linii kolejowych napowietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyłu
ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych
zbiorników wodnych; dla przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych; dla
przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich; zmiany lasu niestanowiącego
własności Skarbu Państwa na użytek rolny)
starosta (w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów),
dyrektor regionalnej dyrekcji LP (w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność
Skarbu Państwa, na użytek rolny),
wójt, burmistrz lub prezydent miasta (w przypadku pozostałych przedsięwzięć).
Organ właściwy do wydawania uzgodnień w ramach postępowania w sprawie decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach oraz uzgodnienia wydawanego w ramach
postępowania w sprawie powtórnej oceny: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska
OCENY ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZAR NATURA
2000 - rozdział 5
Realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż z I lub II grupy, wymaga
przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, jeżeli (art. 61 ust.
2):
-
przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie
jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony,
-
obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 został
stwierdzony na podstawie art. 98 ust. 1 („postępowania kwalifikującego”)
Organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji
przedsięwzięcia innego, niż z I i II grupy, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną
obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, jest obowiązany do rozważenia, przed
wydaniem tej decyzji, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na
obszar Natura 2000 (art. 98 ust. 1)
Do decyzji, wymagających rozważenia, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco
oddziaływać na obszar Natura 2000, należą w szczególności (art. 98 ust. 2):
- decyzje określone w art. 74 ust. 1 pkt 1-13,
- inne, w tym np.. pozwolenie wodnoprawne, inne niż wymienione w art. 74 ust. 1 pkt 6;
zezwolenie na usunięcie drzew i krzewów, pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie
sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich.
OCENĘ ODDZIAŁYWANIA NA OBSZAR NATURA 2000 – przeprowadza się w ramach
postępowania w sprawie uzgodnienia – przed wydaniem ww. decyzji.
Ocenę oddziaływania na obszar Natura 2000, stanowiącą część postępowania
zmierzającego do wydania ww. uzgodnienia, przeprowadza organ właściwy do
dokonania tego uzgodnienia (czyli RDOŚ).
RDOŚ – po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 - wydaje
postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie
oddziaływania na obszar Natura 2000, rozpatrując zgłoszone przez społeczeństwo
uwagi i wnioski (art. 100).
UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA
Uprawnienia organizacji ekologicznych – rozszerzenie
Art. 45. 1. Organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe,
zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału
społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony; przepisu art. 31 § 4 Kpa nie
stosuje się.
1a. Organizacji ekologicznej służy prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w
postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami
statutowymi tej organizacji,
organizacji także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w
określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa prowadzonym
przez organ I instancji; wniesieni odwołania jest równoznaczne e zgłoszeniem chęci
uczestniczenia w takim postępowaniu. W postępowaniu odwoławczym organizacja
uczestniczy na prawach strony.
2. Organizacji ekologicznej służy skarga od decyzji wydanej w postępowaniu
wymagającym udziału społeczeństwa do sądu administracyjnego, jeżeli jest to
uzasadnione celami statutowymi tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona
udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.
3. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji
ekologicznej służy zażalenie.
Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji (rozdział 2):
przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa – podawanie
(bezpośrednie) informacji do publicznej wiadomości
ZGŁOSZENIA
W ustawie Prawo budowlane - w art. 29 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia mogące znacząco
oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięcia mogące znacząco
oddziaływać na obszar Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane
z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony, w rozumieniu ustawy
z dnia ..... o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko.”
GENERALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA
centralny organ administracji rządowej
podlega ministrowi właściwemu ds. środowiska
swoje zadania wykonuje przy pomocy Generalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska;
organizację GDOŚ określa statut nadany w drodze rozporządzenia przez
Prezesa RM na wniosek ministra właściwego ds. środowiska
16 REGIONALNYCH DYREKTORÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
organ administracji rządowej niezespolonej,
swoje zadania wykonuje przy pomocy regionalnej dyrekcji ochrony środowiska
oraz przy współpracy z dyrektorami parków krajobrazowych lub zespołów
parków krajobrazowych;
RDOŚ wykonuje swoje zadania w zakresie ochrony przyrody przy pomocy
regionalnego konserwatora przyrody, będącego zastępcą RDOŚ,
organizację RDOŚ określa statut nadany przez ministra właściwego ds.
środowiska na wniosek Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
Głównym zadaniem nowego organu będzie usprawnienie procesu
zarządzania środowiskiem w Polsce.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ