Sprawa T-48/00 Corus UK Ltd przeciwko Komisji Wspólnot

Sprawa T-48/00
Corus UK Ltd
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Konkurencja — Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki — Rynek rur
stalowych bez szwu — Czas trwania naruszenia — Grzywny
Wyrok Sądu Pierwszej Instancji (druga izba) z dnia 8 lipca 2004 r
II - 2331
Streszczenie wyroku
1. Konkurencja — Postępowanie administracyjne — Decyzja Komisji stwierdzająca
naruszenie — Rozbieżność pomiędzy decyzją i pismem w sprawie przedstawienia zarzutów
— Naruszenie prawa do obrony — Przesłanka — Niemożność bronienia się przez
przedsiębiorstwo przed zarzutem zawartym w ostatecznej decyzji
(rozporządzenie Rady nr 17, art. 19 ust. 1)
II - 2325
STRESZCZENIE — SPRAWA T-48/00
2. Konkurencja — Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki — Uczestniczenie
w spotkaniach przedsiębiorstw mających cel antykonkurencyjny — Okoliczność umożli­
wiająca stwierdzenie, w braku zdystansowania się od podjętych decyzji, że przedsiębiorstwo
bierze udział w porozumieniu wynikającym z wcześniejszego spotkania
(art. 81 ust 1 WE)
3. Postępowanie — Dowód — Ciężar dowodu — Przeniesienie w szczególnym przypadku
ciężaru dowodu ze strony skarżącej na stronę pozwaną — Niemożność sprecyzowania przez
Komisję daty wygaśnięcia porozumienia zawartego przez nią z państwem trzecim
4. Postępowanie — Sprawy połączone — Uwzględnienie dowodów zawartych w aktach spraw
równoległych
5. Konkurencja — Postępowanie administracyjne — Prawo do obrony — Pismo w sprawie
przedstawienia zarzutów — Konieczna treść — Wstępna ocena czasu trwania i wagi
naruszenia oraz umyślności bądź nieumyślności jego popełnienia — Skutki pominięcia tej
oceny w świetle przestrzegania prawa do obrony
(rozporządzenie Rady nr 17, art 19 ust 1)
6. Konkurencja — Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki — Przedsiębiorstwa, którym
można zarzucić naruszenie polegające na uczestnictwie w całym kartelu — Kryteria
(art. 81 ust 1 WE)
7. Konkurencja — Grzywny — Kwota — Ustalenie — Kryteria — Konieczność dokonania
zróżnicowania między przedsiębiorstwami uczestniczącymi w tym samym naruszeniu
w zależności od ich rozmiaru — Brak
(rozporządzenie Rady nr 17, art. 15 ust 2; komunikat Komisji 98/C 9/03, pkt 1 A akapit
szósty)
8. Konkurencja — Grzywny — Kwota — Ustalenie — Nienałożenie lub obniżenie grzywny
w zamian za współpracę obwinionego przedsiębiorstwa — Obniżenie ze względu na
niekwestionowanie okoliczności faktycznych — Przesłanki
(rozporządzenie Rady nr 17, art 15 ust. 2; komunikat Komisji 96/C 207/04, pkt D2)
9. Konkurencja — Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki — Grzywny — Kwota —
Ustalenie — Nienałożenie lub obniżenie grzywny w zamian za współpracę obwinionego
przedsiębiorstwa — Przestrzeganie zasady równego traktowania
(rozporządzenie Rady nr 17, art 15 ust. 2)
II - 2326
CORUS UK PRZECIWKO KOMISJI
10. Skarga o stwierdzenie nieważności — Wyrok stwierdzający nieważność — Skutki —
Obowiązek podjęcia środków wykonawczych — Zbędność nakazu zwrotu przez Komisję
grzywny uiszczonej na podstawie nieważnej decyzji
(art. 233 WE)
1.
Naruszenie prawa do obrony z powodu
r o z b i e ż n o ś c i p o m i ę d z y pismem
w sprawie przedstawienia zarzutów
i decyzją ostateczną ma miejsce jedynie
w ó w c z a s , gdy z a r z u t z a w a r t y
w ostatecznej decyzji został ujęty
w piśmie w sprawie przedstawienia
zarzutów w sposób niewystarczający do
umożliwienia adresatom obrony.
Co więcej, ocena zawarta w piśmie
w sprawie przedstawienia zarzutów jest
często bardziej zwięzła od oceny zawar­
tej w przyjętej decyzji ostatecznej, ponie­
waż stanowi ona jedynie wstępne
stanowisko Komisji. Rozbieżność sfor­
mułowań w piśmie w sprawie przedsta­
wienia zarzutów i w decyzji ostatecznej,
wynikająca z różnicy pomiędzy celami
tych dwóch dokumentów, nie może
w związku z tym — co do zasady —
stanowić naruszenia prawa do obrony.
(por. pkt 100, 101)
2.
Jeżeli przedsiębiorstwo uczestniczy
w spotkaniach przedsiębiorstw mających
cel antykonkurencyjny i nie dystansuje
się w sposób otwarty od treści tych
spotkań, wywołując u innych uczestni­
ków spotkania wrażenie, że bierze ono
udział w porozumieniu wynikającym
z tego spotkania i że będzie stosować
się do tego porozumienia, to można
stwierdzić, że przedsiębiorstwo to bierze
udział w tym porozumieniu.
(por. pkt 116)
3.
O ile ogólnie rzecz biorąc strona skar­
żąca nie może przenosić ciężaru
dowodu na stronę pozwaną, powołując
się na okoliczności, których nie jest
w stanie wykazać, to jeżeli Komisja
zdecydowała o nieprzyjęciu istnienia
naruszenia reguł konkurencji w okresie,
w którym obowiązywały porozumienia
o samoograniczeniu zawarte między
państwem trzecim a Wspólnotą, repre­
zentowaną przez Komisję, nie można
zastosować zasady ciężaru dowodu na
korzyść Komisji w zakresie dotyczącym
daty wygaśnięcia tych porozumień. Nie­
wyjaśniona niemożność Komisji do
przedstawienia dowodów na okolicz­
ność, która dotyczy jej w bezpośredni
sposób, powoduje bowiem, iż Sąd nie ma
przy orzekaniu wiedzy o tej dacie
wygaśnięcia, a obciążenie przedsiębiorII - 2327
STRESZCZENIE - SPRAWA T-48/00
stw będących adresatami zaskarżonej
decyzji konsekwencjami tej niemożności
Komisji, które to przedsiębiorstwa,
odmiennie od pozwanej instytucji, nie
mogą przedstawić tego brakującego
dowodu, zaprzeczałoby zasadzie prawid­
łowego administrowania wymiarem
sprawiedliwości.
(por. pkt 124-126)
4.
W sprawach połączonych, w których
strony miały możliwość zaznajomienia
się z wszystkimi aktami spraw, Sąd może
uwzględnić z urzędu dowody zawarte
w aktach spraw równoległych.
zarzutów, na podstawie posiadanych
przez siebie dokumentów, wystarczają­
cych informacji co do czasu trwania
zarzucanego naruszenia, jego wagi i co
do kwestii, czy naruszenie zostało popeł­
nione umyślnie, czy nieumyślnie.
Wobec tego obowiązek udzielenia infor­
macji co do wagi i umyślności lub
nieumyślności naruszenia byłby pozba­
wiony znaczenia, gdyby dla jego spełnie­
nia wystarczyła zwykła parafraza art. 15
ust. 2 rozporządzenia nr 17. Zobowiąza­
nie Komisji — pod rygorem stwierdzenia
nieważności wydanej przez nią decyzji —
do poinformowania adresatów pisma
w sprawie przedstawienia zarzutów
o przepisach rozporządzenia nr 17, od
których i tak oczekuje się znajomości
tych przepisów, nie miałoby bowiem
jakiegokolwiek sensu.
(por. pkt 129)
5.
Pismo w sprawie przedstawienia zarzu­
tów powinno wskazywać w sposób jasny
wszystkie istotne okoliczności, na któ­
rych opiera się Komisja, w celu udziele­
nia jego adresatom koniecznych wska­
zówek, aby mogli się oni bronić nie tylko
przed stwierdzeniem naruszenia, lecz
również w danym przypadku przed
nałożeniem grzywny. Wobec tego
w celu poszanowania prawa adresatów
do obrony Komisja ma obowiązek udzie­
lenia im w stadium przedstawienia
II - 2328
Wynika z tego, że Komisja powinna
wskazać w piśmie w sprawie przedsta­
wienia zarzutów krótką wstępną ocenę
czasu trwania zarzucanego naruszenia
i jego wagi, jak również kwestii, czy
w konkretnym przypadku naruszenie
zostało popełnione umyślnie lub nie­
umyślnie. Jednakże po pierwsze, prawid­
łowość tej wstępnej oceny, która ma
umożliwić adresatom pisma w sprawie
przedstawienia zarzutów podjęcie
obrony, powinna być rozpatrywana nie
tylko przy uwzględnieniu brzmienia roz­
porządzenia, o którym mowa, lecz rów­
nież jego kontekstu, jak również
wszystkich przepisów prawnych regulu­
jących daną materię, a po drugie, obo­
CORUS UK PRZECIWKO KOMISJI
wiązek przedstawienia tej wstępnej
oceny jest nierozerwalnie związany
z zasadą prawa do obrony i jest od tej
zasady zależny, tak że Sąd wspólnotowy
nie może stwierdzić nieważności osta­
tecznej decyzji Komisji, jeżeli jej naru­
szenie nie wpłynęło na możliwość
obrony zainteresowanych przedsię­
biorstw.
wien nakładanych na mocy art. 15 ust. 2
rozporządzenia nr 17 oraz art. 65 ust. 5
Traktatu ustanawiającego Europejską
Wspólnotę Węgla i Stali, należy uznać,
że Komisja dysponuje pewnym zakresem
swobodnego uznania w odniesieniu do
możliwości ważenia grzywien według
rozmiaru każdego z przedsiębiorstw.
(por. pkt 180)
(por. pkt 144-146, 155)
6.
Przedsiębiorstwu można przypisać
odpowiedzialność za cały kartel, nawet
jeśli zostało ustalone, że brało ono
bezpośredni udział jedynie w jednym
lub kilku elementach składowych kar­
telu, jeżeli, po pierwsze, przedsiębior­
stwo to wiedziało lub powinno było
wiedzieć, że uzgodnienia, w których
uczestniczyło, w szczególności poprzez
udział w regularnych spotkaniach orga­
nizowanych przez wiele lat, były częścią
kompletnego systemu mającego na celu
zakłócenie normalnej konkurencji, i po
drugie, system ten obejmował wszystkie
elementy składowe kartelu.
8.
(por. pkt 193, 208)
(por. pkt 176)
7.
Mając na uwadze pkt 1 A akapit szósty
wytycznych w sprawie ustalania grzy­
Aby obniżenie kwoty grzywny nałożonej
za naruszenie reguł konkurencji było
zasadne na podstawie komunikatu
w sprawie współpracy, zachowanie tego
przedsiębiorstwa musi ułatwić Komisji
wykonanie jej zadania polegającego na
stwierdzaniu i zwalczaniu naruszeń
reguł konkurencji. Wobec tego nie
wystarczy, by przedsiębiorstwo zapew­
niło, iż generalnie nie kwestionuje usta­
lonych okoliczności faktycznych zgodnie
z komunikatem w sprawie współpracy,
jeżeli w okolicznościach konkretnej
sprawy zapewnienie to w żaden sposób
nie jest przydatne Komisji.
9.
Jeśli w tym samym stadium postępowa­
nia administracyjnego i w podobnych
II - 2329
STRESZCZENIE — SPRAWA T-48/00
okolicznościach przedsiębiorstwa prze­
kazują Komisji podobne informacje
dotyczące zarzucanego im stanu faktycz­
nego, to stopień ich współpracy
z Komisją powinien zostać oceniony
w podobny sposób, skutkiem czego
istnieje konieczność równego traktowa­
nia tych przedsiębiorstw w odniesieniu
do ustalania kwoty nałożonej na nie
grzywny.
całości lub części kwoty grzywny
uiszczonej przez dane przedsiębiorstwo,
w przypadku gdy wyrok stwierdził nie­
ważność lub obniżył kwotę grzywny
n a ł o ż o n e j na p r z e d s i ę b i o r s t w o
w związku z naruszeniem reguł konku­
rencji ujętych w traktacie, w zakresie
w jakim w wyniku orzeczenia stwierdza­
jącego nieważność zapłatę tej kwoty
należy uznać za nienależną. Obowiązek
ten obejmuje nie tylko kwotę główną
nienależnie zapłaconej grzywny, lecz
również odsetki od tej kwoty.
(por. pkt 207, 213)
10. Po wydaniu wyroku stwierdzającego
nieważność aktu ze skutkiem ex tunc,
który w związku z tym retroaktywnie
eliminuje ten akt z porządku prawnego,
pozwana instytucja jest zobowiązana,
zgodnie z art 233 WE, do podjęcia
środków koniecznych do usunięcia
wszystkich skutków stwierdzonych
naruszeń prawa, co w przypadku aktów
uprzednio wykonanych może uzasadnić
przywrócenie w stosunku do skarżącego
stanu, w którym znajdował się przed
wydaniem tego aktu.
Wśród środków przewidzianych
w art. 233 WE znajduje się przede
wszystkim obowiązek Komisji zwrotu
II - 2330
Wynika z tego, że w ramach postępo­
wania o stwierdzenie nieważności nie ma
konieczności orzekania w przedmiocie
wniosku o nakazanie Komisji zwrotu
kwoty grzywny lub ewentualnie kwoty,
do jakiej grzywnę obniżono wraz
z odsetkami.
W rzeczywistości nie ma powodów, dla
których należałoby przyjąć, że Komisja
nie wywiąże się ze swych obowiązków
wynikających z art. 233 WE w związku
z niniejszym wyrokiem.
(por. pkt 222-225)