D - Sąd Okręgowy w Siedlcach

Sygn. akt II Ka 432/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 grudnia 2013 r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący:
SSO Grażyna Jaszczuk
Sędziowie:
SO Jerzy Kozaczuk
SO Mariola Krajewska - Sińczuk (spr.)
Protokolant:
st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak
przy udziale Prokuratora Bożeny Grochowskiej-Małek
po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r.
sprawy H. A.
oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 kk
na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim
z dnia 13 czerwca 2013 r. sygn. akt II K 1300/12
zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy uznając apelację za oczywiście bezzasadną; zasądza od oskarżonego na rzecz
Skarbu Państwa kwotę 520 zł tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Sygn. akt II Ka 432/13
UZASADNIENIE
H. A. oskarżony został o to, że w dniu 2 lutego 2007 r. w M. pow. (...), woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził A. S. i M. D. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 35.000 zł przez
wprowadzenie w błąd co do swojej sytuacji finansowej, a także zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy w ten
sposób, że zawarł z pokrzywdzonymi umowę pożyczki z dnia 2 lutego 2007 r., a następnie po otrzymaniu pieniędzy
nie wypłacił obiecanego oprocentowania oraz nie zwrócił pożyczonych pieniędzy,
tj. o czyn z art. 286 § 1 kk
Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim wyrokiem z dnia 13 czerwca 2013r.:
I. oskarżonego H. A. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za czyn ten skazał go na podstawie art.
286 § 1 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności;
II. na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia
wolności warunkowo zawiesił tytułem próby na okres 5 lat;
III. na podstawie art. 33 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych, ustalając
wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;
IV. na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz A.
S. i M. D. solidarnie kwoty 35.000 złotych;
V. zwolnił oskarżonego H. A. od opłaty i pozostałych kosztów sądowych, przejmując te ostatnie na rachunek Skarbu
Państwa.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i
środkach karnych i na podstawie art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi zarzucił rażącą surowość orzeczonej kary.
Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez znaczne złagodzenie kary.
Na rozprawie odwoławczej obrońca oskarżonego poparł apelację, jednakże nie poparł zarzutu i wniosku w niej
zawartego. Podniósł natomiast bezwzględną przyczynę odwoławczą, a mianowicie obrazę art. 439 § 1 pkt 11 kpk.
Uzasadniając swoje stanowisko w tym zakresie wskazał, że oskarżony nie stawił się na termin rozprawy w dniu 14 maja
2013r. i zgłosił wniosek o odroczenie rozprawy. Sąd wniosku tego nie uwzględnił i prowadził na rozprawie czynności
dowodowe.
Podnosząc na rozprawie ten zarzut obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy w Siedlcach zważył, co następuje:
Apelacja obrońcy oskarżonego jest oczywiście bezzasadna. W świetle okoliczności sprawy nie można za skarżącym
uznać, iż w sprawie zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 11 kpk, ani
też, że wymierzona oskarżonemu kara 2 lat pozbawienia wolności, orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania tytułem próby na 5 lat i kara grzywny 100 stawek dziennych po 10 złotych stawka, to kara rażąco surowa,
wymagająca złagodzenia w postępowaniu odwoławczym. Chociaż obrońca oskarżonego podniósł w pisemnym środku
odwoławczym, że skarży wyrok w zakresie kary i środków karnych, to nie wskazał, z jakiego powodu nie zgadza się z
rozstrzygnięciem Sądu I instancji w części dotyczącej nałożonego na oskarżonego w trybie art. 46 § 1 kk obowiązku
naprawienia szkody. Zarzutów w tym zakresie, ani też żadnej argumentacji pisemna skarga nie zawiera. Z tego powodu
należy tylko stwierdzić, iż Sąd odwoławczy nie dostrzega powodów do zmiany, bądź uchylenia zawartego w tym
zakresie rozstrzygnięcia Sądu meriti. Z uwagi na to, że oskarżony nie zwrócił pokrzywdzonym przekazanej mu kwoty
35.000 złotych, do czego był zobowiązany, zasadnie Sąd orzekający, zgodnie z wnioskiem A. S. i M. D., zasądził
obowiązek naprawienia szkody, wynikającej bezpośrednio z przypisanego oskarżonemu przestępstwa.
Odnosząc się na wstępie do podniesionego na rozprawie odwoławczej przez obrońcę oskarżonego zarzutu obrazy art.
439 § 1 pkt 11 kpk wskazać należy, iż jest on bezpodstawny i nie zasługiwał na uwzględnienie. Obrońca oskarżonego
bezwzględnej przyczyny odwoławczej dopatrzył się w tym, że na termin rozprawy w dniu 14 maja 2013r. oskarżony nie
stawił się, zgłaszając jednocześnie wniosek o odroczenie rozprawy, Sąd tego wniosku nie uwzględnił i przeprowadził
na rozprawie czynności dowodowe.
Wnikliwa analiza akt niniejszej sprawy wskazuje, iż faktycznie H. A. nie stawił się na rozprawę w dniu 14 maja
2013r., wyznaczoną na godz. 12.00, stawił się jego obrońca ustanowiony w sprawie. Z zapisów w protokole wynika,
że obrońca oświadczył, iż oskarżony kontaktował się z kancelarią i prosił o usprawiedliwienie jego nieobecności na
rozprawie z uwagi na trudności komunikacyjne. Wtedy Przewodniczący składu orzekającego odczytał treść notatki
urzędowej sporządzonej tego dnia przez sekretarza sądowego. Wynika z niej (k. 404), że w dniu 14 maja 2013r. o
godz. 11.30 oskarżony skontaktował się z Biurem Obsługi Interesanta i poinformował, iż nie stawi się na rozprawę
w tym dniu z powodu awarii samochodu. Wskazać należy, że ani z treści tej notatki, ani z oświadczenia obrońcy
oskarżonego nie wynika, aby H. A. wnosił o odroczenie rozprawy. Obrońca w dalszej części rozprawy oświadczył,
iż oskarżony chce uczestniczyć w rozprawie i wniósł o jej odroczenie. Prokurator z kolei wniósł o nieuwzględnienie
wniosku i prowadzenie rozprawy. Sąd wniosku obrońcy oskarżonego nie uwzględnił, uznając że oskarżony nie
usprawiedliwił w sposób należyty swojej nieobecności, a wskazane okoliczności nie uzasadniają jego niestawiennictwa
przy uwzględnieniu, iż zamieszkuje on w niedalekiej odległości od Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim, a
ponadto w sprawie reprezentuje go obrońca z wyboru.
Sąd odwoławczy podziela stanowisko zajęte we wskazanej kwestii przez Sąd orzekający z całą argumentacją tam
zawartą. Nie można uznać, że Sąd I instancji dopuścił się rażącej obrazy przepisów prawa procesowego o jakiej mowa
w art. 439§1 pkt 11 kpk, zważywszy przede wszystkim na to, iż oskarżony na rozprawie w dniu 26 lutego 2013 roku
złożył wyjaśnienia, a poza tym był w stanie na rozprawę w dniu 14 maja 2013 roku dotrzeć, gdyż zamieszkuje on w
miejscowości J., oddalonej od M. zaledwie o 10 kilometrów i skoro poinformował Sąd o awarii samochodu na tej trasie
co najmniej pół godziny przed rozpoczęciem rozprawy, to z powodzeniem mógł o czasie do Sądu dotrzeć, korzystając
z innych dostępnych środków komunikacji. Poza tym telefonując do Sądu nie wnosił o odroczenie rozprawy, a przed
kolejnym jej terminem nie przedstawił dowodów potwierdzających, że awaria jego pojazdu rzeczywiście miała miejsce
i stawiając się na rozprawę w dniu 11 czerwca 2013r. (k. 414) nie wnosił o ponowienie czynności przeprowadzonych na
rozprawie w dniu 14 maja 2013r. Z tego względu nie można uznać, iż Sąd orzekający dopuścił uchybienia stanowiącego
bezwzględną przyczynę odwoławczą wskazaną w art. 439 § 1 pkt 11 kpk, a mianowicie, że sprawę rozpoznano
pod nieobecność oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa i w konsekwencji skutkującego koniecznością
uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim rozpoznając niniejszą sprawę prawidłowo, w oparciu o wszystkie dowody
zgromadzone na etapie postępowania przygotowawczego, jak i sądowego, ustalił stan faktyczny, który pozwolił na
przypisanie oskarżonemu winy w zakresie zarzucanego mu występku. Nie budzi również zastrzeżeń stanowisko Sądu w
zakresie dotyczącym przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu. Również w odniesieniu do kary
wymierzonej H. A. stanowisko Sądu meriti spotkało się w pełną akceptacją Sądu odwoławczego. Uzasadniając je Sąd
orzekający wskazał, że przy wymiarze kary wziął pod uwagę dużą kwotę wyłudzonych przez oskarżonego pieniędzy,
zaplanowany i konsekwentny sposób jego działania, polegający na zyskaniu przyjaźni pokrzywdzonych, zapewnieniu
ich o swojej znakomitej sytuacji materialnej i uczciwych zamiarach, nie przejawienie woli zwrotu pieniędzy, które
przeznaczył na własne potrzeby i wesele brata. Te wszystkie przesłanki, istotne dla wymiaru kary orzeczonej wobec
H. A. dostrzegł Sąd orzekający i uwzględnił je w należytym stopniu, nie tracąc jednak z pola widzenia równie
ważkich okoliczności podmiotowych, które zdecydowały o uznaniu kary za wyważoną i podjęciu decyzji o tym, że kara
pozbawienia wolności w wymiarze dwóch lat orzeczona zostanie z warunkowym zawieszeniem jej wykonania tytułem
próby na maksymalny, 5-letni okres. Sąd I instancji trafnie wskazał, że oskarżony zasługuje na zastosowanie wobec
niego instytucji warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności, gdyż poza zdarzeniami, których
dotyczy niniejsza sprawa i objętymi aktem oskarżenia w sprawie II K 600/12 „zachowuje się zgodnie z prawem”.
Te okoliczności pozwoliły zastosować dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania tej kary. Jak wynika z
utrwalonego już w tej kwestii orzecznictwa Sądu Najwyższego, rażąca niewspółmierność kary zachodzi bowiem wtedy,
gdy suma zastosowanych kar zarówno zasadniczych, jak i dodatkowych wymierzonych za przypisane oskarżonemu
przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznego niebezpieczeństwa tego czynu oraz nie realizuje w
wystarczającej mierze celów kary w zakresie społecznego oddziaływania z jednoczesnym uwzględnieniem celów
zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego (wyrok SN z 10.07.1974 r., V KRN
60/74, OSNKW 1974, z. 11, poz. 213). W ocenie Sądu odwoławczego z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej
sprawie. Przypomnieć należy, że w obowiązującym kodeksie karnym ustawodawca wprowadził system sankcji
określonych alternatywnie i przyznał wyraźnie pierwszeństwo stosowania środków karnych i kar nieizolacyjnych
przed bezwarunkową karą pozbawienia wolności. Przy wymiarze kary sąd winien kierować się granicami ustawowego
zagrożenia, ogólnymi zasadami wymiaru kary oraz dyrektywami wymiaru kary. Zasady sądowego wymiaru kary
obejmują zasadę swobodnego uznania sędziowskiego, poddanego wyłącznie kontroli instancyjnej, indywidualizacji
kary i jej oznaczoności. Dyrektywy wymiaru kary, zawarte w art. 53 kk dzielą się na ogólne, do których należą
stopień społecznej szkodliwości, cele kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz cele
zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do skazanego. Kara musi być współmierna i sprawiedliwa, wymierzona
z uwzględnieniem wszystkich okoliczności obciążających i łagodzących. Nie każda jednak z tych dyrektyw ogólnych
musi być uwzględniona w każdym przypadku w jednakowym stopniu, gdyż każda z nich wywiera inny wpływ na
wymiar kary konkretnego sprawcy, dzięki czemu możliwa jest modyfikacja kary w przypadkach jednostkowych
(wyrok SA w Krakowie z dnia 9 czerwca 2004 r., II AKa 111/04, KZS 2004, z. 7-8, poz. 44). Położenie większego
nacisku na osiągnięcie zadań wychowawczych i zapobiegawczych jest możliwe, zdaniem Sądu Najwyższego wtedy, gdy
popełnienie tego przestępstwa nie wynika z demoralizacji sprawcy, lecz stanowi odstępstwo od dotychczasowej linii
postępowania sprawcy (wyrok SN z dnia 21 lipca 1976 r., III KR 164/76, OSNPG 1977, nr 3, poz. 19).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy uznać rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie
orzeczonej kary za słuszne. Sąd wskazał co zadecydowało o wymierzeniu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2
lat i jej warunkowym zawieszeniu na maksymalny okres próby. Argumenty autora pisemnej apelacji stanowią jedynie
polemikę z przekonującą argumentacją Sądu Rejonowego zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wbrew
stanowisku skarżącego nie można uznać poniesionej przez pokrzywdzonych szkody za niewielką, a wyjaśnienia przez
oskarżonego przyczyny i motywów jego działania oraz przebiegu zdarzenia, a w szczególności opisu okoliczności, w
jakich doszło do zawarcia umowy, za wystarczające do tego, aby orzeczoną karę pozbawienia wolności obniżyć i skrócić
okres warunkowego jej zawieszenia. W ocenie Sądu II instancji tak orzeczona kara spełni zamierzone cele, o których
mowa w art. 53 kk.
Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd odwoławczy, po wnikliwej analizie niniejszej sprawy, ocenianej w
szczególności przez pryzmat dyrektyw sądowego wymiaru kary i stosowania środka probacyjnego wskazanego w
art. 69 kk oraz dotyczącego wskazanych kwestii orzecznictwa uznał, że orzeczona kara pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na maksymalny okres próby jest karą sprawiedliwą i nie nosi cech rażącej
surowości.
Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł, jak w wyroku.