dolina dolnej wisły plb040003

DOLINA DOLNEJ WISŁY
PLB040003
Dolna Wisła w okolicach Świecia
Fot. Grzegorz Rąkowski
Obszar obejmuje dolny odcinek doliny Wisły długości
ponad 250 km, od mostu drogowego we Włocławku do śluzy
w Przegalinie, położonej 5 km powyżej głównego ujścia Wisły
do Bałtyku. W obręb obszaru wchodzi koryto Wisły, którego
szerokość waha się od kilkuset metrów do ponad 1 km, wraz
ze wszystkimi odnogami, wyspami, piaszczystymi łachami
i namuliskami, dolnymi odcinkami dopływów, a także
przyległe bezpośrednio do rzeki łąki ze starorzeczami,
pastwiska, pola uprawne, zarośla i niewielkie płaty lasów
łęgowych oraz nieduże fragmenty ograniczających dolinę
zboczy wysoczyzn morenowych osiągających 50–70 m
wysokości względnej. Na przyległych zboczach wysoczyzn
występują płaty roślinności kserotermicznej, lasy grądowe
i bory sosnowe. Na obrzeżach doliny leży kilka dużych
nadwiślańskich miast: Włocławek, Toruń, Bydgoszcz,
Chełmno, Świecie, Grudziądz i Tczew. Wisła na omawianym
odcinku jest częściowo uregulowana i ma umocnione brzegi
z ostrogami regulującymi nurt, jednak w znacznej mierze
zachowała naturalny charakter.
W granicach obszaru znajduje się część Zespołu Parków
Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego oraz
fragmenty kilku obszarów chronionego krajobrazu:
Nadwiślańskiego, „Na południe od Torunia”, Wydm
śródlądowych na południe od Torunia, Strefy krawędziowej
doliny Wisły, „Nizina Ciechocińska”, Doliny Drwęcy, Doliny
Osy i Gardęgi, Doliny Kwidzyńskiej, Gniewskiego, Białej Góry,
Żuław Gdańskich, Środkowożuławskiego, Rzeki Nogat i Rzeki
Szkarpawy. W obrębie obszaru znajdują się 3 rezerwaty
przyrody: „Las Mątawski” (231,78 ha), „Wielka Kępa” (27,61
ha), „Kępa Bazarowa” (32,40 ha) i niewielki fragment rezerwatu
„Rzeka Drwęca” (1888,27 ha) oraz kilka siedliskowych
obszarów Natura 2000 m.in.: Dybowska Dolina Wisły
PLH040011 (1392,0 ha), Solecka Dolina Wisły PLH040003
(7030,1 ha), Dolna Wisła PLH220033 (10 374,2 ha)
oraz fragment obszaru Ostoja w Ujściu Wisły PLH220044
(883,5 ha).
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków
ptaków w obrębie obszaru sprzyja prowadzona przez
użytkowników terenu ekstensywna gospodarka łąkarska. Do
największych zagrożeń dla awifauny i jej siedlisk w Dolinie
Dolnej Wisły należą: gwałtowne zmiany poziomu wody
w rzece związane z powodziami i zrzutem wód ze Zbiornika
Włocławskiego, zanieczyszczenie wód, eksploatacja kruszywa
w korycie rzeki, zaniechanie wypasu i koszenia łąk, zamiana
użytków zielonych w grunty orne oraz wycinka zadrzewień
w strefie brzegowej związana z ochroną przeciwpowodziową.
Brzegówki Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Dolina Dolnej Wisły jest ważną w skali kraju ostoją
ptaków wodno-błotnych związanych z siedliskami szerokiej
doliny rzecznej, która częściowo zachowała naturalny
charakter. Jest to jedna z najważniejszych krajowych ostoi
lęgowych rybitwy białoczelnej Sterna albifrons (102–119 par
lęgowych, ponad 10% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
rybitwy rzecznej Sterna hirundo (255–353 par lęgowych, ok.
7% ogólnokrajowej populacji lęgowej), nurogęsi Mergus
merganser (do 66 par lęgowych, ponad 5% ogólnokrajowej
populacji lęgowej), bielika Haliaeetus albicilla (10–20 par
lęgowych, ponad 3% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
jarzębatki Sylvia nisoria (ponad 360 par lęgowych) i brzegówki
Riparia riparia (ponad 9000 par lęgowych, ok. 6%
ogólnokrajowej populacji lęgowej). Stosunkowo znaczną
liczebność osiągają tu populacje lęgowe derkacza Crex crex
(98–120 odzywających się samców), rybitwy czarnej
Chlidonias niger (do 60 par lęgowych), zimorodka Alcedo
atthis (31 par lęgowych) oraz dziwoni Carpodacus erythrinus
(122-139 par).
Dolina Dolnej Wisły jest fragmentem jednego z głównych
korytarzy ekologicznych w kraju oraz ważnym szlakiem
migracyjnym ptaków wodno-błotnych, których łączną
populację na omawianym obszarze w okresie przelotów szacuje
się na ponad 20 000 osobników. Na uwagę zasługuje
w szczególności, obserwowane podczas migracji populacje
siewki złotej Pluvialis apricaria (ok. 2700 osobników) i kulika
wielkiego Numenius arquata (w niektórych latach nawet do
1100 osobników).
Powierzchnia: 33 559,04 ha
Rok zatwierdzenia: 2004
Regiony geograficzne: Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka,
Dolina Dolnej Wisły, Pobrzeże Gdańskie
Mezoregiony: Kotlina Płocka, Kotlina Toruńska, Kotlina
Fordońska, Kotlina Grudziądzka, Żuławy Wiślane
Położenie administracyjne: województwo kujawskopomorskie, powiaty włocławski, aleksandrowski, toruński,
bydgoski, chełmiński, świecki i grudziądzki oraz miasta
Włocławek, Toruń i Bydgoszcz; województwo pomorskie,
powiaty kwidzyński, tczewski, sztumski, malborski,
gdański i nowodworski oraz miasto Gdańsk
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Bydgoszczy
ul. Dworcowa 63
85-950 Bydgoszcz
tel: 52 518 18 01, fax: 52 518 18 02
e-mail: [email protected]
www.bydgoszcz.rdos.gov.pl
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Gdańsku
ul. Chmielna 54/57
80-748 Gdańsk
tel: 58 68 36 800, fax: 58 68 36 803
e-mail: [email protected]
www.gdansk.rdos.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.