Obszar specjalnej ochrony ptaków Bagienna Dolina

BAGIENNA DOLINA NARWI
PLB200001
Wieża obserwacyjna w Waniewie nad Narwią Fot. Grzegorz Rąkowski
Obszar obejmuje kręty odcinek doliny Narwi pomiędzy
miejscowościami Suraż i Żółtki o długości około 58 km. Dolina
ma tu szerokość wahającą się od 500 m do 4 km, a jej dno jest
zagłębione na ponad 20 m w stosunku do otaczających ją
wysoczyzn morenowych. Na odcinku od Suraża do Rzędzian
dolina Narwi ma charakter naturalny. Jej dno jest płaskie, bagniste
i niemal bezleśne, pokryte rozległymi obszarami szuwarów,
turzycowisk i łąk. Krajobraz urozmaicają jedynie otoczone
mokradłami niewielkie, płaskie, często zalesione wyspy mineralne,
zwane grądami lub grądzikami. Narew na omawianym odcinku
reprezentuje unikatowy w skali krajowej i europejskiej typ rzeki
anastomozującej, płynącej kilkoma wielokrotnie rozdzielającymi
się i łączącymi korytami, tworzącej zajmującą szerokość całej
doliny sieć wodną z licznymi połączonymi z jej nurtem
starorzeczami i stałymi rozlewiskami. Podczas wiosennych
wezbrań dolina zalewana jest niemal na całą swoją szerokość,
a wody stagnują tu czasami przez wiele tygodni. Na omawianym
obszarze możemy obserwować niezwykle interesującą mozaikę
wzajemnie przeplatających się ekosystemów wodnych, lądowych
i bagiennych, ze zdecydowaną przewagą tych ostatnich. Występuje
tu kilkadziesiąt zbiorowisk roślinnych, wśród których dominującą
rolę odgrywają przede wszystkim rozległe szuwarowiska
i turzycowiska. Ponadto spotyka się tu różne typy łąk i pastwisk
oraz olsy i zarośla łęgowe z dominacją wierzb. Na przyległych do
doliny obszarach wysoczyzn morenowych dominują uprawy
rolne, spotyka się też niewielkie fragmenty borów sosnowych. Na
odcinku od Rzędzian do Żółtek na przełomie lat 70-tych i 80-tych
XX w. dolina Narwi została zmeliorowana, co spowodowało
przesuszenie gleb, murszenie wierzchniej warstwy torfu oraz
zubożenie zespołów roślinnych. Podobne zmiany nastąpiły na
niektórych obszarach położonych na obrzeżach doliny Narwi
i w dolinach jej dopływów.
Obszar obejmuje w całości Narwiański Park Narodowy
(6810,23 ha), a także całą otulinę tego Parku (15 408 ha) oraz
siedliskowy obszar Natura 2000 Narwiańskie Bagna PLH 200002
(6823 ha), którego granice niemal dokładnie pokrywają się
z granicami parku narodowego. Narwiański Park Narodowy
stanowi również Ostoję Ramsar objętą ochroną na mocy
Konwencji Ramsarskiej, czyli Konwencji o obszarach wodnobłotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako
siedlisko życiowe ptactwa wodnego.
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków
ptaków na omawianym odcinku doliny Narwi sprzyja ekstensywne
Rokitniczka Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
użytkowanie znajdujących się tu łąk i pastwisk prowadzone przez
prywatnych właścicieli, a także zabiegi ochrony czynnej
wykonywane przez służby Narwiańskiego Parku Narodowego
(m.in. koszenie i odkrzaczanie łąk, turzycowisk i trzcinowisk). Do
największych zagrożeń dla awifauny i jej siedlisk na omawianym
obszarze należą: związane z obniżeniem poziomu wód gruntowych
przesuszenie siedlisk otwartych bagien i zarastanie ich trzciną,
zaprzestanie bądź znaczne ograniczenie koszenia łąk i turzycowisk
oraz wypasu zwierząt, a także niszczenie lęgów ptaków wodnobłotnych przez norkę amerykańską.
Bagienna Dolina Narwi należy do najważniejszych ostoi
ptaków wodno-błotnych w północno-wschodniej Polsce. Jest to
jedna z kilku głównych krajowych ostoi lęgowych bączka
Ixobrychus minutus (do 30 par lęgowych, blisko 3% ogólnokrajowej
populacji lęgowej), rycyka Limosa limosa (20–59 par lęgowych,
ok. 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), podróżniczka Luscinia
svecica (100-157 par lęgowych, ok. 5% ogólnokrajowej populacji
lęgowej) i wodniczki Acrocephalus paludicola (34–41
odzywających się samców, ponad 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej). Znaczną liczebność osiągają także tutejsze populacje
błotniaka stawowego Circus aeruginosus (32-58 par lęgowych,
ok. 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej) i krwawodzioba Tringa
totanus (24–26 par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej).
Powierzchnia: 23 471,09 ha
Rok zatwierdzenia: 2004
Region geograficzny: Nizina Północnopodlaska
Mezoregiony: Dolina Górnej Narwi,
Wysoczyzna Białostocka,
Wysoczyzna Wysokomazowiecka
Położenie administracyjne: województwo podlaskie,
powiaty białostocki i wysokomazowiecki
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Narwiański Park Narodowy
Kurowo 10
18-204 Kobylin Borzymy
tel: 85 718 14 17, tel/fax: 86 476 48 11
e-mail: [email protected]
www.npn.pl/kontakt
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Białymstoku
ul. Dojlidy Fabryczne 23
15-554 Białystok
tel. 85 740 69 81, fax: 85 740 69 82
e-mail: [email protected]
www.bialystok.rdos.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.