WOKABULARZ

WOKABULARZ
afisz – ogłoszenie, zwykle drukowane, umieszczane w miejscach
widocznych, powiadamiające
o imprezie publicznej lub mające
charakter reklamowy.
alegoria (gr. mówić w przenośni)
błękit kobaltowy – glinian
– motyw (np. postać, przedmiot,
wydarzenie, obraz, sytuacja),
który obok znaczenia dosłownego
ma także inny, ukryty sens, wymagający wyjaśnienia przez odbiorcę;
cecha: jednoznaczność (znaczenie
ustalone przez tradycję, takie samo
w twórczości różnych artystów
w różnych epokach).
kobaltu, błękitny pigment malarski,
trwały, odporny na działanie światła, kwasów i zasad. Używany m. in.
do ozdabiania porcelany.
fajanse z Delft – wyroby dekoracyjne i użytkowe wykonane
w technice fajansu z ręcznie malowanymi dekoracjami w kolorze
niebieskim na białym tle ze szkliwa
cynowego, pochodzące z XVII
do połowy XIX wieku i wyprodukowane w manufakturach zlokalizowanych w holenderskim mieście
Delft.
1
Flandria – to kraina historyczna
Komiks − to opowiadanie, tworzące narrację za pomocą co najmniej dwóch kadrów z rysunkami.
Kadry zazwyczaj zaopatrzone są
w teksty narratora (po boku) i / lub
wypowiedzi postaci (w dymkach).
obejmująca część terenów dzisiejszej Belgii, Holandii i Francji. W XVI
wieku, w wyniku wojny Niderlandów o wolność, Flandria została
podzielona na część północną –
protestancką i niezależną i południową – podlegającą katolickiej
Hiszpanii. Mieszkańców Flandrii
nazywamy Flamandami. Flamandem był m.in. Rubens.
koronczarka – kobieta wykonu-
koronka – lekka ażurowa tkanina
z różnorodnych splotów, nici tworzących deseń; przen. „o czymś
ażurowym, delikatnym”.
jąca koronki.
kurdyban – skóra, najczęściej
koźla, garbowana, barwiona,
po czym intensywnie zdobiona
we wzory tłoczeniami, złoceniami
lub srebrzeniami, oraz malowidłami; kurdyban wykorzystywano
(na ramach) do ozdabiania ścian
i innych elementów stolarki wnętrzarskiej, do obijania siedzisk
i oparć mebli, poduszek, oklejania
okładek ksiąg, produkcji obuwia,
a także na ornaty.
Latający Holender – legenda,
która ma swój początek w XVII wieku, kiedy pewien statek żeglował
z Amsterdamu do Batawii (obecnie
Dżakarta) na Jawie. Jego kapitanem
był nieustraszony i doświadczony
wilk morski, Holender Hendrik Van
der Decken. Legenda głosi, że Latający Holender przynosi nieszczęście, a jego widok zwiastuje śmierć.
2
patagon – moneta talarowa wykonana ze srebra, wybijana w XVII w.,
przede wszystkim w Niderlandach Hiszpańskich (najintensywniej w mennicach
flandryjskich i brabanckich), z charakterystycznym krzyżem ukośnym (burgundzkim) zwieńczonym koroną
(na awersie) i herbem hiszpańskim
otoczonym łańcuchem Orderu Złotego
Runa (na rewersie); wwożona w wielkich ilościach przez kupców holenderskich na tereny Rzeczpospolitej, gdzie
bardzo często spotykana jest w znaleziskach.
plakat – artystyczny gatunek grafiki użytkowej, spełniający funkcje
informacji, reklamy, propagandy
lub agitacji politycznej.
portret
– obraz, zdjęcie lub inne
dzieło będące przedstawieniem
osoby i odwzorowujące jej wygląd
zewnętrzny, a czasem także cechy
osobowości. Artyści w różny sposób
ujmują portretowane postaci: ukazują tylko jej głowę, popiersie, półpostać lub całą postać (en pied).
Model może być ukazany frontalnie
(en face), z profilu albo w trzech
czwartych (en trois quarts).
portret trumienny – reali-
rzemiosło artystyczne
styczna podobizna osoby zmarłej
(element castrum doloris); polskie
portrety trumienne malowano
na blasze, najczęściej cynowej;
malarstwo to było najbardziej popularne w XVII i XVIII wieku wśród
szlachty; kształt portretu dostosowany był do boku trumny. Portrety
trumienne były charakterystycznym
gatunkiem portretu sarmackiego.
– dziedzina sztuki zajmująca się
wytwarzaniem przedmiotów użytkowych o wysokich walorach estetycznych. Głównie dotyczy to takich
wyrobów jak: meble, naczynia,
biżuteria, szkło. Wyroby rzemiosła
artystycznego mają status dzieł
sztuki.
3
sabot – obuwie wystrugane
siekańce – monety połamane lub
z drewna, używane głównie przez
biednych chłopów w Holandii. Nazwa
sabota zrobiła zaskakującą karierę
w innych dziedzinach życia: w wieku
rewolucji przemysłowej zbuntowani
robotnicy używali twardych sabotów
do niszczenia – w ich mniemaniu –
konkurujących z nimi maszyn, stąd
„sabotaż”. W 1997 roku holenderskie
saboty otrzymały certyfikat Unii Europejskiej potwierdzający ich wyjątkowe zalety.
pocięte na kawałki, niekiedy bardzo
niewielkie.
symbol (gr. znak rozpoznawczy)
sztuka użytkowa – zajmuje się
wytwarzaniem przedmiotów
codziennego użytku, wykonywanych w niewielkich ilościach
przez twórcę lub zaprojektowanych
przez niego, ale wykonywanych
przemysłowo, na dużą skalę.
– motyw (np. postać, przedmiot,
wydarzenie, obraz, sytuacja),
który obok znaczenia dosłownego
ma też znaczenie ukryte, nie dające
się jednoznacznie odczytać, a więc
może być różnie interpretowany
przez odbiorcę; cecha: wieloznaczność.
tabakiera – pojemnik przezna-
tulipaniera – ozdobny wazon
czony do przechowywania tabaki,
czyli sproszkowanego tytoniu, zażywanego przez nos. Nikotyna zawarta w tytoniu wchłaniana jest
przez śluzówkę nosa.
wykonany z fajansu.
4
Vanitas (łac. marność) – motyw
religijno-artystyczny związany
ze sztuką, poznaniem i przemijaniem. Pojęcie ma związek z myślą
przewodnią Księgi Koheleta Vanitas
vanitatum et omnia vanitas
– Marność nad marnościami
i wszystko marność (Koh 1,2 BT).
5