fe - programy unijne

INFORMACJE OGÓLNE
Europejski Fundusz Społeczny
Ten kluczowy instrument polityki społecznej wewnątrz Unii Europejskiej został utworzony
w 1957 r. (na mocy Traktatów Rzymskich, powołujących do Ŝycia Europejską Wspólnotę
Gospodarczą), jako pierwszy z europejskich funduszy strukturalnych. Początkowo miał on za
zadanie wspieranie inicjatyw słuŜących poprawie sytuacji na rynku pracy w odbudowujących
się po II wojnie światowej krajach Wspólnoty. Przez ponad pół wieku swego istnienia
Fundusz ewoluował, zresztą podobnie jak i sama Wspólnota, jednakŜe niezmiennie jego istotą
jest inwestowanie w rozwój kapitału ludzkiego. Jak naleŜy to rozumieć? Wymienia się tzw.
pięć obszarów wsparcia EFS, a mianowicie:
•
Aktywne działania na rynku pracy
•
Promowanie rozwiązań wyrównujących szanse na rynku pracy
•
Rozwój szkoleń, edukacji i doradztwa
•
Doskonalenie umiejętności pracowników oraz rozwój przedsiębiorczości
•
Zwiększanie szans kobiet na znalezienie pracy i rozwój kariery
Europejski
Fundusz
Społeczny
jest
obecnie
głównym narzędziem wspierającym realizację
Europejskiej Strategii Zatrudnienia, której to
najistotniejszym zadaniem jest poprawa jakości
pracy, działanie na rzecz pełnego zatrudnienia,
a takŜe wzmocnienie spójności i integracji społecznej, które to zadania mają docelowo
przekładać się na zasadniczy cel, jakim jest przyspieszenie rozwoju gospodarczego Unii
Europejskiej. Środki finansowe pochodzące z EFS wydatkowane są zgodnie z wcześniej
określonymi programami i kierowane są do tych obszarów społecznych i geograficznych,
które najbardziej potrzebują takiego wsparcia.
Środki płynące z EFS to pieniądze, których nie moŜna wykorzystać bezpośrednio na poprawę
ilości czy jakości infrastruktury, stąd często nie są tak bardzo dostrzegalne, jak – przykładowo
– budowa drogi, mostu czy oczyszczalni ścieków. śeby jednak moŜna było mówić
o prawdziwym rozwoju nie mniej konieczne są inwestycje w tych, którzy z infrastruktury
mają i będą korzystać, a więc inwestowanie w ludzi – zgodnie z hasłem przewodnim
Europejskiego Funduszu Społecznego: „Człowiek - najlepsza inwestycja”. Nasz kraj
stosunkowo od niedawna moŜe korzystać ze środków płynących z EFS, jednakŜe juŜ dziś
moŜemy pochwalić się tym, Ŝe w latach 2007-2013 właśnie w Polsce realizowany jest
Program Operacyjny Kapitał Ludzki – największy program w całej 50-letniej historii
Funduszu, dysponujący największą sumą środków i tym samym potencjalnie skierowany do
największej ilości mieszkańców naszego kraju.
2004-2006
Europejski Fundusz Społeczny w Polsce.
W latach 2004-2006 w Polsce środki EFS były kierowane w trojaki sposób – poprzez:
• Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL).
Budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie
warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy.
• Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego.
Stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i
regionalnym, poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie
rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach.
• Program Inicjatywy Wspólnotowej Equal
Testowanie i promowanie w drodze współpracy ponadnarodowej nowych sposobów
zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy.
2007-2013
Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary
wykorzystania oraz system wdraŜania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności
w ramach budŜetu Wspólnoty na lata 2007–2013.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki
polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz
wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą
realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez
Ministerstwo
Rozwoju
Regionalnego,
programów
regionalnych
(tzw.
regionalnych
programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i
projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych.
Aby było moŜliwe wykorzystanie środków z EFRR, EFS oraz FS, przygotowane zostały
programy, które opisują kto i na co moŜe otrzymać dotację. Programy Operacyjne (PO)
tworzone są na podstawie SWW i NSRO. Obecnie wszystkie cele zawarte w NSS będą
realizowane przez określone programy finansujące, a są to:
•
Program Infrastruktura i Środowisko – współfinansowany z EFRR i FS
•
Program Innowacyjna Gospodarka – współfinansowany z EFRR
•
Program Kapitał Ludzki – współfinansowany z EFS
•
16 Programów Regionalnych – finansowane z EFRR
•
Program Rozwój Polski Wschodniej – finansowany z EFRR
•
Program Pomoc Techniczna – finansowany z EFRR
•
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – finansowany z EFRR
Jeśli zatem chcesz otrzymać dofinansowanie na określony projekt, warto Ŝebyś zapoznał się
z Programem, którego tematyka jest zgodna z celem Twojej inwestycji.
Nazwa Programu Operacyjnego
Kwota środków zarezerwowanych
na realizację Programu [mld euro]
Infrastruktura i Środowisko
37,6
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
17,2
Regionalne Programy Operacyjne
16,5
Kapitał Ludzki
11,5
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
9,7
Europejska Współpraca Terytorialna
8,5
Rozwój Polski Wschodniej
2,3
ZrównowaŜony rozwój sektora rybołówstwa
i nadbrzeŜnych obszarów rybackich
0,9
Pomoc Techniczna
0,6
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (PO IiŚ)
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez
rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska,
zdrowia, zachowaniu toŜsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Bardzo
waŜną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków Ŝycia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura
techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak:
•
energetyka
•
dostarczanie wody
•
usuwanie ścieków
•
usuwanie odpadów
•
transport
Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej słuŜy dwóm podstawowym celom –
poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu Ŝycia mieszkańców.
Z PO IiŚ moŜna otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyŜszych dziedzin. Z tego
programu wsparte są projekty duŜe. Czasami będzie to oznaczać, Ŝe koszt tego projektu
będzie sięgał aŜ 50 milionów euro! Muszą to takŜe być projekty o duŜym znaczeniu, czyli
obszarze realizacji obejmującym więcej niŜ jedno województwo. Natomiast projekty, których
celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, moŜna zrealizować w
ramach z programu regionalnego.
PO IiŚ kładzie bardzo duŜy nacisk na sprawy ekologii i ochrony środowiska. Dlatego teŜ,
dotację z tego programu moŜesz uzyskać przede wszystkim na tego rodzaju inwestycje. Za
pomocą dofinansowania z POIiŚ moŜesz równieŜ sfinansować projekty z zakresu promocji
kultury, nauki oraz zdrowia (m.in. na ochronę zabytków i innych obiektów o duŜej
historycznej wartości, na działalność i wyposaŜenie szkół artystycznych oraz innych uczelni,
a takŜe na polepszenie warunków szpitalach oraz na poprawę jakości usług pogotowia
ratunkowego).
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)
- szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko POKL
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG)
Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności (w skali kraju lub na
poziomie międzynarodowym). W ramach POIG wsparcie mogą otrzymać przedsiębiorstwa,
instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe, które chcą pomóc firmom we wdraŜaniu
najnowszych rozwiązań technologicznych.
Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne
przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności
przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju
gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku
międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania
technologii
informacyjnych
i
komunikacyjnych
w
gospodarce.
Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to:
•
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) – jest to Instytucja Zarządzająca (IZ) PO
IG.
oraz
Instytucje
Pośredniczące,
które
będą
odpowiedzialne
poszczególnych priorytetów w ramach Programu:
•
Ministerstwo Gospodarki (MG)
•
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego (MNiSW)
•
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)
za
wdraŜanie
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 (PO PRW)
Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i
warmińsko – mazurskie. Niestety Polska wschodnia rozwija się wolniej niŜ pozostała część
kraju. Wynika to z bardzo wielu uwarunkowań, w tym uwarunkowań historycznych, sprzed
wielu lat. Obszary Polski wschodniej to bardzo często tereny rolnicze, które w tej chwili są
biedniejsze niŜ inne części kraju, a nawet całej Unii Europejskiej.
PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia.
Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją
działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty.
Nie jest to jednak jedyny rodzaj projektów, jakie mogą otrzymać dotację z tego programu.
Równie waŜnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski
Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie.
Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty
dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i
zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieŜek
rowerowych.
Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 (PO PT)
Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program
powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce.
Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje WdraŜające i Pośredniczące. To one
przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i
decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach moŜesz przeczytać w innych częściach
poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji załoŜeń wydatkowania
środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.
Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i
aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a takŜe co
muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT.
Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 (RPO)
szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko RPO
Europejska Współpraca Terytorialna (EWT)
Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których moŜesz
otrzymać środki na bardzo róŜne projekty. Realizacji załoŜeń Europejskiej Współpracy
Terytorialnej słuŜą trzy typy programów:
•
programy współpracy transgranicznej - projekty mogą być róŜnorodne, ale zawsze
chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu
terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych waŜny jest efekt, tzw.
transgraniczności. Oznacza to, Ŝe Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić
korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner.
Pamiętaj, Ŝe partnerów moŜesz mieć wielu, ale oni teŜ muszą być z terenu, którego
dotyczy Program.
•
programy współpracy transnarodowej - w projektach musi uczestniczyć przynajmniej
trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to państwa
członkowskie Unii Europejskiej leŜące w obszarze Programów: Region Morza
Bałtyckiego lub Europa Środkowa.
•
programy współpracy międzyregionalnej - w ramach Programu moŜesz realizować
duŜe projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie
wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy. W projektach
realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty
reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi
pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba
partnerów zaangaŜowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i
charakterem planowanej współpracy.