Interpretacja KE w sprawie mieszkalnictwa

PoniŜej Instytucja Zarządzająca przedstawia stanowisko Komisji Europejskiej w sprawie
kwalifikowalności niektórych działań w zakresie mieszkalnictwa.
1. Po pierwsze, naleŜy podkreślić, Ŝe następujące ustępy nie odnoszą się do działań w zakresie
mieszkalnictwa na rzecz Romów i innych zmarginalizowanych społeczności. Są to konkretne działania
określone w art. 7 ust. 2 lit. b i art. 7 ust. 2a rozporządzenia EFRR, słuŜące integracji tych
społeczności z ogółem społeczeństwa. W tym celu konieczne jest, aby działania w zakresie
mieszkalnictwa (renowacja lub zamiana) odbywały się w ramach „zintegrowanego podejścia” (które
obejmuje takŜe działania na obszarze zatrudnienia, edukacji, zdrowia itp.) ze szczególnym
uwzględnieniem integracji przestrzennej.
Oprócz mieszkalnictwa dla zmarginalizowanych społeczności, EFRR moŜe udzielać wsparcia w
sektorze mieszkalnictwa w zakresie:
(a) działań poprawiających efektywność energetyczną i wspierających uŜycie energii odnawialnej,
dalej zwanych „działaniami EE+RES” (art. 7 ust. 1a rozporządzenia EFRR) oraz
(b) ograniczonej liczby pozostałych działań w sektorze mieszkalnictwa, wyłącznie w przypadku państw
członkowskich UE-12, w tym Polski (art. 7 ust. 2 i art. 7 ust. 2a rozporządzenia EFRR).
2. Reguły kwalifikowalności w przypadku mieszkalnictwa mają zastosowanie niezaleŜnie od formy
działania: art. 7 ust. 1a, 2 i 2a rozporządzenia EFRR nie dokonują rozróŜnienia w zakresie form
działania. Co za tym idzie, identyczne reguły kwalifikowalności mają zastosowanie w przypadku
dotacji, jak równieŜ w przypadku działań wspieranych przez instrumenty inŜynierii finansowej, takich
jak JESSICA lub inne typy funduszy przeznaczonych na rozwój obszarów miejskich.
3. Definicja « mieszkalnictwa » powinna zostać nadana przez właściwe organy krajowe na podstawie
odpowiedniego prawodawstwa UE i krajowego. Niemniej jednak kwalifikowalność działań w zakresie
mieszkalnictwa objętych EFRR reguluje wyłącznie art. 7 rozporządzenia EFRR. W szczególności:
a)
W przypadku działań EE+RES kwalifikowalne kategorie mieszkalnictwa stanowią kategorie
określone przez krajowe reguły kwalifikowalności. Jako Ŝe art. 7 ust. 1a nie dokonuje Ŝadnego
rozróŜnienia, z zastrzeŜeniem krajowych reguł kwalifikowalności, działania EE+RES w sektorze
mieszkalnictwa mogą mieć miejsce w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych lub w samodzielnych
domach, w częściach wspólnych lub prywatnych budynku, na obszarach miejskich lub wiejskich. Jest
jednak waŜne, zgodnie z wymogami art. 7 ust. 1a rozporządzenia EFRR, aby definicja kategorii
kwalifikowalnych mieszkalnictwa wspierała spójność społeczną.
b)
Działania państw członkowskich UE-12 w zakresie mieszkalnictwa, inne niŜ EE+RES, na
podstawie art. 7 ust. 2a rozporządzenia EFRR, mogą być wspierane wyłącznie w przypadku, gdy
odbywają się na terenach miejskich, w ramach zintegrowanego podejścia urbanistycznego, na
obszarach doświadczających fizycznej degradacji i wykluczenia społecznego lub zagroŜonych tymi
zjawiskami (obszary naleŜy określić na podstawie kryteriów wymienionych w art. 47 ust. 1
rozporządzenia wdraŜającego Komisji). Działania mogą być podejmowane zarówno w zakresie
renowacji wspólnych części istniejących wielorodzinnych budynków mieszkalnych lub w zakresie
renowacji i zmiany przeznaczenia istniejących budynków będących własnością organów publicznych
lub podmiotów typu non-profit, w celu przekształcenia tych budynków w budynki mieszkalne
przeznaczone do uŜytku dla gospodarstw domowych o niskich dochodach lub osób o szczególnych
potrzebach (dla celów zwięzłości, dalej zwane „mieszkalnictwem socjalnym”).
Urząd Marszałkowski
Województwa Zachodniopomorskiego
4. EFRR nie obejmuje wsparciem budowy nowych domów lub rozbudowy domów juŜ istniejących. W
rzeczywistości przepisy art. 7 ust. 1a, 2 i 2a rozporządzenia EFRR mają zastosowanie wyłącznie
do istniejących budynków mieszkalnych. Przepisy te przyjęto w celu polepszenia jakości Ŝycia
mieszkańców i charakterystyki energetycznej istniejących zasobów mieszkaniowych oraz
niepodejmowania działań wspierających budowę nowych domów lub rozbudowy powierzchni
mieszkalnych domów juŜ istniejących. Zatem, przekształcenie np. poddaszy w mieszkania nie
powinno kwalifikować się do objęcia wsparciem EFRR, chyba Ŝe przekształcenie to stanowi część
szerszych działań zmieniających przeznaczenie istniejących budynków stanowiących własność
publiczną w celu zapewnienia mieszkań socjalnych.
5. W przypadku budynków o mieszanym przeznaczeniu (np. wielorodzinny budynek mieszkalny ze
znajdującymi się na parterze sklepami) EFRR moŜe wspierać element „mieszkaniowy” działań,
podczas gdy budŜet państwa (w ramach moŜliwości, razem z EFRR, np. na podstawie programu
pomocy państwa na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, współfinansowanego takŜe przez
EFRR) moŜe wspierać składnik „niemieszkaniowy" tych działań.
6. Zamiar przekształcenia w mieszkania socjalne (np. mieszkania na poddaszach) jedynie pewnych
części budynków stanowiących własność publiczną.
Brzmienie art. 7 ust. 2a rozporządzenia EFRR: „zmiana przeznaczenia istniejących budynków (...) w
budynki mieszkalne” sugeruje, Ŝe zmiana ta odnosi się do całości budynku, a nie jedynie do jego
części. Mieszkalnictwo socjalne stanowi jednak kwestię, którą naleŜy rozpatrywać równieŜ w
kontekście prawodawstwa krajowego. Przykładowo, jeŜeli prawodawstwo krajowe na to zezwala, nie
moŜna wykluczyć przekształcenia duŜego budynku będącego własnością publiczną częściowo w
mieszkania socjalne, a częściowo w miejsca świadczenia usług publicznych, biura, sklepy itp.
Niemniej jednak w procesie podejmowania decyzji dotyczących działań w zakresie „mieszkalnictwa
socjalnego” w danym kontekście waŜne jest zapewnienie przyzwoitych warunków mieszkalnych i
jakości Ŝycia mieszkańców (w tym ich bezpieczeństwa). W tym kontekście, celem uniknięcia ich
napiętnowania i wykluczenia naleŜy zastosować szczególne środki. Ten rodzaj działania powinien
ponadto stanowić część zintegrowanego podejścia urbanistycznego. W podanym przykładzie EFRR
moŜe, na podstawie art. 7 ust. 2a, wspierać przekształcanie budynków stanowiących własność
publiczną w części dotyczącej „mieszkalnictwa socjalnego”.
7. Wreszcie, naleŜy przypomnieć, Ŝe kwalifikowalność działań w zakresie mieszkalnictwa w
kontekście EFRR stanowi wyjątek. Zatem zastosowanie odpowiednich przepisów wymaga
ostroŜnego podejścia, celem uniknięcia nieprawidłowości i niewłaściwego zastosowania reguł.
Urząd Marszałkowski
Województwa Zachodniopomorskiego