s-p!.~,~

s-p!.~,~
ONDUZOEK VEIKEfRSVEILIGHElO
Blbliotheek
Postbus 1090
22 6o BB Leldschendam
T 070 - 3173333
F 070 - 3201261
E [email protected]
Skrót opracowania
"Young driver accidents in Europe- Characteristic young driver accidents in the member states ofthe EU"
D.A.M. Twisk
Leidschendam, 1994
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), Holandia
Wprowadzenie
Już w latach 60-ych zauważono, że
młodzi kierowcy są uwikłani w wypadki
częściej niż inni użytkownicy dróg. Okazało
się, że zjawisko to występuje w większości
państw zachodnich i problem ten zaczęto
akcentować dosyć wcześnie. Jednak znajomość okoliczności i cech charakterystycznych wypadków, w które są uwikłani
młodzi kierowcy jest wciąż ograniczona. O
ile dostępne są wyniki badań dotyczących
szczególnego zagrożenia młodych kierowców prowadzonych w poszczególnych
państwach, to jednak brak było do tej pory
analizy dotyczącej
tendencji ogólnoeuropejskich w tym zakresie.
Europejska Federacja Bezpieczeństwa
Drogowego
(European
Road Safety
Federation - ERSF) uznała za wskazane
zebranie takich informacji w celu:
-określenia charakteru oraz zakresu
problemu w poszczególnych państwach
członkowskich,
-stwierdzenia
różnic
oraz
podobieństw
pomiędzy państwami członkowskimi
w
tym zakresie.
Wykonanie analizy dotyczącej omawianego problemu zostało zlecone holenderskiemu
Instytutowi
Badań
nad
Bezpieczeństwem Ruchu Drogowego SWOV
(Stichting
Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid).
Założenia
Ze
i uwagi
dotyczące
analizy
* Inne osoby/pojazdy poza młodym
kierowcą uwikłane
w wypadek
- inny pojazd samochodowy
- pieszy lub rowerzysta
- brak drugiego uczestnika
(wypadek z udziałem
jednego samochodu)
* Fizyczny i psychiczny stan kierowcy
- czy pod wpływem alkoholu
- stan zdrowia
* Cel podróży
- praca czy czas wolny od pracy
* Inne dane dotyczące kierowcy
-wiek
-płeć
-
doświadczenie.
QaruLuzup.eJniające
W celu określenia w jakim stopniu
kierowcy w poszczególnych państ­
wach stanowią grupę podwyższonego ryzyka oraz w celu zapewnienia porównywalności tych danych ważne są następujące
dane uzupełniające:
- Liczba wypadków, w które uwikłani
byli młodzi kierowcy i stosunek tej liczby do liczby wszystkich wypadków.
- Procent posiadaczy prawa jazdy w
poszczególnych grupach wiekowych.
- Liczba mieszkańców w poszczególnych grupach wiekowych.
- Liczba wypadków w stosunku do
przebytej trasy w km z podziałem na
grupy wiekowe (w celu określenia
młodzi
Nadreprezentatywność
w statystykach
W celu uniknięcia formułowania zbyt
pochopnych wniosków analiza powinna
obejmować odpowiedź na pytanie jakie
rodzaje wypadków mogą występować częś­
ciej z przyczyn obiektywnych. Młodzi
kierowcy mogą być nadmiernie reprezentowani w wypadkach np. ze względu na
fakt, że więcej jeżdżą, stanowią większy
udział w populacji niż inni kierowcy, częściej
jeżdżą w danych warunkach. Np. możliwe
jest, że wśród młodych kierowców wypadki
wydarzają się częściej w nocy niż w dzień,
ponieważ są oni na drodze częściej w nocy
niż w ciągu dnia. W celu określenia wypadków charakterystycznych dla badanej
grupy, konieczne jest porównanie z grupami
kontrolnymi.
Sposób zbierania informacji i charakter
uzyskanych danych
Analiza dotyczyła jedynie państw
członkowskich EWG. Informacje zbierano
przy pomocy kwestionariuszy, które
rozesłane zostały do instytutów naukowych
w poszczególnych państwach członkows­
kich Wspólnoty.
Kompletność
informacji
Z dwunastu ankietowanych państw
odpowiedzi nie uzyskano jedynie z Włoch.
Z Luksemburga otrzymano odpowiedź o
braku informacji. Szczegółowe informacje
uzyskano tylko z Francji, W.Brytanii,
Niemiec, Holandii,
z
względu
na ograniczony czas, jak
na wąski (z założenia) zakres
badań, nie zajmowano się wyjaśnieniem
przyczyn wypadków, a ograniczono się
jedynie do zebrania
najczęstszych
okoliczności oraz cech charakterystycznych
wypadków z udziałem młodych kierowców,
wraz z zaznaczeniem różnic i podobieństw
pomiędzy poszczególnymi państwami.
Uznano, że dla potrzeb analizy ważne
jest poznanie następujących okoliczności
wypadku:
* Czas i miejsce w jakich wydarzył się
wypadek
-pora doby (dzień czy noc)
- dzień tygodnia
- rodzaj drogi
również
Fancja
25-60
Niemcy
25·34
Holandia
35-54
30-34
C20250-~
-·
"Bądź
widoczny,
bądź
bezpieczny"™
Co roku na polskich drogach, w drodze do szkoły, ginie pod kołami samochodów około 450 dzieci,
a ponad 9 tysięcy ulega wypadkom. Przyczyną tych tragedii jest niewystarczające rozpowszechnienie w kraju programów
bezpieczeństwa na drogach, ograniczone środki w budżecie oraz mała popularność oznaczeń odblaskowych (naklejki, opaski).
Dlatego tei marka M&M'se postanowiła w trosce o życie i zdrowie polskich dzieci
i przeprowadzić akcję na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa na drogach.
zainicjować
Dlaczego M&M'se? Dzieci są bardziej podatne na informacje podane w zabawnej i kolorowej formie.
Sympatyczne postacie M&M's®, które przedstawione są na opasce i w materiałach edukacyjnych tzn.plakatach,
materiałach pomocniczych dla nauczycieli, zwiększają skuteczność przeprowadzanej akcji.
Ogólnopolski Program Bezpieczeństwa Dzieci na Drogach pod hasłem "Bądź widoczny, bądź bezpieczny"™ zakłada,
na szeroką skalę, kampanię informacyjną w szkołach oraz wyposażenie 1 miliona dzieci w opaski odblaskowe
z napisem ,)estem z M&M's®"™.
Do aktywnego uczestnictwa w programie marka M&M'se zaprosiła Ministerstwo Edukacji Narodowej,
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwo Transportu, Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji
oraz Polski Związek Motorowy. Swojego poparcia dla programu udzieliła Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
zakrojoną
Przy pomocy Policji i PZMot opracowane zostały zestawy materiałów pomocniczych dla nauczycieli ułatwiające im prowadzenie
zajęć z zakresu bezpieczeństwa drogowego, które zostały bezpłatnie rozprowadzone w szkołach wraz z plakatami zawierającymi
informacje o programie i możliwości nabycia opasek.
Podczas 11 konferencji prasowych zostało rozdanych bezpłatnie 50 tysięcy opasek odblaskowych, które trafiły do szkół w całym
kraju. Pozostałe opaski rozprowadzane są po kosztach własnych. Marka M&M'se dołożyła wszelkich starań by znaleźć producenta
który przedstawi atrakcyjną ofertę - zarówno pod względem jakości jak i ceny. Materiał z którego wykonane są opaski
jest bezpieczny dla dzieci a jednocześnie ma właściwości fluorescencyjne i odblaskowe co powoduje jego doskonałą widoczność
w dzień i w nocy. Opaska jest łatwa w użyciu, kolorowa,estetycznie wykonana i jesteśmy przekonani atrakcyjna dla dzieci.
Jak zamówić
opaskę odblaskową
:
Wzamówieniach indywidualnych cena opaski wynosi 3,40 zł (34.000
wliczając
koszty przesyłki.
Natomiast w zamówieniach zbiorowych (co najmniej 1O opasek),
opaska kosztuje 2,95zł. (29.500 zł.).
Pieniądze należy wpłacać
w urzędach pocztowych na konto:
MASTER FOODS POLSKA ING BANK WARSZAWA
Nr: 656991-1465
z dopiskiem "Jestem z M&M's®"™,
po upływie 4 tygodni otrzymasz odblaskową opaskę.
PROSIMY DOKŁADNIE WPISAĆ SWÓJ ADRES !
zł)
••
lir
pięciu pozostałych
W W.Brytanii przeprowadzono liczne
badania w oparciu o różne źródła danych.
W omawianej analizie wykorzystano pracę
opartą na krajowych statystykach.
(Dania, Grecja, Irlandia,
Portugalia, Hiszpania).
Uzyskane dane dostarczyły więc
również informacji na temat aktywności
badawczej w poszczególnych państwach.
W niektórych krajach dostępne są liczne
dane, podczas gdy w innych krajach
danych dotyczących zagrożenia młodych
kierowców prawie nie ma, lub są trudno
Typowe wypadki z młodymi kierowcami
w 12 państwach członkowskich
Informacje nadesłane tylko z pięciu
państw (Niemcy,
WBrytania, Belgia,
Francja,
Holandia)
uznano
za
wystarczająco szczegółowe, aby na ich
podstawie można było wyciągnąć wiarygodne wnioski. Ze względu na ograniczoną
objętość niniejszej publikacji poniżej przedstawiono jedynie badania z Francji.
dostępne.
Charakter informacji
Jak widać z tabeli 1, tylko w dwóch
przypadkach próbowano określić narażenie
Różne są przyjęte przedziały wiekowe
młodych kierowców, ale wszystkie obejmują grupę 18 - 20 lat. W.Brytania posiada
dane dla każdego wieku (pomiędzy 17 i 20
rokiem życia). We wszystkich analizach
przeprowadzono porównanie z grupą kontrolną, jakkolwiek przedziały wiekowe
tychże grup różnią się pomiędzy państwa­
mi. Prawdopodobne jest, że państwa
wybierały
te grupy wiekowe, które
wydawały się być najmniej narażone.
W większości analiz skorzystano z krajowych statystyk o wypadkach.
Tab. 2. Udział w wypadkach w
l stopnia zurbanizowania
zależności
północą
od wieku klerowcy
28%
Obszar przejściowy
11%
9%
l
Tab. 3. Udział w wypadkach w zależności od wieku klerowcy i dnia tygodnia
roboczy
Weekend
48,5%
.. 66.5%
51,5%
39,5%
Tab. 4. Udział w wypadkach w zależności od wieku kierowcy i pory dnia
Jasna pora dnia (dzień)
Wiek 18- 251at
Wiek 25 - 60 lat
Tab. 5.
Udział
Ciemna pora dnia (noc)
64%
36%
48%
w wypadkach w
· Nowy
samochód
·-- -------- ----------- -- ...
53%
zależności
---,---------------·--T
,
!
od wieku klerowcy l wieku samochodu
. ----- - -- ----------Samochód
Stary
----+----------~--t-----------
!
.. ,-- ...
Bardzo
w średnim wieku : samochód stary samochód (wrak)
-,----_l --- -~~~0-
'!/i_le_k_18_-2--c-5--:-la'--t-+---2::--:B'l'--Yc::-:o
Wiek 25-60 lat
36,5%
25,5%
_ _ _; _ _
:
.-..
50°/~---37%
.
-- ---
2,5°~ ----1%
Tab. 6. Udział w wypadkach w zależności od wieku kierowcy l charakteru podróży
W1ek 18- 251at
Wiek 25 - 60 lat
22o/o
41%
tygodnia i pora dnia
kierowcy są częściej uwikłani w
wypadki w ciągu weekendu aniżeli w dni
robocze, podczas gdy w przypadku
starszych kierowców sytuacja przedstawia
się odwrotnie.
Większość wypadków ma miejsce w
ciągu nocy, przy czym zjawisko jest bardziej
widoczne w przypadku młodych kierowców.
Wypadki z udziałem młodych kierowców
Młodzi
najczęściej
j
Wiek 18- 251at
Wiek 25 - 6iJ lat
Dzień
Dane francuskie pochodzą z lat 1984 1985. Młodzi kierowcy samochodów
osobowych uwikłani byli w 76% wszystkich
wypadków z udziałem młodych ludzi (18 25 lat). Kierowcy z tej samej grupy uwikłani
również byli w 38% wszystkich wypadków
śmiertelnych z udziałem samochodów
osobowych.
Poniżej przedstawione dane dotyczą
wypadków z udziałem samochodów
osobowych
63%
Dzień
zurbanizowania
We Francji wypadki wydarzają się częś­
ciej w terenach niezabudowanych. Wiek nie
wydaje sie mieć wpływu na miejsce wypadku określone stopniem zurbanizowania.
Francja
Obs;a~~~~~~~; r~:~~~iy
Wiek 18- 251at
Wiek 25 - 60 lat
Stopień
64%
44%
a
wydarzają
piątą
się
pomiędzy
rano.
Moc silników samochodów
75% młodych ludzi, którzy uwikłani są
w wypadki porusza się samochodami o
mniejszej mocy, jednak tendencja ta jest
podobna
równ1ez
dla
starszych
użytkowników drogi. Różnica pomiędzy
starszymi i młodszymi kierowcami widoczna jest w przypadku bardzo szybkich samochodów sportowych. Młodzi kierowcy
prowadzący takie samochody częściej
biorą
udział
w wypadkach aniżeli
prowadzący takie samochody kierowcy
dojrzali. Jednak udział wypadków z tymi
samochodami w ogólnej liczbie wypadków
jest nieznaczny (dla młodych kierowców 7%, dla starszych - 3%).
Wiek samochodu
Generalnie
samochody
młodych
kierowców uwikłanych w wypadek są
starsze niż samochody dojrzałych kierowców, którzy uczestniczą w wypadkach .
Ponadto wydaje się, że wypadki młodych
kierowców częściej niż starszych związane
są ze stanem technicznym pojazdu. W 23%
wypadków z udziałem młodych kierowców
stwierdzono braki techniczne pojazdów
(szczególnie często dotyczyły ogumienia).
W przypadku kierowców starszych udział
ten wynosi 15%.
Charakter podróży
Młodzi kierowcy uczestniczą w wypadkach zazwyczaj podczas jazdy związanej
ze spędzaniem czasu wolnego.
Stan psycho-fizyczny i umiejętności
kierowcy
Przedstawione grupy wiekowe rozn1ą
się nieco między sobą jeśli chodzi o
zmęczenie
kierowcy
uwikłanego
w
wypadek. Może to być związane z faktem,
że młodzi kierowcy częściej uwikłani są w
Starsi kierowcy
wypadki w
nocy.
przeważają jeśli
chodzi o problemy
l
Tab. 7. Udział w wypadkach w zależności od wieku kierowcy oraz stanu psychofizycznego l umiejętności.
- -
-
---~ --·--~--
-~-
Słabe umiejetności
-~-~
kierowania pojazdem
Alkohol
Zmęczenie
Brak uwagi
Problemy zdrowotne lub społeczne
Wiek 25 - 60 lat
WJek 18- 251at
·---
l
ll
25%
26%
22%
15%
9%
----- ----
~
---------
----
7%
27%
17%
15%
14%
Tab. 8. Udział w wypadkach w zależności od wieku kierowców i ich zachowania
--Wiek 25 - 60 lat
--- ----------
Wiek 18-25 lat
--
-- ------------------ ------"
Prędkość
Pasy bezpieczeństwa
Nagły manewr
Niebezpieczny manewr
Wykroczenie
--
zdrowotne i społeczne.
Znaczne różnice pomiędzy młodszymi i
starszymi kierowcami uwikłanymi w wypadki odnotowano pod względem umiejętności
kierowania pojazdem. Może to być wynik
braku doświadczenia młodych kierowców.
W 39% wypadków z udziałem młodych
kierowców uwikłani byli kierowcy posiadający prawo jazdy krócej niż 1 rok.
Zachowanie kierowców
Prędkość wyraźnie różnicuje
obydwie
grupy. W przypadku młodych kierowców
duża prędkość okolicznością wypadku jest
znacznie częściej.
Wypadki z udziałem jednego pojazdu, bez
innych uczestników ruchu
W wypadkach z udziałem tylko jednego
pojazdu młodzi kierowcy biorą udział częś­
ciej niż kierowcy starsi. Wypadki tego typu
stanowią 40% wszystkich wypadków
młodych kierowców, podczas gdy tylko 27%
wypadków starszych kierowców.
Młodym kierowcom częściej zdarzają
się również wypadki na zakrętach - 49%,
przy 39% w przypadku starszych kierowców.
Porównanie
pomiędzy
państwami,
wnioski i zalecenia
Jak już wspomniano tylko kilka państw
europejskich posiada szczegółowe informacje dotyczące wypadków z udziałem
młodych kierowców.
Są to państwa
położone w północnej części Europy. Jako,
że wnioski opierają się przede wszystkim
na szczegółowych badaniach z tychże
państw, mogą one nie być reprezentatywne
dla wszystkich państw europejskich.
Na podstawie ogólnych informacji z
państw leżących bardziej na południu wyni-
53o/o
23"..{.
13%
11%
8%
charakterystyczne okoliczności
wypadkom
mogą
się
znacznie różnić w zależności od państwa i
niebezpieczne byłoby generalizowanie
wniosków płynących z wybranych analiz.
Na przykład: dane portugalskie
wskazują, że rocznie tylko kilka kobiet kierowców ginie w wypadkach. Większość
ofiar śmiertelnych wśród kierowców
stanowią mężczyźni. Prawdopodobnie nie
wynika to jednak z umiejętności kierowania
pojazdem przez kobiety oraz z ich
ostrożności na drodze, lecz z proporcji liczby kobiet i mężczyzn posiadających prawo
jazdy, a także z różnic pomiędzy nimi w
dostępie do samochodów. Tymczasem w
żadnym z pięciu szczegółowych badań nie
tłumaczono różnic co do udziału w wypadkach pomiędzy kobietami i mężczyznami
ka,
że
i
45%
22%
12%
10%
9%
towarzyszące
różnicami
w posiadaniu praw jazdy.
przykład:
dane
irlandzkie
pokazują, że jazda samochodem w tym
kraju jest mniej niebezpieczna dla osób w
wieku 18 - 20 lat aniżeli jazda motocyklem.
W Irlandii motocykliści stanowią największą
grupę ofiar w tej grupie wiekowej. Jazda
samochodem staje się bardziej niebezpieczna w wieku 21 - 34 lata. Sytuacja w
Irlandii stanowi kontrast dla np. Francji,
Niemiec, W. Brytanii, Holandii, Belgii. W krajach tych najwięcej wypadków podczas
jazdy samochodem notuje się w grupie 18 20 lat i w tej grupie bardziej zagrożeni są
kierowcy samochodów niż motocykli.
Obydwa przykłady dowodzą, że
Inny
pomiędzy
państwami są duże
różnice.
Należy
je uwzględnić.
Pomimo tych ograniczeń związanych z
wagą wniosków,
wyłania
się
raczej
uderzający obraz młodych kierowców,
szczególnie mężczyzn, którzy w państwach
Wspólnoty Europejskiej są rzeczywiście
często uwikłani w wypadki drogowe.
W związku z tym można przyjąć, że
zagrożenie kierujących pojazdami jest
poważnym problemem zdrowotnym w
państwach Wspólnoty Europejskiej.
Wnioski
* Dane międzynarodowe wskazują, że
szczególnie typowymi dla młodych kierowców są wypadki w nocy w ciągu weekendu.
Większość szczegółowych analiz pokazuje,
że wypadki te stanowią znaczny procent
wszystkich wypadków z udziałem młodych
kierowców. Nadreprezentatywność częś­
ciowo spowodowana jest faktem, że młodzi
kierowcy przebywają więcej kilometrów w
czasie weekendu w nocy niż inne grupy.
Ponadto należy dodać, że młodzi kierowcy
jeżdżą głównie nocą w czasie weekendu.
* Także wypadek z udziałem jednego
pojazdu jest wypadkiem typowym dla
młodych kierowców. Wraz z wiekiem i
doświadczeniem zdarza się on coraz
rzadziej. Potwierdza to każda z pięciu
szczegółowych analiz.
* Młodzi kierowcy nie dominują w
wypadkach z udziałem nietrzeżwych. W
porównaniu ze starszymi kierowcami są oni
nawet poniżej średniej. Jedynie w wypadkach mających miejsce w nocy w czasie
weekendu alkohol zdaje się odgrywać
znaczącą rolę i w tym przypadku młodzi
kierowcy są nadreprezentatywni.
* Okolicznością często towarzyszącą
wypadkom z udziałem młodych kierowców
jest nadmierna prędkość w stosunku do
panujących warunków. Może to również
mieć wpływ
na
na na
dużą liczbę
wypadków
zakrętach.
* Młodzi kierowcy dużo częściej niż inni
uwikłani
są w wypadki poważne w
skutkach. Jedną z przyczyn jest obecność
w samochodzie wielu pasażerów. (Tylko
jedno opracowanie dotyczyło tego zagadnienia). Ponadto młodzi kierowcy znacznie
częściej jeżdżą z niedostosowaną do
warunków prędkością. Prędkość jest
bezpośrednio
związana
z ciężkością
wypadków.
* Zagrożeni są zarówno mężczyżni jak i
kobiety, jednak w przypadku młodych
mężczyzn problem jest większy.
* O wysokim procencie wypadków z
młodymi kierowcami w ogólnej liczbie
wypadków informują opracowania ze
wszystkich państw z wyjątkiem Irlandii,
gdzie młodzi motocykliści są poszkodowani
w wypadkach znacznie częściej niż kierow-
cy samochodów.
* Zostało potwierdzone, że wypadki, w
które uwikłani są młodzi kierowcy posiadają
pewne cechy, które różnią je od wypadków
z udziałem starszych, bardziej doświad­
czonych kierowców. Cechy te są podobne
w różnych państwach. Jednak na podstawie uzyskanych informacji nie można
wyjaśnić tychże podobieństw. W rezultacie
niemożliwe jest również określenie środków
zaradczych, które mogłyby być efektywne.
Ponadto koncentracja informacji w
państwach Europy Zachodniej i względny
brak informacji państwach południowych
nasuwa sugestie co do europejskiej polityki
w zakresie zagrożenia młodych kierowców.
W niniejszym opracowaniu dowiedziono, że
podłoże
niebezpieczeństwa
młodych
kierowców w tych państwach może być
znacznie różne od tych jakie występuje w
państwach zachodnich. Np. mała dostęp­
ność samochodów oraz praw jazdy dla
osób z pewnych grup wiekowych i dla
kobiet są istotne w niektórych przypadkach.
Zalecenia
Wypadki z młodymi kierowcami w
poszczególnych państwach charakteryzuje
wiele podobnych cech i stanowić to może
punkt wyjścia dla stworzenia polityki
europejskiej w tej dziedzinie.
* W celu rozwinięcia europejskiej polityki w dziedzinie młodych kierowców
pierwszym etapem powinno być odpowiednio dokładne zbadanie niebezpieczeństwa
młodych kierowców we wszystkich pańs­
twach europejskich. Z tego względu w
państwach
członkowskich
Wspólnoty
Europejskiej powinno się przeprowadzić
analizy danych dotyczących młodych
kierowców w porównaniu z kierowcami
starszymi.
* Dane powinny umożliwiać dokonanie
porównań
pomiędzy
poszczególnymi
państwami. Oznacza to, że oprócz danych
dotyczących wypadków powinny być gromadzone i analizowane również dane dotyczące narażenia (podane np. w kilometrach
przebytych w określonym czasie).
Dane powinny być zbierane,
grupowane i analizowane wg przyjętego
standardu. Państwa powinny uzgodnić
pewne pojęcia, np. przyjąć wspólne definicje określające: młodego kierowcę (grupa
wiekowa l doświadczenie), grupę kontrolną
(wiek), ofiarę śmiertelną wypadku (czas,
jaki upływa od momentu wypadku do
momentu śmierci), wskaźnik narażenia.
Tekst
opracował
Zdjęcia:
Piotr
Wroński
"Ein Vierterl zuviel" KN
"Volvo Annual Report 1992"
D
•
WSPÓŁCZESNA MŁODZIEŻ POLSKA
mgr Ida
Leśnikowska-Matusiak
Instytut Transportu Samochodowego
Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
Międzyn'arodówy
Tydzień
Ruchu
Drogowego
poświęcony został ludziom młodym nie bez
powodu. Zarówno w Polsce jak i w innych
krajach uczestnicy ruchu drogowego w
wieku 18-24 lat są najbardziej narażeni na
śmierć lub kalectwo w wypadkach drogowych, sami też często wypadki powodują
stając się przyczyną śmierci lub kalectwa
innych.
11-gi
Bezpieczeństwa
Z naukowego punktu widzenia ludzi,
definiuje się jako "społeczo­
demograficzną
kategorię
osobników,
pozostających w stadium przejściowym
pomiędzy okresem dzieciństwa i dorastania
a dojrzałości, równoznaczną z osiągnię­
ciem samodzielności ekonomicznej
młodych
społecznej".
Młodość wyróżnia się:
"- krytycyzmem myślenia
zorientowaniem ku przyszłości,
- skłonnością do oceny zasad moralnych i wartości , którymi kierują się
dorośli,
świadomym
poszukiwaniem
samoidentyfikacji"
(Encyklopedia
Pedagogiczna, Fundacja Innowacja
brak potępienia •
Rodzaj zachowania
o
99
1
obrabowanie człowieka
1
99
o
zgwałcenie
1
98
1
nie udziełanie pomocy człowiekowi,
którego życie jest w niebezpieczeństwie
98
umyślne
98
niszczenie mienia publicznego
kradzież własności
prywatnej
98
porwaniesamolotu
lub innego środka lokomocji
1
97
2
fałszowanie pieniędzy
2
97
1
1
97
2
porwanie lub trzymanie zakładnika
2
96
2
kradzież własności
2
96
2
2
95
3
2
95
3
znieważenie człowieka
3
~-,SS
fałszywe
3
95
2
3
94
3
2
93
5
l
93
2
{
91
4
niepłacenie
alimentów na dziecko
publicznej
kazirodztwo (między ojcem a córką)
znieważenie
symboli narodowych
zeznania w sądzie
znieważanie
symboli religijnych
branie łapówki przez urzędnika
wręczenie łap6wki urzędnikowi
l
5
wcześniejszym
pokoleniach
młodzież
biologiczną,
udzieleoiepoJllOCYprze
we
współczesnych
dojrzałości
przez
fizycznej i
płciowej,
- wydłużaniem okresu zdobywania
przez
młodzież
niezależności
ekonomicznej i społeczno-zawodowej"
(Encyklopedia Pedagogiczna, Fundacja
Innowacja W-wa 1993).
Można przyjąć, że
obecnie w Polsce
wiek młodzieży przeciętnie mieści się w
granicach 15-24 lata. Osoby w tym wieku
stanowią ok. 15% ogółu ludności w naszym
kraju.
2
..:"__";:;,,:___ -~.:_:._ -,-- ---~ -~-~-~c--
8
czyli
osiąganiem
-
3
społecznej,
akoelerację
trudno powiedzieć
pobicie człowieka
W-wa 1993).
We współczesnych społeczeństwach
obserwuje się wydłużanie stadium młodoś­
ci, co związane jest z:
"bezwzględnym
i
relatywnym
wzrostem liczebności
i udziału
młodzieży w strukturze demograficznej i
potępienie
~--------------------------+------------------+------------+-------------
prz~ludzi
z powodu 1n119J narodowości
17
jazda bez biletu wkomunikacji
21
l
ukrywanie dochodów
przed urzędem poda1kowyrn
22
!
pędzenie
bimbru
80
3
74
5
69
9
30
64
6
odmowa służby wojskowej
28
63
9
blokada dróg przez strajkujących
29
61
10
eutanazja (spowodowanie śmierci
nieuleczalnie choręgo
powodowane wspOtczuciem)
36
48
16
nieumyślne spowodowanie
śmierci człowieka
48
41
11
przerywanie ciąży
54
39
7
i