Organizacja s³u¿by neutralizacji, zbierania i likwidacji odpadów

1
Organizacja służby neutralizacji, zbierania
i likwidacji odpadów chemicznych
na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej
1. Organizacja służby
Powołuje się służbę neutralizacji, zbierania i likwidacji odpadów chemicznych na Wydziale
Chemicznym Politechniki Śląskiej.
Struktura organizacyjna tej służby opiera się o strukturę organizacyjną Wydziału i jest
następująca:
Odpowiedzialni
Miejsce zbierania odpadów
Pełnomocnik Dziekana
(Wydział)
Centralny magazyn Odpadów
(Wydział)
Pełnomocnik Kierownika Jednostki Wewnętrznej
(Instytut, Katedra)
Miejsca zbierania odpadów w jednostkach
wewnętrznych Wydziału (Instytut, Katedra)
Magazynierzy odpadów (Zakład, Zespół, Laboratorium)
Magazyn pośredni odpadów,
Stanowiska zbierania odpadów
(Zakład, Zespół, Laboratorium)
Uwaga: Magazyn pośredni odpadów w jednostkach wewnętrznych Wydziału zostaje
zakładany w miarę potrzeb.
Wykaz stanowisk zbierania odpadów stanowi załącznik do niniejszego regulaminu.
2. Zasady organizacyjne systemu zbierania, utylizacji i eliminacji odpadów
chemicznych na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej
2.2. Zasady ogólne:
1.
Każda jednostka organizacyjna Wydziału jest odpowiedzialna za wytwarzane przez siebie odpady, a w
szczególności za ich prawidłowe zbieranie, przechowywanie, zgodne ze stanem faktycznym
wypełnienie protokołu przekazania substancji odpadowych oraz przekazanie służbie likwidacji
odpadów.
2.
W każdej jednostce Kierownik wyznacza pełnomocnika i magazynierów (według potrzeb)
odpowiedzialnych za prawidłowe postępowanie z odpadami.
3.
Odpady wytwarzane w jednostkach wewnętrznych gromadzi w specjalnie do tego celu wyznaczonych
miejscach. Miejsca te spełniać muszą wymogi bhp i ppoż.
4.
Substancje bardzo toksyczne, kancerogenne, wybuchowe, piroforyczne, silnie drażniące, cuchnące,
stwarzające ryzyko silnie egzotermicznych lub nawet wybuchowych reakcji z innymi substancjami nie
mogą bezpośrednio być wprowadzane do zbiorczych pojemników na odpady. Muszą uprzednio zostać
przekształcone chemicznie (ewentualnie w porozumieniu z wydziałową służbą utylizacji i eliminacji
odpadów) w substancje nie stwarzające silnego zagrożenia dla pracowników laboratoriów, służby
utylizacji i eliminacji odpadów oraz środowiska naturalnego. Obowiązek chemicznej dezaktywacji
odpadów należy do jednostki wytwarzającej odpady.
5.
Przy postępowaniu z silnie toksycznymi i niebezpiecznymi odpadami niezbędna jest szczególna
ostrożność i bezwzględne zachowanie wszystkich przepisów bhp postępowania z substancjami wysoce
2
toksycznymi. Nie wolno tego typu substancji lub mieszanin zawierających takie substancje
wprowadzać bezpośrednio do zbiorczych pojemników na odpady. Przed włączeniem ich do zbiorczych
pojemników z odpadami niezbędne jest pełne chemiczne dezaktywowanie takich substancji
6.
Przy zbieraniu i przechowywaniu palnych organicznych odpadów niezbędne jest zachowanie przepisów
bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
7.
Wszystkie jednostki wewnętrzne Wydziału zobowiązane są do podjęcia przedsięwzięć
minimalizujących ilość wytwarzanych odpadów. Ilości wytwarzanych odpadów limitowane są
możliwościami ich szybkiej utylizacji lub eliminacji.
8.
Wszystkie odpady przyjmowane są przez służbę utylizacji i eliminacji odpadów jedynie z
towarzyszącym im pisemnym protokołem przekazania substancji odpadowych zawierającym: skład
odpadów, ich ilość, nazwisko osoby odpowiedzialnej za prawidłowe podanie składu, symbol jednostki
organizacyjnej, w której odpady powstały, datę wytworzenia odpadów.
9.
Koszty utylizacji i eliminacji odpadów zabezpieczane są centralnie z budżetu Wydziału. Sprawozdanie
z wykazaniem ilości odpadów wytworzonych przez poszczególne jednostki wewnętrzne Wydziału
przedstawiane jest corocznie do wiadomości Dziekana i Kierowników poszczególnych jednostek
wewnętrznych, wchodzących w skład Wydziału.
10. Przynajmniej raz w miesiącu (ostatni tydzień miesiąca) należy dokonać przeglądu stopnia napełnienia
pojemników z odpadami i w razie potrzeby przekazać je do Centralnego Magazynu Odpadów
Wydziału.
11. Pełnomocnicy kierowników jednostek wewnętrznych zobowiązani są do prowadzenia ewidencji
wytwarzanych odpadów i dokumentacji przekazywania odpadów do Centralnego Magazynu Odpadów.
12. Kierownik Centralnego Magazynu Odpadów obowiązany jest do prowadzenia ewidencji
przyjmowanych i przekazywanych do likwidacji odpadów.
2.2. Zarządzanie systemem zbierania i eliminacji odpadów
2.2.1. Systemem Zarządza powołany przez Dziekana pełnomocnik przy pomocy pełnomocników jednostek
wewnętrznych.
Zarządzający systemem:
•
organizuje i kontroluje działanie systemu oraz nadzoruje działanie centralnego magazynu odpadów,
•
nadzoruje dokumentację eliminacji odpadów prowadzoną w centralnym magazynie odpadów
•
kontroluje koszty związane z działaniem systemu,
•
przedkłada roczne sprawozdanie Dziekanowi Wydziału
•
nadzoruje wyposażenie i stan magazynów pośrednich.
Pełnomocnicy jednostek wewnętrznych:
Są to osoby posiadające wyższe wykształcenie chemiczne, wyznaczane przez kierownika
każdej jednostki wewnętrznej i odpowiadające za prawidłowe i bezpieczne zbieranie
odpadów w danej jednostce. W szczególności:
•
ustalają rodzaj zbieranych w jednostkach wewnętrznych odpadów (zabezpieczają pojemniki dla
zbierania odpadów i dbają o ich prawidłowe oznakowanie),
•
kontrolują zachowanie przepisów bhp w jednostkach wewnętrznych przy pracy z odpadami,
•
nadzorują gromadzenie i przekazywanie odpadów do centralnego magazynu odpadów,
3
•
przechowują protokoły przekazania substancji odpadowych,
•
nadzorują pracę magazynierów odpadów.
Magazynierzy:
Magazynierami odpadów chemicznych mogą być przeszkoleni pracownicy techniczni z co
najmniej średnim wykształceniem technicznym. Muszą oni zostać przeszkoleni w pracy z
odpadami chemicznymi i znać zagrożenia związane z pracą z takimi odpadami. Odpowiadają
za przyjmowanie odpadów do magazynów pośrednich, ich przechowywanie oraz
przygotowanie do usunięcia. W szczególności:
•
prowadzą stanowiska zbierania odpadów
•
prowadzą magazyny pośrednie
•
odbierają odpady oddawane przez poszczególne zespoły
•
wypełniają protokoły przekazania substancji odpadowych
•
kontrolują ilość oddawanych odpadów oraz ich rodzaj,
•
przygotowują odpady do przekazania do magazynu centralnego.
2.2.2. Miejsca zbierania odpadów w laboratoriach:
Odpady zbiera się w miejscach wyznaczonych przez kierowników jednostki wewnętrznej.
Miejsca te nie mogą znajdować się na korytarzach i drogach ewakuacyjnych. W przypadku
gdy istnieje możliwość wydzielania się z pojemników z odpadami szkodliwych lub
toksycznych par, gazów lub pyłów odpady powinny być zbierane w miejscach
zapewniających sprawną wentylację wywiewną ( pod wyciągiem ). Lokalizację i
oznakowanie miejsc zbierania odpadów podaje się zarządzającemu systemem w danej
jednostce wewnętrznej.
2.2.3. Magazyny pośrednie
Magazyny pośrednie powinny zapewnić możliwość bezpiecznego przechowywania różnego
rodzaju odpadów, w tym odpadów toksycznych przez dłuższy okres czasu. Powinny one
posiadać:
•
sprawnie działającą instalację wyciągową,
•
instalację wodno-kanalizacyjną,
•
podłogę chemoodporną i odprowadzającą ładunki statyczne,
•
system sygnalizacji przeciwpożarowej
Ponadto przy magazynie odpadów powinno znajdować się pomieszczenie posiadające sprawny wyciąg, w
którym można by bezpiecznie dokonywać operacji mieszania odpadów, napełniania pojemników w celu
przekazania ich do centralnego magazynu
Dla uniknięcia zbytniego gromadzenia odpadów, zebrane substancje odpadowe powinno
przekazywać się do magazynu centralnego przynajmniej raz w miesiącu.
2.2.4. Centralny Magazyn Odpadów
Centralny Magazyn Odpadów służy do zbierania odpadów z magazynów jednostek
wewnętrznych i do przekazania odpadów do likwidacji w wyspecjalizowanych jednostkach.
4
2.2.5. Rodzaje odpadów chemicznych i ich oznakowanie
O
ciekłe, organiczne, bez fluorowców
F
ciekłe, organiczne, zawierające fluorowce
P
palne, stałe
N
niepalne, stałe
S
roztwory soli, pH = 6 - 8
TN
bardzo toksyczne, niepalne
TP
bardzo toksyczne, palne
R
rtęć i związki rtęci
Różne
Dające się regenerować odpady soli metali - każdy metal zbierany jest oddzielnie, dające
się regenerować rozpuszczalniki organiczne (minimum 70 % rozpuszczalnika w
odpadach)
2.2.6. Pojemniki na odpady:
Odpady ciekłe należące do grup O, F, S, zbiera się osobno w kanistrach o pojemności 5 dm3
wykonanych z HDPE. Kanistry muszą posiadać atest świadczący o ich zdolności do
przechowywania i przewożenia w nich agresywnych produktów chemicznych.
Odpady stałe zbiera się w pojemnikach polietylenowych lub polipropylenowych z szeroką
szyją, opakowane w worki polietylenowe lub ewentualnie w opakowaniach producenta.
2.2.7. Sposób zbierania odpadów
Odpady ciekłe należące do grup O, F, S, zbiera się osobno w kanistrach o pojemności 5 l
wykonanych z HDPE. Kanistry muszą mieć atest świadczący o ich zdolności do
przechowywania i przewożenia w nich agresywnych produktów chemicznych. Każdy z
kanistrów musi posiadać czytelną etykietę świadczącą o rodzaju zbieranych w nim odpadów.
Kanistry powinny być wypełnione do 4/5 ich objętości a następnie możliwie szybko
przekazywane do magazynu pośredniego odpadów wraz z protokołem przekazania substancji
odpadowych. Opis składu odpadów musi ponadto znajdować się na etykiecie kanistra.
Odpady stałe należące do grup P, N pakuje się w worki foliowe z polietylenu lub w
oryginalne nietłukące się opakowania producenta, zaopatruje w trwały opis składu i gromadzi
się w pojemnikach z HDPE lub PP z szerokimi wlotami, przy czym każdy rodzaj odpadów
gromadzi się w oddzielnych pojemnikach.
Nie dające się chemicznie zdezaktywować odpady z grup TN oraz TP pakuje się w
bezpieczne, najlepiej nietłukące opakowania, zaopatruje trwałym opisem, umieszcza w
odpowiednich pojemnikach z szerokimi wlotami przechowywanych w miejscach zgodnych z
instrukcją przechowywania substancji silnie toksycznych, a następnie przekazuje służbie
utylizacji i eliminacji odpadów.
Zabrania się zbierania i przechowywania odpadów w pojemnikach nie oznakowanych.
Zaleca się odrębne zbieranie zanieczyszczonych rozpuszczalników zawierających co najmniej
70% danego rozpuszczalnika. Takie mieszaniny nadają się do ewentualnego recyklingu i
odzyskania odpowiedniego rozpuszczalnika.
2.2.8. Protokół przekazania substancji odpadowych
5
Każdy pojemnik z odpadami przyjmowany jest przez służbę utylizacji i eliminacji odpadów
jedynie łącznie z protokołem przekazania substancji odpadowych. Protokół sporządzony na
specjalnym formularzu musi zawierać:
•
skład odpadów znajdujących się w pojemniku,
•
nazwisko i podpis osoby odpowiedzialnej w danym zespole za gospodarkę odpadami,
•
nazwę i symbol jednostki organizacyjnej (Instytutu, Katedry) w której odpady powstały
•
datę powstania odpadów
•
wagę odpadów znajdujących się w pojemniku
Te same dane muszą zostać wpisane na etykietę naklejoną na pojemniku na odpady.
3. Dokumentacja odpadów
3.1. Stanowisko zbierania odpadów
Każdy pojemnik z zebranym odpadem należy zaopatrzyć właściwą, dokładnie wypełnioną
etykietkę.
Przy przekazaniu pojemnika z odpadem do magazynu pośredniego odpadów lub do
centralnego magazynu odpadów należy załączyć wypełniony "Protokół przekazania
substancji odpadowych" dla każdego przekazywanego pojemnika (wzór 1).
3.2. Magazyn pośredni odpadów
Magazynier magazynu pośredniego przyjmuje pojemnik z zebranymi odpadami wraz z
"Protokołem przekazania substancji odpadowych".
Fakt przyjęcia pojemnika z odpadem wpisuje każdorazowo do "Ewidencji odpadów",
prowadzonej według wzoru:
Nr.
Przekazujący
Symbol
odpadu
Skład odpadu
Masa
odpadu
Podpis
przekazującego
Data
przyjęcia
Data
przekazania
Pojemniki z odpadami zaopatrywane są kolejnymi numerami i symbolem jednostki. Ten sam
numer zostaje wpisany w protokole przekazania odpadów i w ewidencji odpadów.
W przypadku braku magazynu pośredniego odpadów w danej jednostce dokumentację
powyższą prowadzi pełnomocnik kierownika danej jednostki.
Pojemniki z odpadami przekazywane są do Centralnego Magazynu Odpadów wraz z
załączonym "Protokołem przekazania substancji odpadowych".
3.3. Centralny Magazyn Odpadów
Magazynier Centralnego Magazynu Odpadów przyjmuje odpady z magazynów pośrednich
odpadów i ze stanowisk gromadzenia odpadów jednostek, w których brak magazynów
pośrednich odpadów.
6
Pojemniki z substancjami odpadowymi przyjmowane są wyłącznie z wypełnioną etykietką i z
załączonym protokołem przekazania substancji odpadowych.
Magazynier Centralnego Magazynu Odpadów zobowiązany jest do prowadzenia "Ewidencji
odpadów" wg wzoru:
Nr./jednost.
Przekazujący
Symbol
odpadu
Skład odpadu
Masa
odpadu
Podpis
przekazującego
Data przyjęcia
Magazynier Centralnego Magazynu Odpadów prowadzi dokumentację dotyczącą likwidacji
odpadów, a w szczególności przygotowuje i przechowuje "Protokoły przekazania odpadów
do likwidacji".