„PRAWORZĄDNOŚĆ”

KRAJOWY PLAN DZIAŁAŃ
NA RZECZ PRZYWRÓCENIA PRAWORZĄDNOŚCI
W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PROJEKT
„PRAWORZĄDNOŚĆ”
Prawu należy stawiać
choćby minimalne wymogi moralne
Projekt PRAWORZĄDNOŚĆ powstał w związku z rosnącym problemem postępującego,
rażącego i oburzającego łamania prawa przez część władzy sądowniczej, funkcjonariuszy
organów państwa i instytucji państwowych. Z roku na rok rośnie liczba osób
pokrzywdzonych przez państwo, a niezadowolenie, poczucie krzywdy, brak zaufania
społeczeństwa do państwa osiąga stan krytyczny.
Cele projektu
Celem głównym projektu jest stworzenie warunków koniecznych dla przestrzegania prawa
przez osoby będące funkcjonariuszami publicznymi i skutecznego reagowania na wszelkie
nadużycia władzy w stosunku do obywateli.
Z kolei do celów szczegółowych projektu należą:
Działanie na rzecz sprawiedliwości, poszanowania prawa i budowania
odpowiedzialnego społeczeństwa;
Upowszechnienie wiedzy nt. zjawiska nadużywania władzy publicznej i osób
pokrzywdzonych przez państwo;
Stworzenie ustawowych rozwiązań uniemożliwiających wykorzystywanie
prawa i przymusu państwowego w sposób bezsprzecznie niesprawiedliwy
i niehumanitarny;
Stworzenie skutecznego mechanizmu kontroli i interwencji na wszelkie
nieprawidłowości;
Pomoc osobom pokrzywdzonym przez organa państwa.
1
Projekt „PRAWORZĄDNOŚĆ”
Zadania przewidziane do realizacji mają zasięg ogólnokrajowy. Projekt opiera się na zasadach
czterech „O” to znaczy:
1. Obiektywizm – sądy, prokuratury, organa ścigania i inne instytucje państwowe
w swoich działaniach i przy podejmowaniu jakichkolwiek decyzji biorą pod uwagę
wszystkie okoliczności w danej sprawie, są bezstronne, głównym wyznacznikiem
ostatecznej decyzji powinno być społeczne poczucie sprawiedliwości.
2. Odpowiedzialność – instytucje państwowe wydające jakiekolwiek decyzje władcze
w stosunku do obywateli za swoje działania podejmują całkowitą odpowiedzialność.
3. Opiekuńczość – instytucje państwowe w stosunku do obywateli pełnią funkcję
głównie opiekuńczą, służą przede wszystkim obywatelom, dopiero potem państwu.
4. Ochrona – wymiar sprawiedliwości i organa ścigania pełnią funkcję represyjną
w stosunku do osób łamiących prawo i chronią obywateli przed zamachami na ich
życie, zdrowie lub mienie.
System realizacji i monitorowania projektu
Na system realizacji i monitorowania działań przewidzianych w projekcie składają się
następujące elementy:
międzyresortowy Zespół ds. Praworządności (przewodniczy Prezydent),
Grupa Robocza ww. Zespołu odpowiedzialna za bieżące monitorowanie realizacji
projektu, w skład której wchodzą eksperci reprezentujący instytucje uczestniczące
w pracach Zespołu oraz organizacje pozarządowe,
Krajowe Centrum Interwencyjne dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy
sądowniczej oraz organów ścigania.
Działania na rzecz sprawiedliwości, poszanowania prawa i budowania odpowiedzialnego
społeczeństwa:
1. Działania prewencyjne – przedsięwzięcia informacyjne skierowane do ogółu
społeczeństwa (stworzenie strony internetowej, kampanie informacyjne);
2. Pomoc dla ofiar – opracowanie algorytmu postępowania w przypadku podejrzenia
nadużycia władzy publicznej lub niesłusznego skazania;
3. Poprawa skuteczności ścigania osób nadużywających władzy publicznej;
2
Projekt „PRAWORZĄDNOŚĆ”
4. Badania dot. problematyki nadużycia władzy publicznej i osób niesłusznie skazanych
– opracowanie corocznych raportów na temat osób pokrzywdzonych przez organy
państwa i niesłusznie skazanych, stworzenie systemu gromadzenia danych dot. ofiar,
analiza sytuacji ofiar, analiza orzecznictwa (w tym akt spraw) w przypadkach osób
niesłusznie skazanych.
Wymiar Sprawiedliwości
Organa ścigania
- niesłusznie skazani, pokrzywdzeni
- zbytnia represyjność
przez wymiar sprawiedliwości
- brak szacunku do obywatela
- rażąco niesprawiedliwe wyroki
- represyjność w stosunku do
- niesłuszne i niehumanitarne odbieranie
drobnych przestępstw i wykroczeń
dzieci rodzicom (m.in. ze względu na status
i pobłażliwość, nieudolność w
społeczny czy materialny)
przypadku rażących i poważnych
„RADA SPRAWIEDLIWYCH” – organ orzekający w sprawach nadużycia władzy
państwowej, osób niesłusznie lub rażąco niesprawiedliwie skazanych.
Skład: I sędziowie (Trybunałów + Sądu Najwyższego) lub Trybunał Konstytucyjny
lub
Byli sędziowie, prokuratorzy, prawnicy (mężowie zaufania)
POLICJANT W SŁUŻBIE SPOŁECZEŃSTWU (dopiero potem państwu)
W obliczu niesprawiedliwego wykorzystywania prawa i przymusu państwowego, prawu
należy stawiać choćby minimalne wymogi moralne (ponadustawowe prawo). Normy rażąco
niehumanitarne, nawet jeśli byłyby odpowiednio ustanowione i wsparte przymusem państwa,
nie zasługują na miano prawa i można je określić jedynie jako „ustawowe bezprawie”.
Obywatelskie nieposłuszeństwo (ang. civil disobedience) – zachowanie contra legem
(przeciw prawu) polegające na odmawianiu posłuchu wobec prawa z powodu tzw.
3
Projekt „PRAWORZĄDNOŚĆ”
obywatelskiego (cywilnego) nieposłuszeństwa. Jest szczególnym sposobem naruszania prawa.
Nie polega ona na ukrywaniu zachowań niezgodnych z prawem, ale na ich publicznym
manifestowaniu. Obywatel podejmujący takie działanie nie ma na względzie uniknięcia
sankcji, lecz godzi się na jej zastosowanie wobec swej osoby. Czyni to w celu wyrażenia
sprzeciwu wobec działań władz publicznych, które ocenia negatywnie, lub sprzeciwu wobec
treści norm, które uznaje za niesłuszne. W postawie obywatelskiego nieposłuszeństwa
zawarta jest myśl konstruktywna. Obywatelom chodzi tu na ogół nie o korzyści osobiste,
ale o interes publiczny, o naprawienie społecznego zła, zmianę niesprawiedliwego prawa
itp. Pośrednio jest to postawa szacunku wobec prawa, choć niekoniecznie tego, które
właśnie obowiązuje.
Opracował: Krzysztof Janoszka
4
Projekt „PRAWORZĄDNOŚĆ”