PARSZA SZEMINI

Cotygodniowe studium Tory
Parsza Szemini (ósmy)
Księga Kapłańska 9;1 - 11;47
Streszczenie Parszy Szemini:
Ta część Tory zaczyna się ósmego dnia (Szemini) czyli, następnego dnia po siedmiu dniach
konsekracji/poświęceniu (yemei ha-milu'im) Miszkan (Przybytku). W każdym z poprzednich siedmiu dni
Mojżesz zbierał Izraelitów by oglądali montowanie Miszkan, przygotowywał Aarona i jego synów do
służby, namaścił ich olejem (semen) i pomazał ich krwią baranka Eil ha-milu'im - barana ofiarowanego
na wyświęcenie. Mojżesz poucza Kohanim (kapłanów), jak powinni służyć w nowo wybudowanym
Przybytku (Miszkanie) np. zakazuje spożywania napojów alkoholowych. Ósmy dzień święceń był jednak
Rosz Chodesz Nisan, Bóg nakazał, by Aaron i jego synowie rozpoczęli samodzielnie składanie ofiar
korbanot zamiast pośrednika, jakim był dotychczas Mojżesz. Teraz to oni przyjmują na siebie obowiązki
w imieniu ludu.
Parsza rozpoczyna się słowami:
Ósmego dnia Mojżesz zawołał Aarona i jego synów i starszych Izraela (3 Mojż. 9:1)
Żydowska tradycja stanowi, że starsi tutaj wymienieni są ci sami zekanim szivim (70 starszych), którzy
towarzyszyli Mojżeszowi i Aaronowi (i jego synom Nadab i Abihu) na górę Synaj, by zjeść "posiłek na
potwierdzenie przymierza" między klal Izraela, a JHWH (patrz szczegóły Parsza Miszpatim). Późniejsza
tradycja utrzymuje, że tych 70 starszych stało się podstawą, prawzorem dla 70 sędziów Sanhedrynu,
najwyższej sądowej władzy Izraela.
Mojżesz powiedział do Aarona, jego synów, i starszych, aby złożyli specjalne ofiary gdy już miszkan był
gotowy, ponieważ hajom Adonai eleikhem nirah - "dzisiaj Bóg (JHWH) będzie uświęcony."
Mojżesz wyjaśnił, że kevod Adonai - Chwała Boża - stanie przed Izraelem po ofierze Aarona chatat
(na ofiarę przebłagalną za Złotego Cielca) i Olah ( wznoszący się dym z tej ofiary, która przypomina,
ofiarowanie Izaaka przez Abrahama). Obie ofiary miały być osobiście złożone przez Aarona. Ponadto
korbanot ofiary miały być składane w imieniu ludu: ofiara kozła (dla zamknięcia ust szatanowi za grzech
Złotego Cielca), ofiara cielęcia, Olah (jako symbol Złotego Cielca), Olah ofiara z jagnięcia ( co ponownie
reprezentuje Izaaka, który był "jak baranek na rzeź prowadzony" na ołtarzu w Moria), co do ofiary
szelamim (pokojowa) i minchah (pokarmowa) (patrz szczegóły w zeszłotygodniowej Parszy).
Osoby zgromadzone w miszkan i Aaron składają ofiary zgodnie z rytuałami, które Mojżesz pokazał mu
w ciągu ostatnich siedmiu dni. Jednak nie było świętego ognia (Szechina) z nieba, który pochłoną by
ofiary, więc wszyscy obawiali się, że nie został im odpuszczony grzech Złotego Cielca, a JHWH nie
chciał zamieszkać wśród nich, jako ich Bóg. Mojżesz i Aaron następnie udali się do miszkanu i wstawiali
się za Izraela, a gdy przyszli i pobłogosławili lud, Chwała Boża ukazała się i święty ogień strawił ofiary
na ołtarzu. Kiedy cały lud to zobaczył, ucieszył się bardzo i wykrzyknął i upadł na twarz.
(Tradycja żydowska uważa, że dzień, w którym Tora została dana Mojżeszowi to jakby zaślubiny
chassan (pan młody) i kallah (narzeczona). W pierwszą rocznicę Rosz Chodesz Nisan, Chwała Boża czyli
Szekhina przeszła dostrzegalnie między Izraelem, co jest porównane do ślubu.
Synowie Aarona: Nadab i Abihu
Dwaj najstarsi synowie Aarona, Nadav (Nadab) i Avihu (Abihu) zostali uznani za dwóch największych
z Izraelitów (obok Mojżesza i Aarona), nawet za większych niż szivim zekanim (70 starszych), którzy
towarzyszyli Mojżeszowi i Aaronowi na Górze Synaj by potwierdzić ha'brit Sefer, nadanie Prawa dla
Izraela.
W trakcie uroczystości poświęcenia Przybytku, doszło do wielkiej tragedii, kiedy oni chcieli sobie złożyć
własny korban w Najświętszym Miejscu Miszkanu. Według tradycji żydowskiej, uznawano, że ketoret
(kadzidło) było najświętszą z ofiar, a hakodaszim kodesz było Najświętszym Miejscem, w którym można
ofiarować swoje dary dla Boga. [Trudno nie zgodzić się z opinią, że korban ketoret było najcenniejszym,
najważniejszym i najświętszym rodzajem ofiar składanym w starożytnym świecie Izraela, ziemskiego
materialnego Przybytku. W rzeczywistości duchowej odpowiednikiem tej ofiary jest szczera modlitwa!]
Prawdopodobnie uznali, że Prawa poświęcenia nadane dla Jom Kipur były takie same jak te podane w tym
poświęceniu, a w Jom Kipur wymaga się wniesienia kadzidła do Miejsca Najświętszego.
Najprawdopodobniej uznali, że to właściwa rzecz do zrobienia również z tej okazji. Jednak nie były to
przewidziane w Prawie środki przy takiej ofierze, a co gorsza razem kadzidłem ofiarowali Bogu "obcy
ogień" (esz zarah) i obaj zostali zabici przed JHWH (tradycja żydowska twierdzi, że zostali spaleni "od
wewnątrz" a ich ciała zostały wyniesione przez anioła poza Miejsce Najświętsze). Mojżesz wezwał
kuzynów (Miszael i Eltzafan) kazał im wynieść ich ciała na zewnątrz obozu, by je pochowano. Aaronowi
i jego pozostałym synom nie wolno było opuścić Miszkan nawet by opłakiwać ich stratę, ponieważ ten
grzech dotyczy uświęcenia Imienia Bożego (innym ludziom z Izraela, jednak wolno było opłakiwać
dwóch synów Aarona, którzy zginęli).
Mojżesz przypomniał Aaronowi, że świętość JHWH jest priorytetowa: Jeśli nawet cadycy, jak ci dwaj
nie zostali oszczędzeni za korbanot ofiarowany niewłaściwie, o ileż bardziej będą winni innych, którzy
mogą pomyśleć, że dobrą jest rzeczą, wielbić Boga na swoich własnych warunkach, w wymyślony przez
siebie sposób ... Przypomniał również, Aaronowi, że Bóg już wcześniej uprzedził go (na górze Synaj),
że ukarze tych, którzy byli najbliżej Niego, jeśli będą postępować niewłaściwie, i że z pewnością dotyczy
to osób, które zostały wybrane do złożenia ofiar na poświęcenie Przybytku Miszkan.
Możemy domniemywać że ten grzech może być wynikiem picia wina, które miało miejsce w czasie
uroczystości, ponieważ w pierwszych bezpośrednich przykazaniach Boga dla Aaron (w przeciwieństwie
do Mojżesza) wymieniony jest zakazu picia wina przed lub w trakcie avodah (zob. 3 Mojż. 10:8 - 9 ).
Zwierzęta czyste i nieczyste (tame & lo tame) czyli koszerność zwierząt
Bóg przemówił do Mojżesza i Aarona przedstawiając im prawa koszerności, to jest prawa i zasady, które
identyfikują gatunki zwierząt, które można jeść i te, które są uważane za nieczyste. Ssaki można jeść
tylko wtedy, gdy;
1) mają rozdzielone kopyta i,
2) przeżuwają pokarm.
To "żucie" odnosi się do zwierzęcia, które zwraca swój pokarmu z żołądka do jamy ustnej i żuje go po
raz drugi, co nazywa się ma'aleh geirah (przeżuwacze). Przykładem czystych zwierząt są: krowy, woły,
owce i kozy (a nie koszerne ssaki to np.: wielbłądy, osły, borsuki i oczywiście świnie itp.).
Ryby muszą mieć zarówno płetwy i łuski. Przykładem jest tu: tuńczyk, łosoś, karp, sieja, makrela,
pstrąg, a przykładowe nie-koszerne ryby to sumy, węgorze, rekiny i wszelkie tzw. „owoce morza”
ośmiornice, kraby, kalmary, krewetki, homary, ostrygi itp.
Inne rodzaje zwierząt (z wyjątkiem niektórych ptaków i czterech gatunków szarańczy) są uważane za
nieczyste lub nie koszerne. Szczególnie gady i płazy wszystkie ich gatunki są nieczyste i niezdatne do
jedzenia, nawet dotknięcie ich padliny powoduje nieczystość człowieka.
Celem ustawy o pokarmach i rytualnej czystości było nauczenie, że czyste i nieczyste ma być wyraźnie
rozróżniane. "Ja jestem JHWH, Bóg twój. Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty" (Wajikra 11:44).
Czytanie z Haftory (II Szmuel/II Samuel 6:1-7:17) :
Hafṭarah do Szemini dotyczy tragedii Uzzy, syna Abinadaba. Aron HaBrit (Arka Przymierza, miała być z
powrotem umieszczona w Najświętszym) był to triumfalny powrót na wozach od Filistynów, którzy ją kiedyś
zdobyli. Pochód był prowadzony przez dwóch synów Abinadaba, Uzza i Achio. Achio prowadził woły, które
ciągnęły wóz, a Uzza stał obok Arki. Gdy woły szarpnęły, Uzza wyciągnął rękę i dotkną Arki, Bóg rozgniewał się
i położył go trupem na miejscu. Król Dawid, bardzo się przestraszył, a następnie zdecydował by, zostawić Arkę
w domu Obeda Edomity z Gat. David szybko dowiedział się, że Obed-Edomita z Gat był cudownie
pobłogosławiony przez obecność Arki, więc wydał rozkaz, aby sprowadzić ją do Jerozolimy. David ostrożnie
sprowadził Arkę, składając co sześć kroków ofiarę z byka. Procesja zakończyła się umieszczeniem Arki w
Namiocie z tym że, Dawid rozbił go już w Jerozolimie, a nie jak dotychczas w Szilo.
Haftara opisuje triumfalne wejście króla Dawida z Arką do Jerozolimy. Tekst niesie poczucie historii,
dramatyzmu oraz wielkości chwili, w której Dawid i jego ludzie wkroczyli do miejsca, które miało stać się
miastem Dawida, na wieki wyrytym w świadomości narodu żydowskiego. Parsza zaś opisuje przepisy dotyczące
kaszrutu, wyliczając cechy i nazwy zwierząt dozwolonych i zakazanych do spożycia.
Jaki jest związek pomiędzy parszą a haftarą? Być może wskazują one na dwa aspekty żydowskiej tożsamości.
Jeden z nich wspiera się na wielkich, dramatycznych wydarzeniach historycznych. W tym przypadku związek
z judaizmem jest napędzany przez uczestnictwo w istotnych wydarzeniach, które odmieniają bieg historii - jak
zdobycie Jerozolimy, odbudowa narodu. Ten aspekt żydowskiej tożsamości wiąże się z ponownym
przeżywaniem wielkich dramatów Exodusu i wejścia do Ziemi Obiecanej. Doświadczanie sensu wspólnoty w ten
sposób było niemożliwe dla Żydów przez większą część ostatnich dwóch tysięcy lat. To wielkie uniesienie, wielka
moc wyzwoleńcza i pełna świętości. Drugi aspekt żydowskiej tożsamości wyraża się w uwadze, z jaką zwracamy
się ku szczegółom codziennego życia. Tutaj opiera się ona na tym, w jaki sposób codzienna rutyna wypełniona
jest sensem. W tym wymiarze tożsamość jest ahistoryczna i intymna, to zwyczajna codzienność związana z
głębokim wewnętrznym sensem. Musimy także dostrzegać głębokie znaczenie zwyczajnych czynności, takich
jak jedzenie, które tworzą większą część naszego życia. Poprzez te czynności pokazujemy naszą wrażliwość na
świętość i bogactwo ukryte w rytmie codzienności.
Wyzwaniem naszych czasów jest utrzymanie zależności pomiędzy tymi dwoma aspektami bycia Żydem.
Ostatecznie bowiem żydowskie życie, a nawet - każde sensowne ludzkie życie, zależy od obu elementów.
Czasem wzmocniony i uwypuklony musi być religijny potencjał dziejów. Wtedy jako naród musimy pokazać,
że potrafimy odkupić historię, politykę, wznieść się poza władzę mocy, nienawiści, egoizmu i cynizmu.
To właśnie uczynił król Dawid wkraczając do Jerozolimy.
Hafṭorah kończy się daniem obietnicy królowi Dawidowi, że jego królestwo nie skończy i że potomek z jego
rodu zasiądzie na tronie na wieki. Jest to tzw. Przymierze Dawidowe. Mesjasz Jeszua, potomek króla Dawida,
jest tym prawdziwym spadkobiercą i dziedzicem.
Czytanie Brith Chaddasza do parszy Szemini Hebr. 8;1-6 i DzAp.10;9-22. 34-35 :
Dzisiejsze czytanie z Brit Chadasza tj. NT, dotyczy roli Mesjasza Jeszua jak naszego Kohen Gadol
(Arcykapłana), który został upoważniony przez słowa przysięgi samego Boga, aby być pośrednikiem
Nowego Przymierza, w oparciu o lepsze obietnice. Zamiast codziennych ofiar składanych przez
ziemskich kapłanów w fizycznym Miszkan (a później w Świątyni), Jeszua, Syn Boży, raz na zawsze
ofiarował siebie samego jako odkupiciel za grzechy świata, „w Świątyni uczynionej bez pomocy rąk
ludzkich" to jest w prawdziwej rzeczywistości, której Miszkan był tylko cieniem. Wierzący w Jeszua
ma nowy ołtarz, "z którego nie mają prawa spożywać ci, którzy służą Przybytkowi" (Hebr. 13:10).
W związku z tym, że jest w stanie zbawić całkowicie tych, którzy zbliżają się do Boga poprzez niego,
bo zawsze żyje, aby się wstawiać za nimi (Hebr. 7:25)
Czytanie z Dziejów Apostolskich mówi o wizji ap. Piotra w której ukazano mu prześcieradło pełne
nieczystych zwierząt, które miał zabijać i jeść. Ap. Piotr zrozumiał, że w widzeniu nie chodziło o zwykłe
zwierzęta, ale o ludzi; „gdyż Bóg nie ma względu na osobę, ale w każdym narodzie miły mu jest ten, kto
się go boi i sprawiedliwie postępuje.” Dz. Ap. 10,34-35
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO KOŃCOWE:
Uwaga: Tekst miejscami może być trochę „niegramotny” bo jest tłumaczony z angielskiego na polski translatorem google.