dr małgorzata molska uniwersytet warszawski

DR
M AŁGORZATA M OLSKA
U NIWERSYTET W ARSZAWSKI
W
POSZUKIWANIU
DYDAKTYCZNYCH
INSPIRACJI
-
OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
ABSTRAKT:
Proces kształcenia nieodłącznie związany jest z wywieraniem wpływu na innych.
Czy wpływ ten może przerodzić się w natchnienie? Czy może być początkiem
twórczego zapału, motywacją do dalszych działań? Odpowiedź jest twierdząca, o ile
mowa o szeroko rozumianej inspiracji w edukacji i inspirującym kształceniu. To
nauczyciel staję się podstawowym inspiratorem w codziennej pracy, zaś jego
inspirujące metody kształcenia, a przede wszystkim oceniania, sprawiają, że szkoła
przestaje być przestrzenią, w której system ocen jedynie wspomaga powtarzalność
i chęć przypodobania się.
Ocenianie kształtujące, jest inspirującym podejściem w edukacji. Jego koncept
powstaje bowiem jako krytyczna odpowiedź na stosowaną w szkolnictwie dydaktykę
tradycyjną, w której „stopień szkolny klasyfikował wynik dokonanej kontroli, a główną
treścią komentarza było wskazanie braków do usunięcia i luk do uzupełnienia“
(Niemierko 2002: 185). Ocena kształtująca pojawia się zatem jako alternatywa dla
dotychczasowych praktyk edukacyjnych, stając się odpowiedzią na potrzebę
wspierania obecnych strategii oceny (Allal 1991, Hadji 1997, Perrenaud 1998a, 1998b,
Black,Wiliam 2003, 2005, 2005a).
Podstawowym elementem oceniania kształtującego staje się zatem sam proces
kształcenia, a nie jak w przypadku oceniania sumującego jego produkt końcowy (Allal,
Bain i in. 1993, Perrenaud 1998a, Broadfoot, Daugherty i in. 2002, Brookhart 2004).
Celem wystąpienia jest próba pokazania, że spokojne działania pozytywne (Niemierko
2002: 190-191) jakimi nazwano ocenę kształtującą, mogą odmienić szkołę XXI wieku.
Współczesna optyka uczenia się jest przede wszystkim nakierowana na ciągłość
rozwoju, odpowiedzialność i współpracę (De Corte 2011/2012), ocena kształtująca
zakłada, iż relacja nauczyciel – uczeń nabiera innego wymiaru.
Podejście kształtujące jest przede wszystkim postawą otwartości na ucznia, ale też na
siebie samego. Uczy elastyczności i pokory, gdyż nie daje gotowych rozwiązań, a tylko
mobilizuje do ciągłych poszukiwań. Podejście kształtujące uczy bycia krytycznym
wobec własnych oczywistości, które często funkcjonują na drodze automatycznych,
bezrefleksyjnych działań. Kontakt z uczniem jest inspiracją, okazją do odkrywania
czegoś nowego, możliwością, a nie przymusem. Nauczyciel nie boi się swoich słabych
stron, potrafi prosić o pomoc. To dzięki budowaniu wzajemnego kapitału zaufania
pomiędzy uczniami, ale też z innymi nauczycielami, tworzy się inspirującą przestrzeń,
w której każdy jest ważny.