Opinia prawna - Spółdzielnia Mieszkaniowa Zgoda
Transkrypt
Opinia prawna - Spółdzielnia Mieszkaniowa Zgoda
Opinia prawna : - w sprawie prawnych regulacji i zasad liczenia liczby kadencji członków Rady Nadzorczej Spółdzielni. Stan faktyczny : Dwie ostatnie kadencje Rady Nadzorczej SM „Zgoda” w Brzegu obejmują lata : 2005 - 2009 kadencja 4 - letnia (wybory członków Rady Nadzorczej przez grupy członkowskie w dniach 15-21.05.2005 r., Zebranie Przedstawicieli Członków w dniu 15.06.2005 r.); 2) 2009 - 2012 kadencja 3 - letnia (wybory członków Rady Nadzorczej przez poszczególne części Walnego Zgromadzenia w dniach 2 – 19.06.2009 r. 1) Stan prawny : Zasady działania organów spółdzielni, do dnia 22.07.2007 r. regulowała ustawa Prawo spółdzielcze oraz opracowany na jej podstawie Statut Spółdzielni. Ustawą z 14.07.2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2007 r. nr 125, poz. 873 z późn. zm.) dokonano zmiany art. 59 § 1 Prawa spółdzielczego wprowadzając dla spółdzielczości mieszkaniowej odrębne zasady działania jej organów. Zasady te zostały wpisane, odmiennie niż dla wszystkich innych rodzajów spółdzielni, nie w ustawie Prawo spółdzielcze lecz 1 w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, poprzez dodanie rozdziału 1 , w szczególności 2 2 poprzez dodanie art. 8 . Przepis art. 8 w ustępach 3 i 4 stanowi : „ 3. Nie można być członkiem rady nadzorczej dłużej niż przez 2 kolejne kadencje rady nadzorczej. 4. Kadencja rady nadzorczej nie może trwać dłużej niż 3 lata. „ Ustawa weszła w życie z dniem 31.07.2007 r. Spółdzielnia dostosowała zapisy Statutu do powyższych przepisów ustawowych - uchwalając zmianę Statutu na Nadzwyczajnym Zebraniu Przedstawicieli Członków w dniu 30.11.2007 r. Ustawa z 14.07.2007 r., w swoim art. 10 zawierała przepisy przejściowe określające zasady stosowania nowych uregulowań ustawowych. Przepis ten miał następujące brzmienie : 2 Art. 10. 1. Stosując przepis art. 8 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, liczbę kadencji oblicza się biorąc pod uwagę dotychczasowy staż członka rady nadzorczej. 2 2. Przepis art. 8 ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 1, ma zastosowanie do rad nadzorczych powołanych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Jak widać, ust. 1 wprowadzał zasadę działania nowego prawa wstecz, gdyż nakazywał obliczanie kadencji z uwzględnieniem dotychczasowego (na dzień wejścia ustawy w życie) stażu członka rady nadzorczej. Taki zapis ustawowy budził kontrowersje wielu środowisk i stał się przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 15.07.2009 r. sygn. akt K 64/07 ( Dz. U. z 2009 r. nr 117, poz. 988) uznał iż : 2 a) art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest zgodny z art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji; - czyli określenie okresu trwania kadencji z jej ograniczeniem do 3 lat oraz ograniczenie mandatu do 2 kadencji przez członków rad nadzorczych - są zgodne z konstytucją ; b) art. 10 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych jest niezgodny z art. 2 oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji; - czyli przepis został uchylony z dniem 27.07.2009 r. (data publikacji wyroku TK), a co za tym 2 idzie przepis art. 8 ust. 3 i 4 mają zastosowanie do rad nadzorczych powołanych po dniu wejścia w życie ustawy z 14.07.2007 r., zatem od dnia 31.07.2007 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in. : 2 „Przepis art. 10 ust. 1 ustawy zmieniającej stanowi, że stosując przepis art. 8 ust. 3 u.s.m., zgodnie z którym nie można być członkiem rady nadzorczej dłużej niż przez 2 kolejne kadencje rady nadzorczej, liczbę kadencji oblicza się, biorąc pod uwagę dotychczasowy staż członka rady nadzorczej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, kwestionowany przepis oznacza arbitralną ingerencję w stosunki prawne powstałe w przeszłości i trwające nadal (naruszenie art. 2 Konstytucji). Jak stwierdził Trybunał w wyroku z 26 maja 1998 r. (sygn. K. 17/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 48), ewentualne zmiany długości kadencji powinny wywoływać skutki pro futuro. Z istoty kadencyjności wynika, że długość kadencji nie powinna być modyfikowana w odniesieniu do organu urzędującego. Spółdzielcy, wybierając określony skład rady nadzorczej, udzielają mu jednocześnie pełnomocnictw o określonej przez prawo treści i określonym czasie "ważności". Ponadto Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 10 ust. 1 ustawy zmieniającej narusza art. 58 ust. 1 Konstytucji również w innym aspekcie, a mianowicie poprzez ograniczenie autonomii decyzyjnej członków spółdzielni, którzy wcześniej obdarzyli zaufaniem określonych członków rady nadzorczej, a mimo to z dniem wejścia w życie niniejszej regulacji mandat niektórych członków wygasł z mocy prawa (dotyczy to tych, którzy sprawują funkcję dłużej niż kolejną drugą kadencję). Oznacza to ingerencję w wolność zrzeszania się nieznajdującą oparcia w konstytucyjnej zasadzie proporcjonalności (art. 31 ust. 3 2 Konstytucji). O ile wprowadzenie na mocy art. 8 ust. 3 i 4 usm kadencyjności rady nadzorczej znajduje konstytucyjne uzasadnienie (por. sygn. K 42/02), to nagromadzenie na gruncie art. 10 ust. 1 ustawy zmieniającej naruszeń zasad konstytucyjnych (wynikających w szczególności z art. 2 i art. 58 ust. 1 Konstytucji) powoduje, że kwestionowany przepis nie może w sposób pozytywny przejść testu proporcjonalności.” Na podstawie powyższej analizy należy stwierdzić, iż w okresie od 31.07.2007 r. do 27.07.2009 r. obowiązywał przepis, który naruszał Konstytucję. Wyrok TK potwierdził zasadę lex retro non agit - prawo nie może działać wstecz. Tym samym liczbę kadencji, o których mowa w art. 82 ust. 3, ustalamy od kadencji Rady Nadzorczej powołanej po wejściu w życie ustawy z 14.07.2007 r. - czyli powołanej po 31.07.2007 r. Po 31.07.2007 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni - członkowie Rady Nadzorczej zostali powołani tylko na jedną kadencję na okres od 2009 do 2012 r. - kadencję 3 - letnią. Każdy członek Rady Nadzorczej może zatem kandydować do pełnienia drugiej kadencji. Pełnienie kadencji członka Rady Nadzorczej w okresach wcześniejszych - w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego wskazanego powyżej - nie ma znaczenia prawnego. Brzeg, dnia 29.03.2012 r. RADCA PRAWNY OP-517 mgr Elżbieta Maria Jędrzejek