moja wielkopolska

IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE
„MOJA WIELKOPOLSKA”
ETAP PISEMNY – 5 marca 2012 r.
Miejsce na wpisanie kodu:
Czas rozwiązywania zadań: 45 minut
Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów.
Powodzenia!
ZADANIE 1 – GRUPY REGIONALNE
Na podstawie charakterystyk rozpoznaj grupy regionalne, a następnie zapisz ich nazwy. Nazwy grup
regionalnych wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów.
 Mieszkańcy kilkunastu wsi położonych w północnej części Puszczy Noteckiej, w okolicach
Wielenia i Krzyża. Według tradycji zostali sprowadzeni na ten teren w XVIII wieku z Mazowsza
przez księcia Piotra Sapiehę. Nazwę zawdzięczają swojej gwarze, która charakteryzuje się
specyficznym wymawianiem spółgłosek sz, cz, ż, dż.
NAZWA GRUPY: …………………………………………….

Mieszkańcy wsi położonych na południowy wschód od Rawicza nad rzeką Orla. Zwani także
Leśniakami. Potomkowie osadników ze Śląska, którzy w XVI i XVII wieku osiedlali się na
wykarczowanych połaciach puszczy oraz bagnistych terenach doliny Baryczy.
NAZWA GRUPY: …………………………………………….

Mieszkańcy 13 wsi w okolicach Krobi w powiecie gostyńskim – regionu, którego nazwa
pochodzi od biskupów poznańskich, dawnych właścicieli tego terenu. Od XIX wieku byli
najzamożniejszą grupą chłopską w Wielkopolsce.
NAZWA GRUPY: …………………………………………….

Mieszkańcy wsi położonych na trudno dostępnych rozlewiskach Warty w okolicach Nowego
Miasta. Ich nazwa pochodzi prawdopodobnie od charakterystycznego dla tego terenu zawołania
na konia. Stare tradycje są pielęgnowane na tym obszarze do dziś, między innymi przez zespoły
ludowe, przetrwała także umiejętność szycia i haftowania białych, tiulowych czepków.
NAZWA GRUPY: …………………………………………….

Potomkowie niemieckich kolonistów z Bawarii, których pierwsza fala osiedliła się w
podpoznańskich wsiach w 1719 roku. Kultywowaniu tradycji tej grupy służy otwarte w 2003
roku w Poznaniu muzeum.
NAZWA GRUPY: …………………………………………….
GRUPY REGIONALNE DO WYBORU:
Bambrzy, Biskupianie, Chazacy, Mazurzy Wieleńscy, Tośtoki
1
ZADANIE 2 – ATRAKCJE PRZYRODNICZE
Uzupełnij tabelę, wpisując obok atrakcji przyrodniczej nazwę miejscowości, w której się ona znajduje.
Miejscowości wybierz spośród podanych (uwaga: jedna z miejscowości nie jest związana z żadną
z wymienionych atrakcji przyrodniczych). Za zadanie można otrzymać maksymalnie 5 punktów.
Miejscowość
Atrakcja przyrodnicza
Arboretum Polskiej Akademii Nauk
Stacja doświadczalna prowadząca hodowlę wilków
Palmiarnia
Skrzyżowanie rzek Wełny i Nielby
Zagroda żubrów
MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU:
Gołuchów, Kórnik, Międzychód, Poznań, Stobnica, Wągrowiec
ZADANIE 3 – RZEKI
Część I
Na mapie oznaczono literami od A do F wybrane rzeki przepływające przez Wielkopolskę.
Uzupełnij tabelę, wpisując obok oznaczeń literowych nazwy rzek. Nazwy rzek wybierz spośród
podanych na końcu zadania (uwaga: jedna z wymienionych rzek nie została zaznaczona na
mapie). Za tę część zadania można otrzymać maksymalnie 6 punktów.
Litera
A
B
C
Nazwa rzeki
Litera
D
E
F
2
Nazwa rzeki
Część II
Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy miejscowość nazwę rzeki (lub w jednym przypadku
dwóch rzek!), która przez nią przepływa. Nazwy rzek wybierz spośród podanych na końcu
zadania (uwaga: jedna z wymienionych rzek nie przepływa przez żadną z podanych
miejscowości; pozostałe rzeki mogą się powtarzać). Za tę część zadania można otrzymać
maksymalnie 10 punktów.
Miejscowość
Czarnków
Kalisz
Konin
Kościan
Międzychód
Oborniki
Piła
Śrem
Wągrowiec
Rzeka
RZEKI DO WYBORU:
Gwda, Noteć, Obra, Prosna, Warta, Wełna, Wrześnica
ZADANIE 4 – STYLE ARCHITEKTONICZNE
Przyporządkuj każdemu z wymienionych styli architektonicznych dwa budynki, które go reprezentują.
Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy stylu oznaczenia literowe odpowiadające wybranym obiektom.
Za zadanie można otrzymać maksymalnie 10 punktów.
Styl architektoniczny
Oznaczenie literowe budynku
Romański
Gotycki
Renesansowy
Barokowy
Klasycystyczny
A – Baszta Halszki w Szamotułach
B – Kościół farny pw. św. Jadwigi w Grodzisku Wielkopolskim
C – Kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu
D – Kościół pw. Świętej Trójcy w Strzelnie
E – Pałac Jabłonowskich w Racocie
F – Pałac Węsierskich w Objezierzu
G – Pobernardyński zespół klasztorny w Kazimierzu Biskupim
H – Pocysterski kościół pw. NMP i św. Mikołaja w Lądzie nad Wartą
I – Ratusz w Poznaniu
J – Zamek w Rydzynie
3
ZADANIE 5 – KRZYŻÓWKA
Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odpowiedz na pytanie dotyczące hasła głównego utworzonego przez
litery w wyróżnionych kratkach. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 14 punktów.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
(1) Nazwa szlaku przebiegającego m.in. przez Poznań, Gniezno, Kruszwicę i Biskupin.
(2) Wielkopolska miejscowość z zamkiem i Białą Damą.
(3) Wojskowe w Powidzu i poznańskich Krzesinach.
(4) Popularna nazwa ceglanej baszty w Kaliszu, z którą związana jest legenda.
(5) Nazwa parku narodowego tylko częściowo położonego w granicach województwa
wielkopolskiego.
(6) Nazwisko urodzonej w 1923 roku w Bninie (obecnie część Kórnika) noblistki.
(7) Nazwisko kompozytora „Roty”.
(8) Usadowił się na dachu poznańskiej opery.
(9) Puszcza rozciągająca się od Skwierzyny i Santoka na zachodzie po Oborniki i Rogoźno na
wschodzie.
(10) Nazwa maszyny szyfrującej, której szyfr złamali Marian Rejewski, Jerzy Różycki
i Henryk Zygalski.
(11) Zostawia w Wielkopolsce prezenty pod choinką.
HASŁO GŁÓWNE: ………………………………………………………………………….
Z jakim miastem (miastami) w Wielkopolsce związane jest główne hasło krzyżówki?
Odpowiedź uzasadnij.
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
4
ZADANIE 6 – MIEJSCA KULTU RELIGIJNEGO
Na podstawie opisów rozpoznaj miejsca kultu religijnego, a następnie wpisz w wykropkowane miejsca
nazwy miejscowości. Miejscowości wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie
5 punktów.

Miejsce dorocznych spotkań młodzieży, nad którym góruje Brama Trzeciego Tysiąclecia.
MIEJSCOWOŚĆ: …………………………………………….

Wieś koło Łobżenicy, będąca miejscem najstarszego objawienia Matki Bożej w Polsce
– w 1079 r. ukazała się ona pasterzowi.
MIEJSCOWOŚĆ: …………………………………………….

Wieś nieopodal Konina, w której w 2004 roku poświęcono nową bazylikę.
MIEJSCOWOŚĆ: …………………………………………….

Kult maryjny w tej położonej na skraju Puszczy Zielonka miejscowości trwa nieprzerwanie od
XVI wieku. Wówczas na dębie znaleziono świecący niezwykłym blaskiem wizerunek Matki
Bożej, który uzdrawiał przybywających pielgrzymów.
MIEJSCOWOŚĆ: …………………………………………….

Najstarsze miejsce kultu religijnego w Polsce, w którym pochowany został pierwszy polski
święty męczennik Wojciech.
MIEJSCOWOŚĆ: …………………………………………….
MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU:
Dąbrówka Kościelna, Gniezno, Górka Klasztorna, Imiołki (Pola Lednickie), Licheń Stary
ZADANIE 7 – KIEDY TO BYŁO…
Utwórz chronologiczny ciąg wydarzeń, rozpoczynając od najstarszego. Pomogą w tym Tobie poniższe
daty. Obok każdej z nich wpisz literę odpowiadającą wydarzeniu, które miało miejsce w danym roku. Za
zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów.








968 r. – ………..
1151 r. – ………..
1383 r. – ………..
1515 r. – ………..
1783 r. – ………..
1829 r. – ………..
1859 r. – ………..
1919 r. – ………..
W Poznaniu odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Adama Mickiewicza.
W Koninie ustawiono kamienny słup – najstarszy znak drogowy w Polsce.
W Rawiczu na ratuszu zamontowano jeden z pierwszych w Polsce piorunochronów.
W Poznaniu powstało pierwsze na ziemiach polskich biskupstwo kościoła katolickiego.
W Poznaniu otwarto Bibliotekę Raczyńskich – pierwszą w Polsce bibliotekę publiczną.
Na podpoznańskim Chwaliszewie spalono na stosie kobietę oskarżoną o czary – był to pierwszy w
Polsce tego typu wyrok śmierci dla czarownicy.
G. W Poznaniu powstał Aeroklub Polski – pierwsza w Polsce sportowa organizacja lotnicza.
H. W Pyzdrach podczas oblężenia miasta po raz pierwszy w Polsce użyto armat.
A.
B.
C.
D.
E.
F.
5
ZADANIE 8 – MUZEA TECHNIKI I ROLNICTWA
Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy muzeum nazwę miejscowości, w której się ono znajduje.
Miejscowości wybierz spośród podanych. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów.
Muzeum
Muzeum Gospodarki Mięsnej
Muzeum Kolei Wąskotorowej
Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego
Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie
Muzeum Rzemiosła Tkackiego
Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa
Skansen i Muzeum Pszczelarstwa
Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa
Miejscowość
MIEJSCOWOŚCI DO WYBORU:
Jaracz, Nowy Tomyśl, Rakoniewice, Sielinko, Swarzędz, Turek, Uzarzewo, Wenecja
ZADANIE 9 – WSPÓLNA CECHA
Do każdej pary parków krajobrazowych dopasuj wspólny dla nich opis. Opisy wybierz spośród podanych
(uwaga: każdemu opisowi odpowiada tylko 1 para. Skrót „PK” oznacza Park Krajobrazowy). Za
zadanie można otrzymać maksymalnie 11 punktów.
Para parków krajobrazowych
Lednicki PK i Nadwarciański PK
Nadgoplański Park Tysiąclecia i PK Promno
Nadgoplański Park Tysiąclecia i Powidzki PK
Nadwarciański PK i PK Dolina Baryczy
Nadwarciański PK i Sierakowski PK
PK Dolina Baryczy i Pszczewski PK
PK Dolina Baryczy i Sierakowski PK
PK im. gen. D. Chłapowskiego i Powidzki PK
PK im. gen. D. Chłapowskiego i Rogaliński PK
PK Puszcza Zielonka i Sierakowski PK
Rogaliński PK i Żerkowsko-Czeszewski PK
A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
H.
I.
J.
K.
Oznaczenie literowe opisu
parki, w których istnieją czynne turystyczne linie kolejowe (wąskotorowa albo drezynowa)
parki, w których znajdują się obiekty wpisane na listę Pomników Historii
parki, w których herbach widnieją ptaki z rodziny czaplowatych
parki leżące nad Wartą na odcinku od Pyzdr do Poznania
parki transgraniczne (leżące na obszarze 2 województw)
parki, które chronią tereny leśne zwane puszczami z leśnymi rezerwatami przyrody
parki, w których znajdują się Ośrodki Edukacji Przyrodniczej Zespołu Parków Krajobrazowych
Województwa Wielkopolskiego
parki, w których znajdują się duże ośrodki jazdy konnej i ekspozycje powozów
parki, które chronią jeziora należące do 3 największych jezior Wielkopolski
parki z rzeką w nazwie
najmniejsze parki Wielkopolski (licząc całą powierzchnię, również poza terenem województwa
wielkopolskiego)
6
ZADANIE 10 – PRZYWARY POZNANIAKÓW
Wyjaśnij znaczenie słów gwarowych. W tym celu połącz w pary nazwy gwarowe z nazwami w języku
literackim. Odpowiedzi zapisz w tabeli. Za zadanie można otrzymać maksymalnie 8 punktów.
JĘZYK LITERACKI:
A – bezczelny
B – brudas
C – łobuziak
D – maruda
E – niejadek
F – niezdara
G – prostak
H – raptowny
GWARA:
1 – bamber
2 – brękot
3 – frechowny
4 – gilejza
5 – mrzygłód
6 – rojber
7 – szałaput
8 – szuszwol
1
2
3
4
5
6
7
8
ZADANIE 11 – REZERWATY W PARKACH KRAJOBRAZOWYCH
Dopasuj nazwę rezerwatu do jego opisu. Nazwy rezerwatów wybierz spośród podanych (uwaga: jedna
nazwa nie pasuje do żadnego opisu). Za zadanie możesz otrzymać maksymalnie 10 punktów.

Rezerwat leśny w Puszczy Noteckiej na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego.
Obejmuje fragment drzewostanu sosnowego ocalałego po inwazji strzygoni choinówki w latach
20. XX wieku.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat florystyczny na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego, obejmujący część
wydmy porośniętej przez ponad stuletni bór sosnowy. Występuje tu najliczniejsze w
Wielkopolsce i najdalej na północ wysunięte stanowisko rośliny uprawianej również jako roślina
ozdobna, w przeszłości szczególnie często wręczanej z okazji Dnia Kobiet.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat faunistyczny, położony w obrębie doliny rzecznej w Żerkowsko-Czeszewskim Parku
Krajobrazowym. Chroni stanowiska rzadkich bezkręgowców: ślimaków świdrzyków oraz
równonogów, charakterystycznych dla obszarów górskich.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat krajobrazowy, obejmujący wyspę na Jeziorze Radomierskim w Przemęckim Parku
Krajobrazowym, porośniętą świetlistą dąbrową. Lokalną osobliwością jest różowa odmiana
popularnej rośliny o białych, dzwonkowatych kwiatach i charakterystycznym zapachu.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..
7

Rezerwat florystyczny, obejmujący dolinę lewego dopływu Warty, położony na terenie
Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Występują tu olsy z rozproszonymi płatami szuwarów i
turzyc. Na obrzeżach znajdują się łąki ze stanowiskami storczyków i pełnika europejskiego.
Rozcięcia w zboczach doliny zajmują rzadko spotykane torfowiska źródliskowe.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat torfowiskowy, położony w Parku Krajobrazowym Promno. Chroni śródleśne jezioro w
ostatniej fazie zarastania, otoczone zbiorowiskami roślinności bagiennej i torfowiskowej.
Znajduje się tu największe w Wielkopolsce skupisko kłoci wiechowatej.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat leśny, położony w widłach Warty i Lutyni na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku
Krajobrazowego. Chroni dobrze zachowane fragmenty wielogatunkowych lasów liściastych:
łęgów i grądów, z wieloma okazami wiekowych drzew, a także starorzecza i śródleśne łąki.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat torfowiskowy na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Chroni eutroficzne
jezioro oraz torfowisko ze stanowiskami rzadkich roślin mokradeł (np. rosiczki okrągłolistnej,
wełnianki pochwowatej).
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat leśny, położony w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka. Chroni najstarszy w
Wielkopolsce, prawie 200-letni drzewostan budowany przez sosnę oraz jedyne rodzime drzewo
iglaste, które zrzuca igły na zimę. Potężne, stare okazy tego gatunku osiągają tu ponad 40 metrów
wysokości.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..

Rezerwat faunistyczny, położony na dwóch wyspach Jeziora Kłosowskiego w Puszczy Noteckiej.
Wyspy porośnięte są 200-letnim lasem dębowym, stanowiącym dogodne miejsce lęgowe dla
ptaków drapieżnych (np. rybołowa i kani czarnej). W przeszłości mieściła się tu kolonia lęgowa
herbowego ptaka Sierakowskiego Parku Krajobrazowego.
NAZWA REZERWATU: ………………………………………………..
REZERWATY DO WYBORU:
Cegliniec, Czaple Wyspy, Czeszewski Las, Dębno nad Wartą, Dolina Kamionki,
Goździk Siny w Grzybnie, Jezioro Drążynek, Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej,
Meteoryt Morasko, Torfowisko nad Jeziorem Świętym, Wyspa Konwaliowa
ORGANIZATOR KONKURSU:
Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1
w Poznaniu, Zespół Szkół Odzieżowych im. Władysława Reymonta w Poznaniu oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony
Środowiska w Poznaniu.
PATRONAT MEDIALNY:
Portal edukacji ekologicznej ZielonaLekcja.pl
Konkurs został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Poznaniu
8