Szkolny program profilaktyki - III Liceum Ogólnokształcące w

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
III Liceum Ogólnokształcącego
im. Jana Pawła II w Grudziądzu
"Musicie od siebie wymagać, choćby inni od Was nie
wymagali".
Jan Paweł II
1
Spis treści:
1. Wstęp............................................................................................................. 3
2. Podstawa prawna ........................................................................................ 4
3. Etapy tworzenia programu .......................................................................... 5
4. Cele programu............................................................................................. 6
5.Główne zagadnienia do realizacji................................................................ 7
6. Struktura programu..................................................................................... 8
7. Kierunki działań profilaktycznych i interwencyjnych............................... 10
8. Przewidywane efekty działań profilaktycznych.........................................14
9.Monitorowanie i ewaluacja programu..................................................... 15
2
1. WSTĘP
Opieką psychologiczno – pedagogiczną w III Liceum Ogólnokształcącym
objęci są wszyscy uczniowie szkoły. Działania podejmowane są zgodnie z
przyjętym planem pracy na prośbę ucznia, nauczyciela, rodzica lub w wyniku
zaistniałej sytuacji problemowej. Oddziaływania psychologiczno –
pedagogiczne obejmują teren szkoły, środowisko rówieśnicze, dom rodzinny.
Program profilaktyki jest oparty na diagnozie potrzeb wśród uczniów oraz na
stałym partnerskim współdziałaniu wszystkich nauczycieli, pedagoga szkolnego,
pielęgniarki szkolnej, policji, pozostałych pracowników szkoły, rodziców,
również z innymi podmiotami.
W zakresie profilaktyki wychowawczej prowadzona jest systematyczna
obserwacja uczniów w celu rozpoznania, zdiagnozowania warunków życia i
funkcjonowania uczniów napotykających na trudności dydaktyczne i
sprawiających problemy wychowawcze.
Szkolny Program Profilaktyki jest skorelowany z Statutem Szkoły, Szkolnym
Programem Wychowawczym i Planem Rozwoju Szkoły.
Wychowawczy kontekst profilaktyki :
Wychowanie - jest to proces wspomagania dziecka w rozwoju,
ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w czterech obszarach:
fizycznym, psychicznym, społecznym, duchowym.
Profilaktyka - jest to proces wspomagania człowieka, w radzeniu sobie z
trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a
także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój
i zaburzają zdrowy styl życia.
Diagnoza potrzeb wśród uczniów:
wypowiedzi ankietowanych uczniów klas I wskazują ich oczekiwania względem
szkoły w zakresie realizacji działań profilaktycznych oraz rozwijania
umiejętności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie
bez podejmowania zachowań ryzykownych.
3
2. PODSTAWA PRAWNA:
·
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31
stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. z 2002r. Nr 10,
poz. 96)
·
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lipca
2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania
szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym
człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o
wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach
świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia
ogólnego.(Dz. U. z 2002 r. Nr 121, poz. 1037)
·
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego
2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. z 2002r.
Nr 51, poz. 458)
·
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31
stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej
i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz.
U. z 2003 r. Nr 26, poz. 22
4
3. ETAPY TWORZENIA PROGRAMU:
a) DIAGNOZOWANIE ŚRODOWISKA:
 ankiety wśród uczniów;
 rozmowy z wychowawcami;
 analiza dzienników lekcyjnych.
b) OCZEKIWANIA MŁODZIEŻY:
Diagnoza środowiska uczniowskiego wykazała, że młodzież szkolna
zmaga się z wieloma problemami wieku dorastania oraz wynikającymi z
uczestnictwa w komercyjnym, konsumpcyjnym świecie. Młodzież za
największe problemy, z którymi się boryka wskazała: presję i stres.
Nieumiejętność radzenia sobie z nimi i rodzące się z tego potrzeby mogą
wygenerować inne kłopoty takie jak: problemy rodzinne, zaburzenia
odżywiania, poczucie odrzucenia, sięgnięcie po używki itp.
Dlatego oczekują, że na zajęciach będą podejmowane tematy, które będą
miały wpływ na poprawienie jakości ich relacji z rówieśnikami oraz na
lepsze zrozumienie siebie i świata. W opisach młodzieży widać jakie
potrzeby się pojawiają w ich życiu, np.: potrzeba zrozumienia, sukcesu,
samoakceptacji, konstruktywnych wzorców w szkole, domu i mediach,
potrzeba radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz potrzeba odpoczynku.
c) OCZEKIWANIA NAUCZYCIELI:
Wielu nauczycieli oczekuje, że działania profilaktyczne będą pomocne w
pracy wychowawczej z młodzieżą. Pomogą w nawiązaniu z uczniami
bliższego, opartego na zaufaniu kontaktu. Widzą potrzebę uczestniczenia z
młodzieżą w dorastaniu, uczeniu się przez nich nowych umiejętności.
5
4. CELE PROGRAMU
Celem szkolnego programu profilaktyki jest przygotowanie młodego
człowieka do dokonywania wyborów, które nie szkodziłyby innym i jemu
samemu. Program ma pomóc młodzieży w kształtowaniu siebie jako
dorosłego człowieka świadomego swoich wyborów, szanującego siebie i
innych oraz odpornego na zagrożenia płynące z codziennego życia.
W tym celu szkoła podejmie następujące działania, mające na celu pomoc
uczniom w ukształtowaniu pożądanych przez nich cech osobowości.
Te działania to między innymi:
a. doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy nauczycieli i
wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego w zakresie prowadzenia
działań profilaktycznych
b. współpraca z samorządem uczniowskim i włączenie go w realizację
programu profilaktycznego
c. systematyczne organizowanie zajęć profilaktycznych przez pedagoga
szkolnego i wychowawców klas dla uczniów
d. współpraca z rodzicami- przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń,
włączanie ich w życie szkoły
e. współpraca z policją i strażą miejską – natychmiastowe informowanie o
problemach uczniów oraz o zagrożeniach płynących z położenia szkoły
f. współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną w zakresie
kierowania uczniów ze specjalnymi trudnościami w uczeniu się oraz z
trudnościami wieku dojrzewania
g. zaproponowanie uczniom ciekawych możliwości spędzania wolnego czasu
w szkole
h. zachęcanie uczniów do udziału w różnorodnych akcjach na rzecz szkoły i
środowiska
i. wzmacnianie poczucia własnej wartości, wiary w siebie i w swoje
możliwości
6
j. ćwiczenie umiejętności komunikacji, wyrażania własnych opinii i
poglądów
k. ćwiczenie umiejętność opanowywania własnych emocji oraz umiejętność
rozpoznawania i nazywania ich
l. kształtowanie postawy tolerancji i poszanowania innego człowieka
m. bezpośrednia ingerencja każdego z pracowników szkoły w zakresie
dbania o poziom kultury uczniów
n. wprowadzenie korekt do Statutu Szkolnego pozwalających
skuteczniejsze egzekwowanie wymaganych form zachowań uczniów
na
o. ewaluacja programu wychowawczego
5. GŁÓWNE ZAGADNIENIA DO REALIZACJI:
W ramach tematyki godzin z wychowawcą realizowane będą następujące
zagadnienia:
 Udzielanie uczniom klas I wsparcia psychicznego i wskazówek
ułatwiających adaptację.
 Kształtowanie pozytywnych relacji między rówieśnikami, integracja
zespołu klasowego i nawiązywanie więzi emocjonalnych oraz budowa
wzajemnego zaufania w grupie rówieśników.
 Zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki.
 Usprawnienie procesu uczenia się.
 Rozwijanie poczucia własnej wartości - uporządkowanie własnego "ja",
samopoznanie,
rozwijanie
własnej
indywidualności,
kontroli
i
umiejętności zachowania się w określonych sytuacjach.
 Rozwijanie umiejętności społecznych i samodzielności.
7
 Zapoznanie uczniów z podstawową wiedzą na temat rodzaju uzależnień i
ich szkodliwości dla zdrowia.
 Uświadomienie konsekwencji używania różnych środków odurzających.
 Zapobieganie wszelkim objawom patologii społecznej.
 Przygotowanie do radzenia sobie z emocjami i stresem.
 Promowanie zdrowego stylu życia.
 Zwrócenie uwagi na symptomy śmiertelnych chorób (anoreksja, bulimia,
rak piersi, HIV/AIDS).
 Przygotowanie uczniów do życia w rodzinie.
 Wykształcenia wśród uczniów odczucia o wspólnej odpowiedzialności
społecznej za wszelkie wykroczenia i nadużycia.
6. STRUKTURA PROGRAMU
Program jest kierowany do całej społeczności szkolnej. Szkolny program
profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym i programem rozwoju
szkoły.
Biorąc pod uwagę specyfikę szkoły przyjmujemy nadrzędną zasadę, że
uczymy się wszyscy od siebie. Podejmując motto naszego programu
profilaktyki należy uznać, że najważniejsze jest rozpoznanie własnych
możliwości, walka ze słabościami i rozwaga w działaniu. Dlatego tak ważna
jest wrażliwość, umiejętność obserwacji, uczenia się na własnych błędach i
dawanie ludziom przestrzeni do rozwoju.
Skuteczność programu zależy od sposobu prowadzenia działań, które
muszą być systematyczne i wielopoziomowe.
Dlatego szkoła powinna zastosować kilka poziomów działań:
1. Informacyjny – informować o skutkach zachowań ryzykownych .
2. Edukacyjny – dać wiedzę i możliwość sprawdzenia siebie w sytuacjach
wymagających dojrzałości psychologicznej i społecznej.
8
3. Sytuacyjny – wspierać rozwój i poznawanie samego siebie w codziennych
sytuacjach szkolnych.
Metody, którymi realizowany będzie szkolny program profilaktyki to:
 Lekcje wychowawcze tematyczne

Zajęcia w czasie realizacji innych przedmiotów (biologia, edukacja dla
bezpieczeństwa, edukacja prozdrowotna w ramach wychowania
fizycznego, wychowania do życia w rodzinie)
 Prelekcje
 Warsztaty
 Spotkania edukacyjno - profilaktyczne , np. Różowa wstążeczka
 Codzienne reagowanie stosownie do sytuacji

Rozmowy indywidualne
9
7. KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH I INTERWENCYJNYCH
1. Zapobieganie uzależnieniom
L.p.
Działania
Osoby
odpowiedzialne
Pedagog szkolny,
dyrektor szkoły
1.
Zaproszenie do współpracy osób z
zewnątrz zajmujących się
profilaktyką dla klas pierwszych
2.
Przeprowadzanie godzin
wychowawczych tematycznych
dotyczących uzależnień i zachowań
ryzykownych
Wychowawcy,
pedagog szkolny
3.
Omówienie w klasach zajęć ze
specjalistami (podsumowanie i
usystematyzowanie wiedzy
uczniów)
Ewentualne interwencje i
konsultacje dla uczniów i rodziców
Wychowawcy,
pedagog szkolny
5.
Jasne określenie w statucie oraz
wymaganiach wychowawczych
systemu kar i nagród
Dyrekcja, osoby
pracujące nad
statutem, cała kadra
6.
Zapoznanie rodziców ze statutem
szkolnym i wymaganiami
wychowawczymi (zwłaszcza
regulaminem wycieczek i imprez
szkolnych)
Wychowawcy
7.
Przestrzeganie procedur
postępowania w przypadku
zagrożenia narkomania,
alkoholizmem itp.
Rada pedagogiczna
4.
Wychowawcy,
pedagog szkolny,
psycholog z PPP
Sposób realizacji
Pedagog szkolny ustala
harmonogram zajęć wraz z
dyrektorem szkoły i
przedstawia je
wychowawcom klas.
Dostosowany do potrzeb
klas i przygotowane przy
współpracy z uczniami,
pedagogiem,
psychologiem, biblioteką
szkolną.
Wychowawcy po zajęciach
przeprowadzają pogłębioną
rozmowę na temat podjęty
w czasie zajęć.
W przypadku podejrzenia o
zażywanie narkotyku przez
ucznia wdrażane są
procedury zawarte w
odrębnych przepisach.
Dbanie o upowszechnianie
wiedzy na temat systemu
kar i nagród wśród
uczniów.
Podczas pierwszego
zebrania z
rodzicami wychowawcy
klas zapoznają rodziców z
dokumentami szkoły oraz
wskazują miejsce ich
dostępności.
Konsekwentne
przestrzeganie procedur
przez cały rok szkolny.
10
2. Uczenie uczniów sposobów radzenia sobie ze stresem
L.p.
Działania
Osoby
odpowiedzialne
1.
Lekcje wychowawcze o stresie w
klasach pierwszych
Pedagog,
wychowawcy
2.
Pedagogizacja rodziców – zebranie
z rodzicami
j.w.
3.
Realizacja tematyki stresu
4.
Tworzenie przyjaznej atmosfery w
szkole
Nauczyciele
wychowawcy
Rada pedagogiczna
5.
Zapoznawanie uczniów klas
trzecich z problematyką matur
(zachowanie podczas egzaminów
ustnych, zapraszanie absolwentów
itp.)
Poradnictwo indywidualne
6.
Wychowawcy,
pedagog
Pedagog, psycholog,
wychowawcy
Sposób realizacji
Wychowawcy
przeprowadzają lekcje na
temat stresu w swoich
klasach wychowawczych
samodzielnie lub z
pomocą pedagoga i
psychologa.
W klasach pierwszych
rozmowa z rodzicami na
temat stresu związanego
ze zmianą szkoły i
konieczności zrozumienia
swoich dzieci
Omawianie tematu stresu
na lekcjach
Wysiłki czynione przez
wszystkich w celu
lepszego zrozumienia się i
polepszenia atmosfery w
szkole
Przeprowadzanie lekcji
tematycznych na temat
matur.
Uczniowie zgłaszają się
samodzielnie, bądź są
kierowani przez
wychowawców i
nauczycieli.
11
3.Budowanie pozytywnych relacji w klasie
L.p.
Działania
Osoby
odpowiedzialne
Wychowawcy klas
1.
Organizowanie wycieczki lub
imprezy integracyjnej dla klas
pierwszych
2.
Zajęcia integracyjne w pierwszych
tygodniach września
Pedagog,
wychowawcy
3.
Ankieta diagnostyczna w klasach
pierwszych
Pedagog szkolny
4.
Klasowe wyjścia do ośrodków
kulturalnych
Wychowawcy,
samorządy klasowe
5.
Planowanie programu zajęć
Wychowawcy
wychowawczych i profilaktycznych
w sposób przemyślany i
dostosowany do potrzeb klasy
6.
Tworzenie atmosfery zrozumienia i
zaufania na co dzień
Cała społeczność
szkolna
Sposób realizacji
Wychowawcy organizują
wycieczkę lub imprezę dla
swojej klasy, w czasie
których odbywają się
zajęcia integracyjne
W każdej klasie
przeprowadzone są
warsztaty integracyjne w
wymiarze kilku godzin.
Ankiety, w których
uczniowie mają szansę
zasygnalizować o swoich
potrzebach
W ramach integrowania
klasy i pogłębiania relacji
można organizować
wspólne wyjścia lub
wyjazdy do teatru,
filharmonii itp.
Na początku roku planuje
się wspólnie z klasą
tematykę zajęć
poruszanych na godzinach
wychowawczych
Dbanie o rozmówcę,
dbanie o jakość rozmowy i
brak pośpiechu
12
4.Radzenie sobie z presją otoczenia
L.p.
Działania
1.
Lekcje wychowawcze / w miarę
możliwości warsztaty na temat
asertywności
2.
Lekcje wychowawcze/ ewentualnie
warsztaty na temat rozwiązywania
konfliktów
Organizowanie warsztatów dla
chętnych dotyczących wiary w
siebie
3.
Osoby
odpowiedzialne
Wychowawcy,
pedagog
jw.
Pedagog
4.
Prowadzenie lekcji
Wychowawcy,
wychowawczych na temat
pedagog,
komunikatu ja i budowania dobrych
relacji międzyludzkich
5.
Poradnictwo indywidualne dla osób
słabiej radzących sobie z
problemami
Budzenie w uczniach potrzeby
osiągnięć i rozwoju
indywidualnych talentów i
zdolności
6.
Pedagog
Cała społeczność
szkolna
Sposób realizacji
Po zgłoszeniu
zapotrzebowania
pedagogowi lub
psychologowi szkolnemu
ustala się termin godziny
wychowawczej.
jw.
Zebranie chętnych ze
wszystkich klas
pierwszych i
przeprowadzenie
warsztatów w terminie
ustalonym z dyrekcją
szkoły
Po zgłoszeniu
zapotrzebowania
pedagogowi lub
psychologowi z PPP
ustala się termin godziny
wychowawczej.
Uczniowie zgłaszają się
sami lub są diagnozowani
przez wychowawców
Kierowanie uczniów w
kierunku rozpoznania
swoich możliwości i
talentów oraz pracy nad
nimi
13
8. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH:

















Szybsza i łatwiejsza adaptacja w nowym środowisku szkolnym.
Lepsze relacje między uczniami – nauczycielami – rodzicami.
Mniejszy wskaźnik agresji, przemocy wśród uczniów.
Rozwój umiejętności asertywnych.
Przewidywanie zagrożeń wynikających z przypadkowych kontaktów
seksualnych.
Świadomość zagrożeń wynikających z uzależnienia od papierosów,
alkoholu, narkotyków.
Wykształcenie umiejętności radzenia sobie z uzależnieniem i skuteczne
szukanie pomocy.
Dostrzeżenie walorów zdrowego stylu życia.
Skuteczniejsze podejmowanie decyzji w trudnych sytuacjach życiowych
(wybór partnera, współżycie seksualne, środki antykoncepcyjne).
Umiejętności przewidywania zagrożeń związanych z przemocą seksualną
– gwałty, molestowanie.
Zwrócenie większej uwagi na dbałość o swoje zdrowie i podejmowanie
środków zaradczych w sytuacjach zagrożenia.
Lepsze rozpoznanie swoich zdolności i umiejętności (ankiety, testy
psychologiczne).
Rozpoznanie poziomu atrakcyjności różnych zawodów i specjalności w
skali regionu, kraju, Unii Europejskiej.
Świadomość znaczenia w życiu komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
Umiejętność zastosowania pożądanych form i norm zachowania się w
określonych sytuacjach życiowych.
Wykształcenie radzenia sobie ze stresem poprzez różne formy i metody.
Korzystanie z różnego rodzaju alternatywnych form kształcenia się np.
studia wieczorowe, zaoczne, „au pair”.
14
9. MONITOROWANIE I EWALUACJA PROGRAMU
Monitorowanie i ewaluacja szkolnego programu profilaktyki jest
koniecznym elementem realizacji. Ewaluacja prowadzona jest w sposób
dostosowany do tematu i rodzaju zajęć. Zestawienia i analizy ankiet klasowych
przygotowywane są przez wychowawców dla pedagoga, który robi zestawienie
ogólnoszkolne i przedstawia je Dyrektorowi szkoły i radzie pedagogicznej.
15