pszenica jara – wyniki doświadczeń
Transkrypt
pszenica jara – wyniki doświadczeń
PSZENICA JARA – WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników. Powierzchnia uprawy pszenicy jarej w Polsce w 2014 roku wynosiła ponad 343 tys. ha . Udział pszenicy jarej w strukturze zasiewów w roku 2014 wyniósł 5,1%. Pszenica podobnie jak pozostałe zboża jare jest wytrzymała na przymrozki wiosenne. Bardzo duże natomiast są jej wymagania wodne. Związane jest to ze słabym rozwojem systemu korzeniowego, krótszym okresem wegetacji, a także faktem, że rośliny te siane są w glebę częściowo przesuszoną przez przedsiewne uprawki wiosenne, dlatego warunkiem udania się jej jest jak najwcześniejszy siew, przed nadmiernym wysuszeniem gleby. Najbardziej odpowiednie są dla niej gleby zasobne w składniki pokarmowe o uregulowanych stosunkach wodnych, nie zakwaszone, o pH 6-7, systematycznie nawożone i wapnowane, nie zachwaszczone. W 2015 roku do Krajowego Rejestru wpisano trzy nowe odmiany pszenicy jarej – Goplana, Serenada (jakościowe) i Kamelia (chlebowa). Obecnie krajowy rejestr liczy 30 odmian z tego 2 odmiany należą do grupy elitarnej (E), 22 do jakościowej (A), 5 do chlebowej (B) w grupie C (pszenica pozostała w tym pastewna) figuruje jedna odmiana- Radocha. Odmiany pszenicy jarej w większości pochodzą z hodowli krajowej, odmiany zagraniczne stanowią 17% wszystkich zarejestrowanych. Pszenica jara jest głównie uprawiana na ziarno przeznaczone na cele młynarsko-piekarskie. Odmiany formy jarej cechuje na ogół lepsza, w porównaniu z formą ozimą wartość wypiekowa. Pamiętać jednak należy, że odmiany o lepszej wartości technologicznej plonują zwykle gorzej niż odmiany typowo paszowe. Prace hodowlane idą jednak w kierunku poprawy parametrów technologicznych uzyskiwanego ziarna przy jednoczesnym podnoszeniu plenności odmian. Dobór odpowiedniej odmiany a także stworzenie jej dogodnych warunków agrotechnicznych pozwala na uzyskanie wysokich plonów o wysokiej jakości. O przydatności odmiany do uprawy w danym rejonie mogą decydować także cechy w obrębie których różnice między odmianami są największe i w szczególny sposób wyróżniają odmianę np. ościstość kłosów (Ostka Smolicka, Zadra). Odmiany takie mogą być szczególnie przydatne do uprawy na terenach w pobliżu lasu, gdzie występuje ryzyko szkód powodowanych przez zwierzęta. W sezonie 2015 na terenie naszego województwa założono 5 doświadczeń z 11 odmianami pszenicy jarej. Spośród badanych odmian 9 należało do grupy jakościowej (A), dwie do grupy chlebowej (B). Doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie O/ Płońsk Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - PIB w Radzikowie DANKO Hodowla Roślin ZHR O/ Laski Warunki pogodowe w okresie wegetacji były wyjątkowo niekorzystne do wzrostu i rozwoju pszenicy jarej. Największe plony uzyskano w Radzikowie i w Poświętnym. Najniższe natomiast w Kawęczynie i Seroczynie z powodu suszy. Poziom plonowania poszczególnych odmian w doświadczeniach był zróżnicowany. Najlepiej plonowały w tym roku odmiany Tybalt, Harenda i nowo zarejestrowana Goplana. Wystąpiło niewielkie porażenie pszenic przez choroby. Tabela 1 PSZENICA JARA Odmiany badane . Rok zbioru 2015 Lp. Odmiana 1 2 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Grupa wartości technologicznej. Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej- pełnomocnika w Polsce 3 4 5 1 TYBALT * 2005 A Irena Szyld ul. Cieszyńska 11, PL- 62-800 Kalisz 2 KANDELA * 2010 A DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 3 ARABELLA * 2011 A DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 4 IZERA* 2012 A Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp.zo.o Ul. Zbożowa 4, PL-30-002 Kraków 5 KWS TORRIDON 2012 A KWS Polska sp. z o.o.Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy 6 STRUNA* 2013 A DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 7 MANDARYNA* 2014 A DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 8 GOPLANA 2015 A DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 9 SERENADA 2015 A Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul Główna 20 PL 99-307 Strzelce 10 HARENDA 2014 B Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp.zo.o Ul. Zbożowa 4, PL-30-002 Kraków 11 KAMELIA 2015 B Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul Główna 20 PL 99-307 Strzelce *-odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy Tabela 2 PSZENICA JARA. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2015 Miejscowość Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby PH gleby w KCI Przedplon Data siewu Obsada nasion (szt./m2 ) Data zbioru N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) SDOO Seroczyn Siedlce ZDOO Kawęczyn Sochaczew DANKO HR ZHR O/ Laski Grójec IHAR Radzików W-wa Zachód 4 4 4 * IVa 5,58 Groch siewny 24.03 IIIa 5,17 Rzepak ozimy 20.03 IIIb 6,68 Rzepak ozimy 20.03 IIIb * Rzepak ozimy 08.04 500 500 500 500 10.08 80 05.08 80 11.08 106 * 102 04.08 60 120 120 146 139 100 - 45 50 75 50 90 90 75 90 120 Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l Insol 3 – 1,0 l - Funaben T Gold 450SC1,25 l Mustang 306 SE-0,6 l Mustang 306 SE-0,6 l Insektycyd (nazwa, dawka) - - Proteus 110 OD-0,5 l Bumper Super 4900EC-1,0 l Bumper Super 4900EC-1,0 l Boogie Xpro 400 EC -1,5 l Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka) Regulator wzrostu (nazwa, dawka) IIIa 7,17 Kukurydza 24.03 500 - Baytan Uniwersal 094 Sekator 125 Lintur 70 WGMustang Forte OD-0,1 l 150 g – 0,8 l Puma Chwastox Uniwersal 069Extra-1,5 l 1,0 l Vitavax 2000FS Maxim 025 FS Herbicyd (nazwa, dawka) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka) MODR Poświętne Płońsk 3 Vitavax2000FS Cyperkill Max 500 EC-0,05 l - Falcon 460 EC- Input 460 EC0,4 l 1,0 l Amistar Falcon 460 EC- 250SC+Chefara Prosaro 250 Bumper Super Fandango 200 0,6 l 330EC– 0,6+0,4 EC-0,9 l 4900EC-1,0 l EC-1,0 l l Cerone 480 SL- Cerone 480 SL- Cerone 480 SL- Moddus 250 Cerone 480 SL0,75 l 0,75 l 0,75 l EC-0,4 l 0,75 l „* ” brak danych z miejscowości „- ” nie zastosowano Tabela 3. PSZENICA JARA .Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2015 Laski Seroczyn Kawęczyn Radzików Poświętne Lp Cecha a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 Termin kłoszenia 1 15.06 17.06 10.06 12.06 11.06 12.06 24.06 24.06 04.06 04.06 (dzień, m-c) Termin dojrzałości 2 woskowe j (dzień, m- 23.07 24.07 24.07 25.07 25.07 26.07 * * 03.07 03.07 c) Wysokość roślin 3 75,2 71,8 93,0 86,3 92,8 86,4 83,1 81,0 90,0 88,8 (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości 4 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 mlecznej (skala 9o) Wyleganie roślin przed 5 8,6 8,9 8,8 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 zbiorem (skala 9o) 6 Mączniak 9,0 9,0 7,7 8,6 7,7 9,0 8,5 9,0 8,5 8,9 7 Rdza brunatna 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,7 8,5 8 Septorioza liści 7,9 8,8 7,0 8,2 9,0 9,0 9,0 9,0 7,6 8,3 9 Septorioza plew 8,4 8,4 8,7 8,4 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 8,7 9,0 8,0 8,3 33,9 40,3 39,9 11,9 10,2 10,9 78,3 75,2 81,2 10 Fuzarioza kłosów 8,3 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 Masa tysiąca ziaren 11 49,1 50,1 42,0 43,3 38,6 38,4 34,0 (g) Wilgotność ziarna 12 12,4 12,7 10,1 10,0 11,8 12,0 12,0 podczas zbioru (%) Plon ziarna 13 50,9 68,2 63,8 65,3 64,8 74,9 74,4 (dt/ha) Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki Skala 9o : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny „ * ” - brak danych Tabela 4 PSZENICA JARA. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2015 Poziom a1 Lp. Poziom a2 Odmiana Wzorzec dt/ha Seroczyn Kawęczyn Laski 50,9 63,8 64,8 Radzików Poświętne 74,4 75,2 Jakościowe (grupa A) Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Poświętne 68,2 65,3 74,9 78,3 81,2 1 Tybalt 103 116 104 108 99 115 112 99 107 97 2 Kandela 101 97 102 94 105 104 100 100 97 98 3 Arabella 106 97 106 94 95 105 85 98 97 108 4 Izera 100 79 94 94 95 103 91 95 91 96 5 KWS Torridon 84 110 102 99 98 82 108 100 101 92 6 Struna 99 92 97 100 94 85 95 103 94 98 7 Mandaryna 95 96 100 91 105 102 99 98 90 105 8 Goplana 107 110 107 113 100 104 116 102 114 102 9 Serenada 103 100 91 106 96 97 100 105 10 Harenda 102 100 112 109 103 98 91 110 112 99 104 86 100 104 98 108 98 97 100 11 Kamelia 101 Wzorzec: wszystkie badane odmiany 97 103 Chlebowe ( grupa B ) Tabela 5 PSZENICA JARA. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2015,2013-2015 Poziom a1 Lp. Poziom a2 Odmiana Wzorzec w dt/ha 2015 2014 2013 65,8 74,1 64,2 2014-2015 2013-2015 70,0 68,0 2015 2014 2013 2014-2015 2013-2015 73,6 84,5 80,1 79,1 79,4 Jakościowe (grupa A) 1 Tybalt 106 96 111 101 104 105 99 102 102 102 2 Kandela 100 101 102 101 100 99 97 99 3 Arabella 99 106 106 103 101 104 99 99 101 99 98 100 4 Izera 92 95 99 94 95 95 98 102 97 99 5 KWS Torridon 99 100 97 100 99 96 101 99 99 99 6 Struna 96 104 103 100 101 95 100 98 99 7 Mandaryna 97 106 - 102 - 99 104 102 - 102 - 8 Goplana 107 - - - 107 - - - - 9 Serenada 99 - - - - 101 - - - - Chlebowe ( grupa B ) 10 Harenda 105 106 - 106 - 102 106 - 104 - 11 Kamelia 99 - - - - 100 - - - - 5 Wzorzec: wszystkie badane odmiany 5 4 10 14 5 5 4 10 14 Liczba doświadczeń Tabela 6 PSZENICA JARA. Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenie od wzorca skala 90). Rok zbioru 2015, 2013-2015 Odmiana Lp. Liczba lat badań Wzorzec (skala 90) Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Brunatna plamistość liści 20132015 2015 2015 20132015 2015 20132015 2015 20132015 2015 20132015 8,0 7,8 7,7 7,5 7,5 6,8 8,2 7,8 7,9 7,6 1 Tybalt 3 0,9 0,9 0,3 0,7 0,5 0,6 1,0 -0,3 0,1 -0,1 2 Kandela 3 0,5 0,7 0,3 0,8 -0,5 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 3 Arabela 3 0,4 0,7 0,3 0,5 0,3 0,4 0,1 0,2 -0,1 -0,4 4 Izera 3 -1,3 -0,7 0,3 0,2 0,0 -0,2 0,3 0,0 0,1 0,2 5 KWS Torridon 3 -1,3 -1,5 -0,7 -0,3 0,3 0,7 -0,4 -0,3 0,1 0,4 6 Struna 3 0,4 0,7 0,3 0,0 0,0 0,3 0,1 0,2 0,1 0,3 Mandaryna 2 1,0 - 0,3 - -0,3 - 0,3 - -0,1 7 - Goplana 1 0,4 - -0,2 - 0,3 - -0,4 - -0,1 8 - 9 Serenada 1 0,0 - -0,7 - 0,2 - -0,4 - -0,1 - 10 Harenda 2 -0,6 - 0,3 - -0,3 - 0,1 - 0,4 - 11 Kamelia 1 -0,5 - -0,7 - 0,0 - 0,1 - -0,6 - 3 12 1 8 3 11 2 6 2 7 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela7 PSZENICA JARA. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru: 2015, 2013-2015 Wzorzec 1 Tybalt 3 2 Kandela 3 3 Arabela 3 4 Izera 3 5 KWS Torridon 3 6 Struna 3 7 Mandaryna 2 8 Goplana 1 9 Serenada 1 10 Harenda 2 11 Kamelia 1 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany Nie wystąpiło 3 3 3 3 3 3 2 1 1 2 1 Nie wystąpiło Wzorzec 1 Tybalt 2 Kandela 3 Arabela 4 Izera 5 KWS Torridon 6 Struna 7 Mandaryna 8 Goplana 9 Serenada 10 Harenda 11 Kamelia Liczba lat badań Nie wystąpiło Odmiana Nie wystąpiło Lp. Wyleganie (skala 90) w fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej 2015 2013-2015 2015 2013-2015 Poziom agrotechniki a1 8,2 8,3 0,2 0,5 -1,8 -0,6 0,2 0,0 0,2 -0,1 -0,2 0,5 0,2 -0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 -0,3 Poziom agrotechniki a2 8,8 8,8 0,2 0,2 -0,8 -0,1 0,2 0,2 -0,8 -0,6 0,2 0,2 0,2 -0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 1 5 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2015 2013-2015 2015 2013-2015 86,8 -5,0 1,8 1,0 5,1 -7,9 3,4 0,6 -1,1 4,2 -2,2 -1,6 93,3 -7,6 -2,5 0,4 5,8 -10,2 3,8 - 40,8 2,4 0,9 -1,2 -1,0 -0,1 -1,5 -4,5 1,8 5,0 -1,4 -0,5 41,6 2,2 0,8 -1,0 -0,9 -0,8 -0,6 - 82,8 -6,1 5,0 -1,3 3,4 -6,9 1,4 3,2 2,1 5,1 -1,8 -3,2 5 87,8 -6,9 0,7 -3,1 5,4 -8,3 3,7 14 41,1 0,1 0,7 -0,9 0,1 -0,2 -3,8 -4,9 2,6 5,5 0,2 0,5 5 43,7 1,0 1,0 -1,9 -0,2 -1,2 -1,7 14 PSZENICA JARA CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH I ZAREJESTROWANYCH W ROKU 2015 (sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1.GOPLANA – Jakościowa odmiana chlebowa grupa(A) Plenność dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mącznika prawdziwego i rdzę brunatną – dość duża, na rdzę żółtą, brunatna plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew oraz fuzariozę kłosów – średnia. Rośliny średniej wysokości o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie słabe, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża do bardzo dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 2. SERENADA – Jakościowa odmiana chlebowa grupa(A) Plenność dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na mączniaka prawdziwego i septoriozę liści - dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i brunatną plamistość liści – średnia, na rdzę żółtą, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża do bardzo dużej, ilość glutenu bardzo duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 3. KAMELIA – Odmiana chlebowa grupa (B) Plenność dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki większy niż średnia dla gatunku. Odporność na mącznika prawdziwego i rdzę brunatną – dość duża, na rdzę żółtą, brunatną plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – średnia, na choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie słabe, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża do bardzo dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.