Średniowiecze – ćwiczenia

ŚREDNIOWIECZE – ĆWICZENIA
1. Dopasuj terminy do polskich określeń. Wyjaśnij znaczenie tych haseł.

media tempora
(Medium aevum, Medium aevi)


ad maiorem Dei gloriam


linqua vulgata

lament

carmen patrium

Biblia dla ubogich

devotio moderna

nowa pobożność

compassio Mariae

język powszechny

Mater Dolorosa

współcierpienie

plankt

wieki średnie

Biblia pauperum

Matka Boleściwa, Matka Boża Bolesna

Theotokos

filozofia Ojców Kościoła

patrystyka

Matka Boża, Boża Rodzicielka
2.
pieśń ojczysta
na większą chwałę bożą
Zaznacz na schemacie etapy średniowiecza.
Przyporządkuj daty wydarzeniom i umieść je na powyższym schemacie:












koniec istnienia Imperium Rzymskiego
chrzest Polski
wynalezienie druku przez Jana Gutenberga
zdobycie Konstantynopola przez Turków
upadek Cesarstwa bizantyjskiego
dotarcie Krzysztofa Kolumba do Ameryki
„Bogurodzica” (najstarszy rękopis)
„Lament świętokrzyski”
styl romański w architekturze
styl gotycki w architekturze
działalność św. Augustyna
działalność św. Tomasza z Akwinu
...................
...................
..................
...................
...................
...................
...................
...................
...................
...................
...................
...................
3.
Wyjaśnij wymienione pojęcia. Przyporządkuj je odpowiedniemu filozofowi.
tomizm, augustynizm, scholastyka, gradualizm, dualizm, manicheizm, neoplatonizm, dowody na istnienie Boga,
patrystyka, „Wyznania”, „Summa teologiczna”, zło to brak dobra, dominikanin, teocentryzm, teodycea
św. Augustyn z Hippony
św. Tomasz z Akwinu
IV/V wiek – kontynuator myśli Platona
XIII wiek – kontynuator myśli Arystotelesa
4. Uzupełnij diagram.
wspólne idee –
Łacina – wspólny
język
………………
..
………………
..
UNIWERSALIZM
………………
.
………………
.
Uniwersalizm to
………………
.
……………………………………
……………………………………
5. Jakie średniowieczne koncepcje symbolizują przedmioty przedstawione na obrazkach?
przedmiot …………………..
idea ………………………….
……………………………………
…………………………………………………………..
6. Uzupełnij tabelkę, przyporządkowując wymienione pojęcia właściwemu utworowi literackiemu.
wizerunek dogmatyczny, Theotokos, Mater Dolorosa, compassio Mariae, hymn, lament (plankt),
deesis, idea pośrednictwa, orędowniczka, boskość, teocentryzm, człowieczeństwo, humanizm
średniowieczny, styl romański, styl gotycki, carmen patrium, symbolika liczby cztery, incipit, ad
maiorem Dei gloriam, devotio moderna, apokryf, doloryzm, hierarchizm, Chrystus Pankrator
(Chrystus jako Bóg), człowieczeństwo Chrystusa
Bogurodzica
Stoi Matka obolała,
Łzy pod krzyżem przepłakała,
Gdy na krzyżu Syn jej mrze.
Jakże w duszy jest zmartwiona,
Zasmucona, zachmurzona,
Aż ją poprzeszywał miecz.
Jacopone da Todi Stabat mater dolorosa,
przeł. M. Białoszewski
Posłuchajcie bracia miła
Która ziemi się uczyłaś przy Bogu,
w której ziemia jak niebo się stała,
daj nam z ognia twego pas i ostrogi,
ale włóż je na człowiecze ciała.
Któraś serce jak morze rozdarła
w synu ziemi i synu nieba,
o, naucz matki nasze,
jak cierpieć trzeba.
K.K. Baczyński Modlitwa do Bogarodzicy