Analiza spożycia błonnika pokarmowego przez dzieci z

Mgr inż. Aleksandra Pituch-Zdanowska
Analiza spożycia błonnika pokarmowego przez dzieci
z nieswoistymi zapaleniami jelit - badanie z grupą kontrolną
Streszczenie
Wprowadzenie i cel pracy
Nieswoiste zapalenia jelit (NZJ), jak choroba Leśniowskiego-Crohn’a (ch. L-C)
i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) u dzieci, są współcześnie narastającym
problemem klinicznym. Schorzenia te charakteryzują się występowaniem naprzemiennie
okresów zaostrzeń i remisji. Specyfika NZJ znacząco wpływa na sposób żywienia
pacjentów. Wyniki badań klinicznych przemawiają za istotną rolą błonnika pokarmowego
w podtrzymywaniu remisji NZJ u chorych, ze względu na jego potencjalne działanie
przeciwzapalne oraz korzystny wpływ na skład mikrobioty jelitowej. Zgodnie
z aktualnymi rekomendacjami pacjenci w remisji klinicznej oraz w łagodnej postaci NZJ
nie powinni ograniczać błonnika pokarmowego w diecie. Celem pracy było oszacowanie
spożycia
błonnika
pokarmowego
ogółem
oraz
jego
frakcji
rozpuszczalnych
i nierozpuszczalnych przez dzieci i młodzież z NZJ, ze stwierdzoną remisją kliniczną lub
łagodną postacią choroby, a także porównanie tego spożycia z grupą kontrolną dzieci
zdrowych oraz z rekomendacjami.
Materiał i metody
Grupę badaną stanowiły dzieci i młodzież z NZJ, będące pod stałą opieką Kliniki
Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM. Dane dotyczące spożycia błonnika
pokarmowego uzyskano przy użyciu metody bieżącego notowania, polegającej na
zapisywaniu w okresie 3 dni wszystkich spożytych produktów i potraw. Średnie spożycie
poszczególnych składników pokarmowych wyliczono za pomocą programu Dieta 5.0,
a spożycie poszczególnych frakcji błonnika oszacowano przy użyciu autorskiego
kwestionariusza stworzonego na podstawie danych z piśmiennictwa.
Wyniki
Do badania włączono 50 dzieci z NZJ (mediana wieku 13,63 ± 2,6 lat) oraz 50
dzieci zdrowych (mediana wieku 14,03 ± 2,4 lat). Nie odnotowano statystycznie istotnych
różnic pomiędzy grupami (wiek, masa ciała, wysokość, centyle BMI). W grupie badanej
80% dzieci było w remisji klinicznej. Średni czas trwania choroby od chwili rozpoznania
wyniósł 3,5 ± 2,5 lat. Różnice w średnim spożyciu energii, tłuszczu, białka
i węglowodanów pomiędzy badanymi grupami nie były istotne statystycznie (p = 0,5716).
Odnotowano wysoką zgodność wyników dotyczących spożycia błonnika pokarmowego
uzyskanych za pomocą obu metod
(p=0,6028). Przeciętne spożycie błonnika
pokarmowego w grupie badanej było wyższe niż w grupie kontrolnej (15,34 g/dz vs 14,06
g/dz), ale różnica ta nie była istotna statystycznie (p = 0,3396). W obu grupach ok. 34%
błonnika ogółem stanowiła frakcja rozpuszczalna, a ok. 66% frakcja nierozpuszczalna.
Na wielkość spożycia błonnika i jego frakcji miały wpływ jedynie wiek (p = 0,0098) oraz
płeć (p < 0,0001). Spożycie błonnika pokarmowego i jego frakcji wzrastało wraz
z wiekiem i było wyższe u chłopców w każdej grupie wiekowej. Głównym źródłem
błonnika w grupie badanej i grupie kontrolnej były produkty zbożowe (odpowiednio
44,8% vs 49,5% spożycia błonnika), następnie warzywa i przetwory warzywne (15,9%
vs 16,9%), owoce i przetwory owocowe (14,7% vs 14,3%) oraz ziemniaki (12,2%
vs 14,1%). W obu grupach chłopcy przeciętnie lepiej realizowali normę AI niż
dziewczynki (p = 0,0033). Generalnie wielkość spożycia błonnika pokarmowego w obu
grupach nie spełniała ani normy AI, ani normy 0,5 g/kg masy ciała.
Wnioski
Dzieci w remisji lub łagodnej postaci NZJ spożywały przeciętnie więcej błonnika
pokarmowego i jego frakcji niż dzieci zdrowe, jednak różnice te nie były istotne
statystycznie. Średnie spożycie błonnika pokarmowego w obu grupach było niższe od
rekomendowanego. Istnieje ogromna potrzeba nadzoru dietetyka nad pacjentami
pediatrycznymi z NZJ.
2