22 marca – Światowy Dzień Wody

22 marca – Światowy Dzień Wody
Światowy Dzień Wody (ang.
World
Water
Day)
został
ustanowiony przez Organizację
Narodów
Zjednoczonych
w
czasie konferencji na Szczycie
Ziemi 1992 w Rio de Janeiro.
Światowy
Dzień
obchodzony
jest
Wody
na
całym
świecie co roku pod innym
hasłem. W tym roku tematem
przewodnim jest „Woda i zrównoważony rozwój” - uświadamia jak ważne jest
powiązanie wody z innymi obszarami natury i działalnością człowieka.
Główne cele Światowego
Dnia Wody:
•
podkreślenie
znaczenia wody w życiu człowieka;
•
wskazanie
problemów związanych z brakiem
dostępu do wody pitnej na świecie;
•
pokazanie istoty
zrównoważonego zarządzania wodą.
1. „WODA TO ZDROWIE”
Czyste ręce mogą uratować życie.
Woda jest niezbędna do życia i zdrowia ludzi. Organizm ludzki może funkcjonować
kilka tygodni bez jedzenia, ale zaledwie kilka dni bez wody. Regularne mycie rąk jest
natomiast jednym z najlepszych sposobów usuwania bakterii, zapobiegania zachorowaniom
i rozprzestrzeniania się drobnoustrojów.
Ciało człowieka składa się w 50-65 % z
wody. Najwięcej wody znajduje się w organizmie
dziecka - u noworodków woda stanowi 78 % masy
ciała. Każdy człowiek codziennie powinien mieć
dostęp
do
wody
przeznaczonej
do
picia,
przyrządzania posiłków oraz utrzymania higieny
osobistej. Według Światowej Organizacji Zdrowia
(WHO) człowiek do zaspokojenia podstawowych
potrzeb powinien mieć dostęp do 20 litrów wody
dziennie.
Duża
liczba
ludzi
żyjąca
w
niedostatecznych warunkach zwykle ma do swojej
dyspozycji 7,5 litrów wody na dobę.
Pomimo znacznego postępu dokonanego w
ciągu ostatnich dziesięciu lat 748 mln ludzi na
świecie nadal nie ma dostępu do wody zdatnej do picia, a 2,5 miliarda nie ma zapewnionych
odpowiednich warunków sanitarnych. Inwestycje w usługi wodociągowe i kanalizacyjne
spowodowałyby znaczne korzyści gospodarcze. Oszacowano 5,5-krotny zwrot z inwestycji,
która miałaby na celu poprawę warunków sanitarnych oraz dwukrotny zwrot z inwestycji
dzięki której zostałby zagwarantowany powszechny dostęp do wody pitnej.
2. "WODA TO NATURA"
Ekosystemy pełnią istotną rolę w globalnym obiegu wody.
Ekosystemy takie jak np. lasy, bagna i użytki zielone pełnią bardzo ważne funkcje w
obiegu wody. Wszystkie zasoby wody słodkiej ostatecznie zależą od prawidłowego
funkcjonowania ekosystemów. W większości tworzonych modeli ekonomicznych nie pamięta
się jednak o korzyściach, jakie dają nam ekosystemy słodkowodne.
Prowadzi to do niezrównoważonego
wykorzystywania zasobów wodnych, a
tym samym do degradacji ekosystemów.
Dla przykładu rzeka Okavango w Afryce
stanowi jeden z ostatnich nienaruszonych
ekosystemów na Ziemi.
Zanieczyszczenia
przemysłowe
i
komunalne,
spływy
z
ścieki
terenów
rolniczych również przyczyniają się do
osłabiania zdolności ekosystemów do
dostarczania ludziom wielu związanych z
wodą
korzyści.
Istnieje
potrzeba
zintegrowania polityki gospodarczej i
kwestii związanych ze środowiskiem.
Jednym z wyzwań jest zachowanie
spójności
i
równowagi
pomiędzy
rozwojem gospodarczym, a zasobami środowiska. Argumenty ekonomiczne mogą przyczynić
się do podjęcia działań na rzecz ochrony ekosystemów. Oceniono, że zyski płynące z dobrze
funkcjonujących
ekosystemów
wodnych,
znacznie
przewyższają
koszty
inwestycji
związanych z ich ochroną. Przyjęcie modelu zarządzania opartego na ekosystemie ma
kluczowe znaczenie w zachowaniu stałego poziomu wód.
2. "WODA TO URBANIZACJA"
Każdego tygodnia, milion ludzi przenosi się do miast.
Obecnie, jeden z dwojga żyjących na naszej planecie ludzi mieszka w mieście. Liczba miast
również rośnie w niezwykłym tempie - w czasie, podczas którego czytałeś to zdanie - czworo
ludzi właśnie się do nich przeniosło. 93% procesu urbanizacji na świecie ma miejsce w
krajach biednych lub rozwijających się, a niemal w 40% miejska ekspansja towarzyszy
rozwojowi dzielnic zwanych slumsami. Prognozy wskazują, że do 2050 roku, kolejne 2,5
miliarda ludzi przeniesie się na obszary miejskie.
Raport
z
2014
Światowej
roku
''Perspektywy
Urbanizacji''
(''World
Urbanization Prospects'') przeprowadzony
przez Departament Spraw Gospodarczych
i Społecznych (UN DESA Population
Division), zauważa, że największy rozwój
miast będzie miał miejsce w Indiach,
Chinach i Nigerii.
''Zarządzanie obszarami miejskimi stało
się jednym z najważniejszych wyzwań
rozwojowych XXI wieku'' - powiedział
John Wilmoth, Dyrektor Departamentu
Spraw Gospodarczych i Społecznych
( UN DESA Population Division).
Infrastrukturę
tworzą
wodną
tysiące
każdego
miasta
kilometrów
sieci
wodociągowych. Istnieje sporo przestarzałych systemów, które tracą więcej słodkiej wody niż
jej dostarczają. W wielu szybko rozwijających się miastach (małych i średnich o populacji
poniżej 500 tysięcy), infrastruktura kanalizacyjna jest nieodpowiednia lub przestarzała.
3. "WODA TO PRZEMYSŁ"
Do produkcji samochodu wykorzystywana jest większa ilość wody, niż
do napełnienia basenu.
Do wytworzenia każdego produktu przemysłowego potrzebna jest woda. Ilość
zużywanej wody zależna jest od rodzaju branży produkcyjnej. Do wytworzenia jednego
arkusza papieru zużywane jest 10 litrów wody, natomiast do wyprodukowania 500 gram
plastiku - 91 litrów.
Proces uprzemysłowienia może prowadzić do zwiększenia wydajności produkcji,
wzrostu liczby miejsc pracy i osiąganych dochodów. Jednakże priorytetem jest
maksymalizacja wydajności i efektywności tworzenia produktów, a nie ograniczenie zużycia
wody. Przewiduje się, że od roku 2000 do 2050 zapotrzebowanie na wodę wykorzystywaną
do celów produkcyjnych wzrośnie o 400% (wzrost ten jest znacznie większy niż w innych
sektorach). Zwiększone zużycie wody zaobserwuje się głównie w "gospodarkach
wschodzących" i w krajach rozwijających się. Wiele korporacji poczyniło jednak postępy w
zakresie oceny i redukcji zapotrzebowania na wodę. Małe i średnie przedsiębiorstwa mają do
czynienia z podobnymi aspektami dotyczącymi wody (na mniejszą skalę).
Uzasadnienie biznesowe projektu ( ang.
Business case) w zakresie zarządzania
zasobami
przedstawienia
finansowych,
wodnymi
i
wymaga
analizy
które
korzyści
mogą
zostać
osiągnięte. Inwestycje w technologiczne
procesy uzdatniania wody lub procesy
chłodnicze mogą mieć dłuższy okres
zwrotu nakładów, niż bezpośrednie zyski
z
alternatywnej
krótkoterminowej
inwestycji w produkcję.
Zastosowanie technologii oraz rozsądne
planowanie
powoduje
zmniejszenie
zużycia wody, a tym samym ogranicza
ilość powstających ścieków.
Niektórzy
producenci
tekstyliów
wprowadzili nowoczesne technologie, dzięki którym woda wychodząca z młyna jest bardzo
czysta. Duże firmy produkujące napoje także dążą do efektywnego korzystania z zasobów
wodnych, w ciągu ostatnich 10 lat znacznie zmniejszyły ilość wody zużywanej do celów
produkcyjnych.
4. "WODA TO ENERGIA"
Woda i energia są ze sobą ściśle powiązane i współzależne.
Woda i energia są naturalnymi partnerami. Woda jest niezbędna do wytwarzania
energii. Energia jest niezbędna do dostarczania wody. Na dzień dzisiejszy ponad 80% energii
elektrycznej jest wytwarzane poprzez elektrownie cieplne. Woda jest ogrzewana w celu
wytwarzania pary wodnej służącej do napędzania generatorów elektrycznych. Ponadto
potrzebne są miliardy litrów wody do ich chłodzenia. Taka sytuacja wymaga ograniczenia
budowy i korzystania z najmniej wydajnych elektrowni węglowych. Elektrownie wodne
produkują natomiast 16 % całej energii na świecie.
W nowoczesnym ujęciu, produkcja energii powinna się odbywać poprzez wykorzystanie
systemów suchego chłodzenia lub wysoce
wydajnych
technologii
chłodzenia
w
obwodzie
zamkniętym.
Korzystanie
z
alternatywnych źródeł wody oferuje duże
możliwości
zasobów
ograniczenia
słodkiej
zużywania
wody.
Energia
odnawialna pochodzi z zasobów, które są
naturalnie uzupełniane. Zasobami tymi
mogą być: światło słoneczne, wiatr, deszcz,
pływy, fale oraz źródła geotermalne. Takie
rozwiązania
nie wymagają zużywania dużej ilości wody
do produkcji energii. Jednak w dniu
dzisiejszym, wykorzystanie alternatywnych
źródeł energii do jej wytwarzania, stanowi
marginalny procent w skali globalnej.
6. "WODA TO JEDZENIE"
Do wyprodukowania kilku steków potrzebne jest 15 000 litrów wody.
Każdy Amerykanin zużywa 7500 litrów wody dziennie - głównie w odniesieniu do
żywności. Do wyprodukowania pożywienia o wartości energetycznej jednej kalorii potrzebny
jest jeden litr wody. Nieefektywne zużycie wody może oznaczać wykorzystanie stu litrów do
produkcji jednej kalorii. Największym użytkownikiem wody jest sektor rolniczy, na świecie
70% wody pobieranej jest w celu nawadniania.
Do 2050 roku, produkcja żywności wzrośnie o 60% na całym świecie i o 100% w
krajach rozwijających się. Wraz ze wzrostem rozwoju gospodarczego następuje zmiana
nawyków żywieniowych - produkty zawierające skrobie zastępuje się mięsem i nabiałem, do
których przygotowania potrzebna jest większa ilość wody. Na przykład, wyprodukowanie 1kg
ryżu wymaga około 3500 l wody, podczas gdy 1kg wołowiny około 15000l. Zmiany w diecie
miały największy wpływ na zużycie wody w ciągu ostatnich 30 lat i prawdopodobnie będą
miały nadal do połowy XXI wieku.
Obecnie
obserwuje
się
wzrost
zapotrzebowania na wodę w rolnictwie.
Nieefektywne wykorzystywanie wody do
uprawy
roślin
wyczerpuje
warstwy
wodonośne, zmniejsza przepływy wód w
rzekach, niszczy siedliska przyrodnicze.
Ponadto 20 % nawadnianych gruntów na
świecie uległo zasoleniu.
Rozwój intensywnego rolnictwa może
przyczyniać się do pogorszenia stanu i
zanieczyszczenia
wód.
Doświadczenia
krajów wysoko rozwiniętych pokazują
jednak,
że
przy
zastosowaniu
odpowiednich środków można wpłynąć
na
zmniejszenie
poziomu
zanieczyszczenia wód.
7. "WODA TO RÓWNOŚĆ"
Każdego dnia kobiety spędzają 200 milionów godzin na noszeniu wody.
W krajach rozwijających się, odpowiedzialność za dostarczanie wody ponoszą kobiety
i dziewczęta. Przeciętnie, kobiety w tych regionach spędzają 25% czasu w ciągu dnia na
noszeniu wody dla ich rodzin. Nie jest to czas poświęcony na pracę przynoszącą dochód,
opiekę nad rodziną czy uczęszczanie do szkoły. Inwestycje związane z zaopatrzeniem w wodę
i rozwojem infrastruktury sanitarnej przyniosłyby znaczne korzyści gospodarcze. Każdy
zainwestowany dolar to zwrot między 5 a 28 dolarów.
Zmiana
wpływa
klimatu
na
źródła
negatywnie
wody
słodkiej.
Zwiększona emisja gazów cieplarnianych
zaostrzy problemy związane z dostępem do
wody. W połączeniu ze zwiększonym
zapotrzebowaniem na wodę, stworzy to
ogromne wyzwanie w sprawie zarządzania
zasobami wodnymi.
Zagrożenia naturalne są nieuniknione, ale
wiele można zrobić, aby ograniczyć liczbę
ofiar
i
zminimalizować
zniszczenia.
Nierozważna działalność człowieka może
przyczyniać się i przyspieszać skutki
katastrof związanych z wodą. W wyniku
odpowiedniego
przygotowania
i
planowania można znacząco je zmniejszyć.
Społeczność
międzynarodowa
zobowiązała
się
do
przestrzegania
spójnych
zasad
zapobiegania klęskom żywiołowym i do reagowania w sytuacjach kryzysowych. Potrzebne są
jednak konkretne i istotne zmiany, aby osiągnąć zamierzone cele.
http://www.unwater.org/worldwaterday
Woda jest niezbędna do życia i powinna być dostępna w dostatecznej ilości dla
wszystkich konsumentów. Należy podejmować wszelkie starania, aby uzyskać możliwie
najwyższą jakość wody pitnej. Bardzo istotne jest zabezpieczenie systemu zaopatrzenia w
wodę i ochrona źródeł wody, gdyż jest to najlepsza metoda zapewnienia bezpiecznej jakości
wody przeznaczonej do spożycia.
Jakość wody zależy przede wszystkim od surowca, ale także od procesu uzdatniania i
dystrybucji. Nadzór nad jakością wody w naszym kraju sprawują organy Państwowej
Inspekcji Sanitarnej na podstawie:
 art. 4 Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011
r. Nr 212, poz. 1263, ze zm),
 art. 12 Ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2015 poz. 139),
 Dyrektywy Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi,
 Wytycznych WHO dotyczących jakości wody do picia (w ubiegłym roku
przetłumaczone zostało kolejne 4 wydanie z 2011r.),
 oraz
rozporządzenia
Ministra
Zdrowia
z
dnia
29
marca
2007
r.
w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61,
poz. 417 ze zm.), implementującego w całości Dyrektywę 98/83 WE.
Zadania nadzoru sanitarnego nad zaopatrzeniem ludności w wodę są realizowane w
ramach monitoringu poprzez badania próbek wody, wydawanie ocen, opiniowanie
materiałów, urządzeń i preparatów mających kontakt z wodą, nowych technologii uzdatniania
wody, wydawania zgód na ewentualne odstępstwa (derogacje).
Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) najważniejsze jest
zapewnienie mikrobiologicznie bezpiecznej wody do picia. Mikroorganizmy chorobotwórcze
są najczęstszym i największym zagrożeniem dla zdrowia człowieka związanym ze
spożywaniem wody. Niezachowanie należytego bezpieczeństwa przy zaopatrzeniu w wodę na
wszystkich etapach (ujmowania, uzdatniania, i dystrybucji) może doprowadzić do skażenia na
dużą skalę. Dlatego też dezynfekcja wody powinna być traktowana priorytetowo i jej
skuteczność nie powinna być zmniejszana ze względu na
ograniczanie powstawania
produktów ubocznych. Ryzyko wynikające z tych substancji wiąże się z długim okresem ich
spożywania. Zagrożenie dla zdrowia wywołane ich obecnością przy odpowiednio
prowadzonym procesie uzdatniania jest stosunkowo małe w porównaniu z zagrożeniem
powstającym przy niedostatecznej dezynfekcji.
Krótkotrwałe przekroczenia zalecanych dopuszczalnych wartości nie zawsze oznaczają, że
woda jest niezdatna do picia. Wielkość przekroczenia i czas trwania przekroczenia zależą od
rodzaju zanieczyszczenia oraz rodzaju ujmowanej wody. Podczas szacowania ryzyka
zdrowotnego stosuje się zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia. Wytyczne WHO
wykazują jakie są skutki przekroczeń dopuszczalnych wartości parametrów wody
przeznaczonej do spożycia.
Na
obszarze
województwa
wielkopolskiego
wodociągi
produkujące
wodę
przeznaczoną do zbiorowego zaopatrzenia ludności zasilane są z ujęć podziemnych czwartoi trzeciorzędowych. Nie ma ujęć wodociągowych wyłącznie powierzchniowych. Istnieją
4 ujęcia oparte na wodach infiltracyjnych ( wody podziemne wzbogacone są ilościowo wodą
powierzchniową). Wody podziemne w odróżnieniu od wód powierzchniowych charakteryzują
się raczej stałym składem fizyko-chemicznym. Najczęściej występujące niepożądane w tych
wodach związki to żelazo i mangan. Parametry te nie mają znaczenia zdrowotnego i nie
stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi, mogą jedynie powodować zmiany organoleptyczne
wody. Uzdatnianie takiej wody jest stosunkowo proste, zazwyczaj przy zastosowaniu
tradycyjnych układów napowietrzania i filtracji.
W roku 2014 w ewidencji stacji sanitarno-epidemiologicznych znajdowało się 1081
wodociągów. W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nad jakością wody przeznaczonej do
spożycia, służby sanitarne skontrolowały wszystkie ww. obiekty. Należą do nich wodociągi
publiczne produkujące wodę przeznaczoną do zbiorowego zaopatrzenia ludności oraz
wodociągi zakładowe i lokalne produkujące wodę do spożycia dla mniejszych grup ludności
oraz produkujące wodę do działalności handlowej lub publicznej.
Jakość wody w województwie wielkopolskim najczęściej była kwestionowana ze
względu na przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów fizykochemicznych, głównie
takich jak: mangan, żelazo, mętność, jon amonowy, barwa, które mogą powodować zmiany
organoleptyczne wody, natomiast nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi. Jakość wody
pod względem bakteriologicznym odpowiadała podstawowym wymaganiom określonym w
załączniku 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417 ze zm.), w
zakresie Escherichia coli i Enterokoków. W kilku wodociągach jakość wody odbiegała jednak
od dodatkowych wymagań mikrobiologicznych określonych w/w rozporządzeniu ze względu
na zwiększone ilości ogólnej liczby mikroorganizmów 22±2°C po 72h. Bakterie te uznawane
są za bakterie nieszkodliwe dla człowieka. Ogólna liczba mikroorganizmów jest powszechnie
stosowana do określenia mikrobiologicznej jakości wody wykorzystywanej do celów
gospodarczych, kontroli skuteczności uzdatniania wody oraz do oceny stopnia wtórnego jej
zanieczyszczenia podczas dystrybucji siecią wodociągową.
W
przypadku
przekroczeń
dopuszczalnych
parametrów
bakteriologicznych
lub
fizykochemicznych przedsiębiorstwa wodociągowe miały obowiązek podjęcia działań
naprawczych w celu poprawy jakości wody. Służby sanitarne w takich sytuacjach
przygotowywały komunikaty informujące konsumentów o zmianie jakości wody i zasadach
jej
użytkowania.
Komunikaty
przekazywane
były
władzom
samorządowym,
odpowiedzialnym za zbiorowe zaopatrzenie ludności w wodę pitną, w celu podania ich do
publicznej wiadomości a także producentom wody oraz każdorazowo umieszczane są na
stronach
internetowych
powiatowych
stacji
sanitarno-epidemiologicznych
i Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu. Podejmowanie przez
przedsiębiorstwa wodociągowe skutecznych działań, zalecanych przez służby sanitarne
pozwalało na szybką poprawę jakości wody.
„Na tym świecie nie znam nic bardziej tajemniczego od wody.”
Emil Cioran