Lekarz musi odpocząć po każdym dyżurze Rzeczpospolita

Artykuł do druku
DRUKUJ ARTYKUŁ
Page 1 of 2
ZAMKNIJ OKNO
ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ
Lekarz musi odpocząć po kaŜdym dyŜurze
Unia Europejska zabrania pracy dłuŜszej niŜ 48 godzin na tydzień łącznie z godzinami
nadliczbowymi. Nakazuje jednocześnie zapewnić 11-godzinny odpoczynek dobowy oraz 24godzinny tygodniowy
Te zasady powinny teŜ dotyczyć lekarzy. Ale jak to zrobić, skoro notorycznie pracują oni w
szpitalach na długich dyŜurach medycznych, a polskie przepisy nie wliczają ich do czasu pracy.
Tymczasem Europejski Trybunał Sprawiedliwości obstaje przy zaliczaniu ich do czasu pracy.
Nawet takich, kiedy lekarz odpoczywał podczas przerw w sprawowaniu obowiązków i miał do
dyspozycji pokój z łóŜkiem.
- Czy za dyŜur lekarski naleŜy się dodatek nocny? W jakiej wysokości? Ile dodatków za
pracę w dni wolne przysługuje, gdy lekarzowi nie udzielono w zamian za dyŜur dnia
wolnego? Ile godzin powinien dostać w zamian za dyŜur - ponad 15 godzin, 24 czy 48
godzin, skoro trwał on dwie dniówki medyka (2 x po 7 godzin 35 minut pracy)? -pyta
czytelnik DF.
Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU nr 91, poz. 408 ze zm., dalej
ustawa) zezwala na to, aby lekarze oraz inni pracownicy z wyŜszym wykształceniem
medycznym pełnili nie więcej niŜ dwa dyŜury tygodniowo i osiem miesięcznie. Ale za czas
takiego dyŜuru w ogóle nie naleŜy się im wolne. Wyjątkowo jednak moŜe się na to zgodzić
ordynator. Konsekwencją definicji dyŜuru medycznego jest to, Ŝe czas jego pełnienia nie jest
traktowany jak praca w godzinach nadliczbowych, co w niektórych sytuacjach pozwalałoby lepiej
wynagradzać dyŜurujących medyków. Nie oznacza to jednak, Ŝe za taki czas w ogóle nie
dostaną wynagrodzenia.
Mnóstwo sprzeczności
Szpital musi jednak za kaŜdą dyŜurową godzinę zapłacić przynajmniej 130 proc. stawki
godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, a w razie dyŜuru nocnego - 165 proc., oraz w
niedzielę lub święta -200 proc. niezaleŜnie odpory dyŜurowania. NiŜej wynagradzane jest
pozostawanie w gotowości. Stosownie do art. 32 k ust. 2 za kaŜdą godzinę pozostawania w
gotowości, czyli lekarz pozostaje w domu pod telefonem, przysługuje wynagrodzenie w
wysokości 50 proc. stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej zgodnie z art.
32 j ust. 6 ustawy. Ale jeśli pracodawca wezwie lekarza do ZOZ, to przysługuje mu
wynagrodzenie jak za czas pełnienia dyŜuru medycznego (art. 32 k ust. 3).
Te przepisy są jednak niespójne z unijnymi (m.in. z dyrektywą 2003/88), wyrokami ETS, a na
dodatek sprzeczne z regulacjami kodeksowymi. Nie gwarantują m.in. dyŜurującym limitu
tygodniowego wypoczynku. PoniewaŜ czas dyŜuru nie jest uwzględniany w czasie pracy, to
lekarz, który zachowuje 40-godzinną normę czasu pracy w tygodniu, naleŜy do rzadkości.
Dodatkowy problem polega jeszcze na tym, Ŝe tygodniowa norma nie współgra z codziennym
limitem 7 godzin i 35 minut. Przy zachowaniu pięciodniowego tygodnia pracy lekarz pracuje w
tygodniu niespełna 38 godzin.
Jest pierwszy wyrok
Światełko w tunelu wskazał Czesław Miś, pediatra ze szpitala w Nowym Sączu. Powołując się
naprawo wspólnotowe, zaŜądał oddania mu równowaŜnego czasu wolnego za wszystkie
dyŜury, które pełnił od 1 maja do końca września 2004 r. Sąd Okręgowy w Krakowie 29 grudnia
2006 r., do którego ta sprawa wróciła po orzeczeniu Sądu NajwyŜszego (z 6 czerwca 2006 r., I
PK 263/05), uznał, Ŝe lekarzom naleŜą się wolne dni za dyŜury medyczne pełnione od 1 maja
2004 r., czyli od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Pediatrze z Nowego Sącza przyznano
169 godzin równowaŜnego odpoczynku, co dało mu niemal 23 dniówki robocze (w sumie nieco
ponad miesiąc wolnego).
Krakowski sąd uznał, Ŝe doszło do naruszenia norm czasu pracy i poza wynagrodzeniem za
godziny dyŜurowe medykowi naleŜy się odpoczynek.
http://www.rzeczpospolita.pl/Print/dodatki/firma_070608/firma_a_5.html?X=0a46303c5535a75f6ab0... 2007-07-01
Artykuł do druku
Page 2 of 2
GRAśYNA ORDAK
Trudno wykonać wyrok
Ustalenia Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawie Czesława Misia
są niezwykle cenne. Była to bowiem precedensowa próba ustalenia
uprawnień pracowniczych wynikających wprost z dyrektywy unijnej w
sytuacji, gdy państwo członkowskie nie wdroŜyło jej do swojego
porządku prawnego lub wdroŜyło ją nieprawidłowo.
Piotr Wojciechowski,
W tej sprawie sąd uznał, Ŝe jeśli pracownik nie zrealizował swojego
prawa do odpoczynku lub przekroczył powszechnie obowiązujące
normy czasu pracy, to przysługuje mu równowaŜny wymiar czasu
wolnego w późniejszym terminie, nawet po zakończeniu okresu
rozliczeniowego. Nie przysługują mu natomiast Ŝądane roszczenia
finansowe.
wicedyrektor Departamentu
Nie analizując podjętej przez sąd okręgowy wykładni dyrektywy
europejskiej, trzeba jednak podkreślić, Ŝe powaŜne wątpliwości budzi
sama praktyczna realizacja wyroku. Za dyŜury lekarz z Nowego
Sącza ma otrzymać 169 godzin czasu wolnego. Czy jednak ten czas
ma obniŜać jedynie wymiar czasu pracy do przepracowania przez lekarza, czy moŜe równieŜ
objąć okresy odpoczynków przypadające na dni, w których następuje rekompensata? Nie ma
równieŜ pewności, czy pracownik odsunięty od wykonywanej pracy w związku z tym, Ŝe wmyśl
wyroku odbiera czas wolny, zachowuje prawo do wynagrodzenia. A czy okres odpoczywania
jest okresem bez zachowania takiego prawa? Prawdopodobnie tak, bo zgodnie z przyjętymi w
prawie pracy regułami okresy odpoczynków są co do zasady bezpłatne, a płaca przysługuje
jedynie za pracę wykonaną. Niestety, ani przepisy unijne, ani polskie nie rozstrzygają tych
zagadnień. Jeśli doszłoby do sporu w tej sprawie, strony muszą to poddać ocenie sądu pracy.
Prawnego Głównego
Inspektoratu Pracy
DyŜury w regulacjach unijnych i polskich
WEDŁUG DYREKTYWY I
ETS:
WEDŁUG USTAWY O
ZAKŁADACH OPIEKI
ZDROWOTNEJ:
WEDŁUG KODEKSU PRACY:
Dyrektywa nie zna pojęcia
dyŜuru, rozróŜnia tylko czas
pracy i odpoczynku.
Lekarze mogą pełnić 2 dyŜury Do czasu pracy wlicza się tylko
tę część dyŜuru, w której
tygodniowo i 8 miesięcznie.
zatrudniony świadczył pracę.
Trybunał zalicza całe dyŜury
medyczne do czasu pracy.
DyŜurów medycznych nie
wlicza się do czasu pracy.
Praca, włącznie z
ponadwymiarową, jest nie
dłuŜsza niŜ 48 godzin.
Czas wolny przysługuje za nie Gdy nie moŜna udzielić
wyjątkowo.
wolnego, naleŜy się zapłata.
Gwarantuje się 11-godzinny
odpoczynek dobowy i 24godzinny tygodniowy.
NaleŜy się za nie zapłata w
wysokości 130 - 200 proc.
stawki godzinowej pensji.
Za dyŜury przysługuje, z
wyjątkiem dyŜuru domowego,
czas wolny.
DyŜur nie moŜe naruszać
odpoczynku dobowego (11
godzin) i tygodniowego (35
godzin).
oprac. r.m.
http://www.rzeczpospolita.pl/dodatki/firma_070608/firma_a_5.html
http://www.rzeczpospolita.pl/Print/dodatki/firma_070608/firma_a_5.html?X=0a46303c5535a75f6ab0... 2007-07-01