Eliminacja wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz

Komisja ONZ d.s. Statusu Kobiet
Sesja 57.
4 – 15 marca 2013 r.
15 marca 2013 r.
Eliminacja wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zapobieganie wszelkim
formom takiej przemocy – Uzgodnione konkluzje
Komisja ds. Statusu Kobiet potwierdza swoje poparcie dla Deklaracji Pekińskiej oraz Platformy
Działania – dokumentów końcowych dwudziestej trzeciej specjalnej sesji Zgromadzenia
Ogólnego, jak również dla deklaracji przyjętych przez Komisję z okazji dziesiątej i piętnastej
rocznic Czwartej Światowej Konferencji w Sprawie Kobiet.
Ponadto, Komisja potwierdza międzynarodowe zobowiązania, poczynione w trakcie stosownych
szczytów i konferencji ONZ dotyczących równości płci oraz wzmocnienia kobiet, w tym
Program Działania Międzynarodowej Konferencji Populacji i Rozwoju oraz kluczowe działania
na rzecz jego dalszej realizacji.
Komisja potwierdza, że Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet
oraz Konwencja praw dziecka, wraz z Protokołami dodatkowymi do nich, jak również inne
stosowne konwencje i traktaty, stanowią międzynarodowe ramy prawne i wyczerpujący zestaw
środków do likwidacji i zapobiegania wszelkim formom dyskryminacji kobiet i dziewcząt oraz
przemocy wobec nich, jako problemu przekrojowego, znajdującego swój oddźwięk w różnych
dokumentach międzynarodowych.
Komisja wskazuje na przepisy międzynarodowego prawa humanitarnego, w tym Konwencji
Genewskich z 1949 r. oraz Dodatkowych Protokołów do nich z 1977 r.
Komisja wskazuje włączenie przestępstw na tle kulturowej tożsamości płci oraz przestępstwa na
tle seksualnym do Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego, oraz uznanie
przez tymczasowe międzynarodowe trybunały karne, że gwałt i inne formy przemocy seksualnej
mogą stanowić zbrodnię wojenną, zbrodnię przeciwko ludzkości lub element składowy
ludobójstwa lub tortur.
Ponadto, Komisja uznaje ważną rolę w zapobieganiu i likwidacji dyskryminacji i przemocy
wobec kobiet i dziewcząt, jaka odgrywają w odnośnych regionach i krajach regionalne
konwencje, dokumenty i inicjatywy oraz mechanizmy następcze tychże.
Komisja potwierdza zaangażowanie w pełne i skuteczne wdrożenie wszystkich odnośnych
rezolucji Zgromadzenia Ogólnego – w szczególności Deklaracji w sprawie likwidacji wszelkich
form przemocy wobec kobiet, oraz działań następczych, jak również Rady SpołecznoEkonomicznej i jej organów podległych w sprawie likwidacji i zapobiegania wszelkim formom
przemocy wobec kobiet i dziewcząt. Komisja potwierdza ponadto swoje wcześniej uzgodnione
wnioski dotyczące przemocy wobec kobiet (1998) i likwidacji dyskryminacji i przemocy wobec
dziewczynek (2007).
1
Komisja odwołuje się do rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 1325 (2000) z dnia 31
października 2000, nr 1820 (2008) z dnia 19 czerwca 2008 r., nr 1888 (2009) z dnia 30
września 2009 r., nr 1889 (2009) z dnia 5 października 2009 r. oraz nr 1960 (2010) z dnia
16 grudnia 2010 r. w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa oraz wszelkie rezolucje
Rady Bezpieczeństwa w sprawie dzieci i konfliktów zbrojnych, w tym rezolucje nr 1882
(2009) z dnia 4 sierpnia 2009 r. oraz nr 1998 (2011) z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie
konfliktów zbrojnych i sytuacji po zakończeniu konfliktów.
Ponadto Komisja odwołuje się do rezolucji Rady Praw Człowieka nr 17/11 z dnia 17 lipca
2011 r. w sprawie przyspieszenia wysiłków na rzecz likwidacji wszelkich form przemocy
wobec kobiet: dopełnienie wszelkiej staranności w dziedzinie ochrony, nr 20/6 z dnia 5
lipca 2012 r. w sprawie likwidacji dyskryminacji wobec kobiet oraz nr 20/12 z dnia 5 lipca
2012 w sprawie wzmożenia wysiłków na rzecz likwidacji wszelkich form dyskryminacji
wobec kobiet: środki prawne dla kobiet, wobec których stosowano przemoc.
Komisja przyznaje, że przemoc wobec kobiet i dziewcząt jest zakorzeniona w historycznej i
strukturalnej nierówności między kobietami i mężczyznami, i istnieje w każdym kraju na świecie
jako wszechobecna forma naruszania praw człowieka. Przemoc ze względu na płeć jest formą
dyskryminacji, która poważnie narusza, ogranicza lub uniemożliwia korzystanie przez kobiety i
dziewczęta z pełni praw człowieka i podstawowych wolności. Przemoc wobec kobiet i dziewcząt
charakteryzuje się stosowaniem i nadużywaniem siły i kontroli w sferze publicznej i prywatnej,
oraz wiąże się bezpośrednio ze stereotypami płciowymi, które stanowią podstawę i eskalację tej
przemocy, oraz z innymi czynnikami, które mogą zwiększyć podatność kobiet i dziewcząt na
przemoc tego rodzaju.
Komisja podkreśla, że przez “przemoc wobec kobiet” rozumie się wszelkie akty przemocy ze
względu na płeć, której rezultatem jest lub może być krzywda fizyczna, seksualna, psychiczna
lub cierpienie kobiet i dziewcząt, w tym zagrożenie przemocą bądź cierpieniem, przymus lub
arbitralne pozbawienie wolności, w życiu publicznym lub prywatnym. Ponadto Komisja zwraca
uwagę na krzywdy społeczno-ekonomiczne, spowodowane tego rodzaju przemocą.
Komisja stanowczo potępia wszelkie formy przemocy wobec kobiet i dziewcząt. Komisja
dostrzega różne formy i manifestacje przemocy, w różnych kontekstach, środowiskach,
okolicznościach i relacjach, jak również to, że przemoc domowa pozostaje najczęstszą formą
przemocy dotykającej kobiety we wszystkich warstwach społecznych na całym świecie. Komisja
także zwraca uwagę na to, że kobiety i dziewczęta stykające się z wieloma formami
dyskryminacji, są narażone na większe ryzyko przemocy.
Komisja nawołuje Państwa do stanowczego potępienia przemocy wobec kobiet i dziewcząt, jaka
ma miejsce podczas konfliktów zbrojnych i sytuacjach po zakończeniu konfliktów, i stoi na
stanowisku, że przemoc seksualna i przemoc ze względu na płeć odciska swe piętno na ofiarach i
ocalałych, na rodzinach, wspólnotach i społecznościach, oraz wzywa do podjęcia skutecznych
środków ochrony prawnej w tym względzie oraz skutecznych instrumentów rozliczania
sprawców i zadośćuczynienia ofiarom.
Komisja podkreśla, że prawo do edukacji jest prawem człowieka, oraz że likwidacja
analfabetyzmu, zapewnienie równego dostępu do edukacji, w szczególności w rejonach
2
wiejskich i peryferyjnych, oraz niwelowanie różnic między płciami na wszystkich poziomach
kształcenia umacnia kobiety i dziewczęta, przyczyniając się tym samym do likwidacji wszelkich
form dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja nawołuje Państwa do stanowczego potępienia wszelkich form przemocy wobec kobiet i
dziewcząt, oraz do nie powoływania się na jakikolwiek zwyczaj, tradycję lub uwarunkowanie
religijne, celem uniknięcia przyjętego na siebie obowiązku likwidacji tego rodzaju przemocy,
stosownie do postanowień Deklaracji w sprawie likwidacji przemocy wobec kobiet.
Komisja uznaje, że wszystkie prawa człowieka są uniwersalne, niepodzielne, współzależne oraz
wzajemnie powiązane jak również, że międzynarodowa społeczność musi traktować prawa
człowieka globalnie, równo i sprawiedliwie, na równej płaszczyźnie oraz z podobną uwagą, oraz
podkreśla, że – mając na względzie różnice między krajami i regionami oraz odmienne historie,
kultury i religie – obowiązkiem Państw bez względu na systemy polityczne, gospodarcze i
kulturowe jest propagowanie i ochrona wszelkich praw człowieka i wolności podstawowych.
Komisja potwierdza, że kobiety i mężczyźni mają prawo do równego korzystania ze wszystkich
praw człowieka i wolności podstawowych. Komisja nawołuje Państwa do zapobiegania
wszelkim przypadkom łamania praw człowieka i podstawowych wolności kobiet i dziewcząt,
oraz do poświęcenia szczególnej uwagi likwidacji praktyk i praw, które dyskryminują kobiety i
dziewczęta, albo ugruntowują i sankcjonują przemoc wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja podkreśla, że realizacja równości płci oraz wzmocnienie statusu kobiet, w tym statusu
ekonomicznego oraz pełny i równy dostęp do zasobów, oraz pełna integracja kobiet w legalną
gospodarkę, w szczególności w podejmowanie decyzji gospodarczych, jak również ich pełne i
równe uczestnictwo w życiu publicznym i politycznym jest podstawą w walce ze strukturalnymi
podłożami przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Ponadto Komisja dostrzega istnienie przeszkód nie pozwalających na likwidację wszelkich form
przemocy wobec kobiet i dziewcząt i zapobieganie im, a także fakt, iż zapobieganie i reakcje na
tę przemoc wymaga działania Państw, na wszystkich szczeblach, przy każdej okazji oraz w
sposób wyczerpujący i całościowy, przy świadomości powiązań między przemocą wobec kobiet
i dziewcząt a innymi kwestiami, np. edukacją, zdrowiem, HIV i AIDS, walką z ubóstwem,
bezpieczeństwem żywnościowym, pokojem i bezpieczeństwem, pomocą humanitarną i walką z
przestępczością.
Komisja zauważa, że ubóstwo kobiet, jak również brak wzmocnienia pozycji kobiet oraz
marginalizacja kobiet, wynikająca z wykluczenia ich z polityki społeczno-ekonomicznej oraz z
korzyści edukacyjnych i zrównoważonego rozwoju może je narazić na zwiększone ryzyko
przemocy, oraz, że przemoc wobec kobiet utrudnia rozwój społeczno-gospodarczy społeczności i
państw, jak również osiągnięcie uzgodnionych na arenie międzynarodowej celów, w tym
Milenijnych Celów Rozwoju.
Komisja uznaje, że przemoc wobec kobiet ma zarówno krótko- jak i długoterminowe skutki
uboczne dla ich zdrowia, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, oraz skutki związane z
korzystaniem przez nie z praw człowieka, jak również, że poszanowanie, propagowanie zdrowia
3
seksualnego i reprodukcyjnego, oraz ochrona i realizacja praw reprodukcyjnych, zgodnie z
Programem Działania Międzynarodowej Konferencji Ludności i Rozwoju, Pekińską Platformą
Działania oraz z dokumentami końcowymi konferencji przeglądowych dotyczących tych
dokumentów, jest warunkiem koniecznym do osiągnięcia równości płci [ang. gender equality]
oraz wzmocnienia statusu kobiet, umożliwiającego im korzystanie z wszystkich praw człowieka
oraz wolności podstawowych, i zapobiegającego i ograniczającego przemoc wobec kobiet.
Komisja wyraża głębokie zaniepokojenie przemocą wobec kobiet i dziewcząt w przestrzeni
publicznej, w tym jeśli chodzi o molestowanie seksualne, szczególnie gdy jest ono narzędziem
zastraszenia kobiet i dziewcząt korzystających z któregokolwiek prawa człowieka i z
którejkolwiek wolności podstawowej.
Komisja wyraża zaniepokojenie brutalnymi zabójstwami kobiet i dziewcząt motywowanymi ich
płcią, uznając wysiłki czynione w celu wypracowania rozwiązań, dotyczących tej formy
przemocy w różnych regionach, w tym w krajach, gdzie koncepcja kobietobójstwa [femicide]
czy systemu kulturowego/politycznego sankcjonującego kobietobójstwo [feminicide] jest
wpisana w obowiązujące przepisy prawa.
Komisja uznaje, że nielegalne używanie broni strzeleckiej i broni lekkiej oraz nielegalny nią
handel pogłębia przemoc, m.in. wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja dostrzega podatność starszych kobiet na przemoc oraz szczególne ryzyko przemocy,
jakie ich dotyczy, oraz podkreśla pilną potrzebę wypracowania rozwiązań dotyczących
przemocy i dyskryminacji tej grupy kobiet, zwłaszcza w świetle rosnącej proporcji ludzi
starszych w populacji światowej.
Komisja potwierdza, że kobiety autochtoniczne [ang. indigenous women] często cierpią z
powodu wielu form dyskryminacji i ubóstwa, zwiększającego ich podatność na wszelkie formy
przemocy, oraz podkreśla pilną potrzebę wypracowania rozwiązań problemu przemocy wobec
autochtonicznych kobiet i dziewcząt.
Komisja podkreśla, że wszystkie państwa mają obowiązek, na wszystkich szczeblach,
zastosować wszelkie właściwe środki legislacyjne, polityczne, ekonomiczne, społeczne i
administracyjne w celu propagowania i ochrony wszystkich praw człowieka i wolności
podstawowych kobiet i dziewcząt, oraz muszą z należytą starannością zapobiegać przemocy
wobec kobiet i dziewcząt, ścigać, doprowadzać przed sąd i karać sprawców przemocy wobec
kobiet i dziewcząt oraz ukrócić bezkarność, jak również zapewnić ochronę oraz dostępność
właściwych środków prawnych ofiarom i ocalałym.
Komisja uznaje ważną rolę społeczności, w szczególności mężczyzn i chłopców, oraz
społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności organizacji kobiecych i młodzieżowych, w
wysiłkach zmierzających do likwidacji wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja uznaje strategiczną i koordynacyjną rolę krajowych mechanizmów dla awansu kobiet,
które powinny być w kompetencjach możliwie najwyższych urzędników rządowych, celem
likwidacji dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt, jak również potrzebę
wyposażenia tych mechanizmów w niezbędne zasoby ludzkie i finansowe dla umożliwienia ich
4
skutecznego działania. Komisja uznaje także wkład narodowych Instytutów Praw Człowieka [
ang. National Human Rights Institutions] tam, gdzie one istnieją.
Komisja uznaje ważną rolę systemu ONZ, w szczególności Agendy ONZ na rzecz Równości
Płci i Wzmocnienia Statusu Kobiet [UN WOMEN], w opracowywaniu rozwiązań problemu
dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt na poziomie globalnym, regionalnym i
krajowym oraz we wspomaganiu Państw, na wniosek tychże, w ich wysiłkach na rzecz
likwidacji i zapobiegania wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Komisja podkreśla wagę gromadzenia danych na temat zapobiegania i likwidacji przemocy
wobec kobiet i dziewcząt, i w tym względzie dostrzega pracę Komisji Statystycznej na rzecz
ustanowienia zestawu wskaźników mierzących przemoc wobec kobiet.
Komisja aprobuje postęp w opracowywaniu rozwiązań problemu przemocy wobec kobiet i
dziewcząt, takich jak uchwalanie stosownych ustaw i polityki publicznej, wdrażanie środków
zapobiegawczych, ustanawianie służb ochrony i wsparcia dla ofiar i ocalałych oraz
udoskonalanie gromadzenia danych, prowadzenia analiz i badań. W tym względzie Komisja
aprobuje wkład i uczestnictwo rządów na wszystkich szczeblach, oraz wszystkich stosownych
interesariuszy w wysiłkach mających na celu opracowywanie rozwiązań problemu przemocy
wobec kobiet i dziewcząt w ujęciu całościowym.
Komisja uznaje, iż pomimo poczynionego postępu, istnieją jeszcze znaczące niedociągnięcia i
wielkie wyzwania, jeśli chodzi o realizację zobowiązań i niwelowanie różnic we wdrażaniu
rozwiązań problemu plagi przemocy wobec kobiet i dziewcząt. Komisja jest w szczególności
zaniepokojona niedostatecznym rozpatrywaniem kwestii płci przy tworzeniu polityki publicznej
[ang. gender sensitivity]; niewłaściwym wdrażaniem ram polityczno-prawnych; niewłaściwym
gromadzeniem danych, analiz i badań; brakiem zasobów finansowych i ludzkich oraz
niewystarczającą ich alokacją; oraz tym, że realizowane wysiłki są nie zawsze wyczerpujące,
skoordynowane, spójne, zrównoważone, przejrzyste i właściwie monitorowane oraz oceniane.
Komisja wzywa Rządy, na wszystkich szczeblach oraz, w miarę możliwości, odpowiednie
podmioty systemu ONZ, organizacje międzynarodowe i regionalne, w ramach ich odnośnych
mandatów i uwzględniając priorytety krajowe, oraz zaprasza narodowe instytuty praw człowieka
tam, gdzie istnieją, społeczeństwo obywatelskie, w tym organizacje pozarządowe, sektor
prywatny, organizacje pracodawców, związki zawodowe, środki masowego przekazu oraz inne
stosowne podmioty zainteresowane, do podjęcia następujących działań:
A. Wzmacnianie wdrażania ram polityczno-prawnych i odpowiedzialności
a) Rozważenie jako szczególny priorytet ratyfikacji lub przystąpienia do Konwencji w sprawie
likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz do Konwencji o prawach dziecka oraz ich
odnośnych protokołów dodatkowych, ograniczenie zakresu wszelkich zastrzeżeń, formułowanie
wszelkich takich zastrzeżeń możliwie najbardziej precyzyjnie i wąsko, aby wykluczyć
niezgodność którejkolwiek z nich z celem Konwencji, dokonywanie regularnego przeglądu
swych zastrzeżeń celem ich wycofania oraz wycofywania zastrzeżeń sprzecznych z przedmiotem
i celem danego traktatu; oraz pełne ich wdrażanie poprzez m.in. ustanowienie skutecznych
przepisów prawa krajowego i polityki publicznej, oraz zachęcanie Państw do włączania w
5
sprawozdawczość na rzecz stosownych organów traktatowych, żądanych informacji na temat
środków mających na celu opracowywanie rozwiązań problemu przemocy wobec kobiet i
dziewcząt.
Zachęcanie do wykorzystania wszelkich stosownych źródeł prawa międzynarodowego,
międzynarodowych wytycznych i najlepszych praktyk dotyczących ochrony ofiar i osób, które
jej doświadczyły, do zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
b) Uchwalanie i modyfikowanie i zapewnienie szybkiego wejścia w życia ustaw, które
kryminalizują przemoc wobec kobiet i dziewcząt, i zapewniają wyczerpujące,
multidyscyplinarne i wrażliwe na płeć środki zapobiegawcze i ochronne, takie jak zakazy i
nakazy ochronne, ściganie, doprowadzanie przed sąd i adekwatne karanie sprawców celem
ukrócenia bezkarności, i zapewnianie przyspieszonego i skutecznego wdrażania przedmiotowych
ustaw i środków; wspieranie służb wspierających ofiary i ocalałe, oraz zapewnianie dostępu do
właściwych środków ochrony prawnej przysługujących w ramach prawa cywilnego i
zadośćuczynienia.
Odniesienie się do, i likwidacja przemocy domowej jako priorytet polityki krajowej, poprzez
uchwalanie, wzmacnianie i wdrażanie prawa zakazującego tej przemocy, określanie środków
karnych i ustanawianie właściwej ochrony prawnej przed przemocą tego typu.
Odpowiednie wzmocnienie krajowych przepisów prawa celem karania brutalnych zabójstw
kobiet i dziewcząt popełnianych ze względu na płeć, oraz wprowadzenie specjalnych
mechanizmów lub polityki publicznej, mającej na celu zapobieganie, ściganie i wykorzenianie
godnych ubolewania form przemocy ze względu na płeć.
Zapewnianie nieograniczonego dostępu kobiet i dziewcząt do sprawiedliwości i skutecznego
wsparcia prawnego, aby mogły one podejmować świadome decyzje dotyczące m.in.
postępowania prawnego i kwestii związanych z prawem rodzinnym i prawem karnym, oraz
zapewnianie im dostępu do sprawiedliwych i skutecznych środków ochrony prawnej ze względu
na wyrządzoną im krzywdę, w tym poprzez uchwalenie krajowych przepisów prawa, gdzie to
jest konieczne.
Podjęcie niezbędnych kroków prawnych lub innych celem zakazania obowiązkowej i
wymuszonej alternatywnej metody rozwiązywania sporów, w tym wymuszonych mediacji i
postępowania koncyliacyjnego w odniesieniu do wszystkich form przemocy wobec kobiet i
dziewcząt.
Dokonanie przeglądu oraz, gdzie to jest konieczne, nowelizacja lub zniesienie wszelkich praw,
regulacji, strategii polityki, praktyk i obyczajów dyskryminujących kobiety lub mających
dyskryminujący wpływ na kobiety, i dopilnowanie, by przepisy na obszarach, na których
współistnieją systemy prawne, były zgodne z międzynarodowymi zobowiązaniami w zakresie
przestrzegania praw człowieka, zobowiązań i reguł, w tym reguł nie dyskryminowania.
Rozważanie konsekwencji ze względu na płeć [ang. gender mainstreaming] w całym
prawodawstwie, we wszystkich rodzajach polityki i programach, oraz przeznaczanie
6
adekwatnych zasobów finansowych i ludzkich, w tym poprzez szerokie wykorzystanie
planowania i budżetowania w sposób propagujący równość płci, uwzględniając potrzeby i
sytuację kobiet i dziewcząt, w tym ofiar i byłych ofiar przemocy, na rzecz opracowywania,
uchwalania i pełnego wdrażania odnośnych ustaw, polityk i programów dotyczących
dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt i na rzecz wspierania organizacji kobiecych.
Zwiększanie inwestycji w równość płci i wzmacnianie kobiet i dziewcząt, z uwzględnieniem
różnorodności potrzeb i sytuacji kobiet i dziewcząt, w tym ofiar i byłych ofiar przemocy, w tym
poprzez upowszechnienie gender mainstreaming w alokowaniu zasobów i zapewnienie
niezbędnych zasobów ludzkich, finansowych i materialnych na działania ukierunkowane na
zapewnienie równości płci na szczeblu lokalnym, krajowym, regionalnym i międzynarodowym,
oraz poprzez wzmocnioną i zintensyfikowaną współpracę międzynarodową.
c) Rozwijanie i skuteczne wdrażanie wielosektorowych krajowych strategii politycznych i
programów, z pełnym i skutecznym uczestnictwem kobiet i dziewcząt, z uwzględnieniem
środków zapobiegawczych, ochronnych oraz usług wsparcia; gromadzenie danych, badania,
monitoring i ewaluacja; ustanowienie mechanizmów koordynacji; alokacja adekwatnych
zasobów finansowych i ludzkich; niezależny monitoring krajowy i mechanizmy
odpowiedzialności; jasne określanie terminów i krajowe wskaźników osiągania rezultatów.
d) Dopilnowanie, by podczas konfliktu zbrojnego i po jego zakończeniu zapobieganie i
reagowanie na wszelkie formy przemocy wobec kobiet i dzieci, w tym przemocy seksualnej i
popełnianej płcie względu na płeć, stały się priorytetem i były rozpatrywane systemowo, w tym
poprzez ściganie, doprowadzanie przed sąd i karanie sprawców, celem ukrócenia bezkarności,
usuwanie barier dla dostępu kobiet do wymiaru sprawiedliwości, ustanowienie mechanizmów
składania skarg i zgłaszania, zapewnienie wsparcia ofiarom i ocalałym, dostępność służby
ochrony zdrowia, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, i środków reintegracyjnych;
oraz podejmowanie kroków w celu zwiększenia uczestnictwa kobiet w rozwiązywaniu
konfliktów i procesie budowy pokoju oraz podejmowania decyzji po zakończeniu konfliktów.
Zagwarantowanie rozliczania za przestępstwa zabójstwa, okaleczania i prześladowania kobiet i
dziewcząt oraz przemocy seksualnej, zabronionych przez prawo międzynarodowe, z
podkreśleniem wykluczenia takich przestępstw z przepisów o amnestii w kontekście procesów
rozwiązywania konfliktów i opracowanie rozwiązań systemowych do rozpatrywania
przedmiotowych aktów przemocy na wszystkich etapach konfliktu zbrojnego oraz w procesie po
zakończeniu konfliktu, w tym poprzez tymczasowe mechanizmy wymiaru sprawiedliwości,
podejmując kroki celem zapewnienia pełnego i skutecznego uczestnictwa kobiet w takich
procesach.
Ukrócenie bezkarności poprzez rozliczanie i karanie sprawców najpoważniejszych przestępstw
wobec kobiet i dziewcząt na podstawie prawa krajowego i międzynarodowego, oraz
podkreślanie konieczności rozliczenia rzekomych sprawców tych przestępstw przed krajowym
wymiarem sprawiedliwości lub przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości w krajach,
które stosują takie rozwiązanie.
7
Podejmowanie skutecznych kroków celem zapewnienia równego udziału kobiet i mężczyzn we
wszystkich sferach życia politycznego, reformach politycznych oraz na wszystkich szczeblach
decyzyjnych, we wszystkich sytuacjach, i przyczyniania się do zapobiegania i likwidacji
dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Podkreślanie zobowiązania umocnienia wysiłków krajowych, w tym przy wsparciu współpracy
międzynarodowej, mających na celu opracowywanie rozwiązań uwzględniających prawa i
potrzeby kobiet i dziewcząt pokrzywdzonych w klęskach żywiołowych, konfliktach zbrojnych,
innych złożonych klęskach humanitarnych, w wyniku handlu ludźmi i terroryzmu, w kontekście
działań nakierowanych na opracowywanie rozwiązań i likwidację przemocy wobec kobiet i
dziewcząt oraz realizacji uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym celów i zobowiązań,
związanych z równością płci oraz wzmocnieniem kobiet, w tym Milenijnych Celów Rozwoju.
Ponadto, podkreślania potrzeby podjęcia wspólnych działań zgodnych z międzynarodowym
prawem, celem usunięcia przeszkód dla pełnej realizacji praw kobiet i dziewcząt żyjących pod
obcą okupacją, aby zapewnić osiągnięcie wyżej wymienionych celów i zobowiązań.
Zapewnienie włączenia określonych potrzeb kobiet i dziewcząt w planowanie, realizację i
monitorowanie oraz infrastrukturę programów i protokołów redukcji ryzyka oraz pomocy
humanitarnej w sytuacji klęsk żywiołowych, w tym wywołanych zmianą klimatu, jak np.
incydenty pogodowe oraz wpływ ich późniejszych skutków, z pełnym udziałem kobiet, oraz
zapewnienie, ażeby w czynnościach przygotowawczych do klęski oraz po klęsce żywiołowej,
zapobieganie wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz reakcja na nie, w tym
na przemoc seksualną, stało się właściwie uwypuklonym priorytetem.
e) Opracowywanie rozwiązań problemu przemocy wobec kobiet i dziewcząt powiązanej z
międzynarodową przestępczością zorganizowaną, w tym handlem ludźmi i handlem
narkotykami, oraz przyjęcie konkretnych założeń polityki zapobiegania i wykorzeniania
przemocy wobec kobiet w strategiach zapobiegania przestępczości.
f) Umocnienie współpracy dwustronnej, regionalnej i międzynarodowej, poprzez konsolidację
istniejących mechanizmów i rozwój nowych inicjatyw, spójnych z Konwencją ONZ w sprawie
transnarodowej przestępczości zorganizowanej oraz dodatkowego protokołu do niej, celem
zapobiegania, ukrócenia i karania handlu ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi, i przez
wdrożenie globalnego planu działania ONZ na rzecz walki z handlem ludźmi.
g) Podejmowanie właściwych kroków celem opracowywania rozwiązań mających na celu
likwidację podstawowych czynników, w tym czynników zewnętrznych, przyczyniających się do
handlu kobietami i dziewczętami. Zapobieganie, walka i likwidacja handlu kobietami i
dziewczętami poprzez kryminalizację wszystkich form handlu ludźmi, w szczególności handlu
zmierzającego do wykorzystywania seksualnego i ekonomicznego, oraz poprzez umocnienie
istniejącego prawa cywilnego i karnego celem zapewnienia lepszej ochrony praw kobiet i
dziewcząt oraz poprzez doprowadzanie przed wymiar sprawiedliwości i karanie sprawców i
pośredników, w tym urzędników publicznych, jak również poprzez ochronę praw ludzi będących
przedmiotem handlu i poprzez zapobieganie wtórnej wiktymizacji. Podejmowanie właściwych
środków celem dopilnowania, by zidentyfikowane ofiary handlu ludźmi nie były karane za to, że
były przedmiotem handlu. Zapewnienie zidentyfikowanym ofiarom handlu właściwej ochrony i
8
opieki, takiej jak rehabilitacja i reintegracja społeczna, ochrona świadka, szkolenie zawodowe,
pomoc prawna, poufna pomoc lekarska, oraz repatriacja za świadomą zgodą danej osoby, bez
względu na jej uczestnictwo w jakimkolwiek postępowaniu prawnym. Podniesienie świadomości
społecznej, edukacja i szkolenie mające na celu zmniejszenie popytu będącego motorem
wszelkich form wykorzystania kobiet.
h) Umacnianie międzynarodowej współpracy, w tym poprzez realizację oficjalnych zobowiązań
w zakresie pomocy w rozwoju, wspierających wielosektorowe programy i strategie oraz
najlepsze praktyki, zgodnie z krajowymi priorytetami zmierzającymi ku osiągnięciu
zrównoważonego rozwoju oraz realizacji wzmocnienia kobiet, w szczególności w kierunku
likwidacji przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz promowania równości płci.
i) Zachęcanie sektora prywatnego do inwestowania w programy, kampanie i strategie, celem
reakcji na wszelkie formy dyskryminacji i przemocy wobec kobiet, w tym molestowania
seksualnego w miejscu pracy, zapobieganie podobnym incydentom i eliminowanie ich, jak
również wspomaganie ofiar i byłych ofiar przemocy.
j) Realizowanie i finansowanie reform politycznych i programów, oraz wspieranie edukacji
uwrażliwiającej, szkolącej i wzmacniającej możliwości urzędników i profesjonalistów w
sektorze publicznym, w tym pracowników sądownictwa, policji i wojska, oraz pracowników
sektora edukacji, zdrowia, opieki społecznej, wymiaru sprawiedliwości, obrony i imigracji;
wyciąganie konsekwencji wobec urzędników publicznych za niestosowanie praw i regulacji
dotyczących przemocy wobec kobiet i dziewcząt w celu zapobiegania i reagowania na taką
przemoc w sposób wrażliwy na płeć, ukrócenia bezkarności, i unikania nadużycia władzy
prowadzącej do przemocy wobec kobiet oraz wtórnej wiktymizacji ofiar i ocalałych.
Zapobieganie, ściganie i karanie aktów przemocy wobec kobiet i dziewcząt, popełnianych przez
osoby posiadające realną władzę, np. nauczycieli, liderów religijnych, liderów politycznych oraz
stróżów prawa, celem ukrócenia bezkarności za te przestępstwa.
k) Tworzenie i wzmacnianie klimatu wspierającego szersze konsultacje i uczestnictwo
wszystkich zainteresowanych stron w wysiłkach związanych z opracowywaniem rozwiązań
problemów przemocy wobec kobiet i dziewcząt, szczególnie organizacji działających na
szczeblu społeczności, aby propagować wzmocnienie kobiet i dziewcząt, oraz ofiar i byłych
ofiar, aby mogły one pełnić czynną rolę, a ich wiedza i doświadczenie przyczyniały się do
opracowania strategii i programów politycznych.
Wspieranie i ochrona podmiotów zaangażowanych w likwidację przemocy wobec kobiet, w tym
obrońców praw kobiet, narażonych na szczególne ryzyko przemocy w tym względzie.
Podejmowanie właściwych kroków celem zapewnienia praw człowieka i ochrony kobiet i
dziewcząt pozbawionych wolności lub znajdujących się pod kuratelą lub opieką państwa przed
wszystkimi formami przemocy, w szczególności przemocy seksualnej.
Realizacja długoterminowej polityki walki z dyskryminacją i przemocą wobec kobiet i dziewcząt
oraz zapewniania większego rozgłosu i zwracania uwagi na konkretne kwestie dotyczące
9
starszych kobiet, poprzez realizację zobowiązań międzynarodowych konwencji i umów oraz
zobowiązań zawartych w krajowych strategiach i programach zapobiegania i likwidacji
przemocy wobec kobiet.
B.
Opracowanie rozwiązań mających na celu eliminację strukturalnych i
fundamentalnych przyczyn i czynników ryzyka celem zapobiegania przemocy wobec kobiet
i dziewcząt
l) Podejmowanie działań zmierzających do zapobiegania i likwidacji wszelkich form
dyskryminacji wobec kobiet i dziewcząt oraz zapewnianie im korzystania na równi z
mężczyznami ze wszystkich praw człowieka i wolności podstawowych, w tym prawa do
edukacji oraz prawa do życia w jak najlepszym zdrowiu fizycznym i psychicznym; jak również
zagwarantowanie wszystkim dzieciom, w szczególności dziewczętom, równego, bezpłatnego i
obowiązkowego dostępu do dobrej jakości edukacji na poziomie podstawowym, oraz ciągłe
staranie się o polepszanie i rozszerzanie edukacji dziewcząt na wszystkich poziomach, w tym na
poziomie ponadpodstawowym i wyższym, we wszystkich dziedzinach akademickich; jak
również zwiększanie możliwości dziewcząt w zakresie uczęszczania do szkoły i na zajęcia
pozaszkolne poprzez inwestowanie w projekty infrastruktury publicznej i dostępne usługi
publiczne wysokiej jakości, oraz zapewnienia bezpiecznego otoczenia.
Promowanie pełnego uczestnictwa kobiet w legalnej gospodarce, w szczególności w
podejmowaniu decyzji o gospodarce, oraz ich równy dostęp do pełnego zatrudnienia i godziwej
pracy; wzmacnianie kobiet w sektorze nieformalnym; zapewnianie równego traktowania kobiet i
mężczyzn w miejscu pracy, oraz równego wynagradzania za równorzędną pracę oraz pracę o
równorzędnej wartości, jak również równorzędnego dostępu do władzy i procesów decyzyjnych,
oraz promowanie podziału pracy płatnej i bezpłatnej.
m) Podejmowanie wysiłków mających na celu opracowywanie, modyfikowanie i umacnianie
polityki, oraz alokowanie adekwatnych zasobów finansowych i ludzkich na badania
strukturalnych i fundamentalnych przyczyn przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym
dyskryminacji ze względu na płeć, nierówności, nierównych stosunków władzy między
kobietami i mężczyznami, stereotypów dotyczących płci, ubóstwa oraz braku wsparcia kobiet, w
szczególności w kontekście kryzysu gospodarczego i finansowego; oraz podejmowanie
wysiłków celem likwidacji biedy i istniejących nierówności prawnych, społecznoekonomicznych, w tym poprzez zwiększenie ekonomicznej partycypacji kobiet i dziewcząt, ich
wsparcie i ekonomiczne włączenie, celem zmniejszenia ryzyka przemocy.
Wyraźnie nawołuje się Państwa do powstrzymania się od upowszechniania i stosowania
jakichkolwiek jednostronnych środków ekonomicznych, finansowych lub handlowych, które nie
są zgodne z międzynarodowym prawem i Kartą, i utrudniają pełne osiągnięcie rozwoju
społeczno-gospodarczego, w szczególności w państwach rozwijających się.
n) Podejmowanie wszelkich właściwych kroków prawnych, administracyjnych, społecznych,
edukacyjnych i innych, celem ochrony i propagowania praw kobiet i dziewcząt
niepełnosprawnych, ponieważ to one są bardziej podatne na wszelkie formy wykorzystywania,
10
przemocy, znęcania się i krzywdzenia, także w miejscu pracy, placówkach oświatowych, w
domu i w innych środowiskach.
o) Podejmowanie kroków prawnych, administracyjnych, finansowych i innych, aby zapewnić
kobietom pełny i równy dostęp do zasobów ekonomicznych, w tym prawa do dziedziczenia i
własności ziemi i innych nieruchomości, kredytu, zasobów naturalnych i właściwych
technologii, m.in. poprzez międzynarodową współpracę; priorytetyzowanie i intensyfikowanie
inicjatyw w kierunku gospodarczego wzmocnienia kobiet na poziomie lokalnym, w tym poprzez
kształcenie w dziedzinie przedsiębiorczości i inkubatorów biznesu, jako sposób podwyższenia
ich statusu, tym samym zmniejszając podatność na przemoc.
p) Powstrzymanie się od używania społecznych uzasadnień dla odmowy kobietom swobody
przemieszczania się, prawa do posiadania nieruchomości oraz prawa do równej ochrony
prawnej.
Opracowanie i wdrożenie krajowych strategii politycznych, mających na celu transformację tych
norm społecznych, które tolerują przemoc wobec kobiet i dziewcząt, i przeciwdziałanie
zachowaniom, przez które kobiety i dziewczęta uważa się za poddane mężczyznom i chłopcom
lub postrzegane w stereotypowych rolach, ugruntowujących praktyki obejmujące przemoc lub
przymus.
Rozwijanie i wdrażanie programów edukacyjnych i materiałów szkoleniowych, w tym
wyczerpującej, opartej na dowodach edukacji o ludzkiej seksualności, w oparciu o pełne i
właściwe informacje, dla wszystkich nastolatków i młodzieży, w sposób odpowiedni do ich
zmieniających się możliwości, pod właściwym kierunkiem i nadzorem rodziców i opiekunów
prawnych, przy zaangażowaniu dzieci, nastolatków, młodzieży i społeczności, oraz we
współpracy z organizacjami d.s. kobiet, młodzieży i wyspecjalizowanymi organizacjami
pozarządowymi, w celu modyfikacji społeczno-kulturowych wzorców postępowania mężczyzn i
kobiet w każdym wieku, w celu eliminacji uprzedzeń, i w celu propagowania i rozwijania
umiejętności świadomego podejmowania decyzji, komunikacji i zmniejszania ryzyka, celem
rozwoju relacji opartych na wzajemnym szacunku oraz, w oparciu o równość płci i prawa
człowieka, jak również programy szkolenia nauczycieli i programy szkoleniowe w systemie
kształcenia formalnego i nieformalnego.
r) Przeprowadzanie kampanii podnoszących świadomość i poziom wiedzy, we współpracy z
organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza organizacjami kobiet, poprzez różne
środki przekazu, skierowane do społeczeństwa ogólnie, do ludzi młodych, mężczyzn i chłopców,
celem badania strukturalnych i fundamentalnych przyczyn przemocy i krzywdzenia kobiet i
dziewcząt; celem obalenia stereotypów dotyczących płci i promowania polityki zero tolerancji
dla takiej przemocy, celem eliminacji stygmatyzacji ofiary i ocalałej z przemocy; oraz celem
stworzenia i istnienia otoczenia i kultury, w której kobiety i dziewczęta mogą łatwo zgłaszać
incydenty przemocy i korzystać z dostępnych służb oraz z programów ochrony i pomocy.
s) Mobilizowanie wspólnot i instytucji celem opracowywania rozwiązań i zmiany nastawień,
zachowań i praktyk ugruntowujących i tolerujących stereotypy płci oraz wszelkie formy
dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt, poprzez angażowanie się w organizacje
11
kobiet i młodzieży, krajowe mechanizmy awansu kobiet, krajowe instytucje praw człowieka tam,
gdzie takie istnieją, szkoły, placówki oświatowe i media, oraz inne bezpośrednio pracujące z
kobietami i dziewczętami, mężczyznami i chłopcami, oraz z ludźmi wszystkich warstw
społecznych i w każdym środowisku, przywódcami religijnymi i lokalnymi, oraz osobami
starszymi, nauczycielami i rodzicami.
Promowanie i ochrona praw człowieka wszystkich kobiet, w tym ich prawa do kontrolowania i
podejmowania niezależnych, odpowiedzialnych decyzji o swojej seksualność, w tym o zdrowiu
seksualnym i reprodukcyjnym, bez przymusu, dyskryminacji i przemocy; oraz przyjmowanie i
przyspieszanie wdrożenia praw, polityk i programów, które chronią i umożliwiają korzystanie z
wszystkich praw człowieka i wolności podstawowych, w tym praw reprodukcyjnych, zgodnie z
Programem Działania Międzynarodowej Konferencji Ludności i Rozwoju, Pekińską Platformą
Działania i rezultatami przeglądów tych dokumentów.
t) Rozwijać i wdrażać politykę wrażliwą na płeć, strategie, programy i środki propagujące
większe zrozumienie i uznanie, opieki [ang. caregiving] jako bardzo ważnej funkcji społecznej i
zachęcanie do równego podziału odpowiedzialności i obowiązków domowych między kobiety i
mężczyzn, w tym jeśli chodzi o opiekowanie się, w tym osobami niepełnosprawnymi, starszymi i
zarażonymi wirusem HIV, oraz wychowywanie dzieci, pełnienie roli rodzica i wykonywanie
prac domowych; oraz także pracować na rzecz zmian postaw, które wzmacniają podział pracy
oparty na płci, w celu promowania podziału odpowiedzialności za prace domowe i zmniejszenie
ciężaru prac domowych, przypadających na kobiety i dziewczęta.
u) Angażowanie, edukowanie, zachęcanie i wspieranie mężczyzn i chłopców w ponoszeniu
odpowiedzialności za swoje zachowanie, i dopilnowanie by mężczyźni i dorastający chłopcy
brali odpowiedzialność za zachowanie seksualne i reprodukcyjne, oraz powstrzymywanie się od
wszelkich form dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt; rozwijanie, inwestowanie
oraz wdrażanie polityk, strategii i programów, w tym wszechstronnych programów
edukacyjnych, mających na celu podniesienie męskiego i chłopięcego poziomu zrozumienia
szkodliwych skutków przemocy oraz tego, w jaki sposób przemoc podkopuje równość płci i
godność ludzką, propagowanie związków opartych na szacunku, zapewnianie pozytywnych
modeli ról podkreślających równość płci oraz zachęcanie mężczyzn i chłopców do
podejmowania aktywnej roli i stawania się strategicznymi partnerami i sojusznikami w
zapobieganiu wszystkim formom dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz ich
likwidacji.
Dokonanie przeglądu, wdrożenia i surowe przestrzeganie regulacji dotyczących minimalnego
wieku przyzwolenia oraz minimalnego wieku na zawieranie małżeństwa, podnosząc minimalny
wiek małżeństwa gdzie to jest konieczne, oraz generowanie wsparcia społecznego dla
przestrzegania tych praw celem ukrócenia praktyk poślubiania dzieci, małżeństw zawieranych
przedwcześnie i pod przymusem.
Zapewnianie racjonalnej alternatywy i wsparcia instytucjonalnego, w tym dla dziewcząt
ciężarnych lub tych, które już zawarły związek małżeński, w szczególności możliwości
kształcenia z naciskiem na kontynuację nauki przez te dziewczęta po zakończeniu szkoły
podstawowej i promowanie wspierania dziewcząt poprzez poprawę jakości edukacji i
12
zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków w szkołach; rzeczywisty dostęp do
edukacji, w tym poprzez tworzenie bezpiecznych warunków mieszkalnych i do opieki nad
dzieckiem, zwiększenie finansowych zachęt dla kobiet i ich rodzin, gdzie to jest konieczne.
Zapewnienie dostępu nastolatków do służb i programów o zapobieganiu przedwczesnej ciąży,
chorobom przenoszonym drogą płciową i HIV, zapewniania bezpieczeństwa osobistego, i
zapobiegania piciu i nadużywaniu alkoholu i innych szkodliwych substancji.
Rozwijanie polityki publicznej i programów, dając priorytet formalnym i nieformalnym
programom edukacyjnym wspierającym dziewczęta i umożliwiającym im pozyskiwanie wiedzy,
rozwijanie pewności siebie i branie odpowiedzialności za swoje życie, w tym dostęp do
zrównoważonych środków egzystencji; oraz szczególne skoncentrowanie się na programach
edukujących kobiety i mężczyzn, szczególnie rodziców i opiekunów, na temat znaczenia
fizycznego i psychicznego zdrowia i dobrobytu dziewcząt, w tym likwidacji małżeństw
zawieranych z dziećmi, przedwcześnie lub pod przymusem, przemocy wobec kobiet i dziewcząt,
kaleczenia żeńskich genitaliów, seksualnego wykorzystania dzieci, w tym wykorzystania
seksualnego dla celów handlowych, molestowania seksualnego, gwałtu, kazirodztwa i porwania,
oraz eliminacja dyskryminacji dziewcząt np. przy rozdzielaniu żywności.
w) Rozwijanie i wspieranie istniejących strategii politycznych i programów skierowanych do
dzieci i młodzieży, szczególnie kobiet, które doświadczyły lub były świadkami przemocy
domowej lub molestowania seksualnego, w tym ochrona dla dzieci w systemie wymiaru
sprawiedliwości, aby zredukować ryzyko ich ewentualnej wtórnej wiktymizacji lub popełniania
przez nie aktów przemocy i przywrócenie ich do zdrowia; oraz wdrożenie takich programów w
sposób biorący pod uwagę społeczną specyfikę, z rzeczywistym uczestnictwem młodych ludzi,
społeczeństwa obywatelskiego i organizacji kobiecych i młodzieży, oraz instytucji edukacyjnych
i placówek ochrony zdrowia.
x) Uznanie ważnej roli, jaką mogą odgrywać media w likwidacji stereotypów płciowych, w tym
stereotypów ugruntowywanych przez reklamy telewizyjne, oraz w promowaniu dziennikarstwa
nie dyskryminującego i wrażliwego na płeć, w tym poprzez zachowanie anonimowości
tożsamości ofiar i byłych ofiar, gdzie to jest właściwe; oraz, w zakresie spójnym ze swobodą
wypowiedzi, zachęcać media do podnoszenia publicznej świadomości przemocy wobec kobiet i
dziewcząt, szkolenie pracowników mediów, oraz rozwój i umacnianie mechanizmów
samoregulacyjnych, celem promowania zrównoważonego i niestereotypowego przedstawiania
kobiet, celem eliminacji dyskryminacji i wykorzystywania kobiet i dziewcząt oraz
powstrzymywanie się od prezentowania ich jako istot ułomnych oraz wykorzystywania ich jako
obiektów i towarów seksualnych, a zamiast tego prezentowanie kobiet i dziewcząt jako
kreatywnych istot ludzkich, kluczowych graczek i osoby przyczyniające się do rozwoju, jak
również jako jego beneficjentki.
y) Wspieranie rozwoju i zastosowania teleinformatyki (ICT) i mediów społecznych jako źródła
wzmacniania kobiet i dziewcząt, w tym dostęp do informacji w sprawie zapobiegania i
rozliczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt; oraz rozwijanie mechanizmów walki z
wykorzystywaniem ICT i mediów społecznych do ugruntowywania przemocy wobec kobiet i
dziewcząt, w tym przestępczego wykorzystywania ICT do molestowania seksualnego,
wykorzystywania seksualnego, pornografii dziecięcej i handlu kobietami i dziewczętami, oraz
13
pojawiających się form przemocy takich jak prześladowanie w Internecie (cyberstalking) oraz
cyberprzemoc i naruszanie prywatności, które umniejsza bezpieczeństwo kobiet i dziewcząt.
Poprawa bezpieczeństwa dziewcząt w szkole i w drodze do/ze szkoły, w tym poprzez stworzenie
bezpiecznego i wolnego od przemocy otoczenia poprzez poprawę infrastruktury, np.
transportowej, zapewnienie oddzielnych i odpowiednich urządzeń sanitarnych, poprawa
oświetlenia, placu zabaw i bezpiecznego otoczenia; przyjęcie krajowych strategii politycznych
mających na celu zakazywanie, zapobieganie i opracowywanie rozwiązań problemu przemocy
wobec dzieci, szczególnie dziewcząt, w tym molestowania seksualnego i znęcania się oraz
innych form przemocy, poprzez środki takie jak prowadzenie działań mających na celu
zapobieganie przemocy w szkołach i społecznościach, oraz wyznaczanie i egzekwowanie kar za
przemoc wobec dziewcząt.
Podejmowanie środków zapewniających wolność wszystkich miejsc pracy od dyskryminacji i
wykorzystywania, przemocy i molestowania seksualnego oraz znęcania się, oraz zapewniających
istnienie w tych miejscach systemowych rozwiązań dotyczących walki z dyskryminacją i
przemocą wobec kobiet i dziewcząt, odpowiednio poprzez środki takie jak ramy regulacyjne i
reformy, umowy zbiorowe, kodeksy postępowania, w tym właściwe środki dyscyplinarne,
protokoły i procedury, kierowanie ofiar przemocy do placówek ochrony zdrowia na leczenie
oraz zgłaszanie przypadków przemocy na policję celem zbadania; oraz poprzez podnoszenie
świadomości i budowanie możliwości, we współpracy z pracodawcami, związkami i
pracownikami, w tym służbami w miejscu pracy, oraz elastyczne podejście względem ofiar i
ocalałych.
z) Zwiększenie środków na ochronę kobiet i dziewcząt przed przemocą i molestowaniem, w tym
molestowaniem seksualnym i znęcaniem się, w przestrzeni publicznej i prywatnej,
opracowywanie rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa i zabezpieczania, poprzez podnoszenie
świadomości, zaangażowanie lokalnych społeczności, uchwalanie przepisów zapobiegających
przestępstwom, polityki publicznej, programów takich jak inicjatywa ONZ Bezpieczne Miasta,
lepsze planowanie urbanistyczne, infrastrukturalne, planowanie publicznego transportu i
oświetlenia ulicznego, oraz także poprzez media społeczne i interaktywne.
Potępianie i podejmowanie działań przeciwko przemocy wobec kobiet i dziewcząt w
placówkach ochrony zdrowia, w tym przemocy takiej jak molestowanie seksualne, poniżanie i
procedury medyczne wymuszone lub przeprowadzane bez świadomej zgody, także te, które
mogą okazać się nieodwracalne, np. wymuszone usunięcie macicy, wymuszone cesarskie cięcie,
wymuszona sterylizacja, wymuszona aborcja, i wymuszone użycie leków antykoncepcyjnych,
zwłaszcza wobec kobiet i dziewcząt szczególnie podatnych i znajdujących się w niekorzystnym
położeniu, jak np. kobiety zarażone HIV, kobiety i dziewczęta niepełnosprawne, kobiety i
dziewczęta autochtoniczne i pochodzenia afrykańskiego, nastolatki ciężarne i młode matki,
kobiety starsze oraz kobiety i dziewczęta stanowiące mniejszości narodowe i etniczne.
Dalsze uchwalanie i wdrażanie środków zapewniających społeczno-prawne włączenie do
społeczności oraz ochronę migrantek, w tym migrujących pracownic w krajach pochodzenia,
tranzytowych i krajach docelowych, oraz promowanie i ochrona pełnej realizacji
przysługujących im praw człowieka, oraz ich ochronę przed przemocą i wykorzystywaniem;
14
wdrażanie polityki wrażliwej na płeć oraz programy dla kobiet emigrujących do pracy, jak
również zapewnianie bezpiecznych i legalnych kanałów, uznających ich umiejętności i
wykształcenie, zapewnianie godziwych warunków pracy, oraz stosowne ułatwianie zatrudnienia
kobiet i uzyskania godnej pracy, jak i integracji z innymi pracownikami, podejmowanie środków
celem zapewnienia ochrony przed przemocą i dyskryminacją kobietom prowadzącym
indywidualną działalność gospodarczą w pracy za granicą oraz kobietom pracujących sezonowo.
C. Umacnianie wielosektorowych usług, programów i reakcji na przemoc wobec kobiet i
dziewcząt
aa) Ustanowienie wszechstronnych, skoordynowanych, interdyscyplinarnych i dostępnych oraz
zrównoważonych wielosektorowych służb, programów i procedur reagowania na każdym
szczeblu, oraz przy wsparciu wszystkich dostępnych technologii, dla ofiar i ocalałych z
wszystkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt, odpowiednio zasilonych stosownymi
środkami, oraz włączenie do nich skutecznych i skoordynowanych działań policji i wymiaru
sprawiedliwości, służb pomocy prawnej, służb ochrony zdrowia, w tym zdrowia seksualnego i
reprodukcyjnego, doradztwa psychologicznego i innych form doradztwa, w tym niezbędnych
służb specjalistycznych, państwowych i niezależnych schronisk i ośrodków doradczych dla
kobiet, całodobowych telefonów zaufania, placówek pomocy społecznej, ośrodków
kryzysowych, służb imigracyjnych, usług dla dzieci, zakwaterowania, celem zapewnienia łatwo
osiągalnej i bezpiecznej pomocy dla kobiet i dzieci oraz pomocy, ochrony i wsparcia poprzez
dostęp do długoterminowego zakwaterowania, możliwości kształcenia i zatrudnienia oraz
podejmowanie kroków zapewniających bezpieczeństwo i zabezpieczenie kobietom dostępu do
pracowników ochrony zdrowia i usługodawców, którzy pomagają i wspierają ofiary i ocalałe z
przemocy, a w przypadkach, gdy ofiarami są dziewczynki, takie służby i reakcje muszą
uwzględniać najlepszy interes dziecka.
bb) Ponadto podejmowanie środków mających na celu koordynację służb poprzez ustanawianie
procesu kierowania ofiar i ocalałych do poszczególnych placówek, zapewniając im
anonimowość i bezpieczeństwo, ustanawianie krajowych terminów i wytycznych, oraz
monitorowanie ich wdrażania; zapewnianie wszystkim kobietom i dziewczętom zagrożonym lub
dotkniętym przemocą dostępu do skoordynowanych usług wielosektorowych, programów i
procedur reagowania.
cc) Zapewnianie ofiarom i ocalałym oraz ich dzieciom możliwości i dostępności służb,
programów i możliwości rehabilitacji zdrowotnej i reintegracji w społeczeństwie, oraz pełnego
dostępu do wymiaru sprawiedliwości, także jeśli chodzi o kobiety i dziewczęta dotknięte
przemocą domową lub inną formą przemocy, poprzez wdrożenie lub rozszerzenie środków oraz
zapewnienie w określonym czasie właściwych informacji o dostępnym wsparciu i środkach
ochrony prawnej, jeśli to jest możliwe w języku, który one rozumieją i w którym mogą się
komunikować.
dd) Tworzenie, rozwijanie i wdrażanie zestawu strategii politycznych, oraz wspieranie
ustanawiania służb rehabilitacyjnych, aby zachęcać i prowokować zmiany zachowania i postawy
sprawców przemocy wobec kobiet i dziewcząt, oraz celem redukcji prawdopodobieństwa
15
ponownego popełnienia przestępstwa, w tym w przypadkach przemocy domowej, gwałtu i
molestowania, oraz monitorowanie i ocenianie rezultatów i skutków tych działań.
ee) Polepszenie dostępu do dobrej jakości, dostępnych na czas, i osiągalnych systemów ochrony
zdrowia dla kobiet i dziewcząt, w tym poprzez wrażliwe na płeć krajowe strategie i politykę
zdrowia publicznego oraz wszechstronne i dostępne programy lepiej nakierowane na realizację
ich potrzeb, oraz które zachęcają do aktywnego uczestnictwa kobiet w ich opracowaniu i
wdrażaniu; a także wzmacnianie dostępu kobiet do osiągalnego, bezpiecznego, skutecznego
leczenia i leków dobrej jakości, ze specjalnym uwzględnieniem ubogich, marginalizowanych i
znajdujących się w trudnej sytuacji segmentów populacji.
ff) Wypracowanie rozwiązań w zakresie wszystkich konsekwencji zdrowotnych, w tym
konsekwencji fizycznych, psychicznych oraz seksualnych i reprodukcyjnych przemocy wobec
kobiet i dziewcząt poprzez zapewnienie dostępnych usług ochrony zdrowia, uwrażliwionych na
krzywdę psychiczną, i obejmujących osiągalne, bezpieczne i skuteczne lekarstwa dobrej jakości,
pierwszą pomoc, leczenie obrażeń oraz wsparcie psychospołeczne i psychiczne, doraźne środki
antykoncepcyjne (postkoitalne), bezpieczną aborcję jeśli taka usługa jest dozwolona przepisami
prawa krajowego, profilaktykę infekcji HIV po kontakcie z wirusem, diagnozę i leczenie chorób
przenoszonych drogą płciową, szkolenie pracowników medycznych w skutecznej identyfikacji i
postępowaniu z kobietami, które doświadczyły przemocy, oraz obdukcje dokonywane przez
właściwie przeszkolonych profesjonalistów.
Podejmowanie wysiłków celem zapewnienia rozwiązań problemu powiązania HIV i AIDS z
przemocą wobec kobiet i dziewcząt, w szczególności wspólnych czynników ryzyka, w tym
poprzez strategie mające na celu rozwiązania systemowe dotyczące przemocy domowej i
seksualnej, oraz umacnianie i koordynacja i integracja polityki, programów i służb celem
zapewniania rozwiązań problemu powiązania HIV z przemocą wobec kobiet i dziewcząt,
zapewnianie zrównoważonego reagowania na HIV i AIDS celem zapobiegania przemocy wobec
dziewcząt i kobiet, zaspokajając ich specyficzne potrzeby w zakresie ochrony zdrowia
seksualnego i reprodukcyjnego, oraz diagnostyki HIV i AIDS, osiągalnego i dostępnego leczenia
i profilaktyki, w tym zdobywania i dostarczania bezpiecznych i skutecznych środków
ochronnych, w tym prezerwatyw dla kobiet i mężczyzn.
Likwidacja dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt zarażonych HIV oraz wobec
opiekunów osób zarażonych HIV oraz uwzględnianie ich podatności na stygmatyzację,
dyskryminację, ubóstwo i marginalizację przez rodziny i wspólnoty, przy jednoczesnym
wdrażaniu programów i środków zachęcających do równego podziału odpowiedzialności za
opiekę.
Rozszerzanie dostępności usług ochrony zdrowia, a w szczególności umacnianie ośrodków
zdrowia matek i zdrowia reprodukcyjnego, jako kluczowe punkty zapewniające wsparcie,
kierujące do odpowiednich placówek oraz zapewniające ochronę rodzinom, kobietom i
dziewczętom zagrożonym ryzykiem przemocy, zwłaszcza przemocy seksualnej, i które
zapewniają wsparcie nastolatkom w dziedzinie unikania przedwczesnej i niezamierzonej ciąży
oraz chorób przenoszonych drogą płciową, poprzez edukację, informację i dostęp do placówek
ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.
16
D. Poprawa bazy dowodowej
gg) Prowadzenie ustawiczne wielodyscyplinarnych badań i analiz dotyczących strukturalnych i
fundamentalnych przyczyn, kosztów i czynników ryzyka przemocy wobec kobiet i dziewcząt
oraz jej rodzajów i występowania, celem propagowania rozwoju i zmiany ustaw oraz ich
wdrażania, polityki i strategii, i upublicznianie takich informacji w ramach wysiłków na rzecz
podnoszenia świadomości.
hh) Gromadzenie, opracowywanie, analizowanie i regularne publikowanie wiarygodnych,
porównywalnych i anonimowych danych i statystyk w podziale na płeć i wiek, na poziomie
krajowym i lokalnym, dotyczących różnych form dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i
dziewcząt, jej przyczyn i konsekwencji, w tym kosztów zdrowotnych, ekonomicznych i
społecznych takiej dyskryminacji i przemocy, oraz także uwzględnianie wszystkich innych
istotnych czynników, takich jak dostępność; propagować formułowanie, monitorowanie i ocenę
ustaw, strategii politycznych programów.
Polepszyć gromadzenie, harmonizację i wykorzystanie danych administracyjnych na temat
incydentów przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym gdzie to jest właściwe - danych z policji,
sektora zdrowia i wymiaru sprawiedliwości, w tym danych dotyczących związku między
sprawcą a ofiarą oraz danych dotyczących lokalizacji geograficznej, zapewniając anonimowość,
bezpieczeństwo i poszanowanie etniczności w procesie gromadzenia danych, jak również
zwiększanie skuteczności działających służb i programów, oraz zapewnienie poczucia
bezpieczeństwa i ochrona ofiar.
ii) Rozwijanie krajowych mechanizmów monitorowania i oceny, celem oceny polityk i
programów, w tym strategii zapobiegania i reagowania, celem opracowania rozwiązań
dotyczących przemocy wobec kobiet i dziewcząt w sferze publicznej i prywatnej.
Propagowanie dzielenia się najlepszymi praktykami i doświadczeniami, oraz racjonalnej,
praktycznej i skutecznej interwencji politycznej i programowej; oraz promowanie wykorzystania
skutecznych interwencji i doświadczeń w innych środowiskach.
Komisja podkreśla, że ukrócenie przemocy wobec kobiet i dziewcząt jest imperatywem, także
dla osiągnięcia uzgodnionych między państwami celów rozwoju, w tym Milenijnych Celów
Rozwoju, i musi być priorytetem w działaniach nakierowanych na wykorzenienie biedy,
osiągnięcie zrównoważonego rozwoju przeciwdziałającego wykluczeniu, osiągnięcie pokoju
oraz bezpieczeństwa, praw człowieka, zdrowia, równości płci oraz wzmocnienia kobiet,
zrównoważonego wzrostu gospodarczego przeciwdziałającego wykluczeniu, oraz spójności
społecznej, i na odwrót. Komisja stanowczo zaleca, by realizacja działań w zakresie równości
płci i wzmocnienia kobiet była uważana za priorytet w opracowywaniu planu rozwoju na okres
po 2015 roku.
17