Katastrofy budowlane w 2012 r.

GŁÓWNY URZĄD
NADZORU
BUDOWLANEGO
KATASTROFY BUDOWLANE
w 2012 roku
Warszawa, marzec 2013 roku
1
1. WSTĘP
Katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub
jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów formujących, ścianek
szczelnych i obudowy wykopów (art. 73 ust.1 ustawy – Prawo budowlane)
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego prowadzi monitoring katastrof budowlanych.
Informacje o katastrofach przekazują do GUNB powiatowi lub wojewódzcy inspektorzy
nadzoru budowlanego w ramach zadań i kompetencji określonych w art. 76 ust.1 pkt 2
ustawy.
Postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrof prowadzi właściwy miejscowo
organ nadzoru budowlanego I instancji – powiatowy lub wojewódzki inspektor nadzoru
budowlanego (art. 76 ust.1 pkt 1 w związku z art. 74 ustawy – Prawo budowlane).
Postępowanie to może przejąć organ wyższego stopnia – wojewódzki inspektor nadzoru
budowlanego oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (art. 77 ustawy ).
Osoby winne powstania katastrofy budowlanej podlegają odpowiedzialności zawodowej oraz
karnej. Odpowiedzialność zawodowa dotyczy osób pełniących samodzielne funkcje
techniczne w budownictwie, tj. projektanta, kierownika budowy (robót), inspektora nadzoru
inwestorskiego, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia budowlane i są członkami
właściwej okręgowej izby zawodowej.
W Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego jest prowadzony elektroniczny Rejestr
Katastrof Budowlanych (opracowany z udziałem środków UE) – do którego dane o
zaistniałych katastrofach wprowadzają terenowe organy nadzoru budowlanego. Dostęp do
Rejestru Katastrof Budowlanych (RKB) mają tylko upoważnieni przedstawiciele organów
nadzoru budowlanego. Na podstawie danych wprowadzonych do Rejestru, w GUNB, w
pierwszych miesiącach każdego roku, dokonuje się analizy katastrof budowlanych
zaistniałych w poprzednim roku. Wyniki analizy są publikowane na stronie internetowej
GUNB (www.gunb.gov.pl).
Analizę katastrof budowlanych zaistniałych w 2012 r. przeprowadzono na podstawie danych
uzyskanych z RKB w dn. 19.02.2013 r.
2. KATASTROFY BUDOWLANE W 2012 ROKU
2.1. Katastrofy budowlane w Polsce w latach 1995-2012
Katastrofy budowlane w Polsce w latach 1995-2012
1200
1113
1000
800
731
648
620
600
426
400
338
316 327
228
200
89
51
264
167
101
75
187
126
132
20
12
r.
r.
r.
11
20
r.
10
20
r.
09
20
r.
08
20
r.
07
20
r.
06
20
r.
05
20
r.
04
20
03
20
r.
02
20
r.
01
20
r.
00
20
r.
99
19
r.
98
19
r.
97
19
r.
95
96
19
19
r.
0
2
W latach 1995-2012 w Polsce miało miejsce 5939 katastrof budowlanych (średnio 330
katastrof w roku). W 2012 roku zarejestrowano 426 katastrof budowlanych tj. o 222
katastrofy mniej niż w 2011 r. (w którym wystąpiło 648 katastrof budowlanych) i o 305
katastrof mniej niż w 2010 r. (w którym wystąpiło 731 katastrof budowlanych).
2.2. Katastrofy budowlane w podziale na województwa
W 2012 r. (podobnie jak w latach poprzednich) katastrofy budowlane odnotowano we
wszystkich województwach, od 5 katastrof w woj. lubelskim, lubuskim, warmińskomazurskim i zachodniopomorskim do 88 katastrof w woj. mazowieckim. Ich rozkład, w
układzie poszczególnych województw, zilustrowano na rys. 1.
Najwięcej katastrof miało miejsce w województwach:
- mazowieckim – 88 katastrof (20,6% ogólnej liczby katastrof),
- kujawsko-pomorskim – 58 katastrof (13,6% ogólnej liczby katastrof),
- podlaskim – 55 katastrof (12,9% ogólnej liczby katastrof),
- pomorskim – 54 katastrofy (12,7% ogólnej liczby katastrof).
Liczba katastrof budowlanych w pozostałych województwach:
- lubelskie, lubuskie, warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie – po 5 katastrof,
- śląskie – 11 katastrof,
- świętokrzyskie – 12 katastrof,
- dolnośląskie – 14 katastrof,
- małopolskie – 15 katastrof,
- łódzkie – 22 katastrofy,
- opolskie – 24 katastrofy,
- podkarpackie – 25 katastrof,
- wielkopolskie – 28 katastrof.
2.3. Katastrofy budowlane w podziale na kategorie
Zgodnie z podziałem przyjętym na potrzeby Rejestru Katastrof Budowlanych, katastrofy
dzielone są na dwie kategorie:
• kategorię I – obejmującą katastrofy nie wynikające ze zdarzeń losowych,
• kategorię II – obejmującą katastrofy wynikające z przyczyn losowych. Zalicza
się do nich katastrofy powstałe na skutek działania sił natury (powodzie, silne
wiatry, obfity śnieg, uderzenia pioruna), jak również na skutek wybuchu gazu,
uderzenia samochodu w budynek, wybuchu kotłów c.o., itp.
Struktura katastrof budowlanych, które miały miejsce w 2012 r. z punktu widzenia podziału
na powyższe kategorie, według wstępnych zgłoszeń zawartych w RKB w dn.19.02.2013 r.,
jest następująca (rys. 2):
• 72 katastrofy zaliczono do kategorii I – czyli katastrof nie wynikających z przyczyn
losowych (16,9% ogólnej liczby katastrof),
• 345 katastrof zaliczono do kategorii II – wynikających z przyczyn losowych (81%
ogólnej liczby katastrof),
• 9 katastrof nie zakwalifikowano z uwagi na brak danych.
Na 426 katastrof zaistniałych w 2012 r. do dnia sporządzania analizy w stosunku do 212
(49,8% wszystkich katastrof) zakończono postępowania wyjaśniające, dotyczące zbadania
przyczyn i okoliczności wystąpienia, ustalając, że 50 katastrof to katastrofy kategorii I, a 162
katastrofy kategorii II.
3
Strukturę katastrof budowlanych, w stosunku do których zakończono postępowania
wyjaśniające, w układzie wojewódzkim w podziale na kategorie zilustrowano na rys. 3.
2.4. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na czas ich wystąpienia
W 2012 r., tak jak w układzie wieloletnim, przeważająca część katastrof budowlanych (około
90% ogólnej liczby katastrof) miała miejsce w obiektach budowlanych oddanych do
użytkowania (rys. 4).
I tak:
1) 384 katastrofy (90,1% ogólnej liczby katastrof) wydarzyły się podczas eksploatacji
obiektów budowlanych, w tym:
• 370 katastrof (86,9% ogólnej liczby katastrof) nastąpiło w obiektach użytkowanych,
• 14 katastrof (3,3% ogólnej liczby katastrof) nastąpiło po wyłączeniu obiektu
budowlanego z użytkowania na podstawie decyzji administracyjnej;
2) 42 katastrofy (9,9% ogólnej liczby katastrof) miały miejsce podczas prowadzenia robót
budowlanych, w tym:
• 10 katastrof (2,3% ogólnej liczby katastrof) nastąpiło w trakcie budowy obiektu,
• 25 katastrof (5,9% ogólnej liczby katastrof) nastąpiło podczas prowadzenia robót
budowlanych w istniejącym obiekcie – podczas rozbudowy, nadbudowy, przebudowy,
remontu,
• 7 katastrof nastąpiło podczas rozbiórki całego obiektu (1,6% ogólnej liczby katastrof).
Strukturę katastrof budowlanych zaistniałych w 2012 r. podczas eksploatacji obiektów
budowlanych zilustrowano na rys. 5, a podczas prowadzenia robót budowlanych – na rys. 6.
2.5. Struktura katastrof budowlanych ze względu na elementy obiektu budowlanego
objęte katastrofą
Z analizy katastrof budowlanych, które miały miejsce w Polsce w 2012 r. wynika, że
katastrofą objęte były następujące elementy obiektów budowlanych:
• w 277 przypadkach konstrukcja dachu – 65% katastrof,
• w 246 przypadkach pionowe elementy konstrukcyjne – 58% katastrof,
• w 85 przypadkach konstrukcje stropów – 20 % katastrof,
• w 58 przypadkach pozostałe elementy obiektu – 14 % katastrof,
oraz inne obiekty, których zniszczenie jest klasyfikowane jako katastrofa budowlana:
• 5 rusztowań,
• 1 ścianka szczelna (obudowa wykopu),
• 5 urządzeń formujących.
Strukturę katastrof budowlanych ze względu na elementy obiektu budowlanego objęte
katastrofą zilustrowano na rys. 7.
2.6. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na podmioty dysponujące obiektami
budowlanymi, które uległy katastrofie
W 2012 r. katastrofy budowlane wydarzyły się w obiektach, których właścicielami lub
inwestorami były:
• osoby fizyczne – 359 katastrof,
• jednostki samorządowe – 17 katastrof,
• podmioty z mieszanym udziałem własnościowym – 11 katastrof,
• wspólnoty mieszkaniowe – 11 katastrof,
4
• Skarb Państwa – 7 katastrof,
• spółdzielnie mieszkaniowe – 4 katastrofy,
• firma deweloperska – 1 katastrofa,
• inne podmioty – 16 katastrof.
Strukturę katastrof budowlanych w podziale na właścicieli lub inwestorów obiektu
ulegającego katastrofie zilustrowano na rys. 8.
2.7. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na rodzaj obiektu ulegającego katastrofie
oraz technologię wykonania
Katastrofami budowlanymi objęte były niżej wymienione obiekty:
• budynki gospodarcze i inwentarskie – 209 katastrof,
• budynki mieszkalne – 154 katastrofy, w tym:
- 123 katastrofy budynków jednorodzinnych oraz
- 31 katastrof budynków wielorodzinnych,
• budynki magazynowe – 12 katastrof,
• budynki rekreacji indywidualnej – 7 katastrof,
• obiekty użyteczności publicznej – 8 katastrof,
• obiekty przemysłowe – 13 katastrof,
• budynki zamieszkania zbiorowego – 1 katastrofa,
• inne budowle – 22 katastrofy.
Strukturę katastrof budowlanych z uwagi na rodzaj obiektu ulegającego katastrofie
zilustrowano na rys. 9.
Z 426 obiektów, które uległy katastrofom budowlanym w 2012 r., 400 było wykonanych w
technologii tradycyjnej, a 26 w technologii uprzemysłowionej.
Strukturę katastrof budowlanych z uwagi na technologie wykonania obiektów zilustrowano
na rys. 10.
2.8. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na konstrukcję nośną obiektu ulegającego
katastrofie
Z analizy danych, dotyczących katastrof budowlanych w 2012 r. wynika, że katastrofą objęte
były obiekty o konstrukcji nośnej:
• murowej – 209 katastrof (49 % wszystkich katastrof),
• drewnianej – 111 katastrof (26% wszystkich katastrof),
• mieszanej – 83 katastrofy (19,5% wszystkich katastrof),
• stalowej – 12 katastrof (3% wszystkich katastrof),
• żelbetowej prefabrykowanej – 4 katastrofy (0,9% wszystkich katastrof),
• żelbetowej monolitycznej – 1 katastrofa,
• innej – 6 katastrof.
Strukturę katastrof budowlanych z uwagi na konstrukcję nośną obiektu ulegającego
katastrofie zilustrowano na rys. 11.
2.9. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na czas eksploatacji obiektu ulegającego
katastrofie
Do 384 katastrof budowlanych w 2012 r. doszło w obiektach będących w eksploatacji.
5
Z analizy dotyczącej struktury wiekowej użytkowanych obiektów budowlanych, które uległy
katastrofie wynika, że największa liczba katastrof dotyczyła obiektów powyżej 30 lat
eksploatacji (174 obiekty były eksploatowane od 30 do 70 lat, a 124 obiekty powyżej 70 lat).
2.10. Struktura katastrof budowlanych z uwagi na wysokość i kubaturę obiektu
ulegającego katastrofie
Większość katastrof budowlanych miała miejsce w obiektach mających do 12 m wysokości
nad poziomem terenu. Z zebranych danych wynika, że takie obiekty objęło 309 katastrof
(72,5% wszystkich katastrof).
103 katastrofy (24% wszystkich katastrof) miały miejsce w obiektach, dla których wysokość
nie była istotnym parametrem.
Strukturę katastrof budowlanych z uwagi na wysokość obiektu ulegającego katastrofie
zilustrowano na rys. 12.
236 katastrof miało miejsce w obiektach o kubaturze do 1000 m3, 87 katastrof wydarzyło się
w obiektach od 1000 m3 do 10 000 m3, a 8 w obiektach powyżej 10 000 m3.
95 katastrof odnotowano w obiektach niekubaturowych.
Strukturę katastrof budowlanych z uwagi na kubaturę zilustrowano na rys. 13.
2.11. Przyczyny wystąpienia katastrof budowlanych w 2012 r.
Do dnia wykonania analizy stwierdzono, że na 426 katastrof, które miały miejsce w 2012 r.
postępowania wyjaśniające zakończono w stosunku do 212 katastrof (50% wszystkich
katastrof), a w pozostałych 214 przypadkach postępowania jeszcze trwają.
42 katastrofy budowlane (10% wszystkich katastrof) wydarzyły się w czasie prowadzenia
robót budowlanych. Postępowanie wyjaśniające zakończono w stosunku do 29 z tych
katastrof. Wynika z nich, że w 8 przypadkach przyczynami katastrof były zdarzenia losowe,
w 4 nieprawidłowe działanie uczestników procesu budowlanego (związane z
nieprzestrzeganiem obowiązków ustawowych), a w 13 przypadkach nieprzestrzeganie
technologii wykonania robót. W 1 przypadku katastrofę spowodowało naruszenie przepisów
w zakresie stosowania wyrobów budowlanych, w 3 pozostałych przypadkach inne przyczyny.
370 katastrof budowlanych (86,9% wszystkich katastrof) nastąpiło w obiektach budowlanych
w procesie użytkowania. W stosunku do 183 z tych katastrof zakończono postępowania
wyjaśniające, w których ustalono, że:
• w 154 przypadkach przyczynami były zdarzenia losowe (41,6% katastrof w procesie
użytkowania),
• w 16 przypadkach zły stan techniczny obiektów (4,3% katastrof w procesie
użytkowania),
• w 9 przypadkach niewykonanie kontroli obiektu budowlanego (2,4% katastrof, które
nastąpiły w procesie użytkowania),
• w 2 przypadkach niewykonanie przez właściciela lub zarządcę wymaganych działań,
wynikających z kontroli obiektu budowlanego,
• w 1 przypadku niewykonanie obowiązku nałożonego na właściciela przez organ
nadzoru budowlanego,
• w 1 przypadku niewykonanie przez właściciela wymaganych działań, wynikających z
opracowania technicznego.
6
14 katastrof budowlanych (3,3% wszystkich katastrof) nastąpiło w obiektach wyłączonych z
użytkowania.
345 katastrof budowlanych (81% wszystkich katastrof) miało miejsce w wyniku zdarzeń
losowych. W stosunku do 162 z nich zakończono postępowania wyjaśniające, w wyniku
czego ustalono przyczyny ich wystąpienia:
- 120 katastrof (34,8% katastrof kat. II) było wywołanych bardzo silnym wiatrem (52
katastrofy w woj. podlaskim, 43 katastrofy w woj. kujawsko-pomorskim, 9 katastrof w woj.
opolskim, 6 katastrof w woj. świętokrzyskim, 5 katastrof w woj. lubelskim, 2 katastrofy w woj.
podkarpackim i po 1 katastrofie w woj. małopolskim, warmińsko-mazurskim i dolnośląskim),
- 11 katastrof (3,2% katastrof kat. II) spowodowały intensywne opady atmosferyczne (5
katastrof w woj. podkarpackim, 3 katastrofy w woj. dolnośląskim i po 1 katastrofie w woj.
łódzkim, lubuskim i świętokrzyskim),
- 7 katastrof (2% katastrof kat. II) było skutkiem pożarów,
- 24 katastrofy (6,9% katastrof kat. II) miały inne przyczyny, w tym 22 katastrofy (6,4%
katastrof kat. II) wydarzyły się na skutek wybuchu gazu. 14 katastrof spowodował wybuch
butli z gazem propan-butan, a w 8 przypadkach do wybuchu gazu doszło na skutek
nieszczelności w instalacji gazowej.
2.12. Osoby poszkodowane w katastrofach budowlanych zaistniałych w Polsce w 2012r.
Z danych GUNB wynika, że w katastrofach budowlanych w 2012 r. do ofiar w ludziach
doszło w 48 katastrofach. Poszkodowanych zostało 80 osób, w tym 17 osób zginęło, a 63
osoby odniosły rany.
Opracowano w Departamencie Prawno-Organizacyjnym
marzec 2013 r.
7
Ku
Do
ja
ws lno
ko ślą
s
-P
om kie
or
s
Lu kie
be
ls
Lu kie
bu
sk
Łó ie
d
M
ał zkie
op
o
M
az lsk
ow ie
ie
ck
ie
O
p
Po
o
dk lsk
ie
ar
pa
c
P o k ie
dl
a
Po ski
e
m
or
sk
i
Św Ś e
W
lą
ar
m ięto ski
e
iń
sk krz
y
oM skie
az
W
ur
Za
sk
i
e
ch
lk
i
od op e
o
ni
op lsk
om ie
or
sk
ie
liczba katastrof
Rys. 1 Katastrofy budowlane w 2012 r. według województw
100
90
30
20
10
88
80
70
60
58
55
22
22
14
5
24
15
54
50
40
25
28
11
12
5
5
0
8
Rys. 2 Katastrofy budowlane w 2012 r. w podziale na
kategorie (według wstępnych zgłoszeń)
345
350
300
250
liczba katastrof
200
150
72
100
9
50
0
I kat.
II kat.
brak danych
9
Ku
Do
ja
ws lno
ko ślą
sk
-P
om ie
or
sk
ie
Lu
be
lsk
ie
Lu
bu
sk
ie
Łó
dz
M
ki
ał
op e
o
M
az lskie
ow
ie
ck
ie
O
Po po l
dk skie
ar
pa
c
P o k ie
dl
a
Po skie
m
or
sk
ie
Ś
Ś
W
lą
sk
a r wię
t
m
ie
o
kr
iń
sk
zy
osk
M
az ie
ur
sk
Za Wie
ie
lk
ch
od opo
ni
op lski
om e
or
sk
ie
Katastrofy budowlane w 2011 r. w podziale na kategorie w
układzie województw
250
50
0
211
200
150
100
88
63
4 11
9
40
12
2
17
0
16
2
20
5
0
I kategoria
71
46
8 0 120
2
11
49
37
55
10
II kategoria
Rys. 3
10
Rys. 4 Katastrofy budowlane w 2012 r. zaistniałe podczas
robót budowlanych oraz eksploatacji obiektów budowlanych
450
400
384
350
300
250
200
150
100
42
50
0
podczas eksploatacji obiektu
podczas robót budowlanych
11
Rys. 5 Katastrofy budowlane istniejących obiektów
budowlanych w 2012 r.
400
370
350
300
250
200
150
100
50
14
0
obiekty użytkowane
obiekty nieużytkowane
12
Rys. 6 Katastrofy budowlane w 2012 r. zaistniałe podczas
prowadzenia robót budowlanych
30
25
25
20
15
10
10
7
5
0
podczas budowy obiektu
roboty bud.w obiekcie
podczas rozbiórki
13
Rys. 7 Elementy obiektów budowlanych objętych
zniszczeniem podczas katastrof budowlanych w 2012 r.
300
277
246
250
200
150
100
85
58
50
5
1
5
0
konstrukcja konstrukacja
dachu
stropu
pionowe
elementy
konstr.
pozostałe rusztowania
elementy ob.
ścianki
szczelne i
ob. wykop.
urządzenia
formujące
14
m
ie
ud
z.
m
ie
sz
.
a
de
we
l
0
in
ne
400
op
er
sk
a
0
a
11
f iz
yc
zn
e
4
f ir
m
11
TB
S
7
os
ob
y
sz
ka
ni
ow
ot
y
e
m
ie
sz
ka
ni
ow
e
el
ni
e
z
pa
ńs
tw
or
zą
do
wa
sk
ar
b
sa
m
17
ws
pó
ln
sp
ół
dz
i
io
ty
a
50
po
dm
je
dn
os
tk
Rys. 8 Podmioty władające obiektami budowlanymi, które
uległy katastrofom budowlanym w 2012 r.
359
350
300
250
200
150
100
1
16
15
bu
dy
nk
im
ie
sz
ka
bu
ln
d.
e
zm
ie
sz
ka
ni
a
zb
.
bu
d.
re
kr
ae
cj
ob
i in
ie
d.
kt
y
pr
ze
m
ys
ło
ob
w
e
.u
ży
t.
pu
bl
icz
ne
bu
j
d.
m
ag
az
yn
ow
bu
e
d.
go
sp
.l
ub
in
w.
in
ne
bu
do
w
le
Rys. 9 Obiekty budowlane, które uległy katastrofom
budowlanym zaistniałym w 2012 r.
250
209
200
154
150
100
50
1
7
13
8
12
22
0
16
Rys. 10 Technologie wykonania obiektów budowlanych, które
uległy katastrofom budowlanym w 2012 r.
26; 6%
400; 94%
tradycyjna
uprzem.
17
Rys. 11 Konstrukcje obiektów budowlanych, które uległy
katastrofom budowlanym w 2012 r.
250
209
200
150
111
100
83
50
12
4
6
1
0
murowa
stalowa
drewniana
żelbet pref. żelbet mon.
mieszana
inne
18
Rys. 12 Wysokość obiektów budowlanych,
które uległy katastrofom budowlanym w 2012 r.
350
309
300
250
200
150
103
100
50
11
0
do 12 m
od 12 do 25 m
0
od 25 do 55 m
3
pow. 55 m
nie dotyczy
19
Rys. 13 Kubatura obiektów budowlanych, które uległy
katastrofie w 2012 r.
236
250
200
150
87
100
95
50
8
0
do 1000 m3
1000 m3 –
10 000 m3
pow. 10 000 m3
ob. niekubaturowe
20