D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu

Sygn. akt I ACa 604/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 czerwca 2013 r.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący:
SSA Elżbieta Lipińska (spr.)
Sędziowie:
SSA Iwona Biedroń
SSA Janusz Kaspryszyn
Protokolant:
Małgorzata Kurek
po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2013 r. we Wrocławiu na rozprawie
sprawy z powództwa K. H.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu dla W.
o ochronę dóbr osobistych
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu
z dnia 12 marca 2013 r. sygn. akt I C 302/12
1. oddala apelację;
2. zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 270
złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 12 marca 2013 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił powództwo, którym powódka domagała się
zobowiązania strony pozwanej
do złożenia w formie pisemnej oświadczenia następującej treści: „Skarb Państwa −
Sąd Rejonowy W. II Wydział Karny − przeprasza K. H. za bez podstawy prawnej poszukiwanie listem gończym oraz
spowodowanie bezprawnego pozbawienia wolności osobistej w związku z postępowaniem sądowym, które toczyło się
przed Sądem Rejonowym W.
II Wydział Karny sygnatura akt II K 1554/07".
Sąd ten oparł swoje rozstrzygnięcie na następującym stanie faktycznym:
Sąd Rejonowy dla Wrocławia−Ś. we W. Wydział II Karny wyrokiem zaocznym z dnia 29.10.2008 r. w sprawie II K
1554/07 uznał
K. H. za winną czynów z art. 288 §1 k.k. oraz art. 160 § 1 k.k.
i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz wymierzył jej karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Od powyższego wyroku zaocznego powódka wniosła sprzeciw połączony
z wnioskiem o uzasadnienie wyroku na wypadek nieprzyjęcia lub nieuwzględnienia sprzeciwu. Postanowieniem z dnia
20 lutego 2009 r. Sąd Rejonowy dla W. uwzględnił sprzeciw powódki oraz wyznaczył dwa terminy rozpraw −
20 lipca 2009 r. oraz 3 września 2009 r. celem ponownego rozpoznania sprawy.
Powódka pomimo prawidłowego zawiadomienia bez usprawiedliwienia nie stawiła się na żaden z wyznaczonych
terminów. Na rozprawie w dniu 3 września 2009 r. Sąd nie uwzględnił jej wniosków o umorzenie i zawieszenie
postępowania. Celem uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o zawieszenie
postępowania rozprawa została odroczona z terminem na piśmie.
W dniu 20 września 2009 r. zarządzono wobec powódki wykonanie kary orzeczonej wyrokiem zaocznym z dnia 29
października 2008 r., który uprawomocnił się w dniu 3 września 2009 r. Wobec niestawienia się powódki w celu
odbycia kary pozbawienia wolności postanowieniem z dnia 8 października 2010 r. Sąd Rejonowy dla W. orzekł o
poszukiwaniu K. H. listem gończym w celu ujęcia jej i osadzenia w jednostce penitencjarnej. Po osadzeniu powódki
w Zakładzie Karnym nr(...)we W. na mocy postanowienia z dnia
20 grudnia 2010 r. Sąd ten podjął postępowanie wykonawcze oraz odwołał poszukiwania skazanej K. H. listem
gończym.
Powódka zwracała się do Prokuratora Generalnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich o sporządzenie kasacji od
wyroku zaocznego z dnia 20.10.2008 r.
w sprawie II K 1554/07, jednakże nie znaleziono do tego podstaw. Wniosła także skargę do Trybunału
Konstytucyjnego, kwestionując zgodność z Konstytucją
m in. przepisów kodeksu postępowania karnego uniemożliwiających zaskarżanie zarządzeń przewodniczącego składu
poza rozprawą, których skutkiem może być uprawomocnienie się skazującego wyroku zaocznego, od którego
wniesiono sprzeciw, a w konsekwencji pozbawienie wolności oskarżonego. Postanowieniem
z dnia 26.07.2012 r. w sprawie Ts 221/10 Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej przez
powódkę skardze konstytucyjnej.
Powódka wniosła również skargę do Ministra Sprawiedliwości, domagając się podjęcia czynności dyscyplinarnych
wobec sędziów Sądu Okręgowego we Wrocławiu orzekających w sprawie wykonania wobec powódki kary orzeczonej
cyt. wyrokiem. Skargi te zostały przekazane zgodnie z właściwością do Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego dla okręgu
Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, który pismem z dnia 1.03.2013 r. poinformował powódkę, że nie znalazł podstaw
do podejmowania czynności dyscyplinarnych wobec tych sędziów.
Przy takich ustaleniach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.
Stwierdził, że w niniejszej sprawie na powódce spoczywał ciężar wykazania, że na skutek określonego zachowania
pozwanego doszło do zagrożenia lub naruszenia jej dóbr osobistych, czemu nie sprostała. Zdaniem Sądu pozwany
działał zgodnie z prawem, albowiem opierał się na prawomocnym wyroku zaocznym z dnia 29.10.2008 r., wydanym
w sprawie II K 1554/07, skazującym powódkę na karę pozbawienia wolności. Wbrew twierdzeniom powódki, sam fakt
jej niestawiennictwa na wyznaczonym terminie rozprawy w dniu 3 września 2009 roku skutkował uprawomocnieniem
się wyroku zaocznego, albowiem stosownie do art. 482 § 3 k.p.k. zdanie drugie wyrok zaoczny traci moc, gdy oskarżony
lub jego obrońca stawi się na rozprawę. Oznacza to, że w razie niestawiennictwa oskarżonego na rozprawę nie dochodzi
do utraty mocy wyroku zaocznego, a tym samym nie ma już podstaw
do merytorycznego rozpoznania sprawy. W tych okolicznościach kwestia, czy
Sąd Rejonowy postąpił właściwie odraczając rozprawę z terminem na piśmie celem uprawomocnienia się
postanowienia wydanego na rozprawie w dniu 3.09.2009 r., tak naprawdę nie ma znaczenia dla oceny zachowania
pozwanego w kontekście postawionego przez powódkę zarzutu. Raz jeszcze bowiem należy podkreślić, że pozwany,
wzywając powódkę do stawienia się do odbycia kary, a następnie − wobec jej niestawiennictwa − zarządzając
poszukiwanie jej listem gończym i wprowadzając orzeczoną wobec powódki karę do wykonania − działał zgodnie z
przepisami prawa, w oparciu o prawomocny wyrok zaoczny z 29.10.2008 r.
Sprawa o sygn. II K 1554/07 została prawomocnie rozstrzygnięta, była przedmiotem kontroli instancyjnej i Sąd
odwoławczy nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd I instancji przepisów proceduralnych, w tym art. 482 § 3 k.p.k.
Także Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich nie znaleźli podstaw do wywiedzenia w przedmiotowej
sprawie kasacji do Sądu Najwyższego. Również pomimo składanych przez nią skarg i zawiadomień (w tym także do
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego dla okręgu Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu) nie dopatrzono się naruszenia
przepisów prawa przez Sąd Rejonowy dla W.
W świetle powyższego uznając, że na gruncie niniejszej sprawy nie można przyjąć, by działania strony pozwanego
nosiły znamiona bezprawności, a tylko takie działania stanowią przesłankę do przypisania odpowiedzialności za
naruszenie dóbr osobistych, powództwo w całości należało oddalić.
Apelacja powódki od tego wyroku opierała się na zarzutach:
a) błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na przyjęciu że pozwany opierał się na prawomocnym wyroku
zaocznym z dnia 29.10.2008 r. w sprawie
II K 1554/07, Wiceprezes Sądu Rejonowego W. A. K. mógł wydać dnia 20.09.2009 r. zarządzenie wykonania wyroku
i stwierdzić, że wyrok uprawomocnił się dnia 3 września 2009 r., mógł wezwać powódkę do ZK, poszukiwać listem
gończym itd.;
b) naruszenia przepisów postępowania − art. 233 oraz 234 k.p.c., polegającego na dokonaniu przez Sąd dowolnej, a nie
swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału, co miało wpływ na treść wyroku, poprzez przyjęcie, że zastosowanie
art. 482 § 3 k.p.k. jest obowiązujące, pomimo niezamknięcia rozprawy głównej,
a ponadto jej odroczenia z terminem na piśmie;
c) naruszenia przepisu art. 23 k.c. oraz 24 k.c. przez uznanie, że pozbawienie wolności na odroczonej rozprawie nie
było bezprawne;
d) błędnego uzasadnienia wyroku, tj. naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.
Wniosła o uwzględnienie apelacji i zobowiązanie pozwanego do niezwłocznego złożenia w formie pisemnej
oświadczenia jak w pozwie oraz
o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny uznał ją za bezzasadną. Okoliczności sprawy zostały przez Sąd I instancji
ustalone prawidłowo w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy. Stąd jego ustalenia Sąd Apelacyjny przyjmuje za
własne i czyni podstawą swojego rozstrzygnięcia. Trafna jest także ocena tego materiału. Bez wątpienia wskazuje on,
że wyrok zaoczny wobec powódki uprawomocnił się z uwagi na jej dwukrotne niestawiennictwo na rozprawę. Sprawa
była poddana kontroli instancyjnej, jak również kontroli podmiotów upoważnionych do złożenia skargi kasacyjnej
oraz Trybunału Konstytucyjnego i żaden z tych organów nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawomocności
wyroku i prawidłowości opartych
o ten wyrok działań.
Okolicznością, którą ponadto podnosiła powódka, było uchybienie w postaci
niezamknięcia rozprawy z dnia 3 września 2009 roku, na czym opiera ona twierdzenie o braku prawomocności
wyroku zaocznego. Art. 438 pkt 2) kpk stanowi, że orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia obrazy
przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia i tylko wtedy. Słusznie uznał Sąd Okręgowy,
że samo niezamknięcie rozprawy było uchybieniem formalnym pozostającym bez wpływu na treść orzeczenia, które
uprawomocniło się w momencie niestawienia się powódki na rozprawę. Stąd wszelkie jej wywody
w kwestii nadal trwającego postępowania należy uznać za oczywiście bezzasadne.
Z powyższych względów na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec jak
w sentencji.
Orzeczenie o kosztach oparto na art. 98 k.p.c.
MR-K