HISTORIA

HISTORIA
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII DLA KLAS LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO,
UZUPEŁNIAJĄCEGO,TECHNIKUM, SZKOŁY DLA DOROSŁYCH I ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ>
I. Cele ogólne nauczania historii, zgodnie z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla liceum
ogólnokształcącego, profilowanego i technikum zawartą w rozporządzeniu MENiS z dnia 26 lutego
2002 r. (Dz. U. nr 51 z 9.V.2002 r. poz. 458 z późniejszymi zmianami.)
Celem edukacji historycznej w szkole jest:
W zakresie podstawowym:
1. Pogłębienie i rozwinięcie wiedzy oraz umiejętności uzyskanych w toku wcześniejszej edukacji
celem lepszej znajomości i rozumienia przeszłości własnego regionu i kraju oraz dziejów świata.
2. Pogłębienie rozumienia powiązań między przeszłością, teraźniejszością a przyszłością.
3. Budowanie własnej tożsamości i kształtowanie systemu wartości.
4. Rozwijanie postaw obywatelskich i patriotycznych, poczucia przynależności do wspólnoty
rodzinnej, lokalnej, regionalnej, grupy etnicznej i narodowej.
5. Przygotowanie się do udziału w życiu różnych społeczności; kształtowanie postawy zrozumienia i
tolerancji wobec odmiennych kultur, obyczajów i przekonań mieszczących się w kanonie wartości
cywilizacyjnych.
W zakresie rozszerzonym:
6. Ugruntowanie oraz restrukturyzacja wiedzy i umiejętności historycznych.
7. Zapoznanie się z metodologią naukowego poznawania i opisu przeszłości.
8. Porównywanie poglądów i opinii prezentowanych przez przedstawicieli różnych nurtów
historiograficznych.
II. Przedmiotem oceny z historii są:
1. Wiedza i jej rozumienie
- pamiętanie i rozumienie faktów, zjawisk, dat, pojęć dotyczących najważniejszych etapów rozwoju
cywilizacyjnego ludzkości w zakresie wyznaczonym problemem,
- rozumienie systemów ustrojowych, stosunków międzynarodowych, przemian w gospodarce,
kulturze,
- rozumienie roli jednostek i grup społecznych w procesie dziejowym,
- dostrzeganie związku między dziejami regionalnymi, ojczystymi i powszechnymi,
2. Umiejętności
- poszukiwanie i gromadzenie informacji historycznych
- rekonstruowanie fragmentów przeszłości na podstawie materiału źródłowego i literatury,
- dostrzeganie zmienności ocen historycznych,
- biegłe posługiwanie się pojęciami dotyczącymi czasu i przestrzeni,
- dyskusja na tematy naukowe z wykorzystaniem wiedzy i różnych źródeł informacji (literatura,
mapa, materiał statystyczny, film, encyklopedia itp.)
3. Wartości
- rzetelny stosunek do przeszłości i teraźniejszości (poszanowanie faktów, ostrożność w
formułowaniu uogólnień),
- szacunek dla własnego narodu, państwa oraz innych narodów i ich kultury,
- przygotowanie do życia w demokratycznym i pluralistycznym społeczeństwie,
- znajomość i respektowanie praw człowieka,
- przygotowanie do uczestnictwa w kulturze
III. Formy i zasady oceniania
1. wypowiedzi ustne / informacyjne, oceniające, syntetyzujące materiał/
2. klasowe prace pisemne / kartkówki, sprawdziany bieżące i powtórzeniowe, testy /
3. prace pisemne / pisemne prace domowe, wypracowanie, referat historyczny, /
4. praca z mapą i źródłem historycznym /
5. dodatkowe prace / olimpiady, konkursy, uroczystości szkolne o tematyce historycznej /
Ocenie podlegają także różne formy aktywności uczniów / praca w grupie, prezentacja projektu,
udział w dyskusji itp. /
Pisemne prace klasowe są przeprowadzane z zachowaniem zasad określonych w WSO /
Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania /
Uczeń powinien być oceniany rytmicznie w ciągu całego semestru, przynajmniej w trzech obszarach
aktywności. Oceny powinny odzwierciedlać różne formy kontroli.
Minimalna liczba ocen w semestrze zależy od tygodniowego wymiaru godzin, tzn. liczba ocen =
tygodniowy wymiar godzin + 1
Obecność na sprawdzianach jest obowiązkowa. W przypadku nieobecności usprawiedliwionej uczeń
powinien zaliczyć sprawdzian w ciągu 2 tygodni, w terminie ustalonym po konsultacji z
nauczycielem. W przypadku niezaliczenia w wyżej wymienionym terminie, uczeń otrzymuje ocenę
niedostateczną. Jeśli obecność jest nieusprawiedliwiona, uczeń zalicza sprawdzian na następnej
lekcji.
Uczeń ma prawo poprawić ocenę niedostateczną (jednokrotnie) w formie wskazanej przez
nauczyciela, a pozostałe oceny może podwyższyć po uprzedniej konsultacji z nauczycielem.
Sprawdziany z mapek, „kartkówki”, nie podlegają możliwości poprawiania.
IV. Sposoby informowania uczniów i rodziców o wymaganiach edukacyjnych, osiągnięciach i
sposobach ich sprawdzania zostały określone w WSO.
KLASA I
I OBOWIĄZUJĄCE TREŚCI KSZTAŁCENIA
1. Przeszłość i jej poznawanie.
2. Najstarsze cywilizacje starożytnego Wschodu.
3. Starożytna Grecja i jej dorobek cywilizacyjny.
4. Starożytny Rzym – dorobek cywilizacyjny i jego trwałość.
5. Kształtowanie się średniowiecznej Europy.
6. Powstanie państwa polskiego.
7. Europa w XI – XII wieku.
8. Europa w XIV – XV wieku.
9. Polska w XIV – XV wieku.
10. Początki nowożytnego świata:
• Odkrycia geograficzne i ich skutki,
• Renesans w Europie,
• Reformacja i kontrreformacja w Europie,
• Walka o hegemonię w XVI-wiecznej Europie.
11. Rzeczpospolita w okresie demokracji szlacheckiej:
• Kształtowanie się i funkcjonowanie demokracji szlacheckiej,
• Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana,
• Polityka zagraniczna ostatnich Jagiellonów,
• Reformacja i kontrreformacja w Polsce,
• Kultura polskiego renesansu,
• Początki Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
12. Rzeczpospolita w XVII wieku:
• Początki oligarchii magnackiej w Polsce,
• Stosunki Polski z Rosją, Szwecją i Turcją,
• Powstanie Chmielnickiego,
• Barok i sarmatyzm w Polsce.
Dla poziomu rozszerzonego prezentowane powyżej treści zostały poszerzone o następujące
zagadnienia:
1. Trwałe osiągnięcia cywilizacji starożytnych i religie starożytnego Wschodu.
2. Przemiany ustrojowe w Grecji i Rzymie.
3. Powstanie i rozwój religii monoteistycznych.
4. Znaczenie chrześcijaństwa w cywilizacjach średniowiecznej Europy.
5. Funkcjonowanie i struktura społeczeństw średniowiecznych.
6.Znaczenie chrześcijaństwa dla powstania i rozwoju państwowości i kultury
polskiej.
7. Cywilizacyjne przemiany w Europie od odrodzenia do oświecenia.
8. Powstanie nowożytnej państwowości.
II WYMAGANIA EDUKACYJNE
1. Operowanie czasem i przestrzenią historyczną.
2. Znajomość faktów, pojęć, postaci oraz poprawne stosowanie terminologii historycznej.
3. Stosowanie posiadanej wiedzy do opisu wydarzeń historycznych.
4. Przedstawianie przyczyn i skutków opisywanych zjawisk.
5. Posługiwanie się mapami historycznymi – odczytywanie danych kartograficznych, wskazywanie
związków między nimi np. związki między gospodarką a położeniem geograficznym.
6. Dostrzeganie dynamiki przemian w procesie historycznym np. zmiany terytorialne, ekonomiczne,
kulturalne itp.
7. Posługiwanie się różnymi źródłami informacji: słowo nauczyciela, podręcznik, słownik,
encyklopedia, teksty źródłowe, literatura popularno-naukowa.
III POZIOMY I ZAKRESY WYMAGAŃ Z HISTORII:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
( poziom konieczny )
1. Uczeń pamięta niezbędne fakty i pojęcia
2. Czyta ze zrozumieniem tekst podręcznika.
3. Posługuje się mapą przy pomocy nauczyciela.
4. Porządkuje wydarzenia w czasie, zna ważne, przełomowe daty, np.:
476, 800, 962, 966, 1000, 1025, 1054, 1075, 1096, 1138, 1226, 1241, 1320, 1370, 1385,
15.VII.1410, 1454-1466, 1492, 1498, 1505, 1515, 1517, 1525, 1569, 1572, 1573, 1575, 1605, 1610,
1648, 1655, 1657, 1660, 1683.
5. Opanował pojęcia historyczne w zakresie koniecznym do dalszego kształcenia, np.:
chronologia, wiek, era, cywilizacja, monarchia despotyczna, mumia, polis, demokracja, republika,
politeizm, monoteizm, niewolnictwo, cesarstwo, chrześcijaństwo starożytność, średniowiecze,
feudalizm, monarchia patrymonialna, islam, krucjata, schizma, styl romański, styl gotycki, stan
społeczny, szlachta, demokracja szlachecka, gospodarka folwarczno-pańszczyźniana, konstytucja
nihil novi, dualizm ekonomiczny, renesans, humanizm, reformacja, kontrreformacja, unia realna,
kościół unicki, wolna elekcja, sejm walny, sejmik, barok.
6. Zna wybitne postacie historyczne: polityków, władców, twórców kultury, np.:
Sokrates, Platon, Arystoteles, Sofokles, Fidiasz, Myron, Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Chrystus,
Karol Wielki, Otton I, Otton III, Mieszko I, Bolesław Chrobry, Grzegorz VII, Bolesław Śmiały,
Bolesław Krzywousty, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Jadwiga, Władysław Jagiełło,
Kazimierz Jagiellończyk, Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama, F. Magellan, M. Luter, J. Kalwin,
Zygmunt Stary, Zygmunt August, Bona Sforza, L. Da Vinci, M. Anioł, Dante, Petrarka, j.
Kochanowski, M. Rej, M. Kopernik, A. F. Modrzewski, H. Walezy, S. Batory, Zygmunt III Waza,
Władysław IV, Jan Kazimierz, J. K. Chodkiewicz, S. Żółkiewski, B. Chmielnicki, Jan III Sobieski.
7. Mówi i pisze językiem w miarę poprawnym.
8. Formułuje proste wnioski.
9. Mimo luk programowych i niewielkich umiejętności rokuje nadzieję na uzupełnienie braków w
dalszym procesie kształcenia.
OCENA DOSTATECZNA
(poziom konieczny + podstawowy)
1. Uczeń potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia i terminy historyczne, np.:
antropomorfizm, monarchie hellenistyczne, niewolnik, kolonat, prowincja, judaizm, amfiteatr,
forum, termy, lokacja, trójpolówka, wolnizna, burmistrz, wójt, cech, filozofia scholastyczna,
inwestytura, komendacja, trybut, osadnictwo na prawie niemieckim, zasada senioratu, gród,
podgrodzie, seniorat, schemat siedmiu sztuk wyzwolonych, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane,
piechota wybraniecka, artykuły henrykowskie, pacta conventa, sekularyzacja, dymitriady.
2. Zna podstawowe daty z okresu przewidzianego programem
(ok. 50%), np.:
490 p.n.e., 338 p.n.e., 395, 622, 843, 972, 1018, 1076, 1295, 1308, 1331, 1343, 1364, 1411, 1494,
1526, 1533, 1555, 1556, 1564, 1570, 1575, 1587, 1596, 1545-63, 1620, 1621, 1654, 1667, 1668,
1686, 1674, 1699.
3. Zna postaci z okresu przewidzianego programem, np.:
Solon, Klejstenes, Militiades, Leonidas, Perykles, Dobrawa, Mieszko II, Bolesław Śmiały, Przemysł
II, Thietmar, Władysław Wygnaniec,
Wacław II, Ludwik Andegaweński, Konrad Mazowiecki, Henryk Brodaty, Henryk Pobożny, Jan Hus,
Jan Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, Iwan IV Groźny, Karol V, Elżbieta I Tudor, Henryk VIII,
Henryk Nawarski.
4. Umiejscawia wydarzenia w czasie.
5. Potrafi posługiwać się mapą.
6. Interpretuje proste źródła historyczne.
7. Poprawnie analizuje zjawiska historyczne.
8. Rozumie istotne związki przyczynowo-skutkowe, np.: przyczyny kryzysu w Kościele, przyczyny
konfliktów polsko-krzyżackich itp.
9. Wykorzystuje podstawowe elementy myślenia historycznego: selekcja, synchronizacja,
hierarchizacja.
10. Formułuje proste oceny i wnioski, np.: znaczenie chrztu Polski, znaczenie zjazdu
gnieźnieńskiego, ocena panowania Kazimierza Wielkiego itp.
OCENA DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający)
1. Uczeń samodzielnie stosuje poznane treści.
2. Samodzielnie rozwiązuje typowe problemy historyczne.
3. Potrafi sprawnie posługiwać się mapą.
4. Poprawnie interpretuje źródła historyczne.
5. Rozumie związki przyczynowo-skutkowe, np.:
- przyczyny i skutki upadku republiki rzymskiej,
- przyczyny i skutki upadku cesarstwa rzymskiego,
- przyczyny prześladowania chrześcijan w Rzymie,
- geneza państwa polskiego,
- przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego,
- przejawy i skutki rywalizacji papiestwa z cesarstwem,
- wyjaśnia uwarunkowania polityki zagranicznej pierwszych Piastów,
- wykazuje następstwa rozbicia dzielnicowego Polski dla gospodarki kraju,
- przyczyny i skutki wojen religijnych w Europie,
- wyjaśnia genezę demokracji szlacheckiej,
- wyjaśnia genezę unii lubelskiej,
- przyczyny kryzysu polskiego parlamentaryzmu itp.
6. Formułuje samodzielne oceny wydarzeń, postaci, procesów historycznych, np.:
- ocenia rolę Kościoła w budowaniu średniowiecznej Europy,
- ocenia rolę dziejową Karola Wielkiego i Ottona III,
- ocenia znaczenie chrztu Polski,
- ocenia znaczenie koronacji królewskich w średniowieczu,
- ocenia panowanie Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka itp.,
- ocenia znaczenie unii lubelskiej,
- ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów.
7. Dostrzega związki między historią Polski a historią powszechną, np.:
- stosunki pierwszych Piastów z cesarstwem,
- Polska wobec rywalizacji papiestwa z cesarstwem,
- stosunki polsko-krzyżackie,
- unie polsko-litewskie,
- polityka dynastyczna Jagiellonów,
- wpływy włoskie w kulturze polskiego renesansu,
- powiązania gospodarcze Polski z Zachodem,
- porównuje reformację w Polsce i w Europie.
8. Poprawnie, lecz nie zawsze precyzyjnie posługuje się terminologią historyczną.
9. Wymagania rozszerzające stanowią pogłębienie i poszerzenie wymagań podstawowych.
OCENA BARDZO DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający)
1. Uczeń bardzo sprawnie posługuje się terminologią i wiedzą historyczną.
2. Samodzielnie dokonuje analizy i syntezy na podstawie różnych źródeł informacji.
3. Uczeń samodzielnie rozwiązuje zadania programowe, uzupełnia wiedzę i potrafi zastosować ją w
nowych sytuacjach.
4. Swobodnie posługuje się mapą historyczną.
5. Umiejętnie dokonuje klasyfikacji i interpretacji źródeł historycznych.
6. Trafnie porównuje i ocenia fakty, zjawiska, postaci, np.:
- porównuje ustrój polityczny i gospodarkę greckich polis i państw starożytnego Wschodu,
- porównuje demokrację ateńską i republikę rzymską,
- ocenia dorobek dziejowy cywilizacji starożytnych,
- ocenia rolę cywilizacji kościelnej w państwie pierwszych Piastów,
- ocenia politykę zagraniczną pierwszych Piastów,
- ocenia wkład dynastii piastowskiej w tworzenie państwa polskiego,
- porównuje panowanie trzech Bolesławów: Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego,
- ocenia politykę dynastyczną Jagiellonów,
- ocenia rolę szlachty i magnaterii w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku,
- dokonuje bilansu panowania Wazów w Polsce itp.
7. Aktywnie uczestniczy w różnych formach pracy na lekcji.
OCENA CELUJĄCA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający + wykraczający)
1. Wiedza i umiejętności ucznia wykraczają poza obowiązujący program nauczania.
2. Uczeń potrafi łączyć wiadomości z różnych dziedzin.
3. Potrafi wykorzystać myślenie przyczynowo-skutkowe.
4. Samodzielnie rozwiązuje problemy.
5. Stosuje opanowaną wiedzę w sposób zintegrowany (korelacja historii z innymi przedmiotami).
6. Potrafi uzasadnić swoje stanowisko.
7. Ocenia i wartościuje procesy, wydarzenia i zjawiska.
KLASA II
I. OBOWIĄZUJĄCE TREŚCI KSZTAŁCENIA
1. Kultura europejskiego oświecenia.
2. Rewolucja przemysłowa w Anglii.
3. Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
4. Absolutyzm i rewolucja burżuazyjna we Francji.
5. Rzeczpospolita w XVIII wieku:
- Polska w czasach saskich,
- próby reform w Rzeczypospolitej,
- rozbiory Polski,
- powstanie kościuszkowskie,
- oświecenie w Polsce.
6. Okres napoleoński:
- hegemonia Francji w Europie,
- sprawa polska w dobie napoleońskiej.
7. Ziemie polskie pod zaborami 1815 – 48:
- cele Kongresu Wiedeńskiego i jego najważniejsze postanowienia,
- decyzje Kongresu wiedeńskiego w sprawie Polski,
- Królestwo Polskie w latach 1815 – 1830,
- Powstanie Listopadowe – przyczyny, przebieg, skutki,
- Wielka Emigracja – główne obozy polityczne,
- przemiany społeczno – gospodarcze na ziemiach polskich w I połowie XIX wieku,
- działalność spiskowa na ziemiach polskich.
8. Powstanie Styczniowe:
- Królestwo Polskie w przededniu powstania,
- przebieg powstania i jego skutki.
9. Przeobrażenia w Europie i na świecie w II poł. XIX wieku i na początku XX wieku:
- Francja w latach 1848 – 70,
- zjednoczenie Niemiec,
- upadek II Cesarstwa – Komuna Paryska,
- wojna secesyjna w USA,
- przeobrażenia gospodarcze – kapitalizm monopolistyczny,
- narodziny i rozwój ruchu robotniczego,
- ekspansja kolonialna mocarstw,
- rozwój nauki i techniki.
10. Ziemie polskie w II połowie XIX wieku i na początku XX wieku:
- sytuacja gospodarcza i społeczna na ziemiach polskich,
- sytuacja Polaków w trzech zaborach,
- postawa społeczeństwa polskiego wobec zaborców.
11. Powstanie nowoczesnych ruchów politycznych:
- ruch robotniczy,
- ruch narodowy,
- ruch ludowy.
12. Rewolucja 1905 – 1907.
13. I wojna światowa.
14. Przemiany ustrojowe w Europie po I wojnie światowej:
- powstanie państwa radzieckiego,
- faszyzm we Włoszech.
15. Sprawa polska w I wojnie światowej. Odbudowa państwa polskiego:
- orientacje polityczne i formacje zbrojne w latach 1914 – 1918,
- początki II Rzeczypospolitej,
- walka o granice II RP. Wojna z Rosją Radziecką,
- ukształtowanie się demokracji parlamentarnej w Polsce,
- trudności i osiągnięcia odbudowy gospodarczej i integracji państwa,
- przewrót majowy 1926 r.
16. Świat w latach trzydziestych:
- wielki kryzys ekonomiczny 1929 – 33,
- powstanie III Rzeszy,
- ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym,
- stosunki międzynarodowe przed wybuchem II wojny światowej.
17. Polska po przewrocie majowym:
- rządy sanacji do 1935 r.,
- Polska po śmierci Józefa Piłsudskiego,
- osiągnięcia gospodarcze i kulturalne II RP,
- polityka zagraniczna II RP w latach 30-tych.
Dla poziomu rozszerzonego prezentowane powyższe treści zostały poszerzone o następujące
zagadnienia:
1. Mapa polityczna XIX wiecznej Europy i świata.
2. Przemiany świadomości Europejczyków.
3. Procesy demokratyzacyjne i parlamentaryzm w XIX wieku.
4. Społeczeństwo polskie bez własnego państwa.
II. Wymagania edukacyjne:
1. Operowanie czasem i przestrzenią historyczną.
2. Znajomość faktów, pojęć, postaci oraz poprawne stosowanie terminologii historycznej.
3. Sprawne posługiwanie się różnymi środkami historycznymi: mapami, podręcznikiem, słownikami,
encyklopedią.
4. Dostrzeganie dynamiki przemian w procesie historycznym, np.: zmiany terytorialne, ideologiczne,
kulturowe, społeczne, polityczne.
5. Przedstawianie przyczyn i skutków wydarzeń – wyjaśnianie przebiegu procesu historycznego.
6. Dokonywanie krytycznej analizy zjawisk historycznych i różnych źródeł informacji.
7. Interpretowanie przekazów źródłowych.
8. Przedstawianie i ocena wybranych problemów historycznych.
III. POZIOMY I ZAKRESY WYMAGAŃ:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
(poziom konieczny)
1. Uczeń opanował wiedzę merytoryczną w zakresie koniecznym do dalszego kształcenia.
2. Czyta ze zrozumieniem tekst podręcznika.
3. Posługuje się mapą przy pomocy nauczyciela.
4. Porządkuje wydarzenia w czasie, zna ważne przełomowe daty, np.:
1701, 1717, 1732, 1764, 1772, 1773, 1788-92, 1791, 1794, 1795, 1797, 1804, 1807, 1809, 1812,
1815, 29.XI.1830, 1831, 1846, 1861-1865, 1863, 1864, 1871, 1882, 1905-1907, 1914, 11.XI.1918,
17.III.1921, 1924, 1925, 12,V.1926, 1929-1933, 1935, 1939.
5. Opanował pojęcia historyczne w zakresie koniecznym, np.:
sarmatyzm, liberum veto, rokosz, konfederacja, konstytucja, oświecenie, magnateria, rewolucja,
republika, monarchia konstytucyjna, trójpodział władzy, Rzeczpospolita Obojga, Narodów, Święte
Przymierze, uwłaszczenie, Wielka Emigracja, biali i czerwoni, Międzynarodówka, II Rzesza
Niemiecka, Komuna Paryska, ekspansja kolonialna, czarny czwartek, Trójprzymierze,
Trójporozumienie, bitwa warszawska, konstytucja marcowa, przewrót majowy, sanacja, hitleryzm,
faszyzm.
6. Zna wybitne postacie historyczne – polityków, władców, dowódców, twórców kultury, filozofów,
np.:
Monteskiusz, August II, August III, St. A. Poniatowski, T. Kościuszko, J. A. Dąbrowski, J. Wybicki,
Napoleon Bonaparte, I. Krasicki, P. Wysoki, J. Lelewel, A. Lincoln, O. von Bismarck, J. Piłsudski, r.
Dmowski, W. Grabski, J. Stalin, B. Mussolini, A. Hitler, I. Mościki, E. Rydz-Śmigły.
7. Mówi i pisze językiem w miarę poprawnym.
8. Potrafi pobieżnie omawiać zjawiska historyczne.
9. Rozumie proste zależności między wydarzeniami.
10. Przedstawia proste, odtwórcze wnioski.
11. Mimo luk programowych i niewielkich umiejętności, rokuje nadzieję na uzupełnienie braków w
dalszym procesie kształcenia.
OCENA DOSTATECZNA
(poziom konieczny + podstawowy)
1. Uczeń poprawnie umiejscawia wydarzenia w czasie.
2. Samodzielnie posługuje się mapą.
3. Interpretuje proste źródła historyczne.
4. Poprawnie analizuje zjawiska historyczne, np.: potrafi omówić przebieg wojny, powstania,
ogólnie scharakteryzować epokę historyczną, kierunek w kulturze, panowanie władcy.
5. Rozumie istotne związki przyczynowo – skutkowe, np.: przyczyny rozbiorów Polski, przyczyny i
skutki powstań narodowych, skutki procesów wynaradawiania, przyczyny i skutki I wojny
światowej.
6. Uczeń potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia historyczne, np.:
Racjonalizm, empiryzm, merkantylizm, jezuici, jakobini, równowaga europejska, przewrót
przymierzy, absolutyzm oświecony, prawa kardynalne, sejm konwokacyjny, sejm konfederacyjny,
ksenofobia, Familia, oligarchia magnacka, dyrektoriat, konsulat, cesarstwo, kodeks cywilny, Kuźnia
Kołłątajowska, opozycja legalna, emisariusz, praca organiczna, germanizacja, autonomia, odwilż
posewastopolska, demokraci, republikanie, kapitalizm monopolistyczny, rasizm, rugi pruskie,
stańczycy, kocioł bałkański, wojna pozycyjna, I Kompania Kadrowa, Rada Komisarzy Ludowych,
system wersalski, Centrolew, BBWR, proces brzeski, nowela sierpniowa, polityka równowagi, COP,
nowy ład.
7. Zna podstawowe daty i postaci z zakresu przewidzianego programem, np.:
1768, 1765, 1776, 1787, 1789, 1817, 1825, 1828, 1832, 1861, 1870-71, 1885, 1886, 1892, 1893,
1897, 1907, 1913, 5.XI.1916, VII.1917, 6.IV.1917, 3.III.1918, 22.XI.1918, II.1919, 1525.VIII.1920, 17.III.1921, 20.III.1921, XII.1922, 1.IV.1924, 1925, 1928, 1933, 1935, 1936,
2.X.1938, IV.1939, 23.VIII.1939.
Kartezjusz, I. Newton, J. Cock, Wolter, J. J. Rousseau, J. Waszyngton, M. Robespierre, St. Konarski,
St. Leszczyński, ks. J. Poniatowski, Ludwik XVI, Piotr I, Fryderyk II, Katarzyna II, Rejtan, K. Pułaski,
ST. Małachowski, I. Potocki, K. Branicki, Sz. Potocki, S. Rzewuski, W. Bogusławski, J. U.
Niemcewicz, W. i B. Niemojowscy, W. Łukasiński, I. Prądzyński, A. J. Czartoryski, T. Krępowiecki, A.
Wielkopolski, H. von Moltke, J. Davis, U. Grant, W. Drzymała, A. Gołuchowski, B. Limanowski, J.
Marchlewski, ST. Wojciechowski, W. Witos, R. Luksemburg, A. Kiereński, F. Dzierżyński, T. W.
Wilson, I. Padarewski, L. Żeligowski, J. Haller, H. Himmler, H. Goering, W. Mołotow.
8. Pisze prace o charakterze odtwórczym.
OCENA DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający)
1. Uczeń samodzielnie stosuje poznane treści.
2. Potrafi sprawnie posługiwać się mapą.
3. Samodzielnie rozwiązuje typowe problemy historyczne i posługuje się poprawną terminologią.
4. Poprawnie interpretuje źródła historyczne.
5. Formułuje samodzielne oceny wydarzeń postaci, procesów historycznych, np.:
- ocenia znaczenie Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3-go Maja
- ocenia znaczenie Legionów Dąbrowskiego
- ocenia panowanie Sasów w Polsce
- ocenia polskie powstania narodowe
- ocenia wpływ sprawy chłopskiej na przebieg powstań narodowych
- ocenia położenie Polaków w trzech zaborach
- ocenia rolę J. Piłsudskiego w odzyskaniu niepodległości przez Polskę
- ocenia osiągnięcia i porażki II RP.
6. Dostrzega związki między historią Polski a historią powszechną i dokonuje porównań, np.:
- dostrzega specyfikę ustroju Rzeczypospolitej na tle innych państw europejskich w I połowie XVIII
wieku
- dostrzega wpływ sytuacji międzynarodowej na przyczyny wybuchu powstań narodowych
- dostrzega okoliczności sprzyjające odzyskaniu przez Polskę niepodległości
- odnajduje cechy charakterystyczne państw totalitarnych i porównuje je z systemem rządów
autorytarnych w Polsce,
- dostrzega wpływ zagrożeń wypływających z agresywnej polityki zagranicznej w okresie
międzywojennym na politykę II RP.
7. Łączy dzieje regionu z historią Polski.
8. Jest aktywny na lekcjach.
9. Potrafi napisać pracę z prostymi wnioskami i samodzielnie skonstruowanymi ocenami.
OCENA BARDZO DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający)
1. Uczeń bardzo sprawnie posługuje się terminologią i wiedzą historyczną.
2. Sprawnie, samodzielnie dokonuje analizy i syntezy na podstawie różnorodnych źródeł
historycznych.
3. Umiejętnie dokonuje klasyfikacji i interpretacji źródeł historycznych.
4. Swobodnie posługuje się mapą.
5. Trafnie porównuje, ocenia i zestawia procesy, fakty, zjawiska i postaci historyczne. Dostrzega
związki między historią powszechną a historią Polski, np.:
- powstania narodowe – opóźnianie czy przyspieszanie na drodze do niepodległości,
- ruchy liberalne, wolnościowe i zjednoczeniowe i ich wpływ na walki narodowowyzwoleńcze
Polaków,
- wskazuje zagrożenia dla narodu polskiego wynikające z polityki zaborców wobec Polaków,
- ocenia wkład wybitnych postaci, polskich formacji wojskowych oraz splotu wydarzeń
międzynarodowych na odzyskanie przez Polskę niepodległości,
- porównuje dwie antagonistyczne postaci R. Dmowskiego i J. Piłsudskiego,
- dostrzega i interpretuje zagrożenia wynikające ze sprzeczności systemu wersalskiego,
- wskazuje cechy systemów totalitarnych: faszystowskiego, komunistycznego i rasistowskiego,
- ocenia polską politykę zagraniczną w okresie międzywojennym,
- dokonuje bilansu osiągnięć i niepowodzeń II RP.
6. Indywidualnie poszerza wiedzę historyczną.
7. Aktywnie uczestniczy w różnych formach pracy na lekcjach.
OCENA CELUJĄCA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający + wykraczający)
1. Wiedza i umiejętności zdecydowanie wykraczają poza obowiązujący program nauczania.
2. Potrafi łączyć wiedzę z różnych dziedzin.
3. Swobodnie stosuje myślenie przyczynowo – skutkowe.
4. Potrafi uzasadnić swoje stanowisko w rozwiązywaniu problemów.
5. Uwzględnia wiele sfer procesu historycznego w aspekcie politycznym, kulturalnym, społecznym.
6. Potrafi pisać oryginalne prace, z własnymi wnioskami i ocenami.
KLASA III
II. Obowiązujące treści nauczania:
1. II wojna światowa:
- wojna w europie w 1940 roku,
- wojna niemiecko – radziecka,
- wojna w Afryce i we Włoszech,
- wojna na Dalekim Wschodzie,
- wojna w Europie Zachodniej 1944-45,
- działania Wielkiej Koalicji.
2. Polska pod okupacją:
- podział ziem II Rzeczypospolitej,
- rząd polski na emigracji,
- Polskie Państwo Podziemne,
- polski ruch oporu,
- kształtowanie się obozu polskiej lewicy,
- walka o kształt wyzwolonej Polski, Powstanie Warszawskie,
- PKWN i Manifest Lipcowy,
- początki władzy ludowej,
- układ sił politycznych w Polsce w 1945 roku,
- Polska w nowych granicach.
3. Świat po wojnie:
- skutki II wojny światowej,
- rola polityczna i militarna Stanów Zjednoczonych,
- rola polityczna i militarna ZSRR,
- kraje demokracji ludowej w Europie,
- powstanie dwóch państw niemieckich,
- sytuacja na Dalekim Wschodzie.
4. Polska w latach 1945-89:
- sytuacja polityczna w Polsce w latach 1945-47,
- okres stalinowski w Polsce,
- przeobrażenia gospodarcze w Polsce (1947-55),
- Polski Październik 1956 r.,
- kryzys lat 1968-70,
- Polska w latach siedemdziesiątych,
- wydarzenia lat 1980-81. Stan wojenny,
- Polska w latach osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych.
Dla poziomu rozszerzonego prezentowane powyżej treści zostały poszerzone o następujące
zagadnienia:
1. Funkcjonowanie demokracji w XX wieku.
2. Ewolucja stosunków międzynarodowych i ich charakter oraz struktury ponadnarodowe w polityce
i gospodarce.
3. Rewolucja techniczna XX wieku.
4. Przemiany w sferze kultury; Sobór Watykański II, encykliki papieskie.
II. Wymagania edukacyjne:
1. Znajomość pojęć, faktów, postaci, oraz poprawne stosowanie słownictwa historycznego.
2. Operowanie czasem i przestrzenią historyczną.
3. Przedstawianie przyczyn i skutków opisywanych wydarzeń historycznych.
4. Dokonywanie krytycznej analizy zjawisk historycznych.
5. Sprawne posługiwanie się różnymi środkami dydaktycznymi.
6. Dostrzeganie znaczenia wybitnych jednostek w tworzeniu historii.
7. Przedstawianie i ocena wybranych problemów historycznych.
III. POZIOMY I ZAKRESY WYMAGAŃ:
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
(poziom konieczny)
1. Uczeń opanował wiedzę merytoryczną w zakresie koniecznym do dalszego kształcenia.
2. Przy pomocy nauczyciela formułuje proste wnioski, posługuje się mapą oraz podstawowymi
pojęciami.
3. Zna poważne, przełomowe daty, np.:
1.IX.1939, 17.IX.1939, V.1940, 22.VI.1941, 14.II.1942, 1943, 1.VIII.1944 – 2.X.1944, 18.V.1944,
22.VII.1944, 17.I.1945, 2–11.II.1945, 8.V.1945, 17.VII-2.VIII.1945, 30.VI.1946, 1947-49,
22.VII.1952, X.1956, III.1968, XII.1970, VI.1976, VIII.1980, 13.XII.1981, 4.IV.1989, VIII.1989.
4. W zakresie koniecznym opanował pojęcia, np.:
Fall weiss, ZWZ, AK, „dziwna wojna”, państwo Vichy, kolaborant, bitwa o Atlantyk, plan Barbarossa,
Karta Atlantycka, GG, eksterminacja, akcja A-B, obozy koncentracyjne, getto, Wielka Trójka, Plan
Burza, KRN, PKWN, ONZ, plan Marshalla, doktryna Trumana, zimna wojna, RWPG, NATO, UW,
proces szesnastu, bitwa o handel, nacjonalizacja, akcja Wisła, stalinizacja, stan wojenny, okrągły
stół.
5. Zna wybitne postaci historyczne, np.:
J. Ribbentrop, W. Mołotow, S. Starzyński, H. Sucharski, F. Kleeberg, W. Sikorski, Sikorki. Maczek, S.
Rowecki Grot, Ch. De Gaulle, F. D. Roosevelt, E. Rommel, D. Eisenhover, G. Żukow, F. von Paulus, W.
Churchill, H. Frank, W. Anders, Z. Berling, S. Mikołajczyk, M. Anielewicz, B. Bierut, E. OsóbkaMorawski, T. Bór-Komorowski, G. Marshall, J. G. Jankowski, H. Truman, N. Chruszczow, L. Okulicki,
K. Świerczewski, K. Adenauer, S. Wyszyński, J. Kuroń, K. Modzelewski, L. Wałęsa, E. Gierek, W.
Jaruzelski, T. Mazowiecki.
6. Mówi i pisze językiem w miarę poprawnym.
7. Rozumie proste zależności między wydarzeniami.
8. Przedstawia proste odtwórcze wnioski.
OCENA DOSTATECZNA
(poziom konieczny + podstawowy)
1. Potrafi samodzielnie posługiwać się mapą.
2. Posługuje się poprawnie czasem historycznym.
3. Interpretuje proste źródła historyczne.
4. Rozumie proste związki przyczynowo-skutkowe, np.:
- przyczyny wybuchu Powstania Warszawskiego,
- przyczyny niepowodzeń Niemców w walce z Anglią, czy Japończyków na Dalekim Wschodzie,
- rozumie skutki stalinizacji, czy przemian po X.1956 r.,
- rozumie skutki obrad okrągłego stołu.
5. Zna podstawowe daty, fakty historyczne z zakresu przewidzianego programem, np.:
28.IX.1939, 9.IV.1940, 10.V.1940, 8.VIII.1940, 17.IV.1941, V.1941, VI.1942, V.1943, 6.IX.1944,
3.I.1945, VI-IX.1944, 14.VIII.1942, 2.IX.1945, 6 i 9.VIII.1945, 5.III.1946, IX.1947, 3.I.1946,
1949,1951, 2.II.1952, 5.III.1953, 1950-53, IX.1953, 28-29.VI.1956, 14.V.1955, 19.X.1956, I.1957,
1968, X.1962, 1966, 21.VIII.1968, 17.XII.1970, VI.1976, 1978, 1979, 1979-89, 31.VIII.1980, IIIV.1989.
6. Zna podstawowe dla procesu historycznego postaci, np.:
E. Fieldorf-Nil, P. Finder, W. Gomułka, gen. Tatar, K. Rokoszowski, E. Ochab, A. Michnik, Ł. Beria, A.
Pajdak, J. Broz Tito, F. Castro, M. Rola-Żymierski, J. Rzepecki, S. Sosabowski, M. Spychalski, M.
Karaszewicz-Tokarzewski, W. Raczkiewicz, W. Brandt, Brandy. Breżniew, M. Gorbaczow, Mao Tse
Tung, Ch. De Gaulle, J. Cyrankiewicz, Cz. Kiszczak.
7. Potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia i terminy historyczne, np.:
demilitaryzacja, demokratyzacja, demonopolizacja, denazyfikacja, GUŁAG, holokaust, internowanie,
izolacjonizm, jesień narodów, KBWE, kryzys berliński, kryzys karaibski, praska wiosna, doktryna
Breżniewa, syjonizm, Lend Lease Act, Pakt Trzech, zimna wojna, polska droga do socjalizmu,
Bizonia, Trizonia, polski cud gospodarczy na kredyt, okrągły stół, wybory czerwcowe.
8. Potrafi pisać prace na określony temat o charakterze odtwórczym.
OCENA DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy+ rozszerzający)
1. Uczeń poprawnie stosuje i swobodnie operuje terminologią historyczną.
2. Samodzielnie stosuje poznane treści.
3. Potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadnienia swojego stanowiska i
argumentowania prezentowanych ocen przeszłości.
4. Dobrze posługuje się mapą.
5. Potrafi pod kierunkiem nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównywać dostrzeżone w
nich zjawiska.
6. Samodzielnie dokonuje oceny wydarzeń, postaci, procesów historycznych, np.:
- ocenia wojnę obronną w Polsce w 1939 r. w jej aspekcie militarnym i politycznym,
- wyjaśnia w czym polegał fenomen polskiego państwa podziemnego,
- potrafi wyjaśnić zbrodniczy charakter systemu komunistycznego,
- rozumie na czym polegał konflikt w tzw. Zimnej wojnie,
- ocenia dekadę gierkowską,
- ocenia decyzję wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.
7. Dostrzega związki między historią powszechna a historią Polski i potrafi dokonać porównań, np.:
- stosunek aliantów do sprawy polskiej: zdrada, czy realizm polityczny?,
- porównanie Polskiego Państwa Podziemnego z innymi ruchami oporu w okupowanych państwach,
- stalinizm w ZSRR a procesy stalinizacyjne w innych krajach, w tym w Polsce,
- międzynarodowe odprężenie lat siedemdziesiątych a styl rządzenia Gierka,
- jesień narodów w jej międzynarodowym aspekcie.
8. Jest aktywny na lekcjach.
9. Potrafi napisać pracę z prostymi wnioskami i samodzielnie skonstruowanymi ocenami.
OCENA BARDZO DOBRA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający)
1. Uczeń bardzo swobodnie posługuje się terminologią i wiedzą historyczną w zakresie
programowym.
2. Dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał podręcznikowy, w tym również wiedza z dziejów
własnego regionu.
3. Sprawnie korzysta z wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł, jak również
sam potrafi dokonać klasyfikacji i interpretacji zdobytych nowych źródeł.
4. Integruje wiedzę uzyskaną ze źródeł różnego typu.
5. Swobodnie posługuje się mapą, atlasem, słownikiem itp.
6. Potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, uzasadnić trafnie swoje
oceny, np.:
- ocenia sens decyzji wybuchu Powstania Warszawskiego,
- ocenia polską drogę do socjalizmu,
- dekada Gierka – przyspieszenie, czy opóźnienie w rozwoju Polski?,
- potrafi krytycznie ocenić postaci, np.: W. Gomułki, W. Jaruzelskiego, L. Wałęsy.
7. Potrafi dostrzec związki przyczynowo – skutkowe w historii powszechnej, połączyć je z historią
Polski i historią regionalną, np.:
- decyzje mocarstw w sprawie Polski a stosunek ZSRR do polskiego Państwa Podziemnego i
utworzenie obozu dla żołnierzy AK w Skrobowie k/Lubartowa,
- przebieg jesieni narodów w Europie Środkowej a obrady okrągłego stołu i wyniki wyborów
czerwcowych w lubelskim okręgu wyborczym.
8. Jest szczerze zainteresowany tym, co dzieje się w toku zajęć lekcyjnych i w pracy pozalekcyjnej
(praca w kole historyków).
9. Bierze udział w konkursach historycznych.
10. Pisze oryginalne prace historyczne z własnymi przemyśleniami i ocenami.
OCENA CELUJACA
(poziom konieczny + podstawowy + rozszerzający + dopełniający + wykraczający)
1. Posiada wiedzę i umiejętności zdecydowanie wykraczające poza program.
2. Rozwija i dokumentuje własne zadania historyczne.
3. Interesuje się nowymi osiągnięciami nauki historycznej i prezentuje je w toku zajęć lekcyjnych.
4. Posługuje się bardzo bogatym słownictwem i pełnym zasobem pojęć i terminów historycznych.
5. Potrafi powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi na innych lekcjach.
6. Umie powiązać dzieje własnego regionu z dziejami Polski lub powszechnymi.
7. Potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, wyjaśnić przyczyny
zjawisk historycznych, interpretować i syntetyzować szczegółowe informacje.
8. Współpracuje z nauczycielem w przygotowywaniu zajęć opartych na twórczym rozwiązywaniu
problemów (lekcje powtórzeniowe, zajęcia fakultatywne).
9. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych i olimpiadach historycznych.
10. Potrafi pisać prace historyczne z własnymi oryginalnymi przemyśleniami i ocenami.