Informacje na temat Programu

Informacja
na temat
Programu edukacyjnego dla zrównowaŜonego rozwoju obszarów
wiejskich Wielkopolski
Program został przyjęty do realizacji przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego dnia 30
marca 2012 i stanowi jedno z działań szczegółowych w planie działań Sekretariatu Regionalnego
Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2013.
Realizatorem Programu jest Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego z
siedzibą: Plac Wolności 18, 61-739 Poznań.
Program realizowany będzie w jest w terminie od 1 czerwca do 31 grudnia 2012 r.
Zgodnie z uchwałą Grupy Roboczej ds. KSOW nr 28 z dnia 28 czerwca 2011, działania KSOW
na lata 2012-2013 realizowanych jest 6 priorytetów w tym między innymi:
Priorytet 2 – Promowanie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich oraz wspólnych
form działalności gospodarczej i rolniczej, w tym spółdzielczości i grup producentów
rolnych.
Priorytet 3 – Wsparcie rozwoju turystyki wiejskiej w tym agroturystyki, promocja produktu
tradycyjnego i lokalnego oraz Ŝywności wysokiej jakości.
Priorytet 4 – Promocja zrównowaŜonego rozwoju obszarów wiejskich i spójności terytorialnej.
Priorytet 5 – Wsparcie działań na rzecz zachowania i ochrony tradycji oraz dziedzictwa i
krajobrazu kulturowego wsi.
W swych ramach statutowych ZPKWW prowadzi bezpośrednie i pośrednie działania w
sferze określonej we wskazanych powyŜej priorytetach. Zdobyte doświadczenie pozwala na
sformułowanie następujących przesłanek przemawiających za podjęciem realizacji programu:
Priorytet 2.
a. …rozwój przedsiębiorczości… – na najniŜszym poziomie organizacyjnym konkretnych
społeczności wiejskiej obserwuje się przywiązanie do pokoleniowo utrwalonych
kierunków gospodarowania. Wskazanie istniejących nisz i moŜliwości wynikających z
otaczających warunków przyrodniczo-krajobrazowych oraz niedostrzeganego popytu na
specyficzne produkty i usługi pozwoli na lepsze pobudzenie/wykorzystanie potencjału
ludzkiego. Niniejsza kwestia zostanie przedstawiona beneficjentom w ramach
zaproponowanych tematów (patrz niŜej) nr: 3, 5, 6, 10, 13, 14.
b. …wspólne formy działalności, w tym spółdzielczości… – ze względów historycznych i
światopoglądowych wzajemne świadczenie usług na wielkopolskiej wsi jest zakorzenioną
w podświadomości oczywistością wykraczającą poza ramy kalkulacji finansowej.
Beneficjentom zostaną przedstawione przykłady funkcjonowania grup producenckich w
których elementem nośnym/rozwojowym jest komplementarność, w odróŜnieniu od
kompetytywności powodującej pogorszenie jakości produktów rolnych i relacji wewnątrz
społecznościowych (tematy nr 9, 10).
Priorytet 3.
a. …turystyka wiejska w tym agroturystyka… – warunki ekonomiczne wielu rodzin miejskich
oraz niedogodne warunki zatrudnienia i samozatrudnienia generują popyt na tanie i
krótkotrwałe (weekendowe) formy wypoczynku i rekreacji. Beneficjenci zostaną
zapoznaniu z zasadami bardzo intensywnie rozwijającej się formy rekreacji jaką jest
Nordic Walking. Zostanie im udowodnione iŜ stosunkowo tanie wytyczenie pętli szlaków
NW moŜe spowodować zwiększenie opłacalności dla istniejącej oferty agroturystycznej i
powstawanie nowych tego typu gospodarstw. Niezbędnym będzie poszerzenie wiedzy
beneficjentów w zakresie umiejętności rozpoznania lokalnych walorów przyrodniczych,
gdyŜ te stanowią nieodzowny element oferty turystycznej. Automatycznie trzeba będzie
wskazać najwaŜniejsze zagroŜenia dla tych walorów i odpowiednie sposoby ich
zapobiegania i ochrony. PowyŜsze kwestie zostaną przedstawione w ramach tematów nr:
1, 2, 4, 10, 13, 14, 16.
b. …produkt tradycyjny i lokalny oraz Ŝywność wysokiej jakości… – w ostatnich dekadach na
naszym rynku Ŝywnościowym obserwujemy rosnącą dominację duŜych jednostek
przetwórstwa i wielkopowierzchniowych punktów sprzedaŜy. tzw. sprzedaŜ bezpośrednia
przeŜywa kryzys, czemu towarzyszy osłabienie kontaktu producent – konsument. Ze
względów ekonomicznych rolnik skazany jest na intensyfikację a jakość płodów rolnych
podporządkowana jest względom technologicznym. Ich wartość sensoryczna i
zdrowotnościowa drastycznie spadła. Efektem jest np. lawinowy wzrost notowanych
alergii pokarmowych u dzieci. Po stronie producentów – rolników efektem jest spadek
opłacalności produkcji w małych gospodarstwach rodzinnych, co przy istniejącym
rozkładzie demograficznym jest niepokojące. Praktycznie jedyną alternatywą zdaje się być
poprawienie kości produkcji i odtworzenie więzi rolnik konsument (sprzedaŜ
bezpośrednia). Powrót do tradycyjnych, w tym lokalnie specyficznych metod produkcji i
przetwórstwa stanowi niezbędny element odnowienia wspomnianych więzi i w rezultacie
poprawy sytuacji zdrowotnej społeczeństwa. Beneficjenci będą zgłębiać powyŜsze
zagadnienia w czasie realizacji tematów nr: 3, 5, 6, 9, 10, 16, 18.
Priorytet 4
a. Promocja zrównowaŜonego rozwoju… – Intensyfikacja produkcji rolnej wiąŜe się ze
wzrostem energochłonności, chemizacji i eutrofizacji. Wpisuje się to w znacznym stopniu
w globalny problem nadmiernej eksploatacji źródeł surowców kopalnych i
nieodnawialnych nośników energii. Presja taka bardzo zakłóca funkcjonowanie
naturalnych ekosystemów stanowiących podstawowy czynnik produkcji rolnej (gleba,
woda, powietrze, świat oŜywiony). W ramach wnioskowanego programu beneficjenci
zostaną zapoznani z moŜliwościami alternatywnego sposobu gospodarowania
uwzględniającego całokształt warunków przyrodniczych, ekonomicznych i społecznych
(głównych elementów z.r.). ZrównowaŜony rozwój jest pojęciem bardzo szerokim, będzie
elementem rozwaŜań silnie wkomponowanym we wszystkie realizowane tematy szkoleń,
zwłaszcza przyrodnicze (tematy nr: 1, 2, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 15, 16, 17, 18)
Priorytet 5
a. … ochrona tradycji oraz dziedzictwa i krajobrazu kulturowego… – niepokojącym jest
skala przekształceń krajobrazu w zakresie zmian ładu architektonicznego zabudowy
wiejskiej, jak i uboŜenia elementów dziedzictwa przyrodniczego decydującego o
swoistości krajobrazu obszarów wiejskich. W ramach szkoleń przedstawiony będzie
zjawisko niekontrolowanej i chaotycznej ekspansji urbanistycznej. Beneficjenci zdobędą
podstawowa wiedzę z zakresu funkcji i struktury krajobrazu rolniczego w ujęciu
przyrodniczym. (tematy nr: 1, 4, 7, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 18). DuŜa część uwagi zostanie
poświęcona na sposoby zachowania oraz kultywowania materialnego i niematerialnego
dorobku kulturowego wsi (tematy: 3, 5, 6, 8, 11).
Przewidywane rezultaty działania
Przewidywanymi rezultatami proponowanego programu edukacyjnego będzie wzrost wiedzy,
umiejętności i kompetencji społeczności wiejskiej Wielkopolski miedzy innymi w zakresie:
1. DostrzeŜenia i wykorzystania lokalnych nisz rynkowych pozwalających na uruchomienie
nowych form produkcji rolniczej i drobnej przedsiębiorczości związanej np. z
przetwórstwem rolno spoŜywczym.
2. Potrzeby tworzenia drobnych, formalnych i nieformalnych form spółdzielczości.
3. Rozwoju turystki wiejskiej jako dodatkowego źródła dochodu dla gospodarstw domowych.
4. Potrzeby i umiejętności tworzenia produktu rolnego/Ŝywnościowego o jakości
zaspokajającej potrzeby konsumentów specjalnej troski oraz gwarantującego wysokie
walory sensoryczne.
5. Funkcjonowania ekosystemów rolniczych jako wzajemnie powiązanych układów przyrody
oŜywionej i nieoŜywionej niezbędnych dla prowadzenia produkcji rolnej.
6. Procesów antropogenicznych o niekorzystnym wpływie na przyrodę i tym samym w
sposób bezpośredni i pośredni wpływających na samego człowieka.
7. Rozpoznania najcenniejszych walorów kulturowych i przyrodniczych własnego otoczenia.
8. Potrzeby zachowania ładu w zakresie zagospodarowania przestrzennego obszarów
wiejskich.
Rezultaty będą osiągnięte dzięki przeszkoleniu kursantów-beneficjentów z gmin wiejskich
terenu Wielkopolski w ramach 15 godzin wykładów i 9 godzin zajęć terenowych obejmujących 18
tematów szkoleniowych w czasie 2 zjazdów kaŜdego z planowanych szkoleń.
Zakres tematyczny szkoleń
Szkolenia w ramach 2 trzydniowych zjazdów obejmować będzie następujące tematy:
1. Ptaki krajobrazu rolniczego - ekologia wybranych gatunków i ich ochrona jak niezbędny
element zrównowaŜonego rozwoju rolnictwa. (1h wykładu przeprowadzonego przez
specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 3 i 5)
2. Płazy w ekosystemach rolniczych – zagroŜenia i działania na rzecz ochrony w warunkach
intensywnego rolnictwa. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW,
dotyczy priorytetów 3 i 4,)
3. Tradycyjne sady - rola w krajobrazie kulturowym, wartość uŜytkowa starych odmian, sad
jako ostoja bioróŜnorodności i tradycji. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę
ZPKWW, dotyczy priorytetów 2, 3 i 5)
4. Obce, ekspansywne gatunki roślin jako powaŜne zagroŜeniem dla rodzimości krajobrazu
wiejskiego. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW, dotyczy
priorytetów 3, 4, i 5)
5. Dzikie owoce i zioła jako tradycyjny element gospodarstwie domowym. (1h wykładu
przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 2, 3 i 5)
6. Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach jako przykład działań na
rzecz zachowania i ochrony tradycji lokalnej - zajęcia terenowe. (3h zajęć terenowych
przeprowadzonych przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 2, 3, i 5)
7. Dzikie owady zapylające - ekologia wybranych gatunków i ich znaczenie gospodarcze w
świetle globalnego kryzysu gospodarki pasiecznej; tworzenie sztucznych miejsc
gniazdowania dzikich zapylaczy. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę
ZPKWW, dotyczy priorytetów 4 i 5)
8. Stare budownictwo gliniane jako dziedzictwo kulturowe architektury wiejskiej i ostoja
specyficznej bioróŜnorodności. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę
ZPKWW, dotyczy priorytetów 4 i 5)
9. Współczesne zagroŜenia dla jakości sensorycznej i zdrowotnej produktów rolnych. (1
godzina wykładu przeprowadzonego przez
eksperta członka zarządu
Zachodniopomorskiego Oddziału Stowarzyszenia Producentów śywności Metodami
Ekologicznymi EKOLAND, dotyczy priorytetów 2, 3 i 4)
10. Rolnictwo ekologiczne jako zrównowaŜona szansa dla małych gospodarstw rolnych warunki przejścia, wymogi pakietów rolnośrodowiskowych, wartości dopłat,
doświadczenia zrzeszeń producenckich na przykładzie Zachodniopomorskiego Oddziału
EKOLAND. (1 godzina wykładu przeprowadzonego przez eksperta - członka zarządu
Zachodniopomorskiego Oddziału Stowarzyszenia Producentów śywności Metodami
Ekologicznymi EKOLAND, dotyczy priorytetów 2, 3 i 5)
11. Konflikty w sferze zagospodarowania przestrzennego obszarów wiejskich. (1h wykładu
przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 4 i 5)
12. Toksyczny dym – o szkodliwość spalania odpadów w paleniskach domowych i
gospodarskich. (1 godzina wykładu przeprowadzonego przez eksperta - adiunkta z
Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, , dotyczy priorytetu
17)
13. Nordic Walking jako szansa na poprawę funkcjonowania i rozwój turystyki w terenach
wiejskich i gospodarstw agroturystycznych. (1h wykładu przeprowadzonego przez
specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 2 i 3)
14. Nordik Walking - terenowa prezentacja tras i infrastruktury. (3h zajęć terenowych
przeprowadzonych przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 2 i 3)
15. Zadrzewienia śródpolne dla zrównowaŜonego rozwoju - rys historyczny i współczesne
doświadczenia zadrzewieniowe z wybranych krajów. (1
godzina wykładu
przeprowadzonego przez eksperta - adiunkta z Instytutu Środowiska Rolniczego i
Leśnego Polskiej Akademii Nauk, , dotyczy priorytetów 4 i 5)
16. Zadrzewienia śródpolne - niedocenione znaczenie gospodarcze i przyrodnicze. (1h
wykładu przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 3, 4 i 5)
17. Zadrzewienia śródpolne - zasady doboru gatunków, sadzenie, pielęgnacja, problemy
związane z zadrzewieniami w dobie rozwoju mechanizacji i chemizacji rolnictwa oraz
transportu drogowego. (1h wykładu przeprowadzonego przez specjalistę ZPKWW,
dotyczy priorytetów 4 i 5)
18. Zadrzewienia śródpolne - zajęcia terenowe. (3h zajęć terenowych przeprowadzonych
przez specjalistę ZPKWW, dotyczy priorytetów 3, 4 i 5)
Prosimy o zapoznania się z zasadami naboru i zapraszamy do wzięcia udziału w naszym
Programie.
Zapytania prosimy kierować pod adresem:
Artur Golis; Oddział Poznański ZPKWW, Leśny Zakład Doświadczalny,
Tel.: (61) 81-22-251 (w. 328), ul. Rogozińska 38, 62-095 Murowana Goślina, [email protected]
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
Europa inwestująca w obszary wiejskie
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju
Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013
Realizacja Planu Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2012 – 2013
Instytucja zarządzająca PROW na lata 2007 – 2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi