docprof. Paweł Boski _komentarz do raportu
download 
Reklamacja Transkrypt
prof. Paweł Boski _komentarz do raportu
Komentarz na temat prognozy Wartości i style Ŝycia na Pomorzu w roku 2030. Scenariusze przemian oraz raportu badawczego Pomorzanie 2010 Prof. dr hab. Paweł Boski [psycholog kulturowy] Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Warszawie Instytut Psychologii PAN Przygotowany na konferencję zorganizowaną przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową [Gdańsk, 21 lutego 2011] Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Uwagi Wstępne Przyjąłem zaproszenie do opracowania komentarza wobec prognozy Wartości i Style Ŝycia na Pomorzu w roku 2030 z trzech względów. Pierwszy jest taki, Ŝe problematyką tą zajmuję się w szerszym kontekście jako psycholog międzykulturowy. Powód drugi, to moje związki osobiste z regionem: Od ponad dwudziestu lat jestem rodzinnie zespolony z gminą Lipusz na Kaszubszczyźnie a takŜe trzy lata pracowałem na Uniwersytecie Gdańskim Gdańskim (2006-2009); oba te związki czynią ze mnie osobę obeznaną z regionem, choć nie eksperta. Wreszcie, osoba pana Prezesa, dr Jana Szomburga, któremu nie zwykłem odmawiać. Prognoza w naukach społecznych jest przedsięwzięciem wymagającym odwagi, gdyŜ margines błędu w przewidywaniu zjawisk odległych od nas o 20 lat jest bardzo duŜy. Nauki społeczne nie osiągnęły takiego stadium rozwoju, które dawałoby solidne podstawy dla przewidywań. Istotne są takie zmiany, których nie oczekiwaliśmy. MoŜna teŜ powiedzieć, Ŝe czas historyczny dzieli się na okresy, kiedy (a) mamy do czynienia ze zmianami radykalnymi oraz takie, w których (a) „nic się nie dzieje”, tzn. następują niewielkie zmiany ewolucyjne w ramach zaistniałego systemu. Nie trudno pokazać, Ŝe w okresie ostatnich siedemdziesięciu lat na Pomorzu miały miejsce jedne ja i drugie okresy. Do pierwszych naleŜą: Wybuch II Wojny Światowej i walki w 1939 roku; klęska Niemiec hitlerowskich, wejście wojsk sowieckich, oraz migracje powojenne (przymusowe wysiedlenia Niemców, zasiedlenia Polaków oraz wywózki Kaszubów); dalej wydarzenia grudnia 1970; powstanie Solidarności w 1980r, kontrrewolucja komunistyczna w grudniu 1981 oraz zwycięstwo Solidarności w 1989. Jak na siedemdziesiąt lat, takich wydarzeń wstrząsowych („tąpnięć” w języku Prognozy) było bardzo duŜo; po kaŜdym z nich świat nie był taki sam. KaŜde z tych wydarzeń dotyczyło całej Polski ale właśnie w Gdańsku i na Pomorzu miało szczególny, intensywny i na ogół inicjujący charakter. To bardzo waŜne i nie wyjaśnione, Ŝe historia Polski współczesnej (prawie) zawsze zaczyna się w Gdańsku! NaleŜy teŜ podkreślić inny fenomen, Ŝe Ŝadne z tych wydarzeń (być moŜe oprócz wybuchu II WŚ) nie było przewidywane ani w perspektywie lat, ani nawet miesięcy poprzedzających je. Do drugiej kategorii naleŜą okresy względnej stabilizacji: terror stalinowski i nędza w latach 50. zeszłego wieku, dekady komunistyczne symbolizowane nazwiskami Gomułki i Gierka a takŜe dwudziestolecie III RP. Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. I jeszcze jedna uwaga wstępna natury ogólnej. OtóŜ wraz z zaistnieniem III RP oraz wejściem naszego kraju w struktury NATO oraz Unii Europejskiej zapanowało ogólne przeświadczenie, Ŝe Polskę czekają dekady bezpieczeństwa oraz stabilnego rozwoju, nieznane ani w okresie II RP (nie mówiąc o wiekach wcześniejszych) ani w okresie komunistycznego totalitaryzmu, który wstrząsy miał wpisane w swą istotę. Od roku 1945, rozszerzająca się Europa unijna doświadczyła 65 lat pokoju (poza pojawiającymi się aktami terroryzmu) oraz stabilnego rozwoju ( w którym mieszczą się wzrostowe i recesyjne fazy cyklu koniunktury). Unia Europejska bazuje na tych dwóch kardynalnych zasadach. Metodologia prognozy Pomorze 2030 RóŜne metodologie mogą sterować poczynaniami prognostycznymi: wcześniej przeprowadzone badania diagnostyczne; analiza programów rozwojowych regionu (np. duŜe inwestycje); czy wreszcie pewne postulaty teoretyczne. W przypadku autorów prognozy Pomorze 2030 uwaŜam, Ŝe główną rolę odgrywała trzecia z podanych moŜliwości. Co prawda istnieje równoległy dokument Pomorzanie 2010, oparty na zeszłorocznych badaniach, jednak związek między obu opracowaniami jest dość luźny. RównieŜ, trudno dopatrzeć się uwzględnienia strategicznych „pchnieć inwestycyjnych” takich jak ewentualna budowa elektrowni atomowej w śarnowcu (?) bądź wyrzutni rakiet w okolicach Słupska. UwaŜam, Ŝe prognoza w zbyt duŜym stopniu oparta jest na konstruktach teoretycznych zbyt mało zaś na realiach empirycznych, które były wszak autorom dostępne. Prognoza wspiera się tedy na koncepcjach kierunkowskazów (a więc wymiarów/wektorów) zmian; ram, czyli zmiennych kontekstowych; oraz osi rozwojowych, z których jedna ma charakter gospodarczy a druga kulturowo-światopoglądowy. Prognoza tym się między innymi róŜnią od wróŜbiarstwa, Ŝe oferują warianty rozwojowe o róŜnym prawdopodobieństwie zajścia, w zaleŜności od zmian zachodzących w ramach kontekstowych. Chciałbym podkreślić, Ŝe ten właśnie aspekt opracowania zasługuje na szczególne uznanie. Autorzy nie przywiązują się do jednej koncepcji rozwoju Pomorza lecz widzą go alternatywnie. Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Metropolia – Interior KaŜdy większy region administracyjno-kulturowy charakteryzuje się podziałem na część metropolitalną oraz wiejsko-rolniczo-rekreacyjną. W przypadku Pomorza podział ten zaznacza się chyba silniej niŜ gdziekolwiek indziej w Polsce. Mamy tu bowiem strefę nadmorską z rozciągniętym pasem Trójmiasta i kurortami wypoczynkowymi; z drugiej zaś obszary rolniczo-jeziorno-leśne mające równieŜ duŜy potencjał turystyczno-wypoczynkowy. Pomorze to bardzo zróŜnicowany eko-system a takŜe region etniczny (kaszubski). Autorzy rozpatrują trzy moŜliwe warianty: rozwój o dwóch prędkościach, „wysysanie interioru” oraz pęknięcie w regionie. UwaŜam, Ŝe nie jest to udana próba opisania relacji między pasem nadmorsko-metropolitalnym a obszarami owego „interioru”. Termin „rozwój o dwóch prędkościach” odnosi się do kontekstu państw członkowskich UE i nie znajduje tu zastosowania. Wydaje się, Ŝe naleŜy mówić o róŜnych kierunkach rozwoju a nie o prędkościach w jednym i tym samym kierunku. Wielka szkoda równieŜ, Ŝe autorzy nie zajęli się prześledzeniem zmian, jakie zaszły o obu obszarach Pomorza w okresie minionego dwudziestolecia: postdykcja mogłaby bowiem wesprzeć predykcję. Na podstawie moich doświadczeń w gminie Lipusz twierdzę, iŜ zmiany cywilizacyjne, które tam zaszły od 1989 roku do dziś są epokowe: Od prostej gospodarki rolnej nakierowanej na przeŜycie gospodarstwa domowego, do agroturystyki spełniającej „standardy europejskie” w zakresie komfortu lokalowego, wyposaŜenia w sprzęt i informatyzacji. Nie ma podstaw by twierdzić, Ŝe w Lipuszu i w Trójmieście wypadki toczyły się w róŜnych prędkościach; nie ma podstaw by twierdzić, Ŝe takie róŜne prędkości będą charakteryzować kolejne 20-lecie. To oczywiste, Ŝe Galeria Bałtycka ani Uniwersytet Gdański nie powstaną w Ŝadnym Lipuszu, czy nawet w Kościerzynie ale nie w ten sposób mierzy się tempo zmian cywilizacyjnych w małych społecznościach i w metropoliach. WaŜne jest uczestnictwo w postępie cywilizacyjnym (np. dostęp do Internetu) a takŜe jakość Ŝycia mierzona jakością środowiska przyrodniczego. Rozwiązanie drugie, polegające na „wysysaniu interioru” równieŜ nie powinno być traktowane jako coś nowego oraz wszechogarniającego. Urbanizacja miała miejsce juŜ w PRL, gdy wielkie zakłady (stocznie) ściągały do miast jeszcze-chłopów, przyszłychrobotników. Uczelnie będą ściągać młodzieŜ z terenów wiejskich (w PRL udział Kaszubów w studiach wyŜszych był bardzo niewielki). Ale teŜ, istnieje i istnieć będzie kierunek odwrotny: osiedlania się mieszkańców miast w obszarach leśno-jeziornych. Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Cenną natomiast obserwacją jest moŜliwość „umierania” małych miasteczek 10-20 tysięcznych, które nie mają walorów duŜego miasta ani teŜ lokalnej eko-społeczności. Zapewne jednak przyszłość Kościerzyny i Kartuz rysuje się bardziej róŜowo niŜ Bytowa lub Lęborka „za dawną granicą”. Na rozwiązanie trzecie: „pękniecie”, czyli powstanie bantustanów, w ogóle nie mam moim zdaniem szans. Tego typu konflikt między wsią a miastem w ogóle nie wchodzi w grę w nowoczesnej Europie. Podsumowując, trzy zarysowane warianty przyszłych relacji między nadmorską metropolią a obszarami wiejskimi, wydają mi się zbyt powierzchownie zarysowane. Autorzy nie zajmują się wewnętrznymi przemianami obu części Pomorza, gdzie w miastach kurczy się cięŜki przemysł stoczniowy a rozwija kultura/usługi/edukacja; podczas gdy na wsiach zarysowuje się przejście od tradycyjnego rolnictwa do agroturystyki. Dwie osie zmian i sześć scenariuszy Pomorza w 2030 Autorzy zakładają, Ŝe przyszłość Pomorza (jak i kaŜdej chyba części Polski) da się opisać/przewidzieć na dwóch ortogonalnych osiach: (i) wzrost – stagnacja ekonomiczna; (ii) konserwatyzm – liberalizacja. Na tej podstawie, w zaleŜności od róŜnego pozycjonowania regionu na obu wymiarach, postulują sześć moŜliwych scenariuszy rozwojowych dla roku 2030. Trzy z nich są pozytywne, tj. współwystępują ze wzrostem gospodarczym: Przebudzenie post-modernistyczne, Kons_Plus, i Hybris_Plus. Trzy pozostałe towarzyszyć mają stagnacji ekonomicznej: Hybris_Minus, Wojna_ Światów i Kons_Minus. Kwestia ortogonalności wymiarów jest sama w sobie dyskusyjna. Cała literatura z zakresu psychologii międzykulturowej i modernizmu pokazuje, Ŝe wraz z rozwojem ekonomicznym ma miejsce przechodzenie tradycyjnie kolektywistycznych w kierunku indywidualistycznych kształtów kultury i reguł postępowania jednostek. Autorzy nie podejmują jednak tego zagadnienia i nie rozwaŜają od czego zaleŜeć by miało, Ŝe wzrost ekonomiczny (lub stagnacja) przybiorą postać konserwatywną bądź liberalną. Organizatorzy konferencji prosili o oszacowanie prawdopodobieństwa ziszczenia się tych modeli. Jest to zadanie bardzo trudne, jako, Ŝe autorzy scenariuszy przygotowali je jako Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. pomysły nie oparte na solidnych przesłankach empirycznych lub strategiczno-politycznych. Myślę, Ŝe najlepszą strategią odpowiedzi na zadane pytanie będzie metoda redukcji rozwiązań mało prawdopodobnych. Takimi najmniej prawdopodobnymi rozwiązaniami są moim zdaniem scenariusze: K_Minus (powrót do wozu z drewnianymi obręczami ciągnionego przez konia) oraz Wojna_Światów. Oba zakładają zapaść (tąpnięcie) ekonomiczne. W pierwszym przypadku ludzie wracają do metod produkcyjnych o obyczajowości sprzed 50 lat; w drugim przypadku Pomorze staje się terenem zwalczających się grup/kast a Ŝycie społeczne staje się grą o sumie zerowej. Nie sądzę aby groziło nam tego typu tąpnięcie w obszarze regionu, kraju i kontynentu. Wspomniane na początku głębokie kryzysy w społeczności regionu były związane z wojną zewnętrzną, wojną domową (stan wojenny z 1981) oraz z innymi protestami wobec władzy komunistycznej. Podobne sytuacje są niewyobraŜalne z ustroju demokratycznym i w stabilizacji, jaką gwarantuje Polsce Unia Europejska. Scenariusz powrotu do spauperyzowanej wsi pozbawionej dostaw prądu elektrycznego i edukacji nie mieści się równieŜ w ramach sensownych przewidywań przyszłości. Dlaczego? – PoniewaŜ historia współczesna nie dostarcza nam takich doświadczeń. Ostatni kryzys gospodarczy związany z upadłością banków, jaki dotknął szereg krajów UE – np. Grecję, Irlandię, Islandię nie pogrąŜył je w Ŝadnym z dwóch zarysowanych scenariuszy. Jeśli odcinamy krańce, to na podobnej zasadzie naleŜy odrzucić dziwną terminologiczne kategorię „przebudzenie post-materialistyczne”. Opiera się ono zdaniem autorów na „suedyzacji” Pomorza: autokracja w pracy, społeczeństwo obywatelskie, upadek tradycyjnej rodziny i powszechna laicyzacja. Dlaczego tak miałoby się dziać? – Na zasadzie wewnętrznej logiki rozwoju? Czy teŜ przez szwedzką kolonizację? Czy tylko przez modelowanie szwedzkiego stylu Ŝycia przez obserwację przebywających do regionu turystów i ludzi biznesu? – Jak podaję w swej ksiąŜce „Kulturowe ramy zachowań społecznych” (rozdz. 4), róŜnice kulturowe między Polską i Szwecją są radykalnie duŜe i naleŜałoby przynajmniej wskazać, który z mechanizmów miałby zadziałać, aby Polska stała się „drugą Szwecją”. W ubiegłych wiekach tak się nie stało i brak jest podstaw, aby tak miało być obecnie. W tym miejscu naleŜy zauwaŜyć, Ŝe autorzy prognozy notorycznie snują wizje pozamałŜeńskich relacji, z których powstają dzieci, wychowywane następnie przez samotne kobiety. Wyraźnie prognoza taka traktowana jest jako korzystna alternatywa względem dominującej wciąŜ małŜeńsko-rodzinnej obyczajowości: Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. „Pomorskie, to jedyne województwo w Polsce, w którym urodzenia pozamałżeńskie podnoszą poziom dzietności. Świadczy o tym, że kobiety pozbawione stałych partnerów mogą się w pewnych miejscach (...) czuć zabezpieczone socjalnie, co w połączeniu z liberalizmem obyczajowym tych miejsc może ułatwić rozrodczość w zlokalizowanych tu alternatywnych formach rodziny”. (str.38) Prognoza nie powinna zamieniać się w wątpliwą utopię. Postulowanie zwiększanie rozrodczości Polaków (Pomorzan) w oparciu o wolne związki i bez zabezpieczenia rodzinnego świadczy o braku odpowiedzialności. Nikt nie uwaŜa, równieŜ w Szwecji, Ŝe to jest optymalna dla dziecka sytuacja. Natomiast w Skandynawii rzeczywiście pomoc samotnym matkom jest o wiele większa niŜ w Polsce. Ponadto, autorzy zdają się zapominać, Ŝe dzieci pozamałŜeńskie stają się w Polsce na ogół małŜeńskimi, gdyŜ rodzice biorą ślub po przyjściu dziecka na świat. Po odcięciu krańców, scenariusz środkowy. Hybris_Plus staje się najbardziej prawdopodobnym rozwiązaniem prognostycznym. Jest tak w duŜym stopniu dlatego, poniewaŜ Hybris_Plus jest ekstrapolacją dotychczasowych trendów rozwojowych: wzrostu dostatku i nierewolucyjnej liberalizacji w kulturze. Ludzie będą usilnie dąŜyć do podwyŜszania dobrobytu oraz dobrostanu swoich rodzin (raczej niŜ jednostkowo). Będę zawierać śluby (i inne sakramenty), jeŜdŜąc do kościoła coraz lepszymi samochodami (np. białą limuzyną). Ale teŜ, nie kaŜdy będzie tak musiał postępować. Tradycyjna oś Kartuzy-Kościerzyna moŜe współistnieć ze skrajnie liberalnym Sopotem. Te światy mogą ze sobą koegzystować bez stanu wojny (stąd Hybris). Jest natomiast sprawą otwartą, na ile świat roku 2030 przyniesie kulturowe wzorce funkcjonowania bardziej prospołecznego niŜ dzisiejsze. Na ile ludzie będą w stanie wyjść poza własny jednostkowy i rodzinny interes. Autorzy posługują się w tym kontekście terminem „wielokulturowość”, choć jego sens w ramach Hybris_Plus nie jest jasny. Czy oznaczać ma twórczą i pokojową koegzystencję kaszubskiego tradycjonalizmu XXI wieku i hedonistycznego liberalizmu Sopotu? Wielokulturowość na ogół dotyczy współistnienia i kontaktów między kulturami o róŜnych korzeniach etnicznych. Czy o to chodzi autorom Prognozy? Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Deficyty i Próby Uzupełnienia Autorzy w niewielkim stopniu interesują się tym co w socjologii najwaŜniejsze, czyli profilem aktywności gospodarczej regionu i zmian w tym zakresie. Jak wspominałem juŜ, zmiany te w ciągu minionych 20 lat były dramatycznie duŜe. Symbolizuje je odejście w przeszłość przemysłu stoczniowego (w konwulsjach ale jednak bez tąpnięć dezorganizujących funkcjonowanie regionu) oraz małorolnego rolnictwa. Pomorskie staje się największym zagłębiem turystycznym Polski. W Sopocie i w pasie nadmorskim w ogóle wykupywane są mieszkania w celach rekreacyjnych. Co prawda klimat nie zmienia się tak, by przedłuŜyć okres tradycyjnego plaŜowania i kąpieli ale pojawiają się inne formy spędzania sportowego i hedonistycznego spędzania czasu, do których upalne dni nie są konieczne. Podobne zjawiska mają miejsce w „interiorze”. Tu równieŜ, ogrzewane i na wysokim standardzie domy, w przeciwieństwie do dawnych domków campingowych, pozwalają na przedłuŜenie sezonu turystyki leśno-jeziornej. Dzięki zwiększonemu napływowi przybyszów, zarówno z Polski centralnej, jak i zza granicy (Skandynawia, basen Bałtyku w ogóle) wzrastać będzie obecność „obcych”. W przypadku pasa nadmorskiego mogą to rzeczywiście być ludzie o liberalno-hedonistycznym stylu Ŝycia. Będzie on zmieniał krajobraz obyczajowy Ŝyjących tam Polaków, nastawionych na obsługiwanie przybyszów. UwaŜam, Ŝe tą właśnie drogą następować będą zmiany w regionie. Sprawy, o których teraz piszę zostały zupełnie pominięte w raporcie. Zmiany związane z bogactwem niszy ekologicznej nie będą jednak następować automatycznie. Przez laty ukuło się powiedzenie, Ŝe Polska (Pomorze, Gdańsk) są odwrócone plecami do morza. W przewaŜającej ludności napływowej z „interioru” Polski, związek z morzem był minimalny. Powstaje pytanie, jaka przyszłość nas czeka po upadku przemysłu stoczniowego? Jedną z moŜliwych odpowiedzi jest szukanie rozwiązań w stoczniach jachtowych i w jachtingu. Słabością raportu jest równieŜ to, Ŝe nie zakłada on zmian w regionie wywołanych aktywnym wpływaniem na rzeczywistość przez władze lokalne, samorządowe. PrzecieŜ zmiany nie dzieją się same z siebie. Jeśli przyjąć za fakt dobrze udowodniony, Ŝe Gdańsk był zawsze otwarty na świat, to powinien takim pozostać w wieku XXI. Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Naukowcy najlepiej znają organizacje, w których pracują, czyli uniwersytety. Moja 3letnia praca na UG pokazała mi aŜ nadto wyraźnie, Ŝe uczelnia tam ma wiele do zrobienia dla otwarcia się na świat studentów, kontaktów naukowych i projektów badawczych. W chwili obecnej UG pozostaje organizacją, w której nie odczuwa się „ducha regionu” ani teŜ wielokulturowego mieszania się ludzi i idei. W samym centrum miasta „Gdańsk pozostaje dla Gdańska”. Takich instytucji jest zapewne więcej. Miasto hanzeatyckie powinno pielęgnować tradycje handlu wszystkim, co się w danym okresie historycznym da. Czynnik ten musi być uwzględniany w prognozach. Projekt „Pomorze 2030 – scenariusze rozwoju i kluczowe technologie” realizowany przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Patronat nad projektem objął Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
