D - Sąd Okręgowy

Sygn. akt VI Ka 206/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 czerwca 2015 r.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Tekieli (spr.)
Sędziowie SO Edyta Gajgał SO Andrzej Wieja
Protokolant Konrad Woźniak
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Roberta Remiszewskiego
po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2015 roku
sprawy S. K.
oskarżonego z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk
z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu
z dnia 20 stycznia 2015 r. sygn. akt II K 111/14
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego S. K. uznając apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście
bezzasadną,
II. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 520
złotych.
UZASADNIENIE
S. K. został oskarżony o to, że:
1. w dniu 6 lipca 2011r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając wspólnie i w porozumieniu z P. M., usiłował
wyłudzić nienależne odszkodowanie komunikacyjne z policy OC z (...) we W. w kwocie nie mniejszej niż 29.634 zł
w ten sposób, że w zgłoszeniu szkody komunikacyjnej wskazał, iż do uszkodzenia samochodu marki V. (...) o nr rej.
(...), doszło w następstwie kolizji na autostradzie (...) na terenie Niemiec w dniu 3 lipca 2011r., kiedy to kierujący
samochodem V. (...) o nr rej. (...) P. M. zasnął za kierownicą i zjechał na lewy pas jezdni, czym spowodował, że zajechał
drogę kierującemu samochodem V. (...) o nr rej. (...) S. K., który w tym czasie wykonywał manewr wyprzedzania jego
pojazdu, co spowodowało, że samochód V. (...) otarł się o lewy bok samochodu V. (...), a następnie kierujący nim S. K.
gwałtownie odbił w lewo i uderzył w barierkę ochronną znajdująca się po lewej stronie lewego pasa jezdni w wyniku
czego w samochodzie V. (...) została uszkodzona lewa strona pojazdu, podczas gdy takie zdarzenie nie miało miejsca,
jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na ujawnienie, iż uszkodzenia powstały w innych okolicznościach,
czym działał na szkodę (...) S.A.,
tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk;
P. M. został oskarżony o to, że:
2. w dniu 6 lipca 2011r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzielił pomocy S. K., w wyłudzeniu nienależnego
odszkodowania komunikacyjnego z polisy OC z (...) S.A. we W. w kwocie nie mniejszej niż 29.634 zł w ten sposób,
że złożył oświadczenie, iż do uszkodzenia samochodu marki V. (...) o nr rej. (...) doszło w następstwie kolizji
spowodowanej z jego winy na autostradzie (...) na terenie Niemiec w dniu 3 lipca 2011r., kiedy to kierując samochodem
V. (...) o nr rej. (...) zasnął za kierownicą i zjechał na lewy pas jezdni, czym spowodował że zajechał drogę kierującemu
samochodem V. (...) o nr rej. (...) kierowanego przez S. K., który w tym czasie wykonywał manewr wyprzedzania jego
pojazdu, czym spowodował że samochód V. (...) otarł się o lewy bok samochodu V. (...) a następnie gwałtownie odbił w
lewo i uderzył w barierkę ochronną znajdującą się po lewej stronie lewego pasa jezdni w wyniku czego w samochodzie
V. (...) została uszkodzona lewa strona pojazdu, podczas gdy takie zdarzenie nie miało miejsca, jednakże zamierzonego
celu nie osiągnął z uwagi na ujawnienie iż uszkodzenia powstały w innych okolicznościach, czym działał na szkodę
(...) S.A.
tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk;
Sąd Rejonowy w Lubaniu wyrokiem z dnia 20 stycznia 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt II K 111/14:
I. uznał oskarżonych S. K. i P. M. za winnych tego, że w dniu 06.07.2011 r., w celu uzyskania korzyści materialnej,
działając wspólnie i w porozumieniu usiłowali wyłudzić odszkodowanie komunikacyjne z polisy OC z (...) S. A. we W.
w kwocie nie mniejszej niż 29 634 złotych w ten sposób, że złożyli oświadczenie, iż do uszkodzenia samochodu marki
V. (...) o nr rej. (...) doszło w następstwie kolizji spowodowanej z winy P. M. na autostradzie (...) n terenie Niemiec w
dniu 03.07.2011 r. kiedy to kierujący V. (...) o nr rej. (...) uderzył w w/w pojazd marki V. (...) kierowany przez S. K. w
sytuacji, gdy takie zdarzenie nie miało miejsca, czym działali na szkodę (...) S. A. we W. tj. czynu z art. 13 § 1 k.k. w
zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 14 § 1 k.k. wymierzył S.
K. karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, zaś P. M. karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności,
II. na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie wymierzonej oskarżonym S. K. i P. M. kary pozbawienia
wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata,
III. na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu P. M. karę grzywny w wymiarze 50 (pięćdziesięciu), a S. K. 80
(osiemdziesięciu) stawek dziennych przy przyjęciu , że jedna stawka równoważna jest kwocie 20 (dwudziestu) złotych,
IV. na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. zasądził od oskarżonych po na rzecz Skarbu Państwa po ½
kosztów sądowych, zaś na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych
(tekst jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49 poz. 223 z późn. zm.) zwolnił oskarżonych od konieczności uiszczenia opłaty
Od powyższego wyroku apelację wywiódł jedynie obrońca oskarżonego S. K., zaskarżając w/w orzeczenie na korzyść
oskarżonego. Skarżący zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na
błędnym i nieznajdującym oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym przyjęciu, iż do zdarzenia drogowego
z dnia 3 lipca 2011 roku nie mogło dojść w okolicznościach przedstawionych przez oskarżonego, gdyż uszkodzenia
przedniej prawej części pojazdu V. (...) nie korelują z uszkodzeniami pojazdu V. (...), w sytuacji gdy analiza
przeprowadzonych dowodów dokonana z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego powoduje, że nie sposób
jest wykluczyć, że uszkodzenia te powstałe w przedstawianych przez S. K., w następstwie kontaktu z lewą częścią
zderzaka tylnego samochodu V. (...),
2. naruszenie przepisów postępowania - art. 7 k.p.k. - mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a wyrażające się
uznania opinii przedłożonej przez biegłego sądowego K. D. (1) za rzetelną i pełną, w sytuacji gdy brak jest w niej ustaleń
odnoszących się do możliwości powstania uszkodzeń prawej przedniej części pojazdu V. (...) w następstwie kontaktu
z lewą tylną części zderzaka tylnego pojazdu V. (...), której nie było w pojeździe w chwili jego zwrotu właścicielowi
przez P. M.,
3. naruszenie przepisów postępowania - art. 7 k.p.k. - mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a wyrażającą się
całkowicie dowolną oceną wyjaśnień złożonych przez oskarżonego S. K. skutkującą uznaniem ich za niewiarygodne, w
sytuacji gdy zasługiwały one na przydanie im waloru prawdziwości, gdyż były one konsekwentne, logiczne i zgodne z
zasadami doświadczenia życiowego oraz korespondowały z innymi dowodami zgromadzonymi w toku postępowania,
4. naruszenie przepisu postępowania, a to art. 391 § 2 k.p.k. w zw. z art. 389 k.p.k., mające wpływ na treść zaskarżonego
orzeczenia poprzez przyjęcie za podstawę ustaleń faktycznych opinii biegłego K. D. (1), która wydana została w oparciu
o zeznania oskarżonego złożone uprzednio w charakterze świadka,
5. naruszenie przepisów postępowania, art. 170 § 1 k.p.k. mające wpływ na treść orzeczenia, wyrażające się
oddaleniem wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego złożonych w toku rozprawy, w sytuacji, gdy zmierzały one
do wyjaśnienia okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,
Stawiając powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie
oskarżonego S. K. od popełnienia zarzucanego mu czynu lub ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Lubaniu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja skarżącego jest niezasadna w stopniu oczywistym w rozumieniu art. 457 § 2 k.p.k.
Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze rozpoznając niniejszą sprawę przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe,
nie dopuszczając się mogącej mieć wpływ na treść wyroku podniesionych w apelacji obrońcy obrazy przepisów art.
7 k.p.k., art. 391 § 2 k.p.k., art. 389 k.p.k. ani art. 170 § 1 k.p.k., ani też wynikającego z nich błędu w dokonanych
ustaleniach faktycznych.
Art. 7 k.p.k. stanowi, że organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych
dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i
doświadczenia życiowego.
Autor apelacji wywodzi, iż w konsekwencji sprzecznej z przepisami prawa procesowego oceny dowodów dokonanej
przez Sąd Rejonowy doszło do błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku
i niezasadnego skazania oskarżonego za przypisany mu czyn. Dla skuteczności tak skonstruowanego środka
odwoławczego nie jest jednak wystarczające samo wykazywanie, że określona grupa dowodów pozwala na przyjęcie,
iż zdarzenie mogło mieć inny przebieg. Należy bowiem wykazać, którym wskazaniom wiedzy, logiki i doświadczenia
życiowego uchybił sąd orzekający, czyniąc kwestionowane ustalenia.
Wskazać należy, iż co do przeprowadzonych w toku rozprawy głównej dowodów Sąd Rejonowy wypowiedział się
szczegółowo w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zaś uzasadnienie to w pełni odpowiada wymogom
stawianym przez przepis art. 424 § 1 k.p.k. Oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności wyjaśnienia
obu oskarżonych oraz dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych wraz z
dowodami z opinii uzupełniających, Sąd meriti nie naruszył żadnego przepisu procesowego i dokonał oceny, która
jest logiczna, a zatem przekonująca, toteż zasługuje na akceptację. Apelacja obrońcy, mimo iż wskazuje na naruszenie
w toku wyrokowania przepisu regulującego zasadę oceny dowodów, sprowadza się w istocie do zwykłej polemiki
z oceną dowodów przeprowadzoną w pierwszej instancji i dokonanymi na tej podstawie ustaleniami faktycznymi.
Apelujący nie przedstawił przekonujących argumentów, które mogłyby podważyć rozstrzygnięcie zapadłe w pierwszej
instancji, w szczególności nie wykazał, jakich konkretnych uchybień w zakresie logicznego rozumowania dopuścił
się Sąd Rejonowy w ocenie – w szczególności – dowodu z opinii biegłego sądowego i wyjaśnień oskarżonego S. K..
Skarżący polemizując z oceną dokonaną w postępowaniu pierwszoinstancyjnym przedstawia wyłącznie własną ocenę
dowodów oraz wysuwa twierdzenia nie poparte przekonującymi argumentami.
Chybiony jest zarzut naruszenia art. 170 § 1 § 5 k.p.k. oraz art. 201 k.p.k. poprzez oddalenie wniosków obrońcy
o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej tudzież z opinii innego biegłego. Sąd Okręgowy podkreśla, że
przepisy Kodeksu postępowania karnego znacząco ograniczają możliwość dopuszczania dowodów z kolejnych opinii.
Zgodnie bowiem z treścią art. 201 k.p.k., wyłącznie jeśli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność
w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie, można wezwać ponownie tych samych biegłych lub
powołać innych.
Wskazać należy, że opinia jest „niepełna”, jeżeli nie udziela odpowiedzi na wszystkie postawione biegłemu pytania,
na które zgodnie z zakresem wiadomości specjalistycznych i udostępnionych mu materiałów dowodowych może oraz
powinien udzielić odpowiedzi lub jeżeli nie uwzględnia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej kwestii
okoliczności, albo też nie zawiera uzasadnienia wyrażonych w niej ocen i poglądów. Natomiast opinia „niejasna”
to taka, której sformułowanie nie pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu
dochodzenia do nich, lub też zawierająca wewnętrzne sprzeczności, posługująca się nielogicznymi argumentami
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009r., III KK 122/09).
Opinia wydana w niniejszej sprawie przez biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i rekonstrukcji
wypadków drogowych (wraz z opiniami uzupełniającymi) w pełni odpowiada wymogom, jakie w tej mierze
zawierają przepisy k.p.k., orzecznictwo oraz doktryna polskiego procesu karnego. Przedmiotowa opinia zawiera
wszystkie elementy, które powinny zostać wzięte pod uwagę przez biegłego przy jej sporządzeniu. Biegły udzielił
wyczerpujących odpowiedzi na pytania postawione przez organy prowadzące postępowanie, a wyrażone przez
biegłego oceny i poglądy są logiczne, konsekwentne, poparte rzeczowymi argumentami. Biegły zapoznał się z
całością dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie, które mogły mieć przy wydawaniu opinii jakiekolwiek
znaczenie, i ustosunkował się do istniejącej w sprawie dokumentacji uszkodzonych pojazdów, składając ustną
opinię uzupełniającą na rozprawie w dniu 1 sierpnia 2014 r. Biegły, zobowiązany do zachowania bezstronności
zgodnie ze złożonym podczas obejmowania funkcji przyrzeczeniem, podtrzymał w całości złożoną opinię również
po wykluczeniu z materiałów podlegających opiniowaniu zeznań oskarżonych złożonych w toku postępowania
in rem. Wnioski końcowe opinii w całości potwierdzają stanowisko zawarte w opinii sporządzonej na potrzeby
postępowania dotyczącego likwidacji zgłoszonej szkody w pojeździe, ujawnionej w niniejszej sprawie (k. 12-24). Fakt
złożenia pierwszej opinii również w oparciu o zeznania oskarżonych, wobec treści ustnej opinii uzupełniającej, nie
dyskwalifikuje tego dowodu. Tym samym nie zostały w toku procesu naruszone w niniejszej sprawie przepisy art. 391
§ 2 k.p.k. w zw. z art. 389 k.p.k. Zasadnie zatem Sąd I instancji ocenił ww. dowód jako wiarygodny i na jego podstawie
poczynił ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie, oddalając jednocześnie wniosek dowodowy obrońcy oskarżonego o
przeprowadzenie opinii uzupełniającej, a także, na podstawie art. 170 § 5 k.p.k., o przeprowadzenie dowodu z kolejnej
opinii sporządzonej przez innego biegłego.
Sąd I instancji zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenił pozostały zgromadzony w sprawie materiał
dowodowy. Sąd Rejonowy czyniąc ustalenia faktyczne trafnie odrzucił jako niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego
opisującego przebieg zdarzenia drogowego zgłoszonego do ubezpieczyciela w dniu 6 lipca 2011 r. Słusznie Sąd I
instancji skonstatował, że wyjaśnienia te są sprzeczne nie tylko z treścią opinii biegłego sądowego, ale też nie przystają
do wersji zdarzenia wynikającej ze szkiców sporządzonych przez P. M.. W pełni uprawniona była dokonana przez
Sąd Rejonowy ocena, że wyjaśnienia oskarżonego S. K. złożone na rozprawie w dniu 16 stycznia 2015 r., zatem już
po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych dowodów, opisują wersję zdarzeń przygotowaną na potrzeby procesu.
Słusznie zauważył Sąd Rejonowy, że prawdziwość tych wyjaśnień podważona została również przez informację
uzyskaną od Policji Autostradowej w B., z której wynika, że informując organy ścigania o przebiegu wypadku
bezpośrednio po zdarzeniu, oskarżony nie wspomniał o jakimkolwiek innym uczestniku kolizji.
W tym kontekście słusznie Sąd Rejonowy uznał wyjaśnienia oskarżonych, którzy zaprzeczyli swojemu sprawstwu,
za przyjętą przez nich linię obrony. Sąd Rejonowy zweryfikował twierdzenia oskarżonych co do przebiegu zdarzenia
objętego aktem oskarżenia, dokonując przesłuchania świadków, a także odbierając wyczerpującą ustną opinię od
biegłego sądowego K. D. (2) i dopuszczając dodatkowo dowód z pisemnej opinii uzupełniającej. Sąd meriti dostrzegł
niezgodności pomiędzy twierdzeniami oskarżonych a dowodami, które zostały ocenione jako wiarygodne, i słusznie
na tej podstawie odmówił wiary ich wyjaśnieniom w całości. Sąd Okręgowy nie dostrzega w rozumowaniu Sądu I
instancji żadnych błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu) ani logicznej (błędu w rozumowaniu lub
wnioskowaniu), ani też sprzeczności z doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy. Apelujący nie przedstawił
żadnych argumentów, które mogłyby podważyć trafną ocenę ww. dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy.
Reasumując, w niniejszej sprawie zostało w sposób jednoznaczny i pewny ustalone, że oskarżony S. K. dopuścił się
zarzucanego mu przestępstwa. Dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów w żadnym razie nie jest dowolna,
ocenione – zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego dowody mają jednoznacznie obciążającą
wymowę i świadczą o sprawstwie i winie oskarżonego. Odmienne wywody zaprezentowane w tej kwestii przez obrońcę
oskarżonego stanowią wyłącznie polemikę z prawidłowo przeprowadzoną przez Sąd Rejonowy analizą i dlatego nie
zasługują na uwzględnienie.
Apelacja obrońcy oskarżonego, zwrócona przeciwko całości wyroku, obligowała Sąd Okręgowy do oceny jego
zasadności także w części dotyczącej orzeczenia o karze wymierzonej oskarżonemu S. K..
Ingerencja Sądu Odwoławczego w rozstrzygnięcie co do kary Sądu I instancji ograniczona jest do wypadku uznania,
iż kara ta jest niewspółmierna i to w formie kwalifikowanej, bowiem niewspółmierność musi mieć charakter rażący.
W niniejszej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca.
Orzeczona przez Sąd Rejonowy kara nie jest rażąco surowa. Oczywistym jest, iż cele prewencji indywidualnej wychowawcze i zapobiegawcze - które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego mają zwykle prymat przed
innymi, zwłaszcza negatywną prewencją generalną polegającą na wymierzaniu nadmiernie surowych sankcji. Sankcja
sprawiedliwa nie powinna bowiem wykraczać poza rzeczywistą potrzebę, właściwa reakcja karna to reakcja celowa,
uwzględniająca wszystkie elementy decydujące o jej rodzaju i wymiarze, sprawiedliwa i akceptowana społecznie.
Wymierzając oskarżonemu karę Sąd Rejonowy uwzględnił wszelkie dyrektywy, o jakich mowa w art. 53 k.k. Sąd
I instancji przeanalizował i prawidłowo wyeksponował wszystkie istotne okoliczności wpływające na wymiar kary
pozbawienia wolności i kary grzywny orzeczonych wobec oskarżonego S. K., determinujące ocenę w zakresie
stopnia winy, jak i stopnia szkodliwości społecznej czynu przypisanego oskarżonemu. Sąd ten podkreślił zwłaszcza
działanie umyślne, z zamiarem bezpośrednim, jak również fakt, że do dokonania przestępstwa ostatecznie nie doszło.
Wymierzona oskarżonemu kara roku pozbawienia wolności oraz kara 80 stawek dziennych grzywny w wysokości
po 20 zł jest karą sprawiedliwą i współmierną. Wskazując ponadto na uprzednią niekaralność oskarżonego, uznać
należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił okoliczności mające wpływ na treść rozstrzygnięcia o karze i właściwie je
uwzględnił. Słuszne - w świetle okoliczności sprawy - było także orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania
orzeczonej kary pozbawienia wolności. Tak ukształtowanej kary w żadnej mierze nie można uznać za rażąco surową.
Z powyższych względów Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego S. K. (art. 437 § 1
k.p.k.), uznając zarazem apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną.
Jednocześnie na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty
sądowe za postępowanie odwoławcze w wysokości 520 złotych. Na koszty te składały się opłata w kwocie 180 zł
wymierzona na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz
opłata w kwocie 320 zł wymierzona na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach
karnych, jak również ryczałt (20 zł) za doręczenie wezwań (i innych pism) w postępowaniu odwoławczym, co wynika
z przepisu § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 listopada 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu
obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.