W K - Instytut Filozofii UŁ

Historia filozofii nowoŜytnej
Kod: 0200-HFN1NF
Prowadzący: wykład 30 godz. prof. dr hab. J. Piórczyński, prof. UŁ dr hab. M. Grygorowicz;
konwersatorium 60 godz. prof. UŁ dr hab. M. Kozłowski, mgr W. Zbroszczyk, dr A. Banaszkiewicz,
dr T. Śliwiński
Rodzaj zajęć: wykład + konwersatorium, zakończone egzaminem wspólnym z Historii filozofii
nowoŜytnej i współczesnej (0200-ENWSNF)
Poziom i wymiar przedmiotu: systemowe I, poziom I; wykład 30 godzin, konwersatorium 60 godzin,
semestr letni
Punkty ECTS: (2+6)+3=11 pkt.
Warunki zaliczenia: egzamin
Wymagania wstępne: brak
Proponowany termin: poniedziałek 17.15-18.45, wtorek 15.30-17.00
Cel zajęć: część I – przedstawienie głównych nurtów filozofii okresu Odrodzenia, XVII wieku i
Oświecenia angielskiego i francuskiego; Część II – przedstawienie filozofii Oświecenia niemieckiego
i klasycznej filozofii niemieckiej.
Program wykładu:
Część I: prof. UŁ dr hab. M. Grygorowicz, 14 godz.
1. Renesansowa filozofia człowieka: Petrarka, humaniści włoscy XV wieku, Erazm, Montaigne,
Bruno.
2. F. Bacon i R. Descartes – dwie inicjacje Filozofii nowoŜytnej.
3. Rozwój, kryzys i próba obrony rozumu ludzkiego jako źródła naturalnego światła umysłu:
Hobbes, Spinoza, Pascal, Leibniz.
4. Locke – u źródeł oświeceniowej koncepcji podmiotu ludzkiego, jego stosunku do Boga i
realności.
5. Berkeley, Hume i Reid – droga rozwoju i konsekwencje empiryzmu oświeceniowego.
6. Człowiek i świat w głownych nurtach filozoficznych francuskiego Oświecenia: D’Alembert,
Diderot, Voltaire, Rousseau.
Część II: prof. dr hab. J. Piórczyński, 16 godz.
1-2. Kant. Krytyka czystego rozumu: estetyka, analityka i dialektyka transcendentalna. Zarys
Kantowskiej krytyki praktycznego rozumu i krytyki władzy sądzenia.
3-4. Fichte. Fichte a Kant. Wolność a poznanie. Fichte: dogmatyzm a idealizm. Podmiot
transcendentalny Ja i Nie-Ja, praktyczna i teoretyczna część teorii wiedzy. Spontaniczność Ja
transcendentalnego a refleksja (świadomy podmiot); pragmatyczna historia ludzka o duchu.
Dzieje ludzkie jako postęp świadomości wolności.
5-7. Hegel. Podstawowe załoŜenia ontologii Hegla. Absolut jako duch; świat jako duch i sposoby
manifestowania się ducha. Historia samowiedzy jako historia świata. Prawda jako całość . Logika,
filozofia przyrody, filozofia ducha. Triadyczny schemat filozofii Hegla. Duch subiektywny,
obiektywny i absolutny. Heglowskie koncepcje zniesienia, pojęcia rzeczy, sprzeczności,
panowania i niewoli, rozumu i wolności, państwa.
Literatura podstawowa Część I:
Z. Kuderowicz, Filozofia nowoŜytnej Europy /1401-1831/, W- wa 1989.
F. Copleston, Historia Filozofii, t. 3,4,5,6, W-wa 1995-2001.
A.C. Crombie, Style myśli naukowej w początkach nowoŜytnej Europy, W- wa 1994.
J. Domański, Metamorfozy pojęcia Filozofii, W – wa 1996.
E. Garian, Powrót filozofów staroŜytnych, W- wa 1993.
E. Garian, Filozofia Odrodzenia we Włoszech, W- wa 1969.
A. Koyrĕ, Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, Gdańsk 1998.
K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, W- wa 1992.
P. Hazard, Kryzys świadomości europejskiej 1680- 1715, W-wa 1974.
P. Hazard, Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga, W-wa 1972.
Literatura podstawowa Część II:
L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu, cz.I, Poznań 1976, ss. 59-100.
Jarosław Rolewski, Kant a metafizyka, W-wa 1991.
Marek Siemek, Idea transcendentalizmu u Fichtego i Kanta, W-wa 1977.
Antynomie wolności, W-wa 1966, ss.251-296.
R. Panasiuk, Przyroda, człowiek, polityka, W-wa 2002.
Z. Kuderowicz, Hegel i jego szkoła, W-wa 1984.