maj 2014, Polskie Stowarzyszenie Koordynatorów

do¿ylnym preparatem basiliksimab. Utrzymanie odpowiedniego poziomu leków w surowicy mo¿liwe
jest dziêki cotygodniowym kontrolom ambulatoryjnym chorego i monitorowaniu leczenia. Z czasem
leczenie modyfikuje siê tak, aby chory otrzymywa³ minimalne dawki leków umo¿liwiaj¹ce prze¿ycie
przeszczepu. Kontrola histopatologiczna przeszczepianego narz¹du polega na wykonywaniu biopsji
(pobraniu) tkanek z nastêpowym badaniem pod mikroskopem. Biopsjê mo¿na wykonaæ w ka¿dym
przypadku, w którym zmiana wygl¹du przeszczepianego narz¹du (twarzy) sugeruje odrzucanie, jednak
wiêkszoœæ biopsji wykonywana jest w trybie planowym, niezale¿nie od objawów, a ich czêstoœæ jest
najwiêksza wtedy, kiedy ryzyko odrzucania jest dla pacjenta najwiêksze, czyli w pierwszym roku po
transplantacji, a w szczególnoœci w ci¹gu 3 pierwszych miesiêcy po zabiegu (raz na tydzieñ).
Przeprowadzenie dwóch ca³kowitych przeszczepów twarzy w Polsce w 2013 r. to wielki sukces
polskiej chirurgii rekonstrukcyjnej oraz transplantologii. Sukces, który wymaga³ wielkiego
zaanga¿owania kilkunastu oœrodków medycznych w kraju oraz szerokiego grona personelu
medycznego ró¿nych specjalnoœci. Dziêki wielkiej determinacji i chêci ¿ycia biorców oraz nieopisanego
serca i ¿yczliwoœci rodzin dawców procedury te mog³y zakoñczyæ siê powodzeniem.
£ukasz Krakowczyk, Adam Maciejewski
Zespó³ Chirurgii Rekonstrukcyjnej i Mikronaczyniowej Centrum Onkologii
im. Marii Sk³odowskiej-Curie w Gliwicach
Polskie Stowarzyszenie
Koordynatorów Transplantacyjnych
W czerwcu 2007 r. w Warszawie odby³o siê spotkanie grupy koordynatorów transplantacyjnych,
na którym omówiono zagadnienia zwi¹zane z funkcj¹, zadaniami i obowi¹zkami koordynatora
transplantacyjnego. Podjêto starania, aby znaleŸæ rozwi¹zania, pozwalaj¹ce koordynatorom zjednoczyæ
siê, stworzyæ w³asn¹ to¿samoœæ, opisaæ swoje role w spo³eczeñstwie i spo³ecznoœci medycznej. Na jesieni
2007 r. odby³o siê kolejne spotkanie, podczas którego oceniano status koordynatora transplantacyjnego
w Polsce, porównano go z funkcjonuj¹cymi rozwi¹zaniami w Europie, aby oceniæ wspólnie podjête
zobowi¹zania z czerwca 2007 r. Po zebraniu jednog³oœnie, zosta³ poparty pomys³ o utworzeniu
Stowarzyszenia.
W 2008 r. w Jastrzêbiej Górze, powo³ano do ¿ycia Polskie Stowarzyszenie Koordynatorów
Transplantacyjnych, którego nadrzêdnym celem jest doskonalenie zawodowe koordynatorów, promowanie
dawstwa narz¹dów oraz podejmowanie inicjatyw zmierzaj¹cych do rozwoju medycyny transplantacyjnej.
Od szeœciu lat Stowarzyszenie realizuje swoje zadania poprzez wspó³pracê z Centrum
Organizacyjno-Koordynacyjnym ds. Transplantacji „Poltransplant”, Polskim Towarzystwem
Transplantacyjnym, Krajow¹ Rad¹ Transplantacyjn¹, stowarzyszeniami pacjentów po transplantacji,
przedstawicielami podmiotów farmaceutycznych oraz stowarzyszeniami zawodowymi pracowników
systemu ochrony zdrowia. Zorganizowano 9 spotkañ naukowych, adresowanych do koordynatorów
transplantacyjnych. Wspó³organizowano z Poltransplantem sesje naukowe podczas zjazdów Polskiego
Towarzystwa Transplantacyjnego oraz wspierano dzia³ania edukacyjne, adresowane do zespo³ów
szpitalnych identyfikuj¹cych dawców narz¹dów. Cz³onkowie Stowarzyszenia w³¹czali siê w organizacjê
szkoleñ dla anestezjologów i pielêgniarek anestezjologicznych z ca³ego kraju, byli tak¿e zapraszani do
udzia³u w kszta³ceniu kadr koordynatorów szpitalnych. Dziêki aktywnoœci PSKT po raz pierwszy w kraju
wprowadzono program adresowany do dzieci po przeszczepieniu narz¹du, wchodz¹cych w doros³oœæ.
98
Stowarzyszenie Koordynatorów Transplantacyjnych wspiera³o równie¿ dzia³ania Polskiej Unii
Medycyny Transplantacyjnej, programów „Partnerstwo dla Transplantacji” i ETPOD (European
Training Program on Organ Donation, Podstawy Dawstwa Narz¹dów). Przedstawiciele PSKT
wielokrotnie zabierali g³os wobec wa¿nych problemów ca³ego œrodowiska transplantacyjnego i byli
wa¿nym partnerem w dyskusjach dotycz¹cych jakoœci i bezpieczeñstwa pobierania i przeszczepiania
narz¹dów np. w sprawie wykorzystywania narz¹dów do przeszczepienia od dawców z podejrzeniem
choroby nowotworowej. Obecnie trwaj¹ prace nad niezwykle istotnym zagadnieniem, jakim s¹
standardy procedur koordynacyjnych. S¹ istotne ze wzglêdu na bezpieczeñstwo i jakoœæ wykonywanej
pracy przez koordynatorów, wpisuj¹ siê szeroko w dzia³ania na forum Poltransplant-u i UE.
Stowarzyszenie jest tak¿e platform¹ umo¿liwiaj¹c¹ koordynatorom wszystkich szczebli uzyskanie
wsparcia w zakresie ich dzia³alnoœci zawodowej w macierzystych szpitalach. Zachêcamy wszystkich
do aktywnego uczestnictwa w pracach Polskiego Stowarzyszenia Koordynatorów Transplantacyjnych.
Wojciech Czapiewski, Zarz¹d Polskiego
Stowarzyszenia Koordynatorów Transplantacyjnych
ODEQUS
ODEQUS (Organ Donation European Quality System)
podsumowanie programu
W grudniu 2013 r. zakoñczy³ siê trwaj¹cy trzy lata program ODEQUS, którego celem by³o
okreœlenie oraz analiza kryteriów i wskaŸników jakoœci dotycz¹cych procesu dawstwa narz¹dów
na poziomie szpitala. Wypracowane w programie narzêdzia maj¹ s³u¿yæ ewaluacji procesu dawstwa
i zwiêkszeniu wydajnoœci w tym zakresie w Europie.
W projekcie finansowanym i nadzorowanym przez Komisjê Europejsk¹ uczestniczy³o 14 œcis³ych
i 5 wspó³pracuj¹cych partnerów reprezentuj¹cych 12 krajów europejskich. Wœród œcis³ych partnerów
znalaz³ siê Poltransplant.
Kraje europejskie, a tak¿e poszczególne szpitale ró¿ni¹ siê aktywnoœci¹ w zakresie pozyskiwania
narz¹dów. Ró¿nice te wynikaj¹ przede wszystkim ze struktury organizacyjnej i wydajnoœci procesu
pozyskiwania dawców.
Projekt ODEQUS mia³ za zadanie okreœlenie standardów i najlepszych praktyk oraz zdefiniowanie
kryteriów i wskaŸników jakoœci w trzech obszarach dawstwa – od zmar³ych w mechanizmie œmierci
mózgu, od zmar³ych w mechanizmie nieodwracalnego zatrzymania kr¹¿enia oraz od osób ¿ywych.
W ramach programu, w 2011 r. przeprowadzono w du¿ej grupie europejskich szpitali ankietê
dotycz¹c¹ stosowania lub niestosowania systemów jakoœci w zakresie dawstwa.
Wyniki tej ankiety wskazuj¹, ¿e wiêkszoœæ szpitali w Europie nie ma systemu jakoœci w zakresie
pozyskiwania narz¹dów.
Po opracowaniu przez ekspertów metodologii kryteriów i wskaŸników jakoœci oraz narzêdzi
kontroli, przeszkolono audytorów w celu wprowadzenia i oceny wskaŸników w wybranych szpitalach.
99