porównanie sił aerodynamicznych działających na połowę torusa i
Transkrypt
porównanie sił aerodynamicznych działających na połowę torusa i
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE 2016 nr 60, ISSN 1896-771X PORÓWNANIE SIŁ AERODYNAMICZNYCH DZIAŁAJĄCYCH NA POŁOWĘ TORUSA I DWA WALCE O TEJ SAMEJ DŁUGOŚCI Agnieszka Padewska1a, Piotr Szczepaniak1b, Andrzej Wawrzynek1c 1 a Katedra Teorii Konstrukcji Budowlanych, Politechnika Śląska [email protected], [email protected], [email protected] Streszczenie W Eurokodzie PN-EN 1991-1-4 [11] brakuje wytycznych projektowych umożliwiających oszacowanie sił aerodynamicznych działających na obiekty o nietypowym kształcie. W referacie porównano zatem charakter przepływu powietrza o dużych, coraz częściej występujących na świecie prędkościach w pobliżu obiektów w kształcie połowy torusa (np. fragmentu zjeżdżalni wodnej) i dwóch walców o sumarycznej długości równej długości osi połowy torusa, ustawionych poziomo oraz odchylonych od poziomej płaszczyzny pod kątem ȕ = 45°. Porównano również siły aerodynamiczne działające na połowę torusa - opór aerodynamiczny i poziomą siłę prostopadłą do niego, z siłami działającymi na walce. Wyniki otrzymano na podstawie analiz numerycznych: MES i MOS, wykorzystując moduły: CFD (Computational Fluid Dynamics) i FSI (Fluid-Structure Interaction). Słowa kluczowe: interakcja płynu z konstrukcją, zjeżdżalnia wodna, walce, oddziaływanie wiatru, CFD, FSI, MES, MOS COMPARISON OF AERODYNAMIC FORCES ACTING ON A HALF OF A TORUS AND TWO CYLINDERS OF THE SAME LENGHT Summary Eurocode EN 1991-1-4 [11] does not include issues concerning wind loads acting on constructions in a non-typical shape. Therefore, in the paper the character of high-speed air flow, which increasingly occurs in the world around objects in the shape of a half - torus (eg. a fragment of a water slide) and two cylinders positioned horizontally and inclined to the horizontal plane at an angle ȕ = 45° were compared. Also aerodynamic forces acting on a half of the torus - an aerodynamic resistance and a horizontal force perpendicular to the direction of a wind velocity, were compared with forces acting on cylinders. Results are based on numerical analysis: FEM and FVM using the following modules: CFD (Computational Fluid Dynamics) and FSI (Fluid-Structure Interaction). Keywords: fluid-structure interaction, water slide, cylinders, wind action, CFD, FSI, FEM, FVM 1. WSTĘP kierunku napływu powietrza. Trudności w oszacowaniu sił aerodynamicznych działających na obiekty o nietypowym kształcie wynikają między innymi z tego, iż powierzchnie odniesienia, np. obiektu w kształcie połowy torusa ustawionego pod różnymi kątami do poziomu, jak również jego fragmentów, nie odpowiadają powierzchniom wynikającym z rzutu obiektu na płaszczyznę prostopadłą do kierunku prędkości wiatru ani też po- Przedmiotem badań są obiekty w kształcie wygiętej rury (np. zjeżdżalnie wodne), szczególnie te, które są usytuowane w terenie otwartym, w górach czy nad jeziorem. Dominującym obciążeniem w tego typu konstrukcjach jest działanie wiatru. Eurokod PN-EN 1991-1-4 [11] nie obejmuje zagadnień obciążenia wiatrem obiektów o nietypowym kształcie. Obliczenia są możliwe tylko w zakresie walca kołowego, o osi ustawionej prostopadle do 52 Ag gnieszka Pad dewska, Piottr Szczepania ak, Andrzej Wawrzynek k 15]). Założono, Z że rura r nie odkszztałca się pod wpływem wiatru u. Zadeklarow wano w miejsscu usytuowa ania walca szorstk ką ścianę z tarciem, t na której występu ują zerowe składo owe prędkości.. Średnica walca wynosi 1 m. m wierzchni zasstępczego walcca (o sumaryccznej długości osi połowy torussa i średnicy równej średniicy toru torussa). Przykładowoo, po przyjęciu powierzcchni odniesien nia, wynikającej z rzutu połow wy torusa ustaw wionego pozioomo na płaszczyznę prostopaadłą do kierrunku prędkoości dkości w = 11 m/s, nieanaliizowanej w nin niewiatru o pręd jszej pracy, opór aerodyn namiczny możże być zaniżoony % w stosunku u do wyników w obliczeń num menawet o 22% rycznych. Naatomiast po prrzyjęciu powieerzchni wynikaającej z rzutu torusa ustaw wionego pod kątem 22,5° do poziomu na pionową p płaszzczyznę prostoopadłą do kierunku prędkości wiatru opór aerodynamiczzny przy huraaganowej prędk kości wiatru może się zw większyć o 73% 7 w stosunku do d obliczeń numerycznych. Co ważniejszze, na obiektty w kształciie wygiętej rury działa dodattkowo poziom ma siła prostoopadła do op poru aerodynamiczznego, któreej nie spoosób oszacow wać wg Eurokodu u [11]. W zwiąązku z tym w niniejszej pracy wyznaczono i porównano siły oddziaływ wania wiatru na ment obiektu w kształcie torusa t oraz prrzewalce i fragm analizowano przepływ dwooma sposobam mi: - zgodnie z Eurokodem E 1--4 [11] w zakrresie walca koołowego jako moodelu wyjściow wego, - metodami numerycznym mi MES (Meetoda Elementów Skończonych)) i MOS (Meetoda Objętośści Skończonycch), wykorzystująąc moduły: CFD (Comp putational Flluid Dynamics) orraz FSI (Fluid d-Structure Interaction). Wymiary ob biektu w kszztałcie torusaa, analizowan nego w niniejszej pracy, p przyjętto jak dla typowych zjeżdżaalni wodnych, tj. promień krzy ywizny osi R = 3 m, średn nica przekroju pooprzecznego b = 1,0 m oraaz chropowattość powierzchni k = 0,15 mm. Maksymalną prędkość napływu poowietrza rów wną w = 33,5 m/ss przyjęto na postawie obliiczeń normowy ych przeprowadzoonych dla peewnej istniejąącej konstruk kcji, położonej w sąsiedztwie jeziora Liptovská Mara po słowackiej strronie Tatr. Na tym etap pie badań poominięto prob blem wzbudzeenia drgań. Analogicznie do pojedynczego p walca zamo odelowano p wokóół dwóch walcców o dłurównieeż przepływ powietrza gości równej r długości łuku ćwiarttki torusa. Przzedmiotem analizy y są reakcje poszczególnyc p h części walców w wyniku zmian param metrów przeepływu, np. ciśnienia. W tym m celu dwa walce w podzielon no na 8 równ nych części (rys. 2). 2 Walce są ustawione w konfiguracji „jeden za drugim m”, jak równ nież w ten ssposób, że płłaszczyzna zawierrająca ich osie jest nachy ylona do poziomu pod kątem m 45 stopni. Na N rys. 1-2 p przedstawiono wymiary, warun nki brzegowe, kierunki dziaałania sił aero odynamicznych oraz o podział modelu m na 8 części, z koleii na rys. 3 pokaza ana jest siatkaa MOS. Dy yskretyzacji modeli m przepływ wu powietrza dokonano, skupia ając się na ob bszarze warsttwy przyścien nnej, gdzie występ pują intensyw wne zmiany p prędkości od zera przy ścianiee do wartoścci równej prędkości gazu w pewnej odległości od niej. Jako J że jest too przepływ turbulentny, ystano z modeelu turbulencjji k-Ȧ/SST z zaimpleskorzy mento owanymi tzw. funkcjami przzyściennymi, co c pozwoliło na a zastosowaniee rzadszej siiatki. Przesłankami do wybra ania tego mod delu były m..in. informacje zawarte w [1] i [5]. Po przep prowadzeniu aanalizy wrażliw wości wyników współczynnika w oporu na stop pień zagęszczeenia siatki, jak ró ównież m.in. na n podstawie [[2], [3-4], [7], bezwymiarowe odległości o pierrwszych węzłów w siatki MOS S od ściany obiektu y+ wynosząą 7 i 50 (tabella 1), przy prędkościach wiatru u równych odp powiednio 15 m m/s i 33,5 m/s. 2. ZA AŁOŻENIA A I MODE ELE NU UMERYCZNE W celu wyzznaczenia wsp półczynnika oporu o aerody ynamicznego pojjedynczego waalca wykonan no modele num meryczne w paakiecie Workb bench ANSYS S, wspierając się dodatkowo programem Abaqus/CFD D. Szczegółoową charakterysty ykę tychże moodeli można zn naleźć w pracach [9], [10] i [13]]. Na brzegach h modelu przeepływu powiettrza wokół rury zaadano wartoścci prędkości wiatru w w kierun nku równoległym do przepływu u oraz zerowąą prędkość w kiek runku prostoopadłym, jak również r zerowee nadciśnieniee na powierzchni odpływu. Od dległości pow wierzchni brzeegowych od przzeszkody przy yjęto wystarczzająco duże, aby a nie zaburzały y przepływu w jej pobliżu (rys. 1 – moodel numeryczny opływu dwóch h walców orazz [2], [5], [6], [14[ Rys. 1.. Model numery yczny opływu dw wóch walców - wymiary, w warunk ki brzegowe, kieerunki działania sił aerodynamicznych Rys. 2.. Przekrój podłu użny modelu numerycznego opłływu dwóch walców w i ich podział na n 8 części 53 PORÓW WNANIE SIŁ AERODY YNAMICZNY YCH DZIAŁ ŁAJĄCYCH H NA POŁO OWĘ TORUS SA(…) podzia ału na regulaarne podobszaary, zastosowa ano siatkę hybryd dową, powstaałą z połączzenia regularnej siatki w warstwie przyścciennej oraz sskładającej siię głównie orościennych elementów siaatki w obszarzze oddaloz czwo nym od o ściany obieektu. W sumiie połączono ponad p 662 930 elementów typu u TETRA_4, HEXA_8, TR RI_3 oraz QUAD D_4. Jednym z problemóów numerycznych w modeelach było ników obliczeń ń w programiie ANSYS wykorrzystanie wyn Fluentt, z którego uzyskano u m.in n. rozkład pola a ciśnienia na rurrze do wyznaaczenia obciążżeń wiatrem analizowaa nych w programie Static Structu ural. Obydwa programy wymagają precyzyjjnego przygottowania mod deli numeryczny ych, podyktow wanego bardzzo długim cza asem obliczeń oraz o efektywnością transferu obciążeń (m m.in. [12]). Schem mat tworzenia modeli oraz procedury prrzekazywania obciążenia pom między przep pływającym powietrzem p a ciałłem zanurzon nym w płyniie w pakieciee ANSYS zostały y opisane w pracach [9] i [10]. Przepłływ płynu oddzia ałuje na elem ment konstruk kcyjny, skutku ując pojawienieem się sił aerrodynamicznycch działającycch na ten obiektt. Zastosowan no jednostron nne przekazy ywanie sił (one-w way force tran nsfer fluid → sstructure), co jest związane z założeniem, że obiekt n nie odkształca a się pod wpływ wem działania wiatru. W paakiecie ANSYS zadeklarowan no 8 punktów referencyjnych h, działających h wspólnie z wa arunkami brzzegowymi zdaalnego przem mieszczenia (remote displacemeent boundary conditions). W każdej z 8 czzęści zastosowaano utwierdzeenie blokujące wszystkie stopniie swobody. Wszystkie części zostały ze sobą zespolone, bez możżliwości poślizzgu czy oderw wania, poprzez kontakt (bond ded contact). Rys. 3. Siatka MOS modelu numerycznego op pływu dwóch walców wienie wartości liczby Reynoldsaa i bezwymiaro-Tab. 1. Zestaw wych odległoścci pierwszych węęzłów siatki MO OS od ściany obiektu w [m/s] 15 (b bardzo silny w wiatr) 33,,5 (huraggan) Re [-] y+ [-] 106 7 2,2·106 500 W tabeli 2 przedstawiono wartości szczy ytowego ciśnieenia nika oporu otrrzymane z analiz prędkości oraaz współczynn numerycznycch, niezbędne do obliczenia siły oddziaływ wania wiatru o różnych prędkościach na pojedynczy p waalec, wg [11]. Wartości cf odpow wiadają wartośściom uzyskan nym w tunelu aeerodynamiczny ym i opisany ym m.in. w [3]. Jednocześnie są one mniiejsze o ok. 30% 3 od wartoości podanych w normie n PN-EN N 1-4 [11]. Tab. 2. Zestaw wienie wartości parametrów p niezzbędnych do obliczenia siły oddziaływania wiatru o różnycch prędkościach na pojedynczy waalec w [m/s] 15 (b bardzo silny w wiatr) 33,,5 (huraggan) qp [Pa] cf 140,6 0,53 702,7 0,559 Analizie pod ddano równieżż przestrzennee modele obiektu o uproszczon nym kształcie połowy toru usa, którego prop mień R = 3,0 m, a średn nica przekroju u toru b = 1,0 m, ustawione pooziomo, jak róównież nachyllone do pozioomu pod kątem ȕ = 45°. Obszaar przepływu powietrza zam modelowano an nalogicznie do prostej rury y. Modele num meryczne opisan no w pracach [9] i [10]. Przeedmiotem anallizy są, podobniee jak w przyp padku dwóch walców, reak kcje Rys. 4.. Model numery yczny opływu poołowy torusa – wymiary w i podział na 8 części 3. 3 WYNIK KI OBLIC CZEŃ poszczególnycch części toru usa, wyciętych h pod kątem Į2 do kierunku działania wiaatru, w wyniku u zmian param metrów przepły ywu, np. ciśniienia. W tym m celu obiekt podzielono na 8 równych części. Warstwa przyścien nna wokół połow wy torusa rów wnież została zdyskretyzowaana w sposób anaalogiczny do prostej p rury. Na rys. 4 przzedstawiono wy ymiary i podzział na części przykładow wego modelu num merycznego przzepływu powiietrza w poblliżu obiektu w kształcie połowy y torusa ustaw wionego poziom mo, wykonanego w pakiecie ANSYS. A Do obliczeń o przyjjęto siatkę składaającą się z proostopadłościen nnych elementtów typu HEXA_ _8 oraz QUA AD_4 stosow wanych w num merycznej dynaamice płynów w. Jeżeli nie było możliwoości Jak ju uż wspomnian no, trudności w oszacowaniu u sił aerodynam micznych dziaałających na obiekty o nietypowym kształcie wynikają między inny ymi z tego, iż i ich powierzcchnie odniesieenia nie odpowiadają powiierzchniom wynikającym z rzuttu obiektu naa płaszczyznę prostopadłą do kierunku prędkości p wiattru ani powiierzchniom zastęp pczych walców w. Przykładowo, rys. 5 ilustruje zm miany linii prrądu przepływu u w pobliżu połowy torussa oraz dwócch walców w kon nfiguracji „jedeen za drugim””, ustawionych h poziomo przy huraganowej h prędkości wiaatru, w chwilii gdy wypadkowy opór aeroodynamiczny osiąga wartośść średnią 54 Ag gnieszka Pad dewska, Piottr Szczepania ak, Andrzej Wawrzynek k jest wyraźny w wpływ krzywizny osi torusa na n rozkład ciśnien nia i prędkośści w całym m obiekcie. Tymczasem T w przzypadku dwócch walców usstawionych pod p kątem ȕ = 45° 4 do kierunk ku prędkości wiatru i odda alonych od siebie na odległość porównywalną p ą z podwojoną ą wartością promieenia torusa R, R efekt ten zaanika, a wpływ w ewentualnej interferencji i p prędkości na wartości sił pól s aerodynamicznych jest znikomy (zobaczz rys. 7b). całkową. Za nawietrznymii częściami ob biektów powsttaje nego przepływ wu. Rozkład np. linii prąądu, pas zaburzon ciśnienia i prrędkości praw wie nie zmien nia się w czaasie. Wiry formu ują się prawiie symetryczn nie za torussem i walcem. Jesst to zakres naadkrytyczny liczby l Reynold dsa. Przepływ zaa zawietrzną częścią torusa (rys. 5a) jest j nieustalony, burzliwy, wiroowy, niesymettryczny i losow wy. nienia i prędk kości gwałtow wnie Rozkład linii prądu, ciśn W współczynnika oporu zmienia się w czasie. Wartość maleje w poorównaniu do przypadku, gdy g nie zachoodzi interferencja pól prędkości w pobliżu u poszczególny ych części obiektu u, np. o większym promien niu. Jest to prrzepływ turbullentny, odpoowiadający su uperkrytyczneemu zakresowi waartości liczby Reynoldsa. Przepływ P za walw cami (rys. 5b) 5 jest rów wnież nieustalony i burzliw wy, jednak bardziej symetryczn ny niż w przyp padku torusa. ynamiczny zaa nawietrznym mi walcami nie Ślad aerody zamyka się przed p zawietrzznymi. Mimo to opór aeroodynamiczny zw większa się w stosunku do torusa. Jest on jednak mniejjszy niż przy takim ustawiieniu dwóch walw ców, kiedy oś o łącząca ich h środki jest prostopadła do kierunku pręd dkości wiatru (zobacz [17] i [8]). Rys. 6.. Rozkład linii prądu p w przekrooju środkowym modelu m opływu u połowy torusaa przy w = 33,5 m/s b) b) Rys. 5. Rozkłaad linii prądu w przekroju środk kowym opływu: a) połowy toru usa ustawionego poziomo oraz b) b dwóch walców w w konfiguracji „jeden za drugiim” przy w = 333,5 m/s Rys. 7.. Rozkład linii prądu p w przekrooju środkowym opływu: o a) poło owy torusa oraz b) dwóch walcóów ustawionych h pod kątem ȕ = 45° przy w = 33,5 m/s Na 5. i 6. czzęści torusa (p por. rys. 4; kąt k Į2 wynoszący około 110°) pojawia p się naajwiększa warttość bezwzględ dna siły bocznej Pz, skierow wanej na zew wnątrz względ dem kierunku zak krzywienia osi torusa. Jej źrródłem jest du uża różnica prędk kości przepływ wu powietrza pomiędzy obsszarem w „oku”” (środku) torusa i po jego bokach. Dajee to efekt analoggiczny do siłły nośnej uzzyskiwanej prrzez profile lotniccze. Na rys. 6 zilustrowaano rozkład linii l prądu w przzekroju środkoowym modelu u opływu połoowy torusa (rys. 4). 4 Efekt turbullentnego, burzzliwego i losoowego przepły ywu w pobliżu zaw wietrznej częśści połowy torrusa odchylon nego od poziomej płaszczyzny pod p kątem ȕ = 45° nadal się utrzymuje, jaak pokazano na rys. 7a. A więc widoczzny Wynik ki analiz numerycznych pok krywają się z klasyfikacją ch harakterystyczznych obszaróów interferenccji aerodynamicznej dwóch walców w dostęp pną w literatturze (np. [16]), wg której walce, w znajdujące się w ko onfiguracji takiej jak na rys. 3., nie podlegająą interferencji. Na ajwiększe waartości siły oporu pojaw wiają się w pierrwszej i dwóch h ostatnich częściach (na ry ys. 8 oznaczonycch jako n) połowy p torusaa ustawionego poziomo. W przzypadku walcóów założono sstały rozkład siły oporu wzdłuż długości, jed dnak różny dlla każdego z walców, w co wynika również z obliczeń o numerrycznych (pattrz rys. 9). k ȕ = 45° ssprawia, że ró óżnice siły Obrót obiektów o kąt oporu na poszczegóólnych częściach są mniejszze (rys. 10 55 PORÓWNANIE SIŁ AERODYNAMICZNYCH DZIAŁAJĄCYCH NA POŁOWĘ TORUSA(…) i 11). Obrót połowy torusa do poziomego ustawienia przy huraganowej prędkości wiatru powoduje zmniejszenie wartości sumarycznej siły Px o 39%, a siły Pz o 26%. Jak to zostało zauważone wcześniej, na 5. i 6. części torusa występuje duża siła parcia Pz na ściany obiektu, porównywalna co do wartości nawet z siłą oporu, zarówno w przypadku torusa ustawionego poziomo, jak i odchylonego od kierunku prędkości pod kątem ȕ = 45° (rys. 12-13). Rys. 8. Rozkład siły oporu na poszczególnych częściach połowy torusa ustawionego poziomo przy huraganowej prędkości wiatru Rys. 12. Rozkład siły Pz na poszczególnych częściach torusa ustawionego poziomo przy huraganowej prędkości wiatru Rys. 9. Rozkład siły oporu dwóch walców ustawionych poziomo przy huraganowej prędkości wiatru Rys. 13. Rozkład siły Pz na poszczególnych częściach torusa ustawionego pod kątem ȕ = 45° przy huraganowej prędkości wiatru 4. WNIOSKI KOŃCOWE Wyniki wstępnych badań wykazują zupełnie odmienny rozkład linii prądu, ciśnienia i prędkości wokół obiektu w kształcie torusa oraz dwóch walców o długości ćwiartki obwodu torusa. Widoczny jest wyraźny wpływ krzywizny osi torusa na parametry przepływu o huraganowej prędkości w całym obiekcie. Natomiast w przypadku dwóch walców ustawionych pod kątem ȕ = 45° do kierunku prędkości wiatru i oddalonych od siebie na odległość porównywalną z podwojoną wartością promienia torusa R wpływ ewentualnej interferencji pól prędkości na wartości sił aerodynamicznych jest znikomy. Na 5. i 6. części torusa występuje dodatkowa znaczna pozioma siła prostopadła do kierunku wiatru, której nie można oszacować, stosując normę PN- EN 1991- 4 [11] albo dostępne w literaturze wytyczne do projektowania konstrukcji o nietypowym kształcie, zarówno przy poziomym ustawieniu, jak i po odchyleniu obiektu od kierunku prędkości pod kątem ȕ = 45°. Odrębne ścieżki wirów, patrząc z przodu, widoczne są również przy pionowym ustawieniu połowy torusa i poziomym kierunku prędkości powietrza oraz przy prostopadłym do kierunku wiatru ustawieniu dwóch walców. Podobne Rys. 10. Rozkład siły oporu na poszczególnych częściach połowy torusa ustawionego pod kątem ȕ = 45° przy huraganowej prędkości wiatru Rys. 11. Rozkład siły oporu dwóch walców ustawionych pod kątem ȕ = 45° przy huraganowej prędkości wiatru 56 Agnieszka Padewska, Piotr Szczepaniak, Andrzej Wawrzynek obiekty w kształcie torusa lub o bardziej skomplikowanej geometrii, o różnych promieniach i zawierających dodatkowe elementy, np. kołnierze łączące poszczególne części konstrukcji. Konieczne są bardziej zaawansowane badania, wraz z uwzględnieniem wzbudzenia drgań, przy wykorzystaniu tunelu aerodynamicznego. Największą trudność w takiej analizie sprawia dobór odpowiedniego modelu turbulencji oraz siatki MES i MOS, szczególnie w obszarze warstwy przyściennej. rozkłady ciśnienia i prędkości zaobserwowano również przy mniejszej wartości prędkości wiatru (15 m/s). Przyjęcie do obliczeń powierzchni odniesienia wynikającej z rzutu połowy torusa ustawionego poziomo na płaszczyznę prostopadłą do kierunku prędkości wiatru o w = 11 m/s powoduje zaniżenie wartości oporu aerodynamicznego nawet o 22% w stosunku do wyników obliczeń numerycznych. Dodatkowe wyniki powyższych badań, w tym wartości siły Pz, przedstawione zostaną w innych publikacjach. Zamierzeniem autorów jest wyprowadzenie uniwersalnych zależności matematycznych, na podstawie analitycznych i numerycznych metod, umożliwiających oszacowanie sił aerodynamicznych działających na Praca została wykonana Infrastruktury PL-Grid. z wykorzystaniem Literatura 1. 2D NACA 0012 Airfoil Validation Case. SST Model Results. Langley Research Center. Turbulence Modeling Resource. http://turbmodels.larc.nasa.gov. 2. Abaqus Documentation. Dassault Systemes, 2011. 3. Adachi T.: The effect of surface roughness of a body in the high reynolds – number flow. „International Journal of Rotating Machinery” 1995, 2, p. 23-32. 4. Anderson J.: Computational fluid dynamics. The basics with applications. McGraw-Hill, Inc., USA, 1995. 5. ANSYS Documentation for Release 14.5/Customer Training Material. ANSYS Inc., 2012. 6. Introduction to Abaqus/CFD. Dassault Systemes 2010. 7. Jeżowiecka-Kabsch K., Szewczyk H.: Mechanika płynów. Wrocław: Ofic. Wyd. Pol. Wrocł., 2001. 8. Padewska A.: Wyznaczanie współczynników interferencji aerodynamicznej walców ustawionych w rzędach. „Współczesny stan wiedzy w inżynierii lądowej. Prace naukowe doktorantów”. Praca zbiorowa pod red. Joanny Bzówki. Monografia nr 519. Gliwice: Wyd. Pol. Śl., 2015, s. 797-804. 9. Padewska A., Szczepaniak P., Wawrzynek A.: Analysis of fluid-structure interaction of a torus subjected to wind loads. „Computer Assisted Methods in Engineering and Science”, 2014, Vol. 21, p. 151-167. 10. Padewska A., Szczepaniak P., Wawrzynek A.: Oddziaływanie wiatru na obiekt o nietypowym kształcie. „Inż. i Bud.”, 2015, R. 71, nr 7, s. 381-385. 11. PN-EN 1991-1-4 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-4: Oddziaływania ogólne – Oddziaływania wiatru. 12. Solving FSI Applications using ANSYS mechanical and ANSYS FLUENT. Training course. ANSYS Inc., 2012. 13. Szczepaniak P., Padewska A.: Wind load of a curved circular cylinder structures. „Applied Mechanics and Materials”, 2015, Vol. 769, p. 172-179. Trans Tech Publications, Switzerland. 14. Versteeg H., Malalasekera W.: An introduction to computational fluid dynamics: the finite volume method. Pearson Education Ltd., 2007. 15. Wilcox D.: Turbulence modelling for CFD. USA: DCW Industries, 2006. 16. Zdravkovich M.: Review of interference-induced oscillations in flow past two parallel circular cylinders in various arrangements. „J. Wind Eng. Ind. Aerodyn. ”1988, Vol 28, p. 183-200. 17. Żurański J. A.: Wpływ interferencji aerodynamicznej na obciążenie wiatrem stalowych kominów wieloprzewodowych. Prace Naukowe Instytutu Techniki Budowlanej, ITB, 2000, vol. 2-3, s. 114-115. Artykuł dostępny na podstawie licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl 57