Jak dokonać odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości

Jak dokonać odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów?
Wpisany przez dr Andre Helin
Ustawa o rachunkowości tylko w niewielkim zakresie definiuje sytuacje, w których dochodzi do
utraty wartości aktywów. Bardziej szczegółową analizę tych zagadnień zawiera MSR 36 - Utrata
wartości aktywów.
Jednym z kontrowersyjnych obszarów rachunkowości często wywołującym gorące
dyskusje pomiędzy przedstawicielami przedsiębiorstw a biegłymi rewidentami są odpisy
aktualizujące z tytułu utraty wartości aktywów. Jak należy prawidłowo dokonywać tych
odpisów?
Obowiązek stosowania odpisów aktualizujących wynika, aczkolwiek z pewnymi różnicami,
zarówno z polskiej ustawy o rachunkowości, jak i Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości (MSR 36).
Odpisów aktualizujących według ustawy o rachunkowości należy dokonać w przypadku
istnienia dużego prawdopodobieństwa, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie
przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści
ekonomicznych.
Odpisu należy dokonać do wysokości doprowadzających wartość składnika aktywów,
wynikającą z ksiąg rachunkowych, do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do
ustalonej w inny sposób wartości godziwej. W odniesieniu do składników majątku trwałego
niezbędne odpisy aktualizujące są uwarunkowane trwałą utratą wartości, w przeciwieństwie do
składników majątku obrotowego, gdzie utrata wartości nie musi być trwała.
Ustawa o rachunkowości tylko w niewielkim zakresie definiuje sytuacje, w których
dochodzi do utraty wartości aktywów. Bardziej szczegółową analizę tych zagadnień
przedstawia MSR 36 - Utrata wartości aktywów, którego przesłankami można kierować się w
praktyce.
1/3
Jak dokonać odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów?
Wpisany przez dr Andre Helin
MSR 36 zawiera szczegółowe procedury i metody w zakresie ustalenia utraty wartości
aktywów, zarówno w formie indywidualnych składników majątkowych, jak i całej grupy aktywów
stanowiących zorganizowaną część działalności jednostki sprawozdawczej.
MSR 36 wymaga dokonywania odpisu aktualizującego wówczas, gdy wartość bilansowa
składnika (lub zorganizowanej grupy składników) jest wyższa od jego wartości ekonomicznej.
Wartość ekonomiczna (wartość możliwa do odzyskania) odpowiada cenie sprzedaży netto
składnika aktywów lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa.
Natomiast ustawa o rachunkowości wymaga porównania wartości bilansowej z ceną sprzedaży
netto, a w przypadku trudności z jej ustaleniem, z wartością godziwą.
W związku z tym wielkość odpisów aktualizujących wartość aktywów, dokonanych na podstawie
ustawy o rachunkowości i MSR może różnić się w sytuacji, kiedy cena sprzedaży aktywów
możliwa do uzyskania jest niższa od ich wartości użytkowej.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości powinien zostać ujęty w rachunku zysków i strat, w
przypadku aktywów wykazywanych według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, oraz
traktowany jak zmniejszenie wartości przeszacowanej, w przypadku aktywów wykazywanych
według wartości przeszacowanej.
W celu stwierdzenia czy zaszły przesłanki utraty wartości aktywów w praktyce można stosować
następujące kryteria oceny: mniejsze niż przewidywano wykorzystanie składnika; szybszy niż
przewidywano postęp technologiczny skracający oczekiwaną użyteczność aktywu lub
wygaśnięcie praw majątkowych; niższa niż przewidywana efektywność ekonomiczna;
2/3
Jak dokonać odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów?
Wpisany przez dr Andre Helin
pojawienie się nowej konkurencji powodujące mniejsze korzyści ekonomiczne.
Ujęty w ubiegłych okresach odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości danego składnika
aktywów należy skorygować, gdy od czasu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego
nastąpiła zmiana wartości szacunkowych, stosowanych do ustalenia wartości ekonomicznej
danego składnika. W takim przypadku należy podwyższyć wartość bilansową składnika
aktywów do wysokości jego wartości ekonomicznej. Podobne postanowienia zawiera ustawa o
rachunkowości.
3/3