D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Sygn. akt : II AKa 64/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 kwietnia 2009 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący
SSA Piotr Mirek
Sędziowie
SSA Małgorzata Niementowska (spr.)
SSA Grażyna Wilk
Protokolant
Agnieszka Przewoźnik
przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Przemysława Piątka
po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2009 r. sprawy
wnioskodawczyni J. P.
- w przedmiocie odszkodowania na skutek apelacji pełnomocnika wnioskodawczyni
od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 13 listopada 2008 r.
sygn. akt. III Ko 216/07
1. utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,
2. wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.
Sygn. akt. II AKa 64/09
UZASADNIENIE
W dniu 31 sierpnia 2007 roku J. P. złożyła w Sadzie Okręgowym
w Katowicach wniosek o stwierdzenie nieważności orzeczenia o przymusowym umieszczeniu w obozie pracy w J. i P.
w latach 1946-1947 oraz
o należne jej odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Sąd Okręgowy w Bielsku- Białej, któremu została przekazana do rozpoznania sprawa na mocy postanowienia Sądu
Okręgowego w Katowicach, wyrokiem z dnia
13 listopada 2008 roku oddalił wniosek o odszkodowanie złożony przez wnioskodawczynie, zasądzając od Skarbu
Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu T. S. kwotę 146, 40 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu J. P..
Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawczyni zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych
za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że wnioskodawczyni nie prowadziła
działalności
na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w rozumieniu art. 1 ustawy
z dnia 23.02.1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na
rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, mimo, że prawidłowa analiza jej pobytu w obozach pracy w J. i w P. w
okresie od 16.02.1946 roku do 22.03.1947 roku prowadzi do wniosku, że działalność taką właśnie prowadziła.
Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie wniosku w całości
ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Bielsku –
Białej.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja pełnomocnika okazała się niezasadna stąd też nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Okręgowy
dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich bazie wywiódł słuszną i logiczną ocenę prawną roszczenia
wnioskodawczyni. Sąd Okręgowy w żadnym stopniu nie kwestionował treści relacji wnioskodawczyni, ustalając, że J.
P.została osadzona w dniu (...)roku
w (...)w J.na mocy wydanego w dniu 02 marca
1946 roku przez Prokuratora Specjalnego Sądu Karnego w Katowicach zarządzenia
o odosobnieniu, a w dniu 22 maja 1946 roku została przetransportowana do (...)w P., z którego została zwolniona
w dniu 22 marca 1947 roku. Podstawą wydania powyższego zarządzenia był zarzut dopuszczenia sie przez
wnioskodawczynię przestępstwa z art. 1 Dekretu P.K.W.N. z dnia 04 listopada 1944 roku. Natomiast zatrzymanie i
umieszczenie na czas nieoznaczony w miejscu odosobnienia i poddania przymusowej pracy zarządzono na podstawie
art. 2 Dekretu P.K.W.N. z dnia 04 listopada 1944 roku.
J. P. nie prowadziła działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jak również działalności przeciwko
kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom. Żaden z dokumentów przedstawionych wraz z rozpoznawanym
wnioskiem nie zawiera treści, które podważałyby zasadność tego ustalenia, stąd nie sposób podzielić zarzutu
skarżącego.
Sąd Apelacyjny zaakceptował stanowisko Sądu Okręgowego, aprobując dokonaną przezeń ocenę materiału
dowodowego. Jest więc oczywiste, że w takiej sytuacji materialną przyczyną oddalenia wniosku o zasądzenie
odszkodowania
i zadośćuczynienia w trybie przepisów ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku było ustalenie, iż zatrzymanie
wnioskodawczyni i wszystkie skutki tego zatrzymania nie stanowiły represji za działalność na rzecz niepodległego bytu
Państwa Polskiego – ponieważ były następstwem odstępstwa od narodowości polskiej.
Nadmienić należy, iż formalnoprawnym warunkiem odnośnie trybu odszkodowawczego, przewidzianego w ustawie
z dnia 23 lutego 1991 roku jest stwierdzenie nieważności orzeczenia, będącego podstawą wniosku o odszkodowanie.
Dopiero stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne
z uniewinnieniem, zatem powinnością Sądu, (czego nie uczyniono na gruncie tej sprawy), w pierwszej kolejności
winno być stwierdzenie nieważności takiego orzeczenia, które dotyczyło osoby represjonowane. W niniejszej sprawie
nie mamy do czynienia z orzeczeniem gdyż za takowe nie można uznać zarządzenia Prokuratora Specjalnego Sadu
Karnego w Katowicach z dnia 02 marca 1946 roku. Jak wynika
z art. 2 ust 2 Dekretu PKWN o środkach zabezpieczających w stosunku do zdrajców Narodu na umotywowany
wniosek prokuratora, specjalny sad karny na niejawnym posiedzeniu wydaje postanowienie, którym bądź utrzymuje
w mocy, bądź uchyla zarządzenie prokuratora o przymusowy odosobnieniu. Tylko w takiej sytuacji można byłoby
mówić o orzeczeniu. Brak byłoby wiec podstaw do stwierdzenia nieważności nie tylko z uwagi na to, iż, zatrzymanie
wnioskodawczyni i wszystkie skutki tego zatrzymania nie stanowiły represji za działalność na rzecz niepodległego bytu
Państwa Polskiego, ale także z przedstawionego wyżej powodu.
Pomimo drobnych mankamentów, o których napomknięto wyżej, wyrok Sądu Okręgowego należało uznać z
prawidłowy i należycie uzasadniony, stąd też Sąd Apelacyjny utrzymał go w mocy.