Wyniki gospodarstw rolnych nieprzerwanie prowadzących
Transkrypt
Wyniki gospodarstw rolnych nieprzerwanie prowadzących
Wyniki gospodarstw rolnych nieprzerwanie prowadzących rachunkowość PL FADN w woj. pomorskim w latach 2004-2010 dr inż. Daniel Roszak PODR Gdańsk Liczba gospodarstw prowadzących nieprzerwanie rachunkowość w latach 2004-2010: - W Polsce – 5880 - W woj. pomorskim - 345 Rozkład badanych gospodarstw wg typu produkcyjnego Ogółem 345 Uprawy polowe 77 Uprawy ogrodnicze 3 Uprawy trwałe Krowy mleczne 3 27 Zwierzęta trawożerne 35 Zwierzęta ziarnożerne 45 Mieszane 155 - Zmiany potencjału produkcyjnego Powierzchnia użytków rolnych 100 90 80 70 Uprawy polowe ha 60 Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 50 Zwierzęta ziarnożerne 40 Mieszane 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Zmiana powierzchni użytków rolnych w % 18,0 16,0 15,3 14,8 14,0 12,3 12,0 Uprawy polowe 10,0 Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 8,0 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 6,0 4,0 3,7 2,7 2,0 0,0 2010 Aktywa trwałe 3000000 2500000 2000000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 1500000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 1000000 500000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Budynki 450000 400000 350000 300000 Uprawy polowe 250000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 200000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 150000 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Maszyny i urządzenia 500000 450000 400000 350000 300000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 250000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 200000 Mieszane 150000 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Zwierzęta reprodukcyjne płci żeńskiej 80000 70000 60000 50000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 40000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 30000 Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ziemia, uprawy trwałe, kwoty produkcyjne 2500000 2000000 1500000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 1000000 Mieszane 500000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wzrost wartości niektórych składników aktywów w okresie lat 2004-2010 w poszczególnych typach gospodarstw w %: Wyszczególni enie Budynki Maszyny i urządzenia Zwierzęta reprodukcyjn e płci żeńskiej Uprawy polowe Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 18,54% 40,69% 7,25% 10,28% 11,26% 76,14% 51,80% 33,63% 76,41% 56,53% 152,60% 45,45% 12,20% -5,88% -8,37% Inwestycje brutto 140000 120000 100000 Uprawy polowe 80000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 60000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kredyty długoterminowe 250000 200000 150000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 100000 Mieszane 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Zapasy produktów rolnych 140000 120000 100000 Uprawy polowe 80000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 60000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wzrost wartości zapasów produktów rolnych w okresie lat 2004-2010 w poszczególnych typach gospodarstw w %: Wyszczegól nienie Zapasy produktów rolnych Zwierzęt Zwierzęt Krowy Uprawy a a Mieszan mleczn polowe e trawożer ziarnożer e ne ne 48,74% 24,51% 23,40% 94,50% 45,35% •PRODUKCJA % zbóż w strukturze zasiewów 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% % udział 60,00% Uprawy polowe Krowy mleczne 50,00% Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 40,00% Mieszane 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Zwierzęta ogółem 100 90 80 70 szt. 60 Uprawy polowe Krowy mleczne 50 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 40 Mieszane 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Pogłowie krów 25 20 15 Uprawy polowe szt. Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 10 Mieszane 5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Pogłowie trzody chlewnej 90 80 70 60 Uprawy polowe 50 szt. Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 40 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Plony pszenicy 80 70 60 dt/ha 50 Uprawy polowe Krowy mleczne 40 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 30 Mieszane 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Mleczność krów 7000 6000 5000 Uprawy polowe 4000 litry Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 3000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 2000 1000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Udział wartości produkcji roślinnej w produkcji ogółem Wyszczegó lnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Uprawy polowe 88,7% 88,5% 89,7% 92,5% 91,0% 88,6% 91,8% Krowy mleczne 22,2% 15,6% 16,6% 24,5% 19,3% 19,4% 19,2% Zwierzęta Zwierzęta trawożern ziarnożer Mieszane e ne 28,1% 19,7% 56,2% 22,1% 16,9% 50,6% 24,4% 21,2% 52,2% 30,5% 29,1% 58,1% 21,4% 20,4% 54,5% 23,1% 19,8% 54,6% 22,6% 26,9% 60,7% Wartość produkcji ogółem 500000 450000 400000 350000 300000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 250000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 200000 Mieszane 150000 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 • Wskaźniki inflacji: 2005 – 2,1% 2006 – 1 % 2007 – 2,5 % 2008 – 4,2 % 2009 – 3,5 % 2010 – 2,6 % Wartość produkcji ogółem przy uwzględnieniu inflacji 400000 350000 300000 250000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 200000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 150000 Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji roślinnej 400000 350000 300000 250000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 200000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 150000 Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji roślinnej przy uwzględnieniu inflacji 350000 300000 250000 Uprawy polowe 200000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 150000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji zbóż 200000 180000 160000 140000 120000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 100000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 80000 Mieszane 60000 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Produkcja ziemniaków 60000 50000 40000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 30000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Produkcja buraków cukrowych 60000 50000 40000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 30000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Produkcja oleistych 60000 50000 40000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 30000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji roślin białkowych 8000 7000 6000 5000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 4000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 3000 Mieszane 2000 1000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji mleka 160000 140000 120000 100000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 80000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 60000 Mieszane 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji wołowiny i cięlęciny 35000 30000 25000 Uprawy polowe 20000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 15000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji wieprzowiny 250000 200000 150000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 100000 Mieszane 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji mięsa drobiowego 90000 80000 70000 60000 50000 zł Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 40000 30000 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wartość produkcji jaj 45000 40000 35000 30000 25000 zł Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 15000 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 • KOSZTY Koszty ogółem 400000 350000 300000 250000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 200000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 150000 Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Koszty ogółem przy uwzględnieniu inflacji 350000 300000 250000 Uprawy polowe 200000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 150000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Koszty bezpośrednie 300000 250000 200000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 150000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Nasiona i sadzonki ogółem 60000 50000 40000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 30000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Nawozy 70000 60000 50000 Uprawy polowe 40000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 30000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Środki ochrony roślin 40000 35000 30000 25000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 20000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 15000 Mieszane 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Pasze ogółem 300000 250000 200000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 150000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 100000 50000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Energia 40000 35000 30000 25000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 20000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 15000 Mieszane 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Odsetki 9000 8000 7000 6000 Uprawy polowe 5000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 4000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 3000 2000 1000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 • Dopłaty do działalności operacyjnej Dopłaty do działalności operacyjnej 120000 100000 80000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 60000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dopłaty rolnośrodowiskowe 14000 12000 10000 Uprawy polowe 8000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 6000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 4000 2000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dopłaty ONW 8000 7000 6000 5000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 4000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 3000 Mieszane 2000 1000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Jednolita płatność obszarowa 45000 40000 35000 30000 Uprawy polowe 25000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 20000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 15000 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Saldo bieżących dopłat i podatków 100000 90000 80000 70000 60000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 50000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 40000 Mieszane 30000 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 • Dochód Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego 200000 180000 160000 140000 120000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 100000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 80000 Mieszane 60000 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego przy uwzględnieniu inflacji 180000 160000 140000 120000 Uprawy polowe 100000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 80000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 60000 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód na osobę pełnozatrudnioną 120000 100000 80000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 60000 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 40000 20000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód rolniczy z 1 ha UR 3500 3000 2500 Uprawy polowe 2000 zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 1500 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 1000 500 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód rolniczy z 1 ha UR przy uwzględnieniu inflacji 3000 2500 2000 Uprawy polowe zł Krowy mleczne 1500 Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 1000 500 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód rolniczy bez dopłat operacyjnych 120000 100000 80000 Uprawy polowe 60000 Krowy mleczne zł Zwierzęta trawożerne Zwierzęta ziarnożerne 40000 Mieszane 20000 0 2004 -20000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Dochód na 1 ha UR bez dopłat 2500 2000 1500 Uprawy polowe zł Krowy mleczne Zwierzęta trawożerne 1000 Zwierzęta ziarnożerne Mieszane 500 0 2004 -500 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Obserwacje 1. Przedstawione informacje potwierdzają dane statystyczne wskazujące na powiększanie się powierzchni gospodarstw, wskazują jednak na niejednorodność tego wzrostu. 2. W gospodarstwach produkcji polowej wyraźny jest stały wzrastający trend inwestycyjny. Inwestycje te dotyczą w przeważającej części maszyn i urządzeń, w dużo mniejszym stopniu budynków oraz ziemi. Obserwacje 3. W gospodarstwach mleczarskich, po okresie znacznego spadku nakładów inwestycyjnych w latach 2006-2009 wyraźne ożywienie dało się zauważyć w 2010 r. (efekt dz. Modernizacja gospodarstw mleczarskich). Nakłady inwestycyjne w równym stopniu dotyczyły zarówno budynków, jak i maszyn i urządzeń. Obserwacje 4.Gospodarstwa w woj. pomorskim coraz większą wagę przywiązują do zarządzania zapasami produktów rolnych. Ryzyko związane z potrzebą (względy rynkowe) magazynowania tych produktów w sposób naturalny najbardziej dotyczy gospodarstw produkcji polowej i gospodarstw wykorzystujących zboże w żywieniu zwierząt. W tych typach produkcji uwidoczniony jest największy wzrost wartości zapasów. Obserwacje 5. W gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji zwierzęcej, udział wartości produkcji roślinnej mieści się w przedziale ok. 20-30%. W gospodarstwach niewyspecjalizowanych „Mieszane” przedział ten zawiera się między 50-60%. Natomiast w gospodarstwach wyspecjalizowane w produkcji polowej, ok. 90 % wartości produkcji ogółem stanowi produkcja roślinna. Obserwacje 6. Przy uwzględnieniu inflacji poziom wartości produkcji w roku 2010 jest jeszcze poniżej poziomu z roku 2007. Wyjątkiem są tylko gospodarstwa w typie „zwierzęta ziarnożerne”, w których wartość produkcji w 2010, także z uwzględnieniem inflacji, przekroczyła osiągniętą w 2007 r. Obserwacje 7. W przypadku kosztów, niezależnie, czy analizujemy koszty w ujęciu bezwzględnym, czy z uwzględnieniem inflacji, we wszystkich typach gospodarstw, koszty w roku 2010, były wyższe od notowanych w 2007. Obserwacje 8. Dochód rolniczy generalnie wzrastał do roku 2007, następujące po nim dwa kolejne lata były okresem charakteryzującym się znaczną obniżką dochodu. Dochód osiągnięty w 2010 był z kolei najwyższy w dotychczasowym okresie badań. Obserwacje 9. Jak to się stało, skoro wartość produkcji, przy uwzględnieniu inflacji była niższa od osiągniętej w 2007, a koszty wyższe. Odpowiedź może być tylko jedna – dopłaty. • Mają one wzrastające znaczenie w stabilizacji dochodów rolniczych. Udział dopłat do działalności operacyjnej w dochodzie rolniczym Wyszczegó lnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Uprawy polowe 15,8% 53,0% 47,1% 33,5% 67,3% 78,3% 54,1% Krowy mleczne 13,4% 28,4% 40,8% 20,5% 38,8% 78,4% 37,7% Zwierzęta Zwierzęta trawożern ziarnożer Mieszane e ne 15,9% 4,9% 14,8% 19,1% 25,9% 74,4% 42,0% 40,4% 126,6% 21,1% 33,5% 63,8% 41,2% 47,2% 105,6% 91,1% 40,3% 116,5% 42,7% 39,1% 80,6%