Czwarty wykład (*, 635 KB)

Transkrypt

Czwarty wykład (*, 635 KB)
1
Metody utrzymania i zarządzania
płynnością banku
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Płynność banku
 zdolność do wywiązywania się ze zobowiązań w krótkim
i długim okresie
 jest to także zdolność do niezakłóconego udzielania
kredytów przy zapewnieniu odpowiednio niskiego poziomu
ryzyka
 banki są zobowiązane do utrzymywania płynności
przepisami Ustawy Prawo bankowe: Art. 8.; Bank jest
obowiązany do utrzymywania płynności płatniczej
dostosowanej do rozmiarów i rodzaju prowadzonej
działalności.
 jest to pojęcie złożone, którego interpretacja wymaga
wszechstronnej wiedzy o sytuacji finansowej banku
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
2
Płynność banku
 nie jest prostą sumą płynności składników aktywów, lecz zależy
od relacji pomiędzy odpowiednimi pozycjami aktywów i pasywów
 PŁYNNOŚĆ POJEDYNCZEGO SKŁADNIKA AKTYWÓW to
= f( rynek, czas, gotowość do ponoszenia strat, cena) lub inaczej
zależy od „łatwości” wymiany na bardziej płynny składnik majątku
 PŁYNNOŚĆ AKTYWÓW BANKU (płynność portfela) to nie jest
prosta suma płynności pojedynczych składników aktywów
 PŁYNNOŚĆ BANKU nie może być utożsamiana z płynnością
aktywów ponieważ obejmuje oprócz zapadalności także
odpowiadającej jej wymagalność pasywów
 PŁYNNOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO zdolność wszystkich
banków do kreacji pieniądza
 PŁYNNOŚĆ KRAJU to zdolność do wywiązywania się ze
zobowiązań wobec zagranicy
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
3
Wskaźniki płynności banku
 Wskaźnik płynności bieżącej
Aktywa płynne zapadalne do 3 miesięcy/Pasywa wymagalne do 3 miesięcy
Jego wartość 0,9 – 1,1 to jest OK.
Jego wartość 0,7-0,9 to jest średnio.
Jego wartość poniżej 0,9 jest żle
 Wskaźnik płynności szybkiej
Aktywa płynne do 1 miesięcy/Pasywa wymagalne do 1 miesiąca
O ile wartość wskaźnika jest większa od 1 to jest dobrze .
 Wskaźnik wg MFW
Gotówka+należności od banków/zobowiązania ogółem
O ile wartość przekracza 1 to uważa się, że opisywany
wskaźnik jest dobry
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
4
Płynność a inne pojęcia rachunkowe
 płynność aktywów – potencjalna możliwość zamiany na gotówkę
 zapadalność aktywów – okres jaki pozostał do upływu terminu
aktywów
 wymagalność pasywów –
– sensu largo – potencjalna konieczność spłaty
– sensu stricte okres jaki pozostał do upływu terminu, w którym
pasywa staną się wymagalne
 płynność nie jest tożsama z okresem bo nie mierzy się jej w dniach,
jest to zjawisko jakościowe – trudnomierzalne, bo jest polega na
relacji pomiędzy wymagalnością pasywów a zapadalnością
aktywów
 nie jest w żaden sposób tożsama z wypłacalnością (patrz
adekwatnością kapitałową)
 płynność ograniczają wszelkie operacje związane z koniecznością
utworzenia rezerw (np.: rezerw obowiązkowych ale i celowych na
należności)
 odpowiedzialna za utrzymanie płynności banku jest Rada
Nadzorcza
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
5
Metody utrzymania płynności – złota reguła
 Złota reguła bankowa – wyklucza jakąkolwiek możliwość transformacji
terminów w działalności kredytowej i depozytowej banków i sprowadza się
do twardego przestrzegania zgodności terminów lokowania kapitałów z
terminami na jakie je pozyskiwano (Otto H übner, 1854 r.)
Gotówka w kasie
Kredyty krótkoterminowe
Wkłady a’vista
Lokaty do 3 msc
do 3 msc
Kredyty średnioterminowe
do 3 lat
Lokaty średnioterminowe
do 3 lat
Inwestycje długoterminowe
Kapitał własny
AKTYWA
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
PASYWA
6
Reguła osadu we wkładach
7
 zakłada istnienie zjawiska „cichej prolongaty wkładów”, które
powoduje utrzymywanie się określonych kwot na rachunkach znacznie
dłużej niż wynikałoby to z deklaracji klientów, takie środki mogą służyć
jako źródło finansowania aktywów o dłuższym terminie
Gotówka w kasie
Kredyty krótkoterminowe
do 3 msc
Wkłady a’vista powyżej osadu
Wkłady a’vista – osad
+ Lokaty do 3 msc – powyżej
osadu
Lokaty do 3 msc – osad
Kredyty średnioterminowe
do 3 lat
+ lokaty do 3 lat powyżej osadu
Inwestycje długoterminowe
Kapitał własny
AKTYWA
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
PASYWA
Reguła przesunięć w aktywach bilansu
•
zakłada utrzymywanie takiej struktury aktywów, która pozwala przedterminową
likwidację bez zbędnych strat przynajmniej części z nich w sytuacji wyjątkowego
spiętrzenia płatności zobowiązań
Gotówka w kasie
Aktywa do likwidacji bez
strat
Aktywa do likwidacji ze
stratami
Inwestycje długoterminowe
AKTYWA
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Wkłady a’vista powyżej osadu
Wkłady a’vista do wysokości
osadu + lokaty do 3 msc powyżej
osadu
Lokaty do 3 msc do wysokości
osadu + lokaty średniot. pow.
osadu
Kapitał własny
PASYWA
8
Reguła maksymalnego obciążenia
•
zajmuje się ustaleniem relacji między wysokością strat poniesionych przy
likwidacji aktywów przed terminem ich zapadalności a wysokością
kapitałów własnych banku
Gotówka w kasie
Aktywa do likwidacji bez strat
Aktywa do likwidacji ze
stratami
Straty ponoszone przy
wcześniejszej likwidacji
aktywów
AKTYWA
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Wkłady a’vista powyżej osadu
Kwota zobowiązań
wymagalnych w najbliższym
okresie
Kwota zobowiązań
wymagalnych w okresach
późniejszych
Kapitał własny
PASYWA
9
Metody zarządzania płynnością – metoda puli
A K T Y W A
Depozyty a’vista
Depozyty
termin
Itd., Itd
Kapitał
akcyjny
PULA ZASOBÓW FINANSOWYCH
Rezerwy
podstawowe
P A
S
Rezerwy
drugiej linii
Y W A
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Kredyty
Długoterminowe
pap. wartościowe
10
Metody zarządzania płynnością – metoda puli
 Zagregowane zobowiązania banku traktowane są jako pojedyncze
źródło zasobów finansowych i w całości służą do finansowania
działalności aktywnej
 + pozwala na wyraźne określenie preferencji płynności –
podział aktywów
 + preferuje wyraźnie bezpieczeństwo nad rentowność banku
 metoda ta nie daje podstaw do oceny poziomu płynności
 nie uwzględnia chwiejności indywidualnych rachunków
depozytowych
 wpływy ze spłaty kredytów nie są traktowane jako źródło
płynności
 nie uwzględnia generowania zysków
 nie bierze pod uwagę wzajemnego oddziaływania aktywów i
pasywów (i ich wzajemnego oddziaływania na sezonową i
cykliczną płynność)
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
11
Metoda konwersji zasobów finansowych
A K T Y W A
Depozyty a’vista
Rezerwy
podstawowe
P A
S
Depozyty
termin
Itd., Itd
Rezerwy
drugiej linii
Kredyty
Y W A
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Kapitał
akcyjny
Długoterminowe
pap. wartościowe
12
Metoda konwersji zasobów finansowych
 Metoda ta odchodzi od globalnego traktowania pasywów banku
jako źródła finansowania, przyjmuje, że każdy rodzaj zasobów
cechuje się różną zmiennością stanów i różnymi wymogami w
zakresie tworzenia rezerw. Każdy zasób traktowany jest więc
indywidualnie, ze względu na szybkość obrotu i chwiejność wartości
 + pozwala ona na zwiększenie rentowności poprzez
redukcję wielkości płynnych rezerw utrzymywanych przez
bank
 decyzje dotyczące płynności opierają się na obiegu
depozytów a nie na ich chwiejności co może zawyżać
(przejściowo) potrzeby płynności (w konsekwencji obniżenie
rentowności)
 portfel kredytowy dalej traktowany jest jako całkowicie
niepłynny kierunek lokowania środków finansowych,
 metoda ta zakłada oddzielne zarządzanie aktywami i
pasywami (brak spójności)
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
13
Metoda aktywnego zarządzania płynnością
A K T Y W A
Depozyty a’vista
Rezerwy
podstawowe
P A
S
Depozyty
termin
Pożyczki
z rynku
pieniężnego
Rezerwy
drugiej linii
Y W A
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Kredyty
Kapitał
akcyjny
Długoterminowe
pap. wartościowe
14
Metoda aktywnego zarządzania płynnością
 Metoda ta koncentruje się na roli pozyskiwanych zasobów finansowych
w podtrzymywaniu lub zwiększaniu bazy aktywów. Podstawą jest
założenie, że bank jest w stanie podtrzymywać lub powiększać rozmiary
portfela dzięki nabywaniu lub pożyczaniu zasobów pieniężnych na
rynku pieniężnym. Jej celem jest zwiększanie puli aktywów
dochodowych
 KASOWY typ zarządzania pasywami – krótkoterminowe zasoby
nabyte na rynku pieniężnym powiększają rezerwy kasowe banku w
okresie spiętrzonych wypłat depozytów. Bank realizuje wyższe
dochody na skutek znacznej redukcji rezerw.
 KREDYTOWY typ zarządzania pasywami – zakłada że zasoby
pozyskane na rynku pieniężnym zostaną skierowane na
powiększenie portfela kredytowego. Celem jest powiększenie
dochodów banku
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
15
Metoda sekurytyzacji
 Koncentruje się na działaniach po stronie aktywnej bilansu banku.
Polega na łączeniu kredytów w „pule” i przekształcaniu ich w papiery
wartościowe – securitization. Papiery te są wówczas sprzedawane
zróżnicowanym grupom inwestorów. Bank zarabia stosowne prowizje i
opłaty za przygotowanie kredytów a równocześnie powiększa swoje
zasoby finansowe poprzez sprzedaż papierów wartościowych.
Cechy:
 + odmraża kapitał przed umownym terminem spłaty
 + zabezpiecza płynność kredytową
 + przyspiesza rotację kapitału
 + realizuje dodatkowy dochód
 - zmniejsza skalę działalności banku (zmniejszenie sumy
bilansowej)
 pogarsza jakość portfela aktywów.
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
16
FINANSOWY PLAN PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW –
BUDŻET BANKU
1. Stan początkowy środków pieniężnych
2. WPŁYWY:
2 A. Pewne
2 B. Niepewne
3. WYPŁYWY
3 A. Pewne
3 B. Niepewne
4. STAN ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
5. Minimalny konieczny stan środków
6. Nadwyżka (4>5)
7. Plan zagospodarowania
nadwyżki
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
6. Niedobór (4<5)
7. Plan refinansowania
niedoboru
17
Zarządzanie płynnością banku w rozumieniu praktycznym
 płynność banku na bieżąco śledzi się na podstawie
rachunku przepływów środków pieniężnych
 płynność banku w przyszłości określa się metodą
tworzenia budżetu – zestawienia planowanych wpływów
i wydatków banku
 na bieżąco liczy się także wskaźniki płynności – służą
one do operacyjnego monitoringu płynności banku
 bardzo istotnym elementem monitorowania płynności
banku jest śledzenie zmian w poziomie płynności
poszczególnych składników aktywów oraz w poziomie
płynności całości aktywów banku – celem jest określenie
pewnego minimum rezerwy płynności
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
18
19
Koniec
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu