Œwiętokrzyskie w obiektywie

Œwiêtokrzyskie w obiektywie
Wejœcie w XXI wiek fotografia kielecka zaznaczy³a znamienn¹ przemian¹. Szeroko znane z dorobku, znakomite
centrum fotografii pejza¿owej coraz szerzej otwiera siê na
fotografiê dokumentaln¹, fotografiê codziennego ¿ycia („life
photography”), prowadzi doœwiadczenia twórcze, poszukiwania i eksperymenty formalne. Przemianom treœci i formy
fotografii towarzysz¹ coraz liczniejsze debiuty artystyczne.
Okrêg Œwiêtokrzyski Zwi¹zku Polskich Artystów Fotografików zosta³ wzmocniony zastêpem m³odych adeptów fotografii, dziêki którym mo¿liwe sta³o siê wprowadzenie istotnych przemian w twórczej tematyce kieleckich mistrzów
obiektywu. Fotografia kielecka, okreœlana niekiedy przez
krytyków jako „bezludna kielecka szko³a krajobrazu” (Juliusz
Garztecki „Fotografia Kielecka w XXX Leciu” – Kielce
1979), coraz czêœciej zaczê³a interesowaæ siê ¿yciem i prac¹
mieszkañców regionu œwiêtokrzyskiego. Sytuacjê znakomicie animuje Okrêg Œwiêtokrzyski ZPAF. Po wielkiej (i bezprecedensowej) wystawie pn. „¯ycie jest piêkne...” (Dedal,
Kielce 2007 nr) przysz³a kolej na ogólnopolski konkurs fotograficzny pn. „Œwiêtokrzyskie w obiektywie”.
Konkurs wrós³ w panoramê kieleckiej fotografii, jego
trzecia edycja potwierdza kierunki wprowadzanych przemian. W latach 2005 i 2006 konkurs funkcjonowa³ na zasadzie ogólnie przyjêtej konwencji, autorzy nadsy³ali zdjêcia
wykonane na terenie województwa œwiêtokrzyskiego ;
przewa¿a³y krajobrazy, zabytki architektury i sceny rodzajowe „z regionu”. W 2007 roku organizatorzy obrali temat
przewodni: „Œwiêtokrzyskie na co dzieñ i od œwiêta”. Fotografowie sprostali tak sformu³owanemu zadaniu: ukazali
ludzi mieszkaj¹cych lub zwi¹zanych z ziemi¹ œwiêtokrzysk¹,
opisali ich wygl¹d, twarze i sylwetki, przedstawili ich pracê
wpisan¹ w codziennoœæ, odpoczynek i œwi¹teczn¹ zabawê,
relikty pradawnych obrzêdów, ale tak¿e i nowoczesnoœæ
smutnych blokowisk. Materia³ konkursu przedstawi³ ¿ycie
wspó³czesnego mieszkañca krainy œwiêtokrzyskiej. Na plan
pierwszy wysunê³y siê tematy odœwiêtnego bytowania spo³eczeñstwa, które zdominowa³y iloœci¹ i jakoœci¹ pozosta³e
relacje fotoreporterskie. Fotografowie przebywali w centrum wydarzeñ, pe³nili rolê obserwatorów i kronikarzy.
Stworzyli dokumentacjê i przedstawili pog³êbion¹ refleksjê
filozoficzn¹ zwi¹zan¹ z tematyk¹ i przebiegiem masowych
imprez religijnych, folklorystycznych, lub samorz¹dowych.
Odznaczaj¹ce siê piêkn¹ form¹ fotografie zachêcaj¹ mieszkañców województwa i turystów do odwiedzenia regionu
i zapraszaj¹ do udzia³u w odœwiêtnych wydarzeniach.
Trzecia edycja konkursu zakoñczy³a siê sukcesem. 64 autorów z ca³ego kraju nades³a³o 464 fotogramy, z czego jury
zakwalifikowa³o do wystawy 136 prac wykonanych przez 49
autorów. Na wystawie dominuje fotografia barwna. Plon
konkursu przyniós³ barwny obraz krainy têtni¹cej rytmem
¿ycia jej mieszkañców. Fotografia utrwali³a wygl¹d spo³eczeñstwa, którego praca, obyczaje, tradycja i kultura wyodrêbniaj¹ nasz region spoœród innych ziem polskich. Nowa
fotografia kielecka prezentuje wyrafinowane (i g³êboko
przemyœlane) obszary tematyczne oraz doskona³y warsztat
wiêkszoœci realizacji (czarno – bia³ych i barwnych).
Grand Prix konkursu otrzyma³ Przemys³aw Ku³aga
(z Kielc) za fotografiê przedstawiaj¹c¹ w efektownej i piêknej formie kieleckie Wzgórze Zamkowe iluminowane ogniami sztucznymi (z okazji Œwiêta Kielc), z grupami ludzi o¿ywiaj¹cymi przedstawion¹ scenê. Wysoka jakoœæ fotografii
zyska³a jednoznaczn¹ ocenê wszystkich cz³onków jury. Zupe³nie inaczej przedstawia³a siê sytuacja pozosta³ej czêœci
konkursu. Do nagród pretendowa³o wiele znakomitych zestawów fotografii. Wysoki i wyrównany poziom wiêkszoœci
fotografii sprawi³, ¿e jury postanowi³o przyznaæ trzy równorzêdne nagrody oraz cztery równorzêdne wyró¿nienia.
Nagrodzono prace m³odych artystów znanych ju¿ kieleckiej
publicznoœci (debiuty w roku ubieg³ym). Laureatami równorzêdnych I Nagród zostali: Joanna Klich (z Kielc) za autorskie sprawozdanie z masowej imprezy kieleckiej OFF
FASION. Artystka przedstawi³a wspó³czesn¹ sztukê ulicznych ubiorów w formie poliobrazu, zestawionego z fragmentów strojów (na jednej planszy wystawowej). Debiut
nad wyraz udany! Marcin Borys (z Kielc) otrzyma³ kolejn¹
I Nagrodê za reportersk¹ dokumentacjê codziennego
wygl¹du miasta przygotowuj¹cego siê do wyborów, obwieszonego plakatami, afiszami i has³ami (przed wyborami
Wyró¿nienie: Piotr Kaleta – M³odzi na Ponidziu
Wyró¿nienie: Piotr Kaleta – M³odzi na Ponidziu
36
2007 roku). Drugi zestaw fotografii tego¿ autora („Œwiêtokrzyskie kapliczki”) przedstawi³ przydro¿ne drzewa obwieszone inseratami przedwyborczymi. Zupe³nie inn¹ tematykê
zaprezentowa³ Rafa³ £agowski (z Kielc), który równie¿
otrzyma³ równorzêdn¹ I Nagrodê za pracê bez tytu³u.
Utrwali³ codzienn¹ sytuacjê (moment krojenia kromki chleba podœwietlonej promieniami œwiat³a wpadaj¹cego przez
okno „ozdobione” sylwet¹ domowego kota).
Równie udane prace zaprezentowali autorzy zdjêæ wyró¿nionych. Piotr Kaleta (z Buska Zdroju) przedstawi³ m³od¹ parê w œlubnych strojach, wêdruj¹c¹ wœród piêknych nadnidziañskich pejza¿y. Jego dokumentaln¹ fotografiê
wype³nia klimat romantycznej nastrojowoœci, wzbudzaj¹cy
mi³e wspomnienia widzów, a tak¿e wspaniale uogólniaj¹cy
œwiecki wymiar obrzêdu ma³¿eñskiego. Wiktor Bednarczuk
(Œwiniary Stare) przedstawi³ œwi¹teczne zachowania mieszkañców wsi (wspólna modlitwa przed przydro¿n¹ kapliczk¹, wieñce do¿ynkowe, spotkania na polnej drodze oraz odpoczynek przed telewizorem). Leszek Kowalski
(z Jêdrzejowa) zanotowa³ codzienne obrazki z ¿ycia miasteczka, z niewielkimi akcentami ma³omiasteczkowego sztafa¿u (fotografia czarno bia³a), zestawione z manekinami prezentuj¹cymi odœwiêtne stroje na targowicy miejskiej
(fotografia barwna). Andrzej Ruciñski (z Siedlec) przedstawi³ dokument „z dowcipem”. Zestaw fotografii pn. „Jeden
dzieñ w Jêdrzejowie” opisuje trzy wersje kolorystyczne fragmentów ulicy dopasowanych do zwi¹zanych z nimi przechodniów (ulica Stra¿acka – ze stra¿akiem, ulica Kielecka – z par¹ jedz¹c¹ lody, ulica „ró¿owa” – z par¹ robotników
budowlanych w roboczych ró¿owych kombinezonach).
Pozostali autorzy wykazali znakomity poziom realizacji
artystycznych, wiele prac z wystawy zas³uguje na wyró¿nienie. Czêœæ autorów przedstawi³a ludzi sztuki, twórców ludowych oraz znanych powszechnie obywateli œwiêtokrzy¿czyzny. Stanis³aw Œliwa (z Wodzis³awia) sportretowa³
ostatniego klezmera Polski, Leopolda Koz³owskiego i regionalistê piñczowskiego Jana Góreckiego. Tomasz Pacan
(z Kielc) zrelacjonowa³ wydarzenia na Placu Artystów
w Kielcach (z sylwetk¹ ceramika Jerzego Jarmo³owicza). Tradycyjne prace rolnicze przedstawi³y (dwie artystki z Koñskich): Helena Szuster – Kowalczyk („Balbina i Felicja czyli
oranie i bronowanie w Kapkazach”) oraz Magdalena
Górecka („Tu na razie jest œciernisko”). Na wystawie nie zabrak³o klasycznych krajobrazów: Grzegorz Side³ (z Kielc) –
Wyró¿nienie: Wiktor Bednarczuk
Wyró¿nienie: Andrzej Ruciñski – Jeden dzieñ w Jêdrzejowie
tryptyk „Dro¿ynami”, czy Bogus³aw Ciesielski (z Kielc) –
krajobraz zielono – niebieski. Kilku autorów przejawi³o chêæ
przeanalizowania ruchu miejskiego: Agnieszka Kleczkowski
(ze St¹porkowa) zarejestrowa³a przechodniów przed sklepem „Jubilera” (analiza przemian ruchu ulicznego w okreœlonych sekwencjach czasowych), czy Marcin Jaros³aw Bia³ek
(z Kielc) „W pêdzie komunikacyjnego zgie³ku” (interesuj¹co
ukszta³towany poliobraz, zestawiony z okruchów doznañ
ulicznych). Znakomitym zamkniêciem wystawy jest praca
S³awomira Mrozka (z Kielc) przedstawiaj¹ca nie¿ywego ba¿anta le¿¹cego na ziemi na tle podmiejskiego blokowiska
XXI wieku.
Trzy wystawy pokonkursowe „Œwiêtokrzyskie w obiektywie” zarysowa³y w miarê wszechstronnie œrodowisko oraz
lokalne klimaty naszego regionu. A tak¿e stworzy³y podwaliny trwa³ej formy wystawienniczej. Nale¿y zapytaæ, czy wobec powodzenia projektu, impreza bêdzie kontynuowana?
Czy te¿ mo¿e zostanie zamkniêta, a na miejsce wartoœciowego konkursu popularyzatorskiego, do sta³ych planów kieleckiej fotografii zostanie wprowadzona (po kilkuletniej
przerwie) kolejna edycja „Biennale Krajobrazu Polskiego”,
wystawy znakomicie utrwalonej w historii polskiej fotografii.
A mo¿e po prostu uda siê równolegle zorganizowaæ obydwa
projekty? Wszak „rzecz idzie” w gruncie rzeczy o pieni¹dze.
Bowiem g³ówny organizator, Okrêg Œwiêtokrzyski ZPAF
w Kielcach od lat zdeterminowany jest odrodzeniem tej najpiêkniejszej manifestacji polskich fotografów pejza¿ystów.
Pawe³ Pierœciñski
Wyró¿nienie: Wiktor Bednarczuk
37