Pobierz PDF - Gabinet Prywatny

Warszawa, kwiecień 2014 r.
Przewlekła choroba nerek to nie tylko problemy z oddawaniem moczu
Niemal 80% Polaków zapytanych o objawy, które mogą świadczyć o przewlekłej chorobie
nerek (PChN) wskazało na częste wizyty w toalecie. Na drugim miejscu respondenci
umieścili bóle mięśni i stawów – wynika z badania przeprowadzonego
w ramach kampanii edukacyjnej „Dializa domowa – życie bez granic” 1. A jak jest
naprawdę? Czy możemy mówić o typowych objawach PChN i kto jest szczególnie
narażony na tę chorobę?
Zdaniem eksperta
Zdecydowana większość naszego społeczeństwa utożsamia przewlekłą chorobę nerek
z problemami z oddawaniem moczu. Należy podkreślić, że to nie jest specyficzny objaw tej
choroby. Pamiętajmy o tym, że w wielu przypadkach PChN nie daje żadnych oznak aż do
bardzo zaawansowanych stadiów, kiedy jedynym rozwiązaniem
terapeutycznym jest już tylko leczenie nerkozastępcze (dializoterapia
lub przeszczep). Możemy natomiast na pewno mówić o czynnikach
ryzyka, do których należą m.in. choroby nerek w rodzinie,
nawracające infekcje dróg moczowych, miażdżyca, cukrzyca,
nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne, jak np.
reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń trzewny. Wówczas
dominują objawy choroby podstawowej a równolegle mogą się
pojawić objawy choroby nerek (nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość,
chudnięcie, ospałość, brak apetytu, nudności i wymioty, bóle kostnostawowe, zaburzenia snu), które dają o sobie znać
w zaawansowanym ich uszkodzeniu. Wydaje mi się, że czynniki wskazane przez
1
Badanie na zlecenie kampanii „Dializa domowa – życie bez granic”, SW Research, Badanie przeprowadzono w marcu 2014 r. na
reprezentatywnej grupie 1000 osób powyżej 18. roku życia.
www.dializadomowa.pl
respondentów wynikały bardziej z głęboko zakorzenionych skojarzeń choroby nerek z bólem
niż wiedzy Polaków na temat przewlekłej choroby nerek – tłumaczy prof. dr hab. n. med.
Ryszard Gellert, Kierownik Kliniki Nefrologii Centrum Medycznego Kształcenia
Podyplomowego.
Problem seniorów
O tym, jak poważny problem stanowią choroby nerek, świadczą alarmujące statystyki.
W Polsce bowiem na nerki choruje ok. 4,5 miliona osób, czyli prawie 12% społeczeństwa.
Choroby nerek są częstsze niż cukrzyca. Przewlekła choroba nerek często rozwija się
w sposób skryty przez kilka, a nawet kilkanaście lat, powodując trwałe ich uszkodzenie. Im
wcześniej wykryta choroba nerek i jej przyczyna tym większa szansa na jej zahamowanie
i zapobiegnięcie nieodwracalnym zmianom. Przewlekła choroba nerek może rozwinąć się
u każdego, jednak ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Grupą wiekową szczególną
pod względem „wrażliwości” nerek na zachorowanie są seniorzy – osoby po 60-65. roku
życia. Jakie są tego przyczyny?
•
Przede wszystkim nerki starzeją się razem z człowiekiem. Po 40. roku życia efektywność
ich pracy zmniejsza się o około 10% z każdą kolejną dekadą.
•
Wiele chorób, które uszkadzają nerki, takie jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca typu 2 czy infekcje układu moczowego powszechniej występuje u osób
starszych, a ich działanie zwykle dopiero po latach uszkadza nerki.
•
Organizm osób w podeszłym wieku jest wrażliwszy na potencjalne czynniki, które mogą
pogarszać funkcje nerek. Nawet proste infekcje u osób po 60. roku życia, nieleczone,
mogą być bardzo niebezpieczne.
•
Leki często przyjmowane przez seniorów np. przeciwbólowe i przeciwzapalne, również
niektóre leki kardiologiczne, mają pewien potencjał uszkadzania nerek (są
nefrotoksyczne).
•
U osób starszych łatwo dochodzi do odwodnienia, które jest wyjątkowo niebezpieczne
dla nerek, powodując nawet ich ostrą niewydolność albo zaostrzenie przewlekłej
choroby nerek. Skłonność do odwodnienia u osób starszych wynika z upośledzonej
zdolności do zagęszczania moczu i zatrzymywania sodu, a także z osłabienia sprawności
nerwowych i hormonalnych
mechanizmów regulujących gospodarkę wodnoelektrolitową.
Osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny być pod stałą opieką lekarza. Niezwykle
istotne jest, aby podczas wizyty u nefrologa otwarcie mówić o wszystkich swoich
schorzeniach oraz przyjmowanych lekach. Najlepiej mieć przy sobie wynotowaną listę
chorób przewlekłych i przyjmowanych leków. Bardzo przydatne dla nefrologa jest także
dostarczenie dzienniczka z zapisanymi wynikami pomiarów ciśnienia tętniczego,
a w przypadku osób z cukrzycą dzienniczka kontroli cukrzycy.
Co może zrobić każdy z nas?
Pomimo małej wielkości (każda po 120 g) nerki to jeden z kluczowych organów w ludzkim
organizmie. Codziennie filtrują i oczyszczają ok. 1500 l krwi, usuwając z niej zbędne
www.dializadomowa.pl
substancje, które tworzą mocz. Aby na co dzień dbać o nerki powinno się unikać
odwodnienia, pić dużo płynów (szczególnie wody), zaniechać palenia tytoniu, dbać o swoją
wagę (zapobiegać otyłości), ograniczyć spożywanie soli oraz dbać o prawidłowe ciśnienie
krwi. Stosowanie wszystkich leków, zwłaszcza przedłużające się, należy konsultować
z lekarzem lub farmaceutą – w szczególności, jeśli dotyczy to osób z już rozpoznaną chorobą
nerek. Lekarze mają do dyspozycji również szereg badań, które pozwalają określić stan
zdrowia nerek. Żeby sprawdzić, czy nasze nerki działają prawidłowo, wystarczy poddać się
prostym badaniom, do najpopularniejszych zaliczamy:
•
•
ogólne badanie moczu polegające na ocenie próbki pod kątem cech fizycznych
i biochemicznych oraz obecności w moczu krwinek czerwonych i białych, białka
i kryształów;
oznaczanie stężenia kreatyniny we krwi, które jest najpowszechniej wykonywanym
badaniem do oceny czynności tego narządu.
Więcej informacji o nerkach znajdziesz na stronie www.dializadomowa.pl
Gdy dochodzi do trwałego upośledzenia czynności nerek i przestają one nieodwracalnie spełniać swoją
funkcję, lekarz decyduje, czym ją zastąpić. Istnieją trzy sposoby leczenia schyłkowego stadium choroby nerek:
• Hemodializa - krew jest oczyszczana poza organizmem za pomocą tzw. sztucznej nerki. Zabieg trwa kilka
godzin i trzeba go powtarzać 3 razy w tygodniu. Utrudnia to pacjentom normalną pracę czy naukę.
• Dializa otrzewnowa (domowa) - oczyszczanie krwi następuje w jamie brzusznej przy wykorzystaniu błony
otrzewnowej. Trzeba jednak na stałe umieścić w jamie brzusznej cewnik. Zaletą dializy otrzewnowej jest to,
że pacjent podczas jej trwania może pozostawać aktywny, a proces oczyszczania krwi jest kontynuowany.
Podobnie proces odbywa się w przypadku prawidłowo funkcjonujących nerek.
• Transplantacja – oznacza wszczepienie zdrowej nerki, pobranej od innej osoby. Przeszczepienie nerki jest
optymalnym rozwiązaniem w przypadku przewlekłej choroby nerek i każdy pacjent z zaawansowaną
chorobą nerek powinien być rozważany jako kandydat do transplantacji. Stan zdrowia niektórych
pacjentów może stanowić przeciwwskazanie do przeszczepienia nerki.
Światowy Dzień Nerki jest wspólną inicjatywą Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologicznego oraz
Międzynarodowej Federacji Fundacji Nerek. W Polsce działania edukacyjne związane ze Światowym Dniem
Nerki prowadzi m.in. Ogólnopolska kampania edukacyjna na rzecz jakości życia osób dializowanych „Dializa
domowa – życie bez granic”, adresowana do osób rozpoczynających dializoterapię, ich rodzin i opiekunów,
a także do poszukujących wiedzy na temat możliwości aktywnego życia podczas leczenia. Założeniem kampanii
jest przekonanie osób cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, że terapia nerkozastępcza nie musi oznaczać
dla nich zmian uniemożliwiających aktywny styl życia i tym samym nie musi wykluczać z normalnego
funkcjonowania w społeczeństwie.
Więcej na www.dializadomowa.pl
Osoby do kontaktu:
Katarzyna Puchacz-mail: [email protected], tel.: 602 272 859
Anna Sarnacka, e-mail: [email protected], tel.: 602 275 567
www.dializadomowa.pl