D - Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sygn. akt: I C 79/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 stycznia 2014 roku
Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodnicząca:
SSO Katarzyna Banko
Protokolant:
Julia Piątek
po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 roku w Gliwicach
sprawy z powództwa Z. J., M. J.
przeciwko A. D.
o zapłatę
1. oddala powództwo;
2. zasądza od powodów Z. J. i M. J. na rzecz pozwanego A. D. kwotę 2000 (dwa tysiące) złotych tytułem zwrotu
kosztów procesu, zaś w pozostałym zakresie odstępuje od obciążenia powodów powyższymi kosztami.
Sygn. akt I C 79/08
UZASADNIENIE
Powódka M. J. domagała się zasądzenia od pozwanego A. D. kwoty 200.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
01 czerwca 2006r. oraz comiesięcznej renty w kwocie 700 zł tytułem odszkodowania za śmieć syna Ł.. Powód Z. J.
domagał się zasądzenia od pozwanego A. D. kwoty 64.550 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 01 czerwca 2006r.
tytułem odszkodowania za śmierć syna Ł.. Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.
W uzasadnieniu powyższego żądania powodowie podali, że w dniu 15 marca 2006r. zmarł ich syn Ł.. Zdaniem
powodów przyczyną śmierci syna było niewłaściwe leczenie w placówce medycznej prowadzonej przez pozwanego.
W piśmie procesowym z dnia 04 października 2008r. pełnomocnik powodów podał, że podstawą prawną roszczenia
powodów jest także art. 446 § 4 k.c.
Pozwany A. D. wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powodów kosztami procesu.
W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podał, że powodowie nie uprawdopodobnili istnienia związku
przyczynowego pomiędzy zaistniałą u ich syna chorobą nowotworową jako bezpośrednią przyczyną śmierci Ł.
a działaniami leczniczymi podejmowanymi przez jednostkę opieki zdrowotnej, którą kieruje pozwany. Ponadto
powodowie nie wskazali jakiejkolwiek podstawy faktycznej ani uzasadnienia żądania przez nich odszkodowań w
określonych kwotach za śmieć syna Ł..
Sąd ustalił, co następuje:
W dniu 26 października 2005r. Ł. J. zgłosił się z uporczywym bólem głowy i ropnym katarem do lekarza pierwszego
kontaktu w (...). Został przyjęty przez lekarza medycyny M. S., który zaaplikował mu I. i B.. Ponieważ brak było
rezultatów leczenia Ł. J. otrzymał skierowanie na badanie krwi i moczu. W dniu 14 listopada 2005r. badanie krwi
wykazało stan zapalny w organizmie w związku z czym lekarz pierwszego kontaktu skierował Ł. J. do specjalisty
laryngologa, do którego udał on się z matką w dniu 15 listopada 2005r. (dowód: odpis historii choroby k. 15 – 20, 74
– 78, przesłuchanie powódki M. J. k. 148 - 151)
W dniu 15 listopada 2005r. Ł. J. rozpoczął leczenie w Poradni (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) w Z.. W Poradni
(...) Ł. J. był leczony w okresie od 15 listopada 2005r. do 14 lutego 2006r. z dłuższą przerwą pomiędzy wizytami
u lekarza laryngologa w okresie od 24 listopada 2005r. do 24 stycznia 2006r. Lekarzem prowadzącym była M. G..
Skierowała ona Ł. J. na badanie RTG zatok rozpoznając stan zapalny i ropę w zatoce szczękowej (zacienienie prawej
zatoki szczękowej). W badaniu fizykalnym lekarz stwierdził wydzielinę ropną w prawym przewodzie nosowym i
obrzęk małżowiny nosowej dolnej. W dniu 24 listopada 2005r. dolegliwości (bóle głowy, katar, temperatura) zaczęły
ustępować. W styczniu 2006r. ponownie u Ł. J. wystąpiły silne bóle głowy i katar. W dniu 24 stycznia 2006r. Ł.
J. zgłosił się do lekarza otolaryngologa M. G.. W dniu 07 lutego 2006r. lekarz stwierdził, iż katar ropny zmienił się
na śluzowy, Ł. J. nadal miał bóle głowy, jednak mniejsze. W trakcie wizyty w dniu 14 lutego 2006r. stwierdzono,
że bóle głowy ustały. W okresie 12 tygodni leczenia w Poradni (...) u Ł. J. stosowano: antybiotykoterapię tj. od 17
listopada do 24 listopada 2005r., i następnie od 31 stycznia 2006r. - C. (...) 375 mg 10 tabl., leki o miejscowym
działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym tj. B.; leki obkurczające naczynia krwionośne, leki mukolityczne,
kortykosteroidy, leki o działaniu przeciwzapalnym, przecibólowym i przeciwgorączkowym oraz leki o działaniu
przeciwalergicznym. W dniu 14 lutego 2006r. lekarz stwierdził u Ł. J. polipa w prawym przewodzie nosowym. W
związku z powyższym skierował go do szpitala. (dowód: historia choroby k. 21 – 24, 170, zeznania świadka M. G. k.
126 – 127, przesłuchanie powódki M. J. k. 148 – 151)
W dniu 13 marca 2006r. Ł. J. został przyjęty do Szpitala (...) nr (...) w R. na Oddział (...) celem planowanego
leczenia operacyjnego – usunięcia polipa w prawym przewodzie nosowym. Od godziny 2 w nocy zaczęły pojawiać
się dolegliwości tj. wymioty. Ł. J. był konsultowany przez internistę. Później wystąpiła sztywność karku, bóle
głowy potyliczne i splątanie z zaburzeniami świadomości. Ł. J. został przeniesiony na Oddział (...), gdzie wykonano
punkcję lędźwiową. Badanie płynu mózgowo – rdzeniowego potwierdziło zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych
pochodzenia bakteryjnego. Ł. J. został przetransportowany do Kliniki (...) w K.. W Klinice tej przebywał od 13
marca do 15 marca 2006r. z rozpoznaniem ropień półkuli prawej okolicy czołowej mózgu, bakteryjne zapalenie opon
mózgowych i mózgu, samoistne (pierwotne) nadciśnienie, masywny obrzęk mózgu, ostra niewydolność oddechowa,
senność, osłabienie, śpiączka. Po przyjęciu do Kliniki wykonano tomografię komputerową głowy. Badanie to wykazało
obecność ropnia mózgu w prawym płacie czołowym z masywnym rozlanym obrzękiem mózgu. Po wykonaniu badań
podstawowych Ł. J. został operowany. Wykonano kraniotomię, ewakuowano ropnia. W trakcie przygotowania
do operacji i po zabiegu podawano mu sterydy, leki przeciwobrzękowe, osocze ludzkie, krew, antybiotyki. Mimo
pilnego leczenia operacyjnego i farmakoterapii stan nie uległ poprawie. O godzinie 6.30 rano nastąpiło zatrzymanie
oddychania i krążenia, podjęto akcję reanimacyjną, jednakże nie uzyskano poprawy. O godzinie 7.15 stwierdzono zgon
Ł. J.. (dowód: karty wypisowe i informacyjne k. 24 – 26, historia choroby z (...) Szpitala (...) k. 99 – 104, odpis skrócony
aktu zgonu Ł. J. k. 14, zeznania świadków M. G. k. 127 – 128, T. T. k. 134 – 137, przesłuchanie powodów 148 - 151).
Z kserokopii wyniku badania patomorfologicznego (k. 27) wynika, że w tkankach pobranych od Ł. J. stwierdzono:
torebkę ropnia w płacie czołowym prawym – fragment grubościennej torbieli o długości około 4 cm, brunatnej,
naciętej. Rozpoznanie patomorfologiczne: ropień zastarzały.
Powód Z. J. – ojciec zmarłego Ł. wniósł o zwolnienie z sekcji zwłok syna na co dyrektor (...) wyraził zgodę.
Z opinii Uniwersytetu (...) w T. – (...) w B. Katedry (...) w B. wynika, że lekarz M. G. rozpoznała u Ł. J. w listopadzie
2005r. ostre, ropne zapalenie prawej zatoki szczękowej. Z dokumentacji medycznej nie wynika, aby u poszkodowanego
stwierdzono dwojenie (podwójne widzenie). Brak jest zatem podstaw do ustalenia istnienie bezpośredniego związku
przyczynowego pomiędzy ropnym zapaleniem zatoki szczękowej prawej a ropnym zapaleniem opon mózgowo –
rdzeniowych i ropniem płata czołowego. Zatoka szczękowa oddalona jest bowiem anatomicznie od jamy czaszki,
oddzielona innymi strukturami kostnymi i zatokami, co przy braku procesu ropnego w tych obszarach przeczy
możliwości rozprzestrzeniania się zmian zapalnych z zatoki szczękowej przez ciągłość do tkanki mózgowej. Zapalenie
opon mózgowo – rdzeniowych i powstanie ropnia płata czołowego w przypadku Ł. J. wiązać należy z szerzeniem się
zakażenia drogą krwionośną. Tego rodzaju powikłania wystąpić mogą niezależnie od lokalizacji miejsca pierwotnego
ogniska zapalnego. Powikłania tego typu występują u około 3,7 % - 11 % chorych hospitalizowanych z powodu
zapalenia zatok czołowych, zatok przynosowych lub zapalenia wielozatokowego a nie izolowanego zapalenia prawej
zatoki szczękowej. Ostre zapalenia jam nosowych i zatok przynosowych lekarz rozpoznaje na podstawie wywiadu
i badania przedmiotowego. Czas trwania objawów jest też głównym kryterium różnicującym zakażenie wirusowe
od bakteryjnego. W diagnostyce ostrego zapalenia jam nosowych i zatok przynosowych nie zaleca się rutynowego
wykonania badań mikrobiologicznych i nie jest wymagane rutynowe wykonywanie badań obrazkowych. Wykonanie
tomografii komputerowej oraz pilna konsultacja specjalistyczna jest konieczna jedynie w przypadku podejrzenia
wystąpienia powikłań w przebiegu ostrego zapalenia jam nosowych i zatok przynosowych, czego w przypadku Ł. J.
nie było. Stosowanie antybiotyku w ostrym zapaleniu jam nosowych i zatok przynosowych jest zalecane m. in. w
ciężkim przebiegu zakażenia (np. gorączka powyżej 39( 0) C), braku poprawy po 7 – 10 dniach, objawach pogorszenia
po wstępnej poprawie klinicznej lub wystąpieniu powikłań. W czasie leczenia w placówce medycznej pozwanego
zastosowane prawidłowe procedury medyczne. Postawione rozpoznanie w oparciu o wyniki badań dodatkowych i
objawy kliniczne było prawidłowe, prawidłowa była diagnostyka oraz leczenie. Reasumując stwierdzić należy, że
brak jest podstaw do przyjęcia istnienia związku przyczynowego pomiędzy leczeniem Ł. J. w placówce medycznej
pozwanego a jego zgonem. (dowód: opinia Uniwersytetu (...) w T. – (...) w B. Katedry (...) w B. k. 182 –187)
Z opinii (...) Uniwersytetu (...) w W. wynika, że zapalenie zatok jest chorobą leczoną początkowo ambulatoryjnie.
Ropne, bakteryjne zapalenie zatok wymaga antybiotykoterapii, którą zastosowano u Ł. J.. Badanie – tomografię
komputerową wykonuje się w przypadku braku skuteczności antybiotykoterapii, pogorszenia stanu ogólnego oraz
w przypadku podejrzenia wystąpienia powikłań wewnątrzczaszkowych, na które narażeni są zwłaszcza pacjenci, u
których rozpoznano zapalenie zatok czołowych, rzadziej w przypadku zapalenia zatok szczękowych. W przypadku Ł.
J. nie nastąpiło błędne rozpoznanie schorzenia, albowiem nie odnotowano objawów mogących nasuwać podejrzenie
obecności ropnia mózgu. Ropień mózgu zlokalizowany zwłaszcza w przedniej części płatów czołowych nie daje
typowych ogniskowych objawów neurologicznych, więcej objawów pojawia się jeśli ropień jest zlokalizowany w
tylnej części płatów czołowych. Jedynie u części chorych można zauważyć zmiany osobowości (ospałość, drażliwość,
zmiany nastroju), niekiedy pojawia się jednostronna anosmia. W dużych ropniach może występować niezborność,
niepoprawne wykonywanie precyzyjnych ruchów ręki, drgawki, niedowład, podwójne widzenie, zwolnienie tętna.
O tworzeniu się ropnia mogą świadczyć przelotne ogniskowe objawy neurologiczne takie jak drgawki, niedowład
po stronie przeciwnej, afazja, podwójne widzenie. Stan zdrowia Ł. J. w chwili przyjścia do Szpitala (...) w R.
i przeprowadzone badania przed przystąpieniem do zabiegu polipa nosa były prawidłowe i nie wskazują na
nieprawidłowości w diagnozowaniu dolegliwości na tym etapie leczenia. Sposób leczenia w jednostce medycznej
pozwanego był prawidłowy i brak jest wystarczających, obiektywnych przesłanek do wnioskowania, aby miał
jakikolwiek wpływ na wystąpienia zapalenia opon mózgowych. W chwili przyjęcia poszkodowanego do szpitala istniała
możliwość rozpoznania tego schorzenia w przypadku wykonania tomografii komputerowej głowy, jednakże w tym
czasie nie było wskazań medycznych uzasadniających wykonanie tego badania. Działania podjęte w Szpitalu (...) w R.
były prawidłowe i zgodne ze wskazaniami wiedzy medycznej. Brak jest związku przyczynowego pomiędzy leczeniem
Ł. J. w Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w Z. a jego śmiercią. W toku leczenia poszkodowanego zachowano niezbędne
i wymagane procedury medyczne odnośnie tego typu przypadków. (dowód: opinia (...) Uniwersytetu (...) w W. k. 364
– 372)
W sprawie narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu Ł. J.
poprzez niewłaściwe rozpoznanie i leczenie poszkodowanego - Prokuratura Rejonowa w Z. pod sygnaturą akt
Ds. 1659/10 prowadziła postępowanie karne przygotowawcze, które postanowieniem z dnia 03 grudnia 2010r.
zostało umorzone wobec braku znamion czynu zabronionego. W toku tego postępowania karnego – celem
stwierdzenia prawidłowości leczenia i ewentualnego związku przyczynowego zabiegów medycznych podejmowanych
w poszczególnych placówkach medycznych ze śmiercią Ł. J. przeprowadzono dowód z opinii (...) we W.. Z pisemnej
opinii tego instytutu wynika, że nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu diagnostycznym i leczniczym jakie
podjęto wobec Ł. J. w (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w Z. w okresie od 26 października 2005r. do 14 listopada
2005r. Nie stwierdzono także podstaw do przyjęcia nieprawidłowości w postępowaniu diagnostycznym i leczniczym
jakie podjęto wobec Ł. J. w poradni (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) w Z.. W opinii podkreślono, iż przeprowadzona
w Szpitalu (...) w R. oraz w Klinice (...) w K. diagnostyka kliniczna i obrazkowa, podjęta decyzja o leczeniu operacyjnym
i technika jego przeprowadzenia były prawidłowe i odpowiadające sytuacji klinicznej w jakiej znajdował się pacjent.
Wcześniejsze skierowanie do szpitala nie gwarantowałoby zapobieżenia powikłaniom jakie stały się przyczyną śmierci.
W stanie zdrowia Ł. J. przed przyjęciem do szpitala nie było wskazań do jego pilnej hospitalizacji. Zaznaczono także,
że choroba nie dawała obrazu toczącego się śródczaszkowego procesu zapalnego o ropnym charakterze. Choroba Ł.
J. miała przebieg skryty bez objawów mogących sugerować rozwijanie się ropnia mózgu. (dowód: akta Prokuratury
Rejonowej w (...) sygn. akt Ds. 1659/10)
Pozwany A. D. jest kierownikiem (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) w Z. i jednocześnie podmiotem, który utworzył
ten zakład. (dowód: księga rejestrowa Nr(...) k. 36 – 47)
Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił w oparciu o spójne i w pełni przekonujące wskazane wyżej dowody,
a w szczególności dokumenty urzędowe, które w ocenie Sądu były w pełni wiarygodne oraz niekwestionowane
dokumentny prywatne, których prawdziwość nie budziła wątpliwości. Za w pełni wiarygodne Sąd uznał dokumenty
złożone do akt sprawy - historie choroby Ł. J., albowiem zostały sporządzone przez uprawnione organy w granicach
ich kompetencji. Dokumenty te posłużyły do ustalenia przebiegu leczenia Ł. J. i stanowiły podstawę do wydania opinii
przez instytuty medyczne. Zeznania świadków M. G. i T. T. były logiczne i spójne, a w związku z tym wiarygodne i
pomocne przy ustalaniu stanu faktycznego. Przy rozstrzygnięciu sprawy szczególnie pomocne były: opinia zespołu
biegłych Uniwersytetu (...) w T. – (...) w B. Katedry (...) w B. oraz opinia zespołu biegłych Uniwersytetu (...) w W. - (...),
które Sąd uznał za rzetelne, poparte szczegółową analizą stanu zdrowia Ł. J., zapoznaniem z dokumentacją medyczną
i przebiegiem leczenia, stosowanymi procedurami medycznymi. Sąd przyjął powyższe opinie bez zastrzeżeń, gdyż
zostały one sporządzone zgodnie ze zleceniem Sądu, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności istotnych dla
poczynienia niezbędnych ustaleń faktycznych. Opinie są spójne, zupełne, zrozumiałe, stanowcze i weryfikowalne z
uwagi na jasność zawartych w niej treści. Nie istniały też wątpliwości co do wiedzy, fachowości lub bezstronności
biegłych. Wiedza i doświadczenie zawodowe opiniujących oraz stanowczy charakter opinii przekonują, że zasadnym
było poczynienie ustaleń na podstawie tych opinii. Dowód z przesłuchania stron – ograniczony do przesłuchania
powodów – uzupełnił materiał dowodowy.
Sąd zważył, co następuje:
W świetle powyższych okoliczności faktycznych powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.
Podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego określa art. 430 k.c. Zgodnie z tym przepisem kto na własny
rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu
i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej
osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności. Powierzenie wykonania czynności może nastąpić na podstawie
stosunku prawnego (mającego swoje źródło w umowie cywilnoprawnej, stosunku pracy, ustawie) lub nawet stosunku
faktycznym. Przyjmuje się, że przepis art. 430 k.c. stosuje się także w sytuacji pozostawienia podwładnemu znaczącego
zakresu samodzielności, jeżeli zarazem ogólnie sfera aktywności danego podmiotu podlega kontroli zwierzchnika
(dotyczy to np. oceny sytuacji lekarza wykonującego czynności medyczne na rachunek prywatnej kliniki – tak A.
Szpunar, Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez podwładnego, w: Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa
prywatnego, Kraków 1994). Pozwany A. D. jest kierownikiem (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) w Z. i jednocześnie
podmiotem, który utworzył ten zakład co uzasadniało jego bierną legitymację procesową.
Przesłanki roszczenia z art. 430 k.c. są następujące:
• powierzenie wykonania czynności na własny rachunek osobie podlegającej kierownictwu powierzającego,
• zawinione zachowanie podwładnego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności,
• szkoda,
• związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem podwładnego a szkodą.
Winę podwładnego musi udowodnić poszkodowany (pośrednio poszkodowany). Dla zastosowania art. 430 k.c. nie
jest natomiast konieczna jakakolwiek wina zwierzchnika, który odpowiada zawsze na zasadzie ryzyka, w sposób
bezwzględny, wyłączający możliwość ekskulpacji (por. E. Bieniek: red. Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga
trzecia. Zobowiązania. Tom I, Warszawa 2007, s. 399). Odnośnie winy pracownika należy podkreślić, że wina w
znaczeniu prawa cywilnego nie jest zależna od stwierdzenia winy w rozumieniu prawa karnego, albowiem sąd cywilny
czyni samodzielnie ustalenia faktyczne w tym zakresie, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Dowód co do
pozostałych okoliczności (szkody, związku przyczynowego) również obciąża poszkodowanego.
Z opinii Uniwersytetu (...) w T. – (...) w B. Katedry (...)w B. i opinii Uniwersytetu (...) w W. jednoznacznie wynika,
że w toku leczenia Ł. J. w placówce medycznej prowadzonej przez pozwanego – poradni (...) - nie nastąpiło
błędne rozpoznanie schorzenia, zachowano niezbędne i wymagane procedury medyczne, zatem brak jest związku
przyczynowego pomiędzy leczeniem Ł. J. w Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w Z. a jego śmiercią.
Powodowie nie wykazali zatem aby po stronie pozwanej nastąpiło zawinione zachowanie podwładnego przy
wykonywaniu powierzonej mu czynności, nie wykazali także związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem
podwładnego a szkodą.
Mając powyższe ustalenia i rozważania na względzie, wobec braku przesłanek z art. 430 k.c. uzasadniających
odpowiedzialność pozwanego, Sąd oddalił powództwo.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 102 k.p.c. Sąd zasądził od powodów na rzecz pozwanego
kwotę 2.000 zł obejmującą wydatek jaki pozwany poniósł na opinię instytutu medycznego, zaś w pozostałym zakresie
- biorąc pod uwagę charakter dochodzonego roszczenia, sytuację osobistą, materialną powodów – Sąd odstąpił od
obciążenia ich kosztami procesu należnymi pozwanemu.
Gliwice, dnia 27 stycznia 2014r. SSO Katarzyna Banko