NOWE P WO
Transkrypt
NOWE P WO
grudzień 2011 31 NOWE PRAWO ANR ZABIERZE… | ŻANETA KRUPIOWSKA | [email protected] 3 GRUDNIA BIEŻĄCEGO ROKU WCHODZI W ŻYCIE NOWELIZACJA USTAWY O GOSPODAROWANIU NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI SKARBU PAŃSTWA ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW.1 NAJWAŻNIEJSZY I NAJBARDZIEJ KONTROWERSYJNY ZAPIS ZMIENIONEJ USTAWY WPROWADZA MOŻLIWOŚĆ WYŁĄCZENIA PRZEZ ANR, ZA ZGODĄ DZIERŻAWCY, 30% UŻYTKÓW ROLNYCH DZIERŻAWIONYCH Z ZASOBU WŁASNOŚCI ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA. Wprowadzone zmiany jednak niż w ciągu miesiąca od złożenia Zgodnie ze znowelizowaną ustawą, przez dzierżawcę oświadczenia o przyjęciu dłuższy niż: propozycji. – 2 lata – jeżeli okres, na jaki została w zawieranych po 3 grudnia 2011 r. zawarta umowa dzierżawy upływa umowach dzierżawy gruntów rolnych Skarbu Państwa, obligatoryjnie będzie się zamieszczać postanowienie o możli- dnia zmiany umowy dzierżawy i nie Procedura W dniu wydania agencji gruntów wyłą- nie później niż po 5 latach od zmiany umowy dzierżawy; wości wypowiedzenia przez ANR umowy, czonych z dzierżawy, nastąpi odpowiednie – 4 lata – jeśli okres, na jaki została w zakresie wyłączenia 30% powierzchni zmniejszenie czynszu, a agencja będzie mia- zawarta umowa dzierżawy, upły- użytków rolnych będących przedmiotem ła rok na sprzedaż tych działek. wa co najmniej po 5 latach, ale nie dzierżawy. Natomiast w stosunku do do- później niż po 10 latach od zmiany tychczasowych dzierżawców, ANR w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie – 6 lat – jeśli okres, na jaki została za- ustawy, ma przedstawić na piśmie propo- umowy; W zamian za wyrażenie zgody zycję zmian w umowach dotyczących wy- na zmianę umowy, dzierżawca łączenia 30% użytków rolnych. Przesłany uzyska uprawnienie do pierw- dzierżawcom projekt zmiany umowy, ma szeństwa zakupu całości albo za określać konkretne działki ewidencyjne warta umowa dzierżawy, upływa później niż po 10 latach od zmiany umowy dzierżawy. W przypadku wyrażenie przez dzier- lub ich części, które agencja proponuje zgodą ANR części nieruchomości, żawcę woli zakupu gruntów, Agencja wyłączyć z dzierżawy. która pozostała nadal przedmio- może rozłożyć spłatę należności na roczne tem dzierżawy, z zastosowaniem lub półroczne raty, na okres nie dłuższy miesiące na złożenie do ANR pisemnego prawa pierwszeństwa, niezależnie wy sprzedaży nieruchomości dzierżawca oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu od faktycznego czasu trwania Od momentu otrzymania stosownego pisma, dzierżawcy będą mieli trzy proponowanych zmian. Niezłożenie w terminie oświadczenia będzie uznane za od- umowy dzierżawy. rzucenie przez dzierżawcę przedstawionej niż 15 lat, jeżeli przed zawarciem umowpłaci co najmniej 10% jej ceny i przedłoży stosowne zabezpieczenia, a ponadto jego sytuacja finansowa pozwala na spłatę należności. Przy rozłożeniu na raty zmiany. W wypadku wyrażenia zgody na Oświadczenie o ewentualnym sko- spłaty pozostałej należności Agencja za- wyłączenie dzierżawionych gruntów, sama rzystaniu z prawa pierwokupu powinno stosuje oprocentowanie, które nie może zmiana umowy dokonywana będzie nie- być złożone wraz ze zgodą na wpro- być w stosunku rocznym niższe niż sto- zwłocznie w formie pisemnej, nie później wadzenie zmian do umowy dzierżawy pa dyskontowa stanowiąca stopę bazową przez ANR, wraz ze wskazaniem ter- ogłaszaną w komunikacie Komisji Euro- minu zakupu. Przy czym termin ten pejskiej, powiększona o 1%. 1) Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2011 r. nr 233, poz. 1382. nie może być krótszy niż 3 miesiące od 32 nowe prawo W roku 2011 stopa bazowa wyniosła rolników zamierzających powiększyć lub Nieruchomość z Zasobu Własności Rol- 4,26%2. Dokładną wysokość oprocentowa- utworzyć gospodarstwo rolne. Ministerstwo nej Skarbu Państwa lub jej część może być nia określi w rozporządzeniu Minister Rol- szacuje, że w ten sposób trafi na sprzedaż także sprzedana bez przetargu, jeżeli może nictwa. około 150 tys. ha gruntów rolnych. Według poprawić warunki zagospodarowania nie- danych ANR, na koniec września 2011 agen- ruchomości przyległej, stanowiącej własność cja wydzierżawia 1,51 mln ha gruntów, na osoby chcącej nabyć tę nieruchomość lub jej podstawie prawie 84 tys. umów dzierżawy. część, jeżeli nieruchomość ta nie może być Natomiast dzierżawca, który odmówi wyrażenia zgody na zmianę umowy i wyłączenie 30% dzierżawionego areału, utraci możliwość skorzystania z prawa pierwszeństwa nabycia dzierżawionych do tej pory gruntów państwowych. zagospodarowana samodzielnie. nie do czasu zakończenia umowy. Wprowa- Zgodnie z kalkulacją wynikającą z nowej regulacji wyłączenia dotkną gospodarstwa dzierżawiące powyżej 428,5714 ha gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Jak wskazują szacunki ANR, we wrześniu br. obowiązywało 629 takich umów, na podstawie których dzierżawiono łącznie ok. 600 dzonej nowelizacją możliwości wyłączenia tys. ha państwowych gruntów. Nie będzie mógł również, jako dotychczasowy dzierżawca, przedłużyć w trybie bezprzetargowym umowy dzierżawy, czyli de facto będzie mógł użytkować grunty jedy- dzierżawionych gruntów nie stosuje się do 5 Kto jest rolnikiem indywidualnym? Nowelizacji uległa wreszcie również definicja rolnika indywidualnego, zawarta w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego6. Od 3 grudnia bieżącego roku za rolnika indywidualnego uznaje się osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, dzierżawców, których łączna powierzchnia Nowe przetargi na obszarze której jest położona jedna z nie- dzierżawionych użytków rolnych Zasobu W celu zapobieżenia potencjalnemu speku- ruchomości rolnych wchodzących w skład Własności Rolnej Skarbu Państwa po doko- lowaniu wyłączonymi spod dzierżawy grun- gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez naniu wyłączenia nie przekraczałaby 300 tami, ustawodawca zmienił również przepisy ten okres osobiście to gospodarstwo. Nato- ha, chyba że tacy dzierżawcy, sami wystą- dotyczące uczestników przetargów ograniczo- miast osoby fizyczne, które w dniu wejścia pią z wnioskiem o stosowne wyłączenie. Nie nych, na których ma być sprzedawana ziemia w życie ustawy są rolnikami indywidual- będą także wyłączane grunty pod stawami odebrana dzierżawcom. Mianowicie ANR nymi w dotychczasowym rozumieniu tego oraz inne działki w gospodarstwach rybac- będzie mogła zastrzec, że w przetargu mogą słowa, ale nie spełniają warunków określo- kich, które ze stawami stanowią zorganizo- uczestniczyć wyłącznie, rolnicy indywidualni nych w zmienionej ustawie, przez 5 lat od waną całość gospodarczą3. zamierzający powiększyć gospodarstwo rodzin- dnia wejścia w życie nowelizacji będzie się ne, jeżeli mieszkają w gminie, w której położona uznawać za spełniające te warunki. Ministerstwo Rolnictwa uzasadnia jest nieruchomość wystawiana na przetarg lub Co boli dzierżawców? w gminie sąsiedniej, osoby posiadające kwa- Jak wskazuje na swojej stronie interneto- lifikacje rolnicze i zamierzające utworzyć go- wej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi4, spodarstwo rodzinne, pracownicy byłych PGR Najwięcej kontrowersji nowa regulacja przyczyni się do pełniejszego zamierzający utworzyć gospodarstwo rodzinne, w środowisku dzierżawców urzeczywistnienia zasady wyrażonej w art. 23 rolnicy, którzy po 31 grudnia 1991 r. sprzedali i to już od czasu postępowa- Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgod- Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne nia ustawodawczego w parlamencie, wy- nie z którą podstawą ustroju rolnego państwa na cele publiczne, członkowie rolniczych spół- wołują zapisy wprowadzające możliwość jest gospodarstwo rodzinne. Celem bowiem dzielni produkcyjnych będących w likwidacji wyłączenia przez ANR 30 % dzierżawionych wyłączenia 30% dzierżawionych gruntów lub upadłości, zamierzający utworzyć gospo- gruntów. jest przeznaczenie ich do sprzedaży na rzecz darstwo rodzinne, repatrianci, którzy przyje- Nasza redakcja zwróciła się z pytaniem chali do Polski nie wcześniej niż 6 lat przed o opinie w sprawie nowelizacji i jej poten- dniem przetargu, a także spółki prawa handlo- cjalnych skutków zarówno do ANR, jak i do wego, w których 100 proc. akcji lub udziałów samych dzierżawców. 2) Zawiadomienie KE w sprawie bieżących stóp procentowych od zwracanej pomocy państwa oraz stóp referencyjnych/dyskontowych obowiązujących 27 państw członkowskich od dnia 1 sierpnia 2011 r., (2011/C 225/04). 3) Przez zorganizowaną całość gospodarczą należy rozumieć spójny minisystem gospodarczy, zdolny, w oparciu o składniki majątkowe i odpowiednią organizację, do podjęcia działalności wytwórczej w rolnictwie – przyp. red. 4) http://www.minrol.gov.pl/pol/Ministerstwo/Biuro-Prasowe/Informacje-Prasowe/Nowe-mozliwoscipowiekszenia-gospodarstw-rolnych/. należy do byłych pracowników PGR. 5) § 62. Pole powierzchni działki ewidencyjnej oblicza się na podstawie współrzędnych, o których mowa w § 61, i określa się w hektarach z dokładnością zapisu do 0,0001. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r.w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z dnia 2 maja 2001 r.). ANR uspokaja W udzielonej nam pisemnej odpowiedzi na pytania w sprawie nowelizacji ustawy 6) Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz. U. Nr 64, poz. 592. W KOLEJNYM NUMERZE: WSKAŻEMY, JEDNĄ Z ORGANIZACJI DĄŻĄCYCH DO PODNOSZENIA JAKOŚCI USŁUG POŚREDNICTWA W OBROCIE NIERUCHOMO ŚCIAMI. CZY POWSTANIE USTAWA O SAMORZĄDZIE POŚREDNIKÓW? INNE EUROPEJSKIE STANDARDY W POŚREDNICTWIE OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI. grudzień 2011 33 NOWE PRAWO o gospodarowaniu nieruchomościami rolny- Wyłączenia ustawowych oraz ich zawetowanie. Wbrew mi Skarbu Państwa, ANR stara się rozwiać Sama realizacja przez ANR procesu wy- podniesionym przez dzierżawców zarzutom, ewentualne obawy dzierżawców. Jak zwraca łączenia gruntów będzie rozciągnięta w cza- 10 października 2011 r. Prezydent podpisał uwagę rzecznik prasowy, agencja już od lat sie. Już z samej procedury wprowadzonej ustawę. w ramach podpisanych umów wyłącza do w nowej regulacji (przewidującej sześcio- 20 % gruntów będących w dzierżawie. Do miesięczny okres od wejścia w życie ustawy, Wysokość strat tej pory regulacja ta nie budziła emocji i nie w ciągu którego Agencja ma wysłać dzier- Z prośbą o udzielenie opinii o skutkach przyczyniała się do powstawania konfliktów żawcom zawiadomienia, a następnie dają- zmian ustawowych zwróciliśmy się do pomiędzy ANR a dzierżawcami. Wprowa- cej dzierżawcom trzy miesiące na złożenie dwóch, pragnących zachowań anonimowość, dzonych nowelizacją ustawy możliwości oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu dzierżawców z Dolnego Śląska. wyłączeń dzierżawionych gruntów, agencja zmian i wreszcie miesiąc na podpisanie Jak informuje nasz pierwszy rozmówca, postara się dokonywać z poszanowaniem aneksu- red.) wynika, że nawet jeśli ANR wy- woli dzierżawców, ale również zgodnie z ra- śle pierwsze zawiadomienia już w grudniu wprowadzone zmiany gwałtownie zmniejszą rentowność jego gospodarstwa. Jako chunkiem ekonomicznym obu stron – dzier- bieżącego roku, to wyłączenie nastąpiłoby „duży” przedsiębiorca rolny (dzierżawiący żawcy i Skarbu Państwa. Oznacza to, że nie nie wcześniej niż w październiku 2012 r. Nie od ANR blisko 1000 ha) musi się on liczyć będzie wyłączać tylko najlepszych użytków oznacza to również, iż grunty te byłyby od z koniecznością oddania prawie 300 ha. – rolnych i np. w pobliżu domostw czy zorga- razu do kupienia, ponieważ proces przygoto- Według wstępnych wyliczeń zmiana taka nizowanego gospodarstwa. Agencja nie chce wania do sprzedaży gruntów państwowych spowoduje tylko z tytułu utraty dopłat i w miarę możliwości nie będzie zakłócać jest obwarowany ustawowymi procedurami i zysków stratę w wysokości około 7,5 mln normalnego funkcjonowania gospodarstw. (takimi jak np. pomiary geodezyjne, wycena, zł rocznie- twierdzi dzierżawca. – Do tego publikacja ogłoszeń), które trwają z reguły będę zmuszony do wyprzedaży po niskich kilka miesięcy. cenach posiadanego przeze mnie sprzętu Wyłączone grunty będą wstawiane na sprzedaż w przetargach ograniczonych skierowanych do rolników indywidualnych zamierzających powiększyć gospodarstwa rodzinne lub utworzyć nowe. Jeśli nie będzie chętnych, wówczas grunty te będą wysta- rolniczego, który w pomniejszonym gospo- Niepokój dzierżawców darstwie traci sens gospodarczy – to z kolei Środowiska strata w wysokości 1,5 mln zł. Wreszcie dzier- będę musiał zwolnić prawie jedną trze- wione na sprzedaż w przetargach nieogra- żawców już na etapie cią zatrudnionych pracowników, a są to niczonych. prac legislacyjnych w większości ludzie z byłych PGR-ów, nie dysponujący odpowiednim wykształceniem Szkody nie będzie nad ustawą wyrażały obawy związane z negatywnym wpływem i kwalifikacjami do podjęcia innego zawodu Agencja wyjaśnia także wątpliwości dzier- wprowadzonych zmian dla funkcjonowa- – martwi się nasz rozmówca. Według inne- żawców związane z możliwością poniesienia nia obecnych gospodarstw rolnych, opartych go przedsiębiorcy rolnego, konsekwencją, szkody w postaci utraty przyszłych korzy- na dzierżawie gruntów państwowych. Fe- jaką będzie miało wyłączenie z aktualnej ści, w wyniku wyłączenia części areału spod deracja Pracodawców-Dzierżawców i Wła- powierzchni dzierżawy 30 % areału, będzie dzierżawy. Jak podkreśla rzecznik Agencji, ścicieli Rolnych w Warszawie przez 4 lata załamanie się wiarygodności finansowej ustawodawca w celu zapobieżenia powstania zgłaszała poprawki do rządowych projektów gospodarstwa i możliwości spłaty kredy- takich sytuacji wśród niektórych przedsiębior- zmiany ustawy, opracowywanych w resor- tów inwestycyjnych zaciągniętych m.in. na ców rolnych, przesunął w czasie wyłączenia cie rolnictwa. Pomimo to, rząd na ostatnim takie kosztowne inwestycje, jak budowa względem dzierżawców, którzy realizują pro- posiedzeniu sejmu w dniu 31 sierpnia br. magazynów i zespołu przechowalniczo-su- gramy finansowane ze środków Europejskiego przyjął nowelizację w wersji niekorzystnej szarniczego. Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów dla dzierżawców. Natomiast 5 październi- – Na początku uważano nas za straceń- Wiejskich lub Europejskiego Funduszu Orien- ka 2011 r., ponad 500 dzierżawców prote- ców, nie było chętnych do przejęcia tacji i Gwarancji Rolnej, do czasu zakończenia stowało w Warszawie przeciwko przegło- gruntów i starych wyeksploatowanych ich uczestnictwa w tych programach. W sto- sowanej przez posłów nowelizacji ustawy maszyn po PGR-ach. Teraz ustawodaw- sunku do pozostałych dzierżawców Agencja gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi. ca nie uwzględniając specyfiki i różno- zastosuje postanowienia umowy dzierżawnej Akcja protestacyjna, zorganizowana przez o rozliczeniu inwestycji oraz przepisy Kodeksu Stowarzyszenie Dzierżawców i Właścicieli rodności form gospodarowania próbuje zniszczyć coś, co budowano z trudem cywilnego. Zatem, zdaniem Agencji, z prawne- Rolnych RP rozpoczęła się przed gmachem przez ostatnie 16 lat – stwierdza dzier- go punktu widzenia nie będzie można mówić Ministerstwa Rolnictwa, a zakończyła się żawca. Wskazuje również, iż wymuszona o powstaniu szkody, a jedynie o zaistnieniu w Kancelarii Prezydenta RP. Protestujący odebraniem gruntów redukcja zatrud- obowiązku rozliczenia uzgodnionych przez wręczyli petycję skierowaną do Prezyden- nienia będzie miała fatalne skutki dla dzierżawcę i Agencje nakładów na dzierża- ta RP z prośbą o merytoryczne przeanali- środowiska wiejskiego, które z trudem wionej nieruchomości. zowanie niekorzystnych skutków zmian podniosło się po przemianach lat 90. 34 nowe prawo Ponadto obaj dzierżawcy obawiają się Zjazd kowanymi na realizację ustawowych za- nieskrępowanej dowolności agencji w wy- Natomiast Stowarzyszenie Dzierżawców dań, a od 2006 r. także przekazuje środki borze gruntów, które mają zostać wyłączone. i Właścicieli Rolnych RP organizuje 9 grud- na Fundusz Rekompensacyjny, z którego – Od teraz agencja będzie mogła samowolnie nia bieżącego roku w Trzebawiu koło Stę- wyłączyć najlepsze moje grunty i tym sa- szewa Zjazd Dzierżawców Rolnych, którego wypłacane są rekompensaty za tzw. mienie zabużańskie. Łącznie od 2005 r. do mym zmniejszyć wartość całego gospodar- głównym celem jest podjęcie wspólnych końca października 2011 r. ANR wpłaci- stwa – obawia się nasz rozmówca. działań dzierżawców przeciwko wchodzącej ła do budżetu państwa oraz na Fundusz w życie nowelizacji. Jak się dowiedzieliśmy, Rekompensacyjny 9,4 mld złotych. Wo- Co na to związki? na zjazd zostali zaproszeni reprezentan- bec stałego wzrostu cen gruntów rolnych Wątpliwości te podziela także Józef Ino- ci związków dzierżawców z kilku woje- można śmiało przypuszczać, że wraz z po- rowicz, dyrektor Biura Zarządu Dolnoślą- wództw, stosowne władze samorządowe, stępującą sprzedażą gruntów oddanych skiego Związku Dzierżawców i Właścicieli a także Prezes ANR oraz Minister Rolnic- przez dzierżawców wskutek ustawowych Nieruchomości Rolnych. Jego zdaniem twa Marek Sawicki. Uczestnicy zamierzają zmian, kwota ta będzie jeszcze większa. można przewidywać, że wyłączane będą na zjeździe zapoznać się z opiniami praw- Przyznana ANR możliwość ingerowa- grunty najbardziej atrakcyjne dla przy- ników na temat szkodliwości i naruszenia szłych nabywców, a więc takie, za które prawa w znowelizowanej ustawie, zapre- nia w przyszłe, a szczególnie także w już obowiązujące umowy dzierżawy, wyraźnie agencja będzie mogła uzyskać najwyższą zentowane i rozdane mają być także wzory może łamać konstytucyjne zasady ochro- cenę sprzedaży. Według opinii związku, wniosków do Europejskiego Komisarza ds. ny praw nabytych, wolności działalności odebranie dzierżawcom przez ANR jednej Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Daciana Cioloşa, gospodarczej, czy wreszcie równości wo- trzeciej gruntów może pociągać za sobą w sprawie naruszenia praw dzierżawców bec prawa. Dla prowadzących od wielu takie negatywne skutki jak: zmniejszenie przez nową ustawę. Jak informuje przed- lat gospodarstwa rolne na państwowych zatrudnienia nawet o 50%, zwłaszcza w go- stawiciel stowarzyszenia, do końca grudnia gruntach oferta agencji o możliwości spodarstwach prowadzących produkcję zbierane są opinie prawników na temat wyłączenia 30 % gruntów może stano- zwierzęcą, zmniejszenie lub likwidację pro- niekonstytucyjności ustawy, natomiast wić tzw. „propozycję nie do odrzucenia”. dukcji zwierzęcej z uwagi na brak areału w styczniu 2012 r. planowane jest skiero- Wszak niezaakceptowanie przez dzierżaw- do produkcji pasz, trudności ze spłatą za- wanie przez Stowarzyszenie wniosku do cę zmiany umowy, dającej możliwość wy- ciągniętych kredytów, konieczność redukcji Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie łączeń, skutkować będzie swoistą sankcją sprzętu, czy wreszcie istotne zmniejszenie zgodności ustawy z Konstytucją RP. w postaci utraty możliwości skorzystania produkcji rolnej w takich segmentach ryn- w przyszłości z prawa pierwokupu dzier- Co dalej? żawionych do tej pory gruntów, a także kukurydza. W niektórych przypadkach za- Trudno nie podzielać obaw środowiska braku uprawnienia do skonsumowania grozi to utratą płynności finansowej i ban- dzierżawców związanych z nowelizacją jako dotychczasowy dzierżawca, dobro- kructwem przedsiębiorstw. ustawy. dziejstwa trybu bezprzetargowego i prawa ku, jak mleko, zboża konsumpcyjne, rzepak, Wprowadzone zmiany wydają się mieć pierwszeństwa przysługującego w przy- Opinie ekspertów przede wszystkim cel fiskalny, w postaci po- padku, gdy agencja przeznaczy nierucho- Związek Dzierżawców i Właścicieli Nie- zyskania dodatkowych środków pieniężnych mość do dalszej dzierżawy po upływie do budżetu państwa kosztem obywateli. okresu na jaki została zawarta umowa. ruchomości Rolnych posiada opinie prawne m.in. konstytucjonalistów wskazujące na Świadczyć o tym może głównie zno- Dla większości przedsiębiorców rol- niezgodność ustawy z Konstytucją RP, ale welizowany zapis art. 24 ust. 1 ustawy nych konsekwencje takie poddadzą równocześnie także obawy, czy Trybunał o gospodarowaniu nieruchomościami w wątpliwość gospodarczy sens dalsze- Konstytucyjny w obecnym składzie osobo- rolnymi Skarbu Państwa, który wskazuje go prowadzenia działalności. Zmiana wym uzna zasadność złożonej skargi. Sprawa dyrektywę gospodarowania Zasobem Wła- ta zagraża także takim wartościom, jak ta jest także aktualnie przedmiotem wstęp- sności Rolnej Skarbu Państwa. Zgodnie poczucie bezpieczeństwa i zaufania do nych ocen w jednej z kancelarii prawnych z przytoczonym przepisem, „agencja go- stanowionego prawa, które to w każdym w Warszawie specjalizującej się w sprawach spodaruje Zasobem w drodze: w pierwszej rozwiniętym państwie są fundamentem spornych ze Skarbem Państwa. Jak wskazuje kolejności sprzedaży mienia w całości lub prawidłowo funkcjonującej gospodarki Inorowicz – Związek nie wyklucza, po ewen- jego części”. Środki uzyskane ze sprzedaży rynkowej. Wszystko jednak wskazuje na tualnym niekorzystnym wyroku Trybunału gruntów agencja przekazuje do państwo- to, że wątpliwości związane z konsty- Konstytucyjnego, również skierowania skar- wej kasy. Od 2005 r. ANR odprowadza tucyjnością i słusznością znowelizowa- gi do ETPCz w Strasburgu, a także procesów do budżetu państwa kwotę wynikającą nych przepisów rozstrzygnie ostatecznie cywilnych o odszkodowania od Skarbu Pań- z różnicy między wpływami uzyskanymi Trybunał Konstytucyjny. Dzierżawcom stwa za szkody majątkowe wynikające z po- z gospodarowania mieniem Zasoby w da- pozostaje więc oczekiwać na stosowne zbawienia dzierżawców praw nabytych. nym roku obrotowym a środkami wydat- orzeczenie TK.