Sprievodca mestom Ružomberok_texty_foto

Das Kulturhaus des Andrej Hlinka, dessen
Grundstein am 19.6.1927 gelegt wurde.
Voll-endet wurde der Bau am 30.12.1928.
Er konnte beendet werden durch die
Spenden des A. Hlinka und der Slowaken
in den USA.
Dom Kultury im. A. Hlinki - kamień węgielny
został wmurowany 19.06.1927 r., budowa
została ukończona 30.12.1928 r., dzięki
A. Hlince, który poświęcił na ten cel cały
swój majątek i dzięki zbiórce wśród
amerykańskich Słowaków.
2
4
Panská ulica - slúžila ako prechod ku Kaštieľu sv. Žofie, najvýznamnejším objektom
je Židovská synagóga, ktorá pochádza z
roku 1880.
Panská street - in past was this street
passage to the manor house of St.Žofia, the
Jewish synagogue is most important object
here.
Die Panská Straße diente als ein Übergang
zum Kastel der Hl. Sophie. Das
bedeutendste Objekt ist die
Judensynagoge aus dem Jahr 1880.
Ulica Panska - była przejściem
prowadzącym do Kasztelu św. Zofii,
najcenniejszym obiektem jest Synagoga,
pochodząca z 1880 r.
5
Mostová ulica - je jednou z najstarších ulíc
mesta. K zaujímavým objektom patria
objekt Ľudovej banky (1907) so zaujímavou
štukatérskou fasádou a tzv. Kordošovský
dom (1905) - č.6 s fasádou, ktorá patrí
k vôbec najkrajším v meste.
Mostová street - one of oldest city streets.
Among interesting objects here belongs
Peoples bank /1907/with impressive plaster
facade and so called Kordošovský house
(1905) - num.6 with prettiest facade at all.
Balustrády - sú súčasťou Školských
schodov architekta J. Uhlára a Š. Martoníka. Rekonštrukcia bola zrealizovaná
v rokoch 1990 -1991. Ich výnimočnú architektúru dopĺňa sochárske dielo
V. Mydla zobrazujúce Svätého Jozefa
tesára s dieťaťom.
Die Mostová Straße ist eine der ältesten
Straßen der Stadt. Zu den interessanten
Objekten gehören die Volksbank (1907)
und das Haus der Familie Kordoš (1905,
Num. 6) mit einer wüder schönen
Stuckfassade.
Balustrades - component of the School
stairs from architect J.Uhlár - Š.Martoník.
This exceptional architecture renews
sculpture of St. Joseph carpenter with
child from V. Mydlo.
Mostowa jest jedną z najstarszych ulic
miasta. Do najciekawszych obiektów
należy budynek Ľudovej banky (1907)
z ciekawą sztukatorską fasadą i tzw.:
Kordošovský dom (1905), którego fasada
należy do najpiękniejszych w mieście.
Obiekt znajduje się na końcu ulicy,
w pobliżu jest wejście do małego pasażu.
D i e B a l u s t r a d e - e i n Te i l d e r
Schultreppen des Architekten J. UhlárŠ.Martoník. Ihre außerordentliche
Architektur wird von der Statue des Hl.
Josef, einem Werk des Künstlers V.
Mydlo, vervollständigt.
3
Balustrady - są częścią Szkolnych
Schodów autorstwa J. Uhlár-Š. Martoník.
Ich wyjątkową architekturę uzupełnia
rzeźba V. Mydla przedstawiająca
św. Józefa Cieślę z Dzieciątkiem.
6
Rímsko-katolícky kostol sv. Ondreja sa nachádza vedľa radnice. Pôvodná stavba
pochádza zo 16.storočia. V kostole je gotická krstiteľnica zo začiatku 16. storočia.
Okenné vitráže južnej lode kostola sú od
národného umelca Ľudovíta Fullu.
The Roman-catholic Parsonage Church of
st. Andrew - is situated near the town
hall.The aborigine building comes from
16.century. In the church is gothic baptistery
from beginning of 16.century; in southern
church aisle are windowpanes from Ľ.Fulla.
Die römisch-katholische Hl. Andreas-Kirche
steht neben dem Rathaus. Das
ursprüngliche Gebäude stammt aus dem
16. Jahrhundert. In der Kirche kann man ein
gotisches Taufbecken aus dem Anfang des
16. Jahrhunderts und im Südschiff die
Glasfenster des Malers Ľ. Fulla sehen.
Podhora street - this street is oldest ever in
town. We can find here significant Slovak
personality's and family's houses (for
example families Makovický, Houdek). The
city residence of Ugrian assembly member
and vice-chairman Š.Rakovský formerly
stood here.
Mauzóleum A.Hlinku - národná kultúrna
pamiatka. V rokoch 1941 - 1945 tu bolo
uložené zabalzamované telo Msgr. Andreja Hlinku.
Mausoleum of A. Hlinka - this cultural
landmark is situated under the southern
church aisle. The mausoleum had been
used as tomb of Msgr. A. Hlinka in years
1941- 45.
Die Gruft des Andrej Hlinka befindet sich
unter dem Südschiff der Hl. AndreasKirche. Sie ist ein Kulturdenkmal. In den
Jahren 1941 1945 war hier das Grab des
Andrej Hlinka.
10 11
Rzymsko-katolicki kościół św. Ondreja
znajduje się obok ratusza. Najstarsze
części kościoła pochodzą z XVI w. W
kościele znajduje się chrzcielnica
z początku XVI w., witrażowe okna w nawie
południowej są autorstwa L. Fulla.
8
Radnica - budova mestského úradu postavená v novo renesančnom slohu v roku
1897. Je dominantou nám. A. Hlinku. Ide
o štvorkrídlový objekt s pôdorisom pravidelného štvoruholníka a centrálnym átriom
/ dnes klientské centrum/.
Town hall - the municipal seat building was
built in the new renaissance style in year
1897. Msgr. A. Hlinka worked in the south
part of this building as there was Romancatholic Parsonage.
Das Rathaus - das Gebäude des
Stadtamtes. Es wurde im Jahre 1897 im
Neore - naissancestil gebaut. Im südlichen
Teil des Gebäudes befand sich das
Pfarrhaus, in dem der Priester Andrej
Hlinka wohnte.
Ratusz - budynek Urzędu Miasta
zbudowany w stylu neorenesansowym
w 1897 r. W południowej części budynku
pierwotnie znajdował się rzymsko-katolicki
kościół parafialny, gdzie proboszczem był
msgr. Andrej Hlinka.
9
Podhora - vôbec najstaršia ulica Ružomberka.Nachádzajú sa tu domy významných
slovenských dejateľov - rodiny Makovických, Houdekovcov. Kedysi tu stál mestský
palác poslanca a podpredsedu uhorského
snemu Š. Rakovského.
Die Mariensäule stammt aus dem Jahr
1858. Die Statue der Immaculata wurde
vom hiesigen Bildhauer A. Belopotocký
geschaffen. Die Baumallee stammt
wahrscheinlich aus dem Jahr 1888. Die
Jugendstilbürgerhäuser und
Handwerkerhäuser sind typisch für den
Andrej Hlinka-Platz. Mehrere bedeutende
Persönlichkeiten, wie z. B. Dr. V. Šrobár, R.
Dúbravec, J. Chládek, J. Stano oder K.
Polónyi wohnten hier.
Mariańska Kolumna - pochodzi z 1858 r.,
autorem rzeźby Immaculaty jest
rużomberski rzeźbiarz A. Belopotocky.
Aleja Drzew, pochodząca prawdopodobnie
z 1888 r. Secesyjne domy mieszczańskie i
rzemieślnicze tworzą charakterystyczną
zabudowę Placu. Mieszkały tu znane
osobistości słowackiej historii - Dr. Vavro
Šrobár, R. Dúbravec st., J. Chládek, J.
Stano, K. Polónyi.
Liptovské múzeum was established from
private collections of brothers Kürty (1912).
Existent building of museum was built in
years 1935-1937. Formerly was this
museum richest one in Slovakia.
Súsošie Slobody - vytvorené Ľubomírom
Majerským pri príležitosti 10.výročia vzniku
ČSR, odhalené Msgr. A. Hlinkom. Súsošie
obsahuje tri kompozície: Porobu, Odboj
a Slobodu.
Das Liptov - Museum entstand im Jahre
1912 aus den Privatsammlungen der
Brüder Kürty. Das Gebäude wurde in den
Jahren 1935 -1937 gebaut.
The sculptural group of “Freedom” - created
by L.Majerský on the occasion of
Czechoslovak republic formation
10.anniversary and inaugurated by Msgr.
A.Hlinka. Group of statues contain 3
compositions
Bondage, Revolt and
Freedom.
Muzeum Liptowskie - powstało na bazie
prywatnych zbiorów rodziny Kűrtyovcov
(1912). Budynek dzisiejszego muzeum
powstał w latach 1935-1937. Kiedyś
należało do najbogatszych muzeów na
Słowacji.
13
Former piarists grammar school - was
established by Earl Ján Jakub Löwenburg in
1729. In that time it was only grammar school
of its kind for regions Liptov, Orava, Turiec
and Trenčianska seat. Building is from
1888.The Monastery church of St.Crucifix
advancement was built in empire style in
year 1806. Former piarists monastery (today
Jesuits monastery) comes from 18.century.
Das ehemalige piaristische Gymnasium
(1888, heute das Rektorat der
Katholischen Universität) wurde im Jahre
1729 vom Grafen Ján Jakub Löwenburg
gegründet. Zu Beginn war es das einzige
Gymnasium für Liptov, Orava, Turiec und
einen Teil des Trenčín-Komitats. Die Kirche
Kreuzerhöhung wurde im Jahre 1806 im
Empirestil gebaut. Das Piaristenkloster
stammt aus dem 18. Jahrhundert.
Dawne gimnazjum oo. Pijarów (dzisiaj
rektorat UK) - gimnazjum zostało założone
w 1729 r. przez grafa Jana Jakuba
Löwenburga. Budowla pochodzi z 1888 r.
W początkach istnienia było jedynym
gimnazjum dla terenów Liptowa, Orawy,
Turca i części Starostwa Trenczyńskiego.
Klasztorny kościół Podwyższenia św.
Krzyża zbudowany w stylu empire w 1806
r. Dawny kościół oo. Pijarów (aktualnie oo.
Jezuitów) budowla pochodzi z XVIII w.
Początkowo znajdowała się tam siedziba
gimnazjum, nowicjat i dom katechetyczny.
12
Gallery of Ľ.Fulla - here is possible to see
life-work of this world-known master as well
as his flat and atelier. The mosaic from
Ľ. Fulla decorates face of the gallery.
Galeria L. Fulla - znajduje się w niej
twórczy dorobek życia mistrza.
Udostępnione jest także jego mieszkanie i
atelier. Fronton budynku ozdabia mozaika
autorstwa L. Fulla.
14
Obvodný úrad - bývalý Župný dom s preskleným átriom postavený začiatkom 20.
storočia podľa projektu znamného Ružomberského architekta - Vojtecha Donnera.
District office - former County house was
built early in 20.century.
Das Berichtsamt, ehemaliges Gauhaus,
das zu Anfang des 20. Jahrhunderts gebaut
wurde.
Urząd Powiatowy - dawna siedziba Żupy,
pochodzi z początku XX w.
Okresný súd a prokuratúra (1928) - dielo
významného českého architekta
B.Bendelmayera, autora bloku U Prašné
brány v Prahe, kedysi sídlo sedrie a neskôr
krajského súdu svedčí o významnom
postavení mesta v minulosti.
District court and district prosecution (1928)
- work of significant Czech architect
B.Bendelmayer, the author of block “At
Prašná gate” in Prague. At past here was
seat of county court, which shows evidence
of towns' importance of those times.
Das Bezirksgericht und die Bezirksstaatsanwaltschaft (1928), das Werk des
Architekten B.Bendelmayer. Dieses
Gebäude, einst der Sitz der Sedria und des
Kreisgerichts, verdeutlicht die Position der
Stadt in der Vergangenheit.
Sąd Rejonowy i Prokuratura Rejonowa
(1928) - dzieło znanego czeskiego architekta B. Bendelmayera, autora bloku U
Prašné brány w Pradze. Dawniej siedziba
S ą d u Ż u p y, a n a s t ę p n i e S ą d u Wojewódzkiego, co świadczy o dużym
znaczeniu miasta w przeszłości.
18
20
VLKOLÍNEC
Former burghers school (today the
elementary school) - this work architect
M.Schell /1926/ has curly decorativism
attributes. The sculpture of women holding
shield is part of facade.
Die ehemalige Bürgerschule (heute die
Grundschule), das Werk des Architekten
M. Schell, stammt aus dem Jahr 1926.
Sie enthält die Elemente des
Bogendekorativismus.
Szkoła Mieszczańska - dzieło architekta
M. Schella, pochodzi z 1926 r. posiada
cechy dekoratywizmu.Częścią fasady jest
rzeźba kobiety trzymającej oszczep.
21
Mestský cintorín je z roku 1913 a ležia tu
významné osobnosti mesta Ružomberka,
ako aj osobnosti slovenského národného
života.
Municipal cemetery is from 1913, here are
buried significant personalities of Slovak
national life.
Der Stadtfriedhof stammt aus dem Jahr
1913. Viele Persönlichkeiten wurden hier
begraben.
15
Cmentarz Miejski powstał w 1913 r.
Pochowanych jest tu wiele znanych
postaci słowackiej historii.
Pamätník obetiam II.svetovej vojny - miesto
pripomínajúce obete fašizmu.
Monument for II.World war sacrifices - pious
place reminded sacrifices of fight against
fascism.
Das Denkmal den Opfern des Zweiten
Weltkrieges gewidmet.
16
Liptovské múzeum - vzniklo zo súkromných zbierok bratov Kűrtyovcov (1912).
Budova terajšieho múzea bola postavená v
rokoch 1935-1937. So svojími expozíciami
patrí k najbohatším a najväčším múzeám
celého Slovenska.
Kościół Ewangelicki - zbudowany w latach
1923-26, znajduje się w nim cenny ołtarz
P. M.Bohunia /1873/ przedstawiający
Chrystusa trzymającego kielich.
Bývalá meštianska škola (dnes základná
škola) - dielo architekta M. Schella pochádza z roku 1926. Súčasťou fasády budovy
je socha alegórie Pallas Atény od významného sochára J. Koniareka.
Galéria Ľ.Fullu - sprístupnené celoživotné
dielo, byt a ateliér svetoznámeho majstra zakladateľa slovenskej moderny. Priečelie
galérie zdobí mozaika, navrhnutá Ľ. Fullom.
Pomnik ofiar II Wojny Światowej. Miejsce
upa-miętniające ofiary faszyzmu.
Mariánsky stĺp - pochádza z roku 1858,
autorom sochy Immaculaty je ružomberský
rezbár Alexander Belopotocký.
Stromová aleja - pochádza z roku 1888.
Secesné meštianske domy a remeselnícke
domy - sú typickým znakom námestia. Žili
tu významné osobnosti slovenských národných dejín Dr.V. Šrobár, R. Dúbravec st., J.
Chládek, minister J. Stano ...
Pomnik Wolności - autorstwa L.
Majerskiego, powstał z okazji X rocznicy
powstania CSR, odsłonięty przez msgr.
A. Hlinkę. Składa się z trzech części:
Niewola, Bunt i Wolność.
The evangelical church - was built in 192326, in interior is situated valuable altar piece
of P.M. Bohúň from 1873 with Christ holding
a cup.
Die evangelische Kirche wurde in den
Jahren 1923 1926 gebaut. Im Inneren
befindet sich ein wertvolles Altarbild von P.
M. Bohúň aus dem Jahr 1873. Es zeigt
Christus mit einem Kelch.
17
Die Galerie des Ľudovít Fulla. Hier werden
das Werk, das Atelier und die Wohnung
des welt-bekannten Malers Ľudovít Fulla
ausgestellt.
Bývalé Piaristické gymnázium (dnes rektorát KU) - gymnázium založil v roku 1729 gróf
Ján Jakub Löwenburg. Budova je z roku
1888 a vo svojom čase to bolo jediné gymnázium pre Liptov,Oravu,Turiec a časť Trenčianskej stolice. Bývalý Kláštor piaristov
(dnes jezuitov) - stavba pochádza z 18.st
Die Statue der Freiheit wurde von
L.Majerský anlässlich des zehnten
Jahrestages der Entstehung der
Ts c h e c h o s l o w a k i s c h e n R e p u b l i k
geschaffen. Die Statue besteht aus „Die
Knechtschaft, den Aufruhr und die Freiheit.“
Evanjelický kostol - postavený v rokoch
1923-26, v interiéri sa nachádza vzácny
oltárny obraz P. M. Bohúňa /1873/, na ktorom je Kristus držiaci kalich.
Banícky dom - postavený v secesnom
štýle v roku 1910, kedysi sídlo Banskej
revírnej rady.
The Mining house - was built in secession
style in year 1910, the Mining reserve
council had seat here at past.
Das Bergmannshaus wurde im Jahre 1910
im Jugendstil gebaut.
Dom Górników - zbudowany w stylu
secesyj-nym w 1910 r. W przeszłości
siedziba Rewi-rowej Rady Górniczej.
19
22
Kalvária s kostolom - je to jediná liptovská
kalvária s kaplnkami krížovej cesty (1858 59) so 14 zastaveniami a Kostolom Povýšenia svätého Kríža z roku 1873.
Calvary with church - this is the only Calvary
with Stations of the Cross (1858-59), with
14 stops and with Church of St.Crucifix
advancement (1873) in Liptov region.
Der Kreuzweg mit der Kirche
Krezerhöhung (1873) ist der einzige
Kreuzweg in Liptov mit 14 Stationen,
entstanden in der Zeit von 1858 -1859.
Kalwaria z kościołem Wywyższenia
św. Krzyża (1873) - jedyna Kalwaria na
Liptowie z 14 stacjami Drogi Krzyżowej
w formie kapliczek (1858-59).
DOLNÝ KUBÍN
POPRAD
ŽILINA
E50
VLKOLÍNEC
E50
m
The cultural house of A.Hlinka - headstone
of building was laid 19.6.1927, construction
was finished 30.12.1928 thanks to Andrej
Hlinka, which redounded his whole own
property and thanks to American Slovaks
contribution.
7
The Marian column - comes from 1858,
author of the Immaculate sculpture was
A.Belopotocký, carpenter from
Ružomberok. Tree alley - probably comes
from 1888.Secession burgers houses and
craftsmen houses they are typical for this
square, important personalities of Slovak
national history lived here like Dr.V.Šrobár,
J.Burian, R.Dúbravec sr., J.Chládek,
J.Stano, K.Polónyi.
10k
Kultúrny dom A. Hlinku - základný kameň
bol položený 19.6.1927, stavba bola dokončená 30.12.1928 vďaka A.Hlinkovi,
ktorý prispel celým svojím majetkom, ako aj
vďaka zbierke amerických Slovákov.
Podhora najstarsza ulica w Rużomberku.
Znajdują się tu domy znanych słowackich
osobistości: rodziny Makovických,
Houdekovcov. Kiedyś stał tu pałac posła
i wice-przewodniczącego węgierskiego
parlamentu Š. Rakovského.
Mauzoleum A. Hlinki - znajduje się pod
południową nawą kościoła. Jest zabytkiem
naro-dowym,a w latach 1941 - 1945 było
miejscem spoczynku prochów Msgr.
Andreja Hlinki.
RUŽOMBEROK
E77
1
Die Podhora Straße ist die älteste Straße
der Stadt mit den Häusern von
bedeutenden Persönlichkeiten - der Familie
Makovický und der Familie Houdek. Früher
stand hier der Stadtpalast des Š. Rakovský,
des Abgeordneten und Vizepräsidenten
des ungarischen Parlamentes.
BANSKÁ
BYSTRICA
Vlkolínec - Pamiatková rezervácia
ľudovej architektúry a lokalita
zapísaná do Zoznamu svetového
dedičstva UNESCO 11.12.1993.
Nachádza sa tu zrubová dvojpodlažná
zvonica z roku 1770, zrubová studňa
a kostol Navštívenia Panny Márie
z roku 1875. Počas celého roka sa
vo Vlkolínci uskutočňujú rôzne
kultúrno spoločenské podujatia.
Vlkolínec - the natural reservation of
folk architecture which was enlisted
into the List of world natural and
cultural heritage UNESCO
11.12.1993. Here we can find twostoried rustic belfry from year 1770
covered by shingle, the rustic windlass
well 13 meters deep from year 1860
and brick church of Visiting Virgin Mary
from year 1875.
Die Denkmalreservation der
Volksarchitektur, die am 11.12.1993 in
die Liste des Welterbes von UNESCO
eingeschrieben wurde. Hier befinden
sich ein doppelstockiger
Blockglockenturm aus dem Jahr 1770,
ein Blockbrunnen und die Kirche des
Besuchs der Jungfrau Maria bei
Elisabeth aus dem Jahr 1875.
Vlkoliniec - Rezerwat ludowej
architektury wpisany 11.12.1993 r. na
Listę Światowego Dziedzictwa
Kultura-lnego i Przyrodniczego
UNESCO. Znajduje się tu drewniana
dwupoziomowa dzwonnica z 1770 r.,
drewniana studnia i kościół
Nawiedzenia Panny Marii z 1875 r.