D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin

Sygn. akt XI GC 845/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
S., dnia 11 października 2016 r.
Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,
w składzie:
Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska
Protokolant: Karolina Mateja
po rozpoznaniu w dniu 27 września 2016 r. w Szczecinie na rozprawie
sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.
przeciwko A. S. (1)
o zapłatę
I. oddala powództwo,
II. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2417,00 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem
zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt XI GC 845/16
Sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym.
UZASADNIENIE
Pozwem złożonym w dniu 4 listopada 2015 roku do Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie
powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej A. S. (1)
kwoty 14760 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2015 roku i kosztami postępowania. Uzasadniając
żądanie pozwu powódka wskazała, że w dniu 12 maja 2015 roku zawarła z pozwaną umowę, na podstawie której
pozwana zobowiązała się do sporządzenia koncepcji reorganizacji i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...) za
wynagrodzeniem w łącznej kwocie 30750 zł brutto. Powódka podała, że wykonane przez pozwaną opracowanie pod
względem jakości i fachowości wzbudziło u powódki zastrzeżenia. Wskazała, że zleciła (...) Szkole (...) w S. wykonanie
recenzji opracowania, za co zapłaciła 2460 zł. Wskazała, że koncepcja wykonana przez pozwaną nie posiada wartości
merytorycznej, biznesowej i nie posiada wartości implementacyjnych. Wobec nienależytego wykonania zobowiązania
przez pozwaną powódka poniosła szkodę w kwocie dochodzonej pozwem.
Po wydaniu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwana wniosła sprzeciw, żądając oddalenia powództwa
i zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu. Wskazała, że wykonała swoje obowiązki prawidłowo, a powódka nigdy nie
sprecyzowała, jakie są braki w wykonanej przez pozwaną koncepcji, która nie miała stanowić podstawy reorganizacji
– w tym celu miał być sporządzony odrębny dokument. Nadto podniosła, że kwoty wskazane w pozwie nie stanowią
szkody.
Na rozprawie pełnomocnik powoda oświadczył, że umowę stron uznaje za umowę starannego działania, powódka nie
odstąpiła od umowy, natomiast żądanie pozwu ma charakter odszkodowawczy.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 12 maja 2015 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (jako „zamawiająca”) zawarła z
A. S. (1) (jako „wykonawcą”) umowę, której przedmiotem było opracowanie przez wykonawcę koncepcji reorganizacji
i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...). Termin oddania koncepcji strony ustaliły na dzień 26 czerwca 2015 r. W
ramach przedmiotowej umowy (§2) wykonawca zobowiązał się do:
a) wykonania koncepcji z należytą starannością, zgodnie ze stanem swojej wiedzy i umiejętności,
b) wykonania koncepcji zawierającej zbiór analiz i wstępne wytyczne do Projektu Wdrożeniowego, który będzie
kolejnym etapem prac nieobjętym umową, przy czym
c) w ramach zbioru analiz:
- analizy danych demograficznych S.,
- analizy dynamiki rozwoju rynku i kierunków rozwoju,
- analizy sytuacji rynkowej pod kątem galerii handlowych,
- analizy klienta docelowego,
- analizy lokalizacji i możliwości
d) w ramach wstępnych wytycznych;
- architektonicznych dotyczących bryły Galerii,
- branżowych – punktów centrotwórczych, pozyskiwania klientów/najemców,
- komunikacyjnych PR.
Strony uzgodniły, że w związku z realizacją umowy zamawiający zapłaci wykonawcy kwotę 25000 zł powiększoną o
stawkę podatku VAT, płatną w dwóch ratach; pierwsza – zaliczkowa, na kwotę 10000 zł - płatna po otrzymaniu faktury
proforma i druga - po przekazaniu koncepcji, regulująca pozostałą należność w kwocie 15000 zł - w terminie do 7
dni po otrzymaniu faktury proforma, po której wykonawca wystawić miał fakturę VAT, po otrzymaniu przelewu (§4
umowy).
Przed zawarciem umowy strony omawiały zakres koncepcji i jej poszczególnych elementów, określonych w § 2 umowy.
Powódka zdecydowała się powierzyć pozwanej wykonanie koncepcji, gdyż pozwaną polecił pracownik banku, w
którym powódka ubiegała się o kredyt. Powódka nie sprawdziła, jaki jest zakres działalności prowadzonej przez
pozwaną zgodnie z ewidencją działalności gospodarczej.
Strony uzgodniły, że zlecona pozwanej koncepcja będzie mieć charakter wstępny, a po jej opracowaniu, na
podstawie odrębnej umowy i za odrębną płatnością, ustalony zostanie plan wdrożeniowy. Było to spowodowane
doświadczeniami powódki, która dysponowała już sporządzonym przez inny podmiot opracowaniem, a które jednak
- mimo poniesionego kosztu - nie zostało wprowadzone do realizacji. Opracowanie to udostępniono pozwanej do
wykorzystania. Poprzednie opracowania były droższe niż opracowanie pozwanej i o szerszym zakresie. Jednocześnie
dla powódki było jasne, że koncepcja wykonana przez pozwaną nie będzie tego typu dokumentem, jaki załącza się do
wniosku kredytowego – nie będzie to biznesplan z symulacją przychodów i kosztów i innymi analizami finansowymi.
Nie oczekiwano też od pozwanej wizualizacji obiektu po proponowanych zmianach architektonicznych. Pozwana
miała dokonać analizy klienta – sprawdzić, kto obecnie jest klientem centrum, a jaki być powinien. Pozwana miała
zaproponować nowy wizerunek centrum i taką działalność, by centrum wyróżniało się spośród innych centrów
handlowych w S..
Dowód: umowa k.13-14, przesłuchanie reprezentanta powódki D. J. k 144-145, przesłuchanie pozwanej A. S. (1)
k.145-147.
Pozwana jest z wykształcenia architektem, według wpisu w (...) zajmuje się artystyczną i literacką działalnością
twórczą.
Przy wykonywaniu analizy demograficznej pozwana posłużyła się analizą wykonaną przez specjalistów. Analizę (...)
wykonała na podstawie własnych obserwacji, gdyż mieszka w pobliżu i codziennie mija to miejsce. Na tej podstawie
pozwana stwierdziła, że oferta handlowa centrum przyciąga starsze osoby, które są główną klientelą centrum, wobec
czego pomysł pozwanej polegał na tym, by utworzyć w galerii centrum opieki medycznej. Do obserwacji pozwana
zatrudniła pracowników, którzy obserwowali klientelę centrum..
Dowód: wydruk z (...) k. 2, przesłuchanie pozwanej A. S. (1) k.145-147.
W dniu zawarcia umowy pozwana przekazała powódce kwotę 12.300 zł brutto (10.000 zł netto) tytułem pierwszej
raty ustalonego wynagrodzenia.
Bezsporne, a nadto dowód: faktura VAT, k. 35, potwierdzenie przelewu, k. 36.
Sporządzona przez pozwaną koncepcja reorganizacji Galerii Handlowej (...) zaprezentowana została powódce na
spotkaniu, które z uwagi na urlop prezesa zarządu spółki wyznaczono na dzień 16 lipca 2015 roku. Na prezentacji,
na której obecni byli członkowie zarządu powódki, pozwana przedstawiła sporządzony dokument koncepcji oraz
dokonała jej omówienia, odpowiadając również na zadawane pytania. Prezes zarządu powódki D. J. przyjął od
pozwanej dokument koncepcji, zgłaszając w protokole potrzebę jej uzupełnienia o opracowanie profilu klienta
obecnego (handlowego), wskazanie materiałów źródłowych, określenie procentowej struktury profili handlowych i
zaznaczył, że ewentualne dodatkowe uwagi dosłane zostaną drogą elektroniczną w ciągu dwóch dni.
Dowód: protokół przekazania koncepcji k.95 , koncepcja reorganizacji i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...)
k. 13-34, przesłuchanie reprezentanta powódki D. J. k 144-145, przesłuchanie pozwanej A. S. (1) k.145-147.
Po kilku dniach pozwana dokonała uzupełnień, zgodnie ze wskazaniami na spotkaniu i złożyła w sekretariacie fakturę
proforma. Prezes zarządu powódki D. J. oświadczył jednak, że nie przyjmie opracowania, gdyż w jego ocenie nie
spełnia odpowiednich standardów.
W wiadomości poczty elektronicznej z dnia 24 lipca 2016 roku pozwana zwróciła się do D. J. o dookreślenie
standardów jakie ma spełniać koncepcja, ewentualnie wyznaczenie daty spotkania. Zaznaczyła także, że chciałaby
aby powódka była zadowolona z opracowania, a jego treść była dla powódki klarowna. W odpowiedzi złożonej w
tym samym dniu prezes zarządu powódki wskazał, że pozwana powinna wiedzieć jak należy sporządzić koncepcję
za 25 tysięcy zł. Wskazał również, że powódka przekazała uwagi i stanowisko i oczekuje zrealizowania zadania na
odpowiednim poziomie.
W korespondencji poczty elektronicznej z dnia 27 lipca 2016 roku D. J. wskazał, że w związku z informacją
o uzupełnieniu koncepcji prosi o złożenie dokumentacji w sekretariacie powódki. Oświadczył, że po zapoznaniu
się z jej treścią powódka zaproponuje termin spotkania. Pozwana złożyła koncepcję uzupełnioną o profil klienta
obecnego (handlowego), wskazanie materiałów źródłowych i procentową strukturę profili handlowych w drodze
poczty elektronicznej w dniu 4 sierpnia 2016 roku, a także w postaci pisemnej dokumentacji wraz z fakturą proforma
nr 15- (...) na kwotę 18450 zł brutto (15000 zł netto) w sekretariacie powódki w dniu 5 sierpnia 2015 roku.
Dowód: potwierdzenie k. 94, korespondencja poczty elektronicznej k. 96-98 ,
reprezentanta powódki D. J. k. 144-145, przesłuchanie pozwanej A. S. (1) k.145-147.
pismo, k. 104, przesłuchanie
Sporządzony przez powódkę dokument „Koncepcji reorganizacji i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...)” obejmuje
rozdziały:
- informacje identyfikujące zamawiającego,
- zbiór analiz,
- analiza (...),
- sytuacja rynkowa,
- struktura oferty handlowej,
- profil klienta obecnie kupującego w centrum,
- koncepcję reorganizacji i restrukturyzacji,
- wnioski,
-uzupełnienie graficzne,
- wytyczne,
- materiały źródłowe.
W podrozdziale dotyczącym klienta docelowego wskazano osoby starsze (plus aktywności dodatkowe i powiązane
– wnuki, którymi zajmuje się osoba starsza lub dzieci, zajmujące się osobą starszą) oraz klientów korzystających z
marketu P. i P. oraz dbających o zdrowie i formę fizyczną w zapleczu fitness. W profilu klienta obecnie kupującego
wskazano 4 grupy osób – osoby mało zamożne, obecne w tym miejscu od czasów targowiska, zamożni klienci
sklepu (...), osoby dbające o formę fizyczną w obiektach fitness (dla których wskazano propozycję rozszerzenia
oferty w systemie promocji wzajemnej) i klienci korzystający z zakupów internetowych. Wśród proponowanych
zmian wymieniono wprowadzenie zieleni wewnątrz i na zewnątrz obiektu, wprowadzenie oferty zdrowej żywności
(„targ żywności”) i produktów kojarzących się ze zdrowym stylem życia, wprowadzenie na parterze placówki banku,
poczty. Jako funkcję centrotwórczą wskazano obsługę dzienną osób starszych lub chorych oraz aktywizację osób
niepełnosprawnych i starszych, co dawałoby szansę na otrzymanie dofinansowania.
Dowód: koncepcja reorganizacji i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...) k. 13-34.
Pismem z dnia 14 sierpnia 2015 r. powódka poinformowała pozwaną, że nie akceptuje i nie przyjmuje poprawionej
wersji „Koncepcji reorganizacji i restrukturyzacji Galerii Handlowej (...)”, dostarczonej do siedziby spółki w dniu 5
sierpnia 2015 r.
Dowód: pismo z 14.08.2015 r., k. 104.
W dniu 25 sierpnia 2015 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 14760 zł z tytułu odszkodowania w związku
z nienależytym wykonaniem koncepcji reorganizacji i restrukturyzacji Centrum Handlowego (...). Żądana kwota
obejmowała zapłaconą zaliczkę (12300 zł) oraz zwrot uiszczonej kwoty za recenzję (2460 zł).
Tego samego dnia powódka złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych umowy z dnia 12 maja 2015
r. , wskazując, że pozwana wprowadziła ją w błąd co do posiadanych kwalifikacji.
Dowód: wezwanie do zapłaty, k. 52, oświadczenie, k. 106.
We wrześniu 2015 roku pozwana zleciła odpłatnie prof. dr hab. A. G. recenzję koncepcji sporządzonej przez
powódkę. Opiniująca wymieniła szereg usterek koncepcji. We wnioskach tej recenzji wskazano, że opracowanie
powódki nie stanowi opracowania biznesowego o choćby podstawowej wartości merytorycznej i nie posiada
walorów implementacyjnych, a analiza dokumentu wskazuje na brak kompetencji merytorycznych autora koncepcji
i nienależytą staranność w trakcie realizacji zlecenia.
Jednocześnie jednak recenzentka wskazała, że koncepcja reorganizacji i restrukturyzacji zawierała pewne ciekawe
elementy, które jednak dla potrzeb profesjonalnego opracowania biznesowego powinny być bardziej rozwinięte i
osadzone w rzetelnie przeprowadzonej diagnozie sytuacji rynkowej badanego podmiotu.
Za sporządzenie recenzji powódka uiściła kwotę 2460 zł.
Dowód: recenzja k. 37-48, polecenie przelewu, k. 49, faktura VAT, k. 50, przesłuchanie reprezentanta powódki D.
J. k. 144-145, przesłuchanie pozwanej A. S. (1) k.145-147.
W dniu 28 lipca 2016 r. zapadł wyrok w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie
w sprawie o sygn.. akt X GC 889/16 z powództwa A. S. (1) przeciwko (...) sp. z o.o. Przedmiotem żądania A. S. (1) w
sprawie była zapłata drugiej raty wynagrodzenia z tytułu wykonania przez nią przedmioty umowy. Wyrokiem z dnia
28 lipca 2016 r. Sąd zasądził od (...) sp. z o.o. na rzecz A. S. (1) kwotę 18.450 zł.
Niesporne.
W dniu 13.06.2016 r. dr hab. A. P. złożył pisemne oświadczenie, że zapoznał się z koncepcją wykonaną przez
pozwaną i umową stron i stwierdza, że koncepcja ma charakter twórczy i spełnia cel umowy – autorka przedstawiła
ciekawy pomysł, który może pozytywnie wpłynąć na działalność galerii. Koncepcja jest kompletna, zawiera wszystkie
elementy wymienione w umowie, została wykonana z należytą starannością, a zakres i sposób analiz jest adekwatny
do ustalonego wynagrodzenia.
Dowód: oświadczenie k.114
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Powództwo nie jest uzasadnione.
Zgodnie z oświadczeniem pełnomocnika powódki złożonym na rozprawie i treścią pozwu, powódka dochodzi
odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwaną. Podstawą prawną żądania jest więc przepis
art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody, wynikłej z niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest
następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.
Dochodząc roszczenia opartego na powyższym przepisie powódka winna wykazać, że dłużnik nienależycie wykonał
zobowiązanie, że powódka poniosła szkodę i że szkoda powódki pozostaje w normalnym związku przyczynowym z
nienależytym wykonaniem zobowiązania.
Za szkodę powódka w niniejszej sprawie uznawała wypłacenie wynagrodzenia zaliczkowego pozwanej oraz wypłacenie
wynagrodzenia za recenzję, opracowaną na zlecenie pozwanej przez prof. A. G..
W ocenie Sądu Rejonowego tak przedstawione fakty (niesporne w świetle stanowisk stron i materiału dowodowego)
nie mogą być uznane za szkodę, pozostającą w normalnym związku przyczynowym z ewentualnym nienależytym
wykonaniem zobowiązania przez pozwaną.
Związek przyczynowy jest powiązaniem kauzalnym, może łączyć jedynie fakty, przyczynę i skutek, szkoda opiera się
na wartościowaniu skutku, przy uwzględnieniu indywidualnej sytuacji poszkodowanego (por. Zbigniew Radwański,
Zobowiązania - Część Ogólna, Warszawa 1995, str. 93). W niniejszej sprawie przesłanką odpowiedzialności pozwanej
należy uczynić istnienie związku przyczynowego między wykonaniem przez nią zobowiązania (w ocenie powoda w
sposób nienależyty) a obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia za koncepcję i wynagrodzenia za recenzję koncepcji. Te
zdarzenia mają bowiem - zdaniem powoda - powodować uszczerbek w jego majątku. Z tego faktu ma wynikać szkoda
wyrażająca się wydatkowaniem kwoty dochodzonej pozwem.
W rozpoznanej sprawie nie istnieje normalny związek przyczynowy między sposobem, w jaki pozwana wykonała
zobowiązanie, a obowiązkiem zapłaty I raty wynagrodzenia. Zapłata tego wynagrodzenia nie może być uznana za
szkodę.
Testem dla istnienia związku przyczynowego między faktem, który jest przyczyną a faktem, który jest skutkiem, jest
wyeliminowanie z łańcucha zdarzeń przyczyny; jeżeli w takiej sytuacji skutek zaistniałby, to rozpatrywane fakty nie
pozostają w relacji przyczynowej. W niniejszej sprawie zapłata zaliczki w ogóle nie jest konsekwencją wykonania przez
pozwaną zobowiązania w sposób nienależyty, jako że wykonanie zobowiązania nastąpiło później. Inaczej mówiąc,
niezależnie od tego, czy pozwana wykonałaby swoje zobowiązanie w sposób oczekiwany przez pozwaną czy też nie,
obowiązek zapłaty zaliczki istniał wcześniej, bo wynikał z zawartej przez strony umowy. Jednocześnie ewentualne
stwierdzenie faktu nienależytego wykonania zobowiązania w świetle żadnego przepisu nie daje prawa do żądania
zwrotu zapłaconego wynagrodzenia. Takie żądanie jest uprawnione w przypadku uzasadnionego odstąpienia od
umowy, jednakże pełnomocnik powódki wyraźnie wykluczył na rozprawie taką podstawę faktyczną powództwa, toteż
Sąd nie mógł o niej wyrokować.
Ponadto fakt, który powód określa jako szkodę, czyli zapłata pozwanej pierwszej raty wynagrodzenia nie jest szkodą.
Szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym, a tym stanem,
jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Majątek zaś jest ogółem aktywów i pasywów. Rodzaj
szkody majątkowej w postaci straty (damnum emergens) polega na zmniejszeniu majątku poszkodowanego wskutek
zdarzenia, z którym związana jest czyjaś odpowiedzialność. Dla ustalenia istnienia oraz wysokości szkody w postaci
straty stosuje się metodę dyferencjacyjną, polegającą na porównaniu rzeczywistego stanu majątku poszkodowanego
przed zdarzeniem sprawczym ze stanem istniejącym po tym zdarzeniu. Gdy majątek jest niższy od stanu sprzed
zdarzenia sprawczego, wówczas poszkodowany poniósł szkodę w postaci straty, natomiast gdy majątek jest taki
sam lub wyższy, oznacza to, że poszkodowany nie poniósł szkody. Przed wykonaniem zobowiązania przez pozwaną
powódka obowiązana była do zapłaty pierwszej raty wynagrodzenia, jej czynną stronę majątku stanowiła różnica
między aktywami a tym między innymi zobowiązaniem. Powódka zapłaciła wynagrodzenie, zatem zmniejszyły się jej
aktywa, ale jednocześnie zmniejszyły się pasywa (wygasł dług). Po wykonaniu zobowiązania przez pozwaną nie zaszła
żadna następna zmiana w stanie majątku powódki. W dalszej kolejności należy wskazać, że szkoda – jak to utrwalono
w piśmiennictwie prawniczym – jest wszelkim uszczerbkiem w dobrach lub interesach prawnie chronionych, który
poszkodowany doznał wbrew własnej woli (por. Zbigniew Radwański, Zobowiązania - Część Ogólna, Warszawa 1995,
str. 97, Witold Czachórski, Zobowiązania Zarys Wykładu, Warszawa 1994). Jako wyjątek od uszczerbku doznanego
wbrew woli poszkodowanego można wskazać wydatki poniesione w celu zapobieżenia zwiększeniu się szkodzie lub
na jej naprawieniu (por. także A. S. (2), Odszkodowanie za szkodę majątkową, B. 1998, str. 31 - 32). Powódka
płacąc pierwszą ratę wynagrodzenia czyniła to z własnej woli, świadcząc zgodnie z treścią swego zobowiązania, w
okolicznościach nie pozwalających na przyjęcie wyjątku od zasady, że szkodą jest uszczerbek majątkowy poniesiony
wbrew woli poszkodowanego.
Podobne rozważania należy poczynić jeśli idzie o zapłatę wynagrodzenia na rzecz recenzentki koncepcji. Także i tu
powódka świadczyła zgodnie z treścią zaciągniętego zobowiązania, przy czym recenzja nie była obiektywnie potrzebna
do zapobieżenia szkodzie czy jej naprawienia. W istocie recenzja została zamówiona, by powódka mogła utwierdzić
się w przekonaniu o tym, że pozwana nienależycie wykonała zobowiązanie. Nie jest to jednak sytuacja tożsama
z wykonywaniem przez rzeczoznawcę np. wyceny kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu w przypadku sporu co
do wysokości odszkodowania. Wówczas bowiem osoba nie mająca wymaganej wiedzy ma prawo zlecić wycenę, by
oszacować wysokość szkody. W niniejszej sprawie opinia zamówiona przez powódkę nie służyła temu celowi.
W ostatniej kolejności trzeba stwierdzić, że wobec treści zawartej umowy i złożonych przez strony zeznań nie
sposób zarzucić pozwanej, że ta wykonała zobowiązanie nienależycie. Stosunek zobowiązaniowy, który powstał w
wyniku zawartej umowy, przewidywał, że pozwana wykona określony przedmiot, o indywidualnie oznaczonych
przez zamawiającego właściwościach, w zamian za zapłatę określonego wynagrodzenia. Była to więc umowa o
dzieło, stypizowana w art. 627 k.c. Dowodem na nienależyte wykonanie zobowiązania nie jest recenzja sporządzona
przez prof. A. G.. Podkreślenia bowiem wymaga, że koncepcja wykonana przez pozwaną recenzowana była jako
opracowanie biznesowe i głównie z tego powodu recenzentka stwierdziła, że koncepcja nie spełnia standardów
dla tego typu opracowań i nie posiada wartości implementacyjnych. Tymczasem z zeznań stron wynika jasno
(potwierdził to przede wszystkim prezes powódki), że powódka nie oczekiwała opracowania stricte biznesowego, nie
miał to być biznesplan z analizami finansowymi. Nie miał to być też dokument o „walorach implementacyjnych”,
skoro strony zgodnie stwierdziły, że podstawą reorganizacji miał być odrębny dokument, sporządzony później, na
podstawie koncepcji (projekt wdrożeniowy wspomniany w § 2b umowy). W istocie oczekiwania powódki, wyrażone
w samej umowie i w trakcie zeznań, muszą być uznane za spełnione. Powódka otrzymała dokument, zawierający
w sensie formalnym wszystkie elementy, wskazane w umowie. Odmowa przyjęcia opracowania podyktowana była
subiektywnymi odczuciami pozwanej o innym – niż oczekiwany – efekcie prac powódki, podczas gdy oczekiwania
te nie zostały dość jasno nakreślone na etapie zawierania umowy. W trakcie przesłuchania przedstawiciel powódki
nie potrafił sprecyzować, na czym polegały jego wymagania, wspominając niejasno o „koncepcji wizerunkowej”,
zmianie najemców czy pozyskiwaniu nowych najemców. Jak wynika z zeznań pozwanej, pewne „badania”,
których brak zarzuciła powódka, zostały wykonane. Nawet jeśli odbiegały one pod względem metodologicznym
od standardów czy oczekiwań powódki, doprowadziły pozwaną do określonych wniosków. Wbrew twierdzeniom
powódki opracowanie pozwanej zawiera odpowiedź na pytanie, kto obecnie jest klientem centrum, a kto być powinien
po zmianach. Zastrzeżenia wyrażone przez prof. G. wskazują, że oceniała ona koncepcję tak, jakby miało to być
opracowanie biznesowe, podczas gdy z zeznań pozwanej, potwierdzonych pośrednio zeznaniami przedstawiciela
powoda wynika, że w istocie celem i zamiarem stron przy zawieraniu umowy było wymyślenie przez pozwaną
nowej wizji prowadzenia centrum handlowego, tak, by wyróżniało się ono spośród innych galerii w S.. Taki
pomysł powódka niewątpliwie otrzymała: sprowadza się on do wprowadzenia takich punktów, które umożliwiałyby
„zagospodarowanie” osób starszych – opieka medyczna oraz aktywizacja seniorów – z jednoczesnym poszerzeniem
oferty dla osób zainteresowanych zdrowym i aktywnym trybem życia; od strony wizerunkowej zaproponowano
zmiany wizualne (zieleń) oraz zmianę nazwy centrum. To, czy pomysł okazałby się trafiony, czy też nie, można
byłoby oceniać dopiero po wprowadzeniu go w życie, niemniej jednak jako „ciekawy” ocenił go nie tylko pracownik
naukowy, wypowiadający się na piśmie na prośbę pozwanej, ale też działająca na zlecenie powódki prof. G., której nie
można przypisać nadmiernego obiektywizmu, skoro zarzuca pozwanej nawet grzechy niepopełnione – przykładowo
wskazuje, iż pozwana nie odniosła się do istnienia obiektu o bardzo zbliżonej nazwie, mimo, iż fragment dotyczący
tej kwestii znajduje się w koncepcji i jest zaproponowana zmiana nazwy, która według pomysłu pozwanej miałaby
nawiązywać do słowa „witalność”.
Twierdzenia pozwanej co do niskiej jakości, czy nawet bezużyteczności dzieła były bezprzedmiotowe w sytuacji,
gdy pozwana jednoznacznie wykluczyła dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi (w tym odstąpienie od umowy). Z
tego względu pominięto dowód z opinii biegłego, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia (art. 227 k.p.c.) Nawet bowiem
ustalenie, że pozwana wykonała dzieło nienależycie nie mogłoby prowadzić do uwzględnienia powództwa.
Należy jeszcze odnieść się do przedstawionego przez powódkę dokumentu – oświadczenia o uchyleniu się od skutków
oświadczenia woli – umowy zawartej z pozwaną, jako złożonego pod wpływem błędu. Powódka nie wskazała, że żąda
zwrotu wynagrodzenia jako świadczenia nienależnego w związku z odpadnięciem podstawy prawnej świadczenia (art.
410 k.c.) po uchyleniu się przez nią od skutków prawnych umowy. Niemniej jednak, nawet gdyby taka podstawa
faktyczna została przez powódkę nakreślona, powództwo również musiałoby podlegać oddaleniu. W oświadczeniu
wskazano, że pozwana wprowadziła powódkę w błąd co do swoich kompetencji. Zgodnie z art. 84 § 1 k.c. w razie
błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli
jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest
tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub
mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Wskazywany przez
powódkę błąd nie jest błędem co do treści czynności prawnej, skoro, jak wskazano w oświadczeniu, dotyczy on
kwalifikacji pozwanej. Ponadto trzeba stwierdzić, że opisywane przez przedstawiciela okoliczności zawarcia umowy
nie pozwalają przyjąć, iż błąd wywołała pozwana. Powódka zdecydowała się powierzyć pozwanej wykonanie koncepcji
na podstawie „polecenia” pozwanej przez pracownika banku. Powódka nie dokonała żadnej własnej weryfikacji
kwalifikacji pozwanej, podczas gdy już dane dostępne w (...) wskazują, że pozwana zajmuje się artystyczną i literacką
działalnością twórczą, a nie badaniem rynku, doradztwem biznesowym itp.. Z kolei dane dostępne w Internecie
pozwalają łatwo sprawdzić, że pozwana jest z wykształcenia architektem, a nie ekonomistą. Wobec tego trudno
zapewnienia pozwanej o tym, że posiada kompetencje do wykonania umowy albo że wykonywała już tego typu
opracowania uznać za wprowadzające w błąd – pozwana uznała, że posiada wystarczające kompetencje, by wymyślić
dla powódki nowy sposób prowadzenia galerii handlowej, a powódka zdecydowała się powierzyć wykonanie tak
określnego dzieła osobie niesprawdzonej. O błędzie, pozwalającym w świetle art. 84 § 1 k.c. odstąpić od umowy, nie
może być w sprawie mowy.
Z powyższych względów powództwo oddalono.
Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów.
Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, a i w ocenie Sądu nie budziły one żadnych wątpliwości co do ich
autentyczności. Za prawdziwe – w zakresie faktów, a nie ocen – uznano też zeznania stron.
W pkt II sentencji wyroku rozstrzygnięto o koszach postępowania, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108
k.p.c. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić
przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Pozwana wygrała proces w całości, a jej koszty to wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2 400 zł – ustalone
na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za
czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu - Dz. U. z 2013 r., poz. 461 t.j.) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od
pełnomocnictwa.
ZARZĄDZENIE
1. (...)
2. (...)
3. (...)