speed limiters in the motor vehicle ograniczniki

Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 15, No. 3 2008
SPEED LIMITERS IN THE MOTOR VEHICLE
Jacek czyski, Filip Skibiski, Andrzej Wierzejski
Instytut Transportu Samochodowego
ul. Jagielloska 80, 03-301 Warszawa, Poland
tel.:+48 22 8113231, fax: +48 22 8114062
e-mail: [email protected]
Abstract
The paper presents current requirements for the installation of the speed limiters in the motor vehicles. The speed
limiter is the equipment, which activity is the limitation of the maximum vehicle speed to the earlier assumed value.
The first tests of the devices for technical limitations of the vehicle speed started in the 70's decade of the XX century.
The limitation of speeds was introduced, above all, considering the contemporary fuel crisis and the need to decrease
the expenditure of fuel. In the year of 1992, being guided by the results of performed road traffic safety research,
European Commission decided about the applying Directive 92/6, for the first time initiating obligation to install
speed restrictive equipment ( SLD - „speed limitation devices”) in the vehicles of the heaviest categories.
Tests of the speed limiter for the needs of manufacturer are carried out in the Institute of Automobile Transport in
accordance with the demands of Regulations 89 EKG of the United Nations, together with the later changes. Tests of
this type are carried out on trucks, which are the subject of the homologation procedure.
There are test conditions listed for using DATRON firm device to test speed limiter installed in the HGV. The graphs
illustrate relationships between driving speed and time. There is also an analysis of the test results to sum up the paper.
Keywords: transport, vehicles,safety, fuel consumption, speed limiters
OGRANICZNIKI PRDKOCI W POJEDZIE SAMOCHODOWYM
Streszczenie
W pracy przedstawiono aktualne wymagania dotyczce instalowania ogranicznika prdkoci w pojazdach
samochodowych. Ogranicznik prdkoci jest to urzdzenie, którego funkcj jest ograniczenie maksymalnej prdkoci
pojazdu do ustalonej wartoci. Pierwsze próby technicznego ograniczania prdkoci pojazdów pojawiy si w latach
siedemdziesitych ubiegego stulecia. Ograniczenie prdkoci byo wprowadzone przede wszystkim ze wzgldu na
ówczesny kryzys paliwowy oraz potrzeb zmniejszenia zuycia paliwa. W 1992 roku kierujc si rezultatami
przeprowadzonych bada bezpieczestwa ruchu drogowego Komisja Europejska zdecydowaa o przyjciu Dyrektywy
92/6 wprowadzajcej po raz pierwszy obowizek wyposaania w urzdzenia ograniczajce prdko (SLD - „speed
limitation devices”) pojazdy najciszych kategorii.
Badania ogranicznika prdkoci dla potrzeb producenta wykonuje si w Instytucie Transportu Samochodowego
zgodnie z wymaganiami Regulaminu 89 EKG ONZ wraz z póniejszymi zmianami.Badania tego typu wykonuje si na
samochodach ciarowych podlegajcym homologacji.
Podano warunki bada ogranicznika prdkoci zainstalowanego w samochodzie ciarowym za pomoc
urzdzenia firmy DATRON. Wykresami zilustrowano zalenoci prdkoci jazdy od czasu. Prac zakoczono analiz
wyników bada.
Sowa kluczowe:transport, pojazdy samochodowe, bezpieczestwo,zuyciepaliwa, ograniczniki prdkoci
1. Wstp
Ogranicznik prdkoci jest to urzdzenie, którego funkcj jest ograniczenie maksymalnej
prdkoci pojazdu do ustalonej wartoci.
Pierwsze próby technicznego ograniczania prdkoci pojazdów pojawiy si w latach
siedemdziesitych ubiegego stulecia. Ograniczenie prdkoci byo wprowadzone przede
wszystkim ze wzgldu na ówczesny kryzys paliwowy oraz potrzeb zmniejszenia zuycia paliwa.
W 1992 roku kierujc si rezultatami przeprowadzonych bada bezpieczestwa ruchu drogowego
J. czyski, F. Skibiski, A. Wierzejski
Komisja Europejska zdecydowaa o przyjciu Dyrektywy 92/6 1 wprowadzajcej po raz pierwszy
obowizek wyposaania w urzdzenia ograniczajce prdko (SLD - „speed limitation devices”)
pojazdy najciszych kategorii. Ograniczniki prdkoci naleao instalowa do pojazdów
nastpujcych kategorii:
- pojazdy zaprojektowane i zbudowane w celu przewozu osób o liczbie miejsc wikszej ni osiem
nie liczc miejsca kierowcy o maksymalnej masie cakowitej powyej dziesiciu ton. W jzyku
technicznym oznaczao to wszystkie pojazdy nalece do tzw. kategorii homologacyjnej 2 M3,
których maksymalna masa cakowita przekraczaa 10000 kg. Takie pojazdy naleao wyposay
w urzdzenia techniczne o maksymalnej nastawionej prdkoci 100 [km/h],
- pojazdy zaprojektowane i zbudowane w celu przewozu towarów o maksymalnej masie
cakowitej powyej 12000 kg. Oznaczao to wszystkie pojazdy nalece do tzw. kategorii
homologacyjnej N3. Odpowiednie urzdzenia pokadowe powinny byy zapewni, i
rzeczywista prdko pojazdu nie przekraczaa 90 [km/h]. Ponadto, majc na wzgldzie
ówczesny poziom technologiczny nakazano, i maksymalna prdko ustawiona
w urzdzeniach nie powinna przekroczy 85 [km/h]. Jednoczenie zezwolono krajom
czonkowskim UE na zaostrzenie powyszych limitów w stosunku do pojazdów
przeznaczonych do przewozu towarów niebezpiecznych 3 i zarejestrowanych na ich terytorium.
Z wymienionego obowizku wyczone zostay: pojazdy si zbrojnych, obrony cywilnej, stray
poarnej oraz innych sub ratunkowych oraz si odpowiedzialnych za utrzymanie porzdku
publicznego.
Tab. 1. Zakres stosowania Dyrektywy 92/6/EWG
Tab. 1. Scope of 92/6/EEC Directive application
Data pierwszej rejestracji pojazdu
Po 31 grudnia
1993
Najpóniej od:
1 stycznia 1994
Od 1 stycznia 1988
do31 grudnia 1993
Uywane w ruchu midzynarodowym
Uywane wycznie w ruchu
krajowym
1 stycznia 1995
1 stycznia 1996
W momencie wprowadzenia pierwszych powszechnych norm prawnych, dotyczcych
ograniczenia prdkoci najciszych pojazdów uytkowych w 1992r., zaczto rozwaa
moliwo poszerzenia wymaga o lejsze kategorie pojazdów silnikowych. W rezultacie
w 2002r. zatwierdzono rozszerzenie Dyrektywy 92/6 (powstaa Dyrektywa 2002/85),
przewidujc wyposaenie pojazdów w urzdzenia ograniczajce prdko 4, take pojazdy
nalece do nastpujcych kategorii:
- M3 o maksymalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej dziesi ton, tak, aby rzeczywista
prdko pojazdu nie przekraczaa 100 [km/h],
- M2, w ten sposób, aby rzeczywista prdko pojazdu nie przekraczaa 100 [km/h],
- N2 w ten sposób, aby rzeczywista prdko pojazdu nie przekraczaa 90 [km/h].
Od 1 stycznia 2008r. w obrbie Unii Europejskiej wymaganiom wyposaenia w urzdzenia
ograniczenia prdkoci podlegaj nastpujce pojazdy:
- autobusy - maksymalna prdko nie moe przekroczy prdkoci 100 km/h,
- samochody ciarowe - maksymalna prdko nie moe przekroczy prdkoci 90 km/h,
1
Dyrektywa Rady nr 92/6/EWG z dnia 10 lutego 1992, w sprawie montau oraz stosowania urzdze ograniczajcych prdko
pojazdów silnikowych okrelonych kategorii na terenie Wspólnoty.
2
Wedug Dyrektywy Rady nr 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 w sprawie ujednolicenia ustawodawstwa Pastw Czonkowskich
dotyczcego zatwierdzania typu pojazdów mechanicznych i ich przyczep.
3
Przyp. autora: na podstawie przepisów Umowy europejskiej, dotyczcej midzynarodowego przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych, sporzdzonej w Genewie dnia 30 wrzenia 1957 r., ze wszystkimi zmianami (ADR).
4
Dyrektywa 2002/85/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 5 listopada 2002 uzupeniajca Dyrektyw Rady 92/6/EWG, w
sprawie montau oraz stosowania urzdze ograniczajcych prdko pojazdów silnikowych okrelonych kategorii na terenie
Wspólnoty.
270
Speed Limiters in the Motor Vehicle
-
-
-
-
cigniki samochodowe - maksymalna prdko nie moe przekroczy prdkoci 90 km/h,
samochody specjalne - maksymalna prdko nie moe przekroczy prdkoci 90 km/h.
Powysze wymaganie nie dotycz nastpujcych pojazdów:
si zbrojnych, obrony cywilnej, stray poarnej oraz innych sub ratunkowych oraz si
odpowiedzialnych za utrzymanie porzdku publicznego,
zabytkowych,
nierozwijajcych, ze wzgldów konstrukcyjnych, prdkoci wikszej ni wymagane,
uywanych do prowadzenia bada naukowych na drogach,
przeznaczonych wycznie do robót publicznych na obszarach miejskich,
pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1988r.,
autobusów o maksymalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 10000 kg zarejestrowanych po
raz pierwszy przed dniem 1 padziernika 2001r.,
samochodów ciarowych o maksymalnej masie cakowitej wikszej ni 3500 kg, ale
nieprzekraczajcej 12000 kg zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 padziernika
2001r.,
cigników samochodowych o maksymalnej masie cakowitej wikszej ni 3500 kg, ale
nieprzekraczajcej 12000 kg zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 padziernika
2001r.,
samochodów specjalnych o maksymalnej masie cakowitej wikszej ni 3500 kg, ale
nieprzekraczajcej 12000 kg zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 padziernika
2001r.,
samochodów ciarowych o maksymalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3500 kg.
cigników samochodowych o maksymalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3500 kg,
samochodów specjalnych o maksymalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3500 kg.
N2
Do 5 t
Od 3.5 do 7.5 t
Od 7.5 do 12 t
Od 5 do 10 t
Kategoria
M3
Maksymalna
masa cakowita
Maksymalna
masa cakowita
M2
Do 5 t
N2
M3
Od 3.5 do 7.5 t
Od 7.5 do 12 t
Od 5 do 10 t
Najpóniej
M2
Data pierwszej rejestracji pojazdu
Od 1 stycznia 2005
Uywane w ruchu
Uywane wycznie w ruchu
midzynarodowym
krajowym
1 stycznia 2005 5
1 stycznia 2005
1 stycznia 2005
Data pierwszej rejestracji pojazdu
Od 1 padziernika 2001
do31 grudnia 2004 6
Najpóniej
Kategoria
Tab. 2. Zakres stosowania Dyrektywy 2002/85/WE
Tab. 2. Scope of 2002/85/WE Directive application
Uywane w ruchu
midzynarodowym
Uywane wycznie w ruchu
krajowym
1 stycznia 2006
1 stycznia 20075
1 stycznia 2006
1 stycznia 2007
5
Termin obowizywania moe zosta przesunity przez kraj czonkowski maksymalnie do dnia 1 stycznia 2008r.
Dotyczy pojazdów speniajcych warunki techniczne w zakresie emisji spalin, zawarte w dyrektywie Komisji 2001/27/WE z dnia
10 kwietnia 2001 r., dostosowujcej do postpu technicznego dyrektyw Rady 88/77/EWG w sprawie zblienia ustawodawstw
Pastw Czonkowskich odnoszcych si do dziaa, jakie maj zosta podjte przeciwko emisji zanieczyszcze gazowych
i
pyowych przez silniki wysokoprne stosowane w pojazdach oraz emisji zanieczyszcze gazowych z silników z wymuszonym
zaponem napdzanych gazem ziemnym lub gazem pynnym stosowanych w pojazdach.
6
271
J. czyski, F. Skibiski, A. Wierzejski
Urzdzenia ograniczenia prdkoci objte s obowizkiem homologacji typu i musz spenia
wymagania techniczne ustanowione w dyrektywie nr 92/24/EWG z póniejszymi zmianami (lub
w regulaminie EKG ONZ Nr 89 z póniejszymi zmianami). Jednake wszystkie pojazdy
zarejestrowane po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 2005r. mog nadal by wyposaone
w urzdzenia ograniczenia prdkoci, które speniaj tylko wymogi techniczne ustanowione przez
waciwe wadze krajowe danego Pastwa Wspólnoty Europejskiej.
2. Zasada dziaania ogranicznika prdkoci
Sposób realizacji ograniczenia prdkoci pojazdu róni si technicznie w zalenoci od ukadu
zasilania (Rys. 1).
Rys. 1. Zasada dziaania ogranicznika prdkoci pojazdu
Fig. 1. Functional principles of the vehicle speed limiter
Legenda:
Elektronicznie sterowany ukad zasilania silnika
ZS funkcja ograniczania prdkoci realizowana przez ECU,
Tradycyjny ukad zasilania silnika,
ZS brak ECU (lub funkcja ograniczania prdkoci nie jest realizowana przez ECU),
G
przetwornik w ukadzie napdowym, tachograf elektroniczny, tachograf cyfrowy,
K
kierowca,
ECU elektroniczny modu sterujcy ukadu zasilania silnika,
ESL elektroniczny modu sterujcy ogranicznika prdkoci,
A
elektromechaniczny czon wykonawczy ogranicznika prdkoci,
P
pompa wtryskowa, ukad pompowtryskiwaczy lub wtryskiwaczy common-rail (tylko w ukadzie
elektronicznym),
V
- prdko pojazdu,
i
- sygna elektryczny o wartoci zalenej od prdkoci pojazdu,

- pooenie pedau przyspiesznika,
U
- elektryczny sygna sterujcy,
€
- pooenie dwigni (elementu sterujcego) mechanicznego czonu wykonawczego.
Terms used:
Electronically controlled fuel supply system of the CI engine - speed limiting function conducted by ECU,
Traditional fuel supply system of the CI engine - no ECU (or speed limiting function is not conducted by ECU),
G
- converter (transducer) in the power transmission system, electronic tachograph , digital tachograph,
K
- driver,
ECU - engine fuel supply system electronic control module,
ESL - speed limiter electronic control module,
A
- speed limiter electromechanical executing element,
P
- injection pump, system of injector-pumps or common-rail injectors (only in the electronic system),
V
- vehicle speed (velocity),
272
Speed Limiters in the Motor Vehicle
i

U
€
-
electric signal of a value dependent on the vehicle’s speed,
acceleration pedal position,
electric control signal,
position of the mechanical executing element lever (control element)
Sygna - i - zaleny od prdkoci pojazdu - V - pochodzi z przetwornika umieszczonego
w ukadzie napdowym (np. skrzyni biegów), tachografu elektronicznego lub tachografu cyfrowego.
W momencie osignicia zaprogramowanej w pamici urzdzenia ECU lub ESL wartoci sygnau
i - (odpowiadajcej nastawionej prdkoci maksymalnej) nastpuje aktywacja odpowiedniego
programu. W przypadku elektronicznie sterowanego ukadu zasilania jest to odpowiednie
wysterowanie za pomoc sygnau - U - pompy wtryskowej - P - (pompowtryskiwaczy lub ukadu
common-rail).
W przypadku tradycyjnego ukadu zasilania nastpuje aktywacja za pomoc sygnau - U elektromechanicznego elementu wykonawczego - A - wczonego pomidzy ukad pedau
przyspiesznika, a element wpywajcym na wysterowanie pompy wtryskowej - P - lub ukadu
pompowtryskiwaczy. Element - A - pomimo intencji kierowcy „cigncego” lub „pchajcego” np.
na porednictwem linki lub drka dwigni sterujc pompy wydua jednoczenie link bd
skraca lub wydua drek sterujcy, uniemoliwiajc wysterowanie pompy w kierunku wikszej
dawki paliwa.
Na Rys. 2 przedstawiono najczciej stosowane urzdzenie ograniczenia maksymalnej
prdkoci pojazdu instalowane w tradycyjnym ukadzie zasilania. Drek sterujcy, poruszany
przez kierowc poczony jest z dwigni pompy za porednictwem linki, elementu
wykonawczego ogranicznika. W zalenoci od rodzaju poczenia istnieje moliwo skracania
lub wyduania drka sterujcego. Taki ukad pocze pozwala na swobodne operowanie przez
kierowc pedaem przyspieszenia bez odczuwania dodatkowych si w ukadzie.
Powyszy schemat dotyczy urzdze stanowicych wyposaenie wtórne pojazdów, chocia we
wczesnej fazie technologicznej producenci pojazdów montowali analogiczne urzdzenia jako
wyposaenie seryjne.
W najnowszych rozwizaniach w przypadku pojazdów cikich stosuje si waciwie
cakowicie ukady w peni sprzone z elektronicznym ukadem zasilania i trudno jest wyodrbni
elementy odpowiedzialne za ograniczanie prdkoci pojazdu.
Dziaanie ogranicznika prdkoci jest zwizane z now generacj elektronicznych pedaów
gazu, w których ukad elektroniczny zastpi tradycyjn link.
Oprócz urzdzenia ograniczenia maksymalnej prdkoci pojazdu coraz czciej stosuje si
ograniczniki prdkoci umoliwiajce kierowcy ustawienie dowolnej prdkoci jazdy pojazdu
(Vadj). Ogranicznik prdkoci tego typu zwykle pozwala kierowcy równie na samodzielne
ustalenie prdkoci maksymalnej pojazdu, której nie chce on przekroczy pod warunkiem, e
bdzie ona mniejsza od prdkoci Vmax.
Rys. 2. Urzdzenia stosowane przy tradycyjnym sposobie zasilania silnika ZS (Groeneveld, Elson)
Fig. 2. Devices used with traditional fuel supply system of the ZS engine (Groeneveld, Elson)
273
J. czyski, F. Skibiski, A. Wierzejski
3. Badanie ogranicznika
wg. Reg. 89 EKG ONZ
prdkoci
z
wykorzystaniem
przyspieszenia
pojazdu
Celem wykonania badania jest ocena skutecznoci dziaania ogranicznika prdkoci na
podstawie wyznaczonej krzywej prdkoci chwilowej pojazdu w funkcji czasu V = (t) Rys. 3.
Pojazd poruszajcy si z prdkoci o 10 km/h mniejsz ni prdko ustalona (Vset) naley
przyspieszy do prdkoci maksymalnej (Vmax) poprzez pen aktywacj urzdzenia sterujcego
przyspieszeniem pojazdu. Dziaanie na to urzdzenie naley utrzymywa przez co najmniej 30 s
po ustabilizowaniu si prdkoci (Vstab) pojazdu. Badanie jest przeprowadzone prawidowo
wówczas, gdy prdko ustabilizowana (Vstab) osignita przez pojazd nie przekracza wartoci
prdkoci ustalonej (Vset). Dopuszcza si odchylenie wynoszce 5% wartoci Vset lub 5 km/h
w zalenoci, od tego która z tych wartoci jest wiksza. Po osigniciu prdkoci ustabilizowanej
prdko Vmax nie moe by wiksza od Vstab o wicej ni 5%, za zmiana prdkoci w czasie
V = f(t) nie moe by wiksza ni 0,5 m/s2, przy pomiarze w odstpach czasu co 0,1 s. Prdko
ustabilizowana powinna by osignita w cigu pierwszych 10 s. Po osigniciu ustalonej
prdkoci Vset warto prdkoci nie moe si zmienia o wicej ni 4% Vstab lub 2 km/h za
zmiana prdkoci w czasie nie moe by wiksza ni 0,2 m/s2, przy pomiarze w odstpach czasu
co 0,1 s.
Rys. 3. Zaleno chwilowej prdkoci pojazdu od czasu V = f(t) wg. Reg. 89 EKG ONZ
Fig. 3. Relation between momentary vehicle speed and time V = f(t) acc. to Reg. 89 UN-ECE
Legenda
Vmax - maksymalna prdko osigana przez pojazd,
Vset - ustalona prdko pojazdu przy jego poruszaniu si w ustabilizowanych warunkach,
Vstab - prdko ustabilizowana - rednia arytmetyczna prdkoci obliczana w czasie nie krótszym ni 20 s, po upywie
pierwszych 10 s pomiaru Vm i Vn (gdzie m - maksymalna, n - minimalna prdko kadej kolejnej amplitudy).
Vmax - maximum speed attained by a vehicle,
Vset - stable vehicle speed while driving in the stabilised conditions,
Vstab - stabilised speed - average speed calculated in the time not shorter than 20 s, after the first 10 s elapsing of the
Vm and Vn measurement (where m - maximum, n - minimum speed of each following amplitude).
Badania ogranicznika prdkoci dla potrzeb producenta wykonuje si w Instytucie Transportu
Samochodowego zgodnie z wymaganiami Regulaminu 89 EKG ONZ wraz z póniejszymi
zmianami. Badania tego typu wykonuje si na samochodach ciarowych podlegajcym
homologacji. Poniej przedstawiono przykad takiego badania na samochodzie ciarowym marki
274
Speed Limiters in the Motor Vehicle
RENAULT typu 24FP kategorii N32. Badania ogranicznika prdkoci przeprowadzono za pomoc
urzdzenia pomiarowego firmy CORRSYS-DATRON skadajcego si z gowicy pomiarowej
L-400 i stacji aktywizacji pomiarów DAS-2A. Po skalibrowaniu urzdzenia i zamontowaniu go na
pojedzie dokonano pomiaru prdkoci chwilowej w odstpach czasu 0,1 s zgodnie
z wymaganiami regulaminu 89 EWG ONZ. Prdko ustabilizowana Vstab = 85,5 km/h osignita
przez pojazd podczas badania nie przekroczya wartoci prdkoci maksymalnej ustalonej przez
ogranicznik prdkoci Vset = 90 km/h.
30
27
28
,5
24
25
,5
,5
22
21
,5
19
18
,5
16
15
,5
13
12
9
,5
10
6
7 ,5
3
4 ,5
0
90
88
86
84
82
80
78
76
74
72
70
1 ,5
V [m /s]
Zale
no chwilowej prdkoci pojazdu od czasu V = f(t)
t [s]
Rys. 4. Zaleno chwilowej prdkoci pojazdu od czasu uzyskana podczas bada
Fig. 4. Relation between momentary vehicle speed and time obtained during tests
Na podstawie przeprowadzonych bada stwierdzono, e ogranicznik prdkoci zainstalowany
w pojedzie marki RENAULT typu 24FP kategorii N3 dziaa prawidowo.
Literatura
[1] Dyrektywa Rady nr 92/6/EWG z dnia 10 lutego 1992, w sprawie montau oraz stosowania
urzdze ograniczajcych prdko pojazdów silnikowych okrelonych kategorii na terenie
Wspólnoty.
[2] Dyrektywa 2002/85/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 5 listopada 2002
dostosowujca do postpu technicznego Dyrektyw Rady 92/6/EWG, w sprawie montau
oraz stosowania urzdze ograniczajcych prdko pojazdów silnikowych okrelonych
kategorii na terenie Wspólnoty.
[3] Dyrektywa Rady nr 92/24/EWG z dnia 31 marca 1992 roku dotyczca urzdze
ograniczajcych prdko lub podobnych wewntrznych systemów ograniczania prdkoci,
poszczególnych kategorii pojazdów mechanicznych.
[4] Dyrektywa Rady nr 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 w sprawie ujednolicenia
ustawodawstwa Pastw Czonkowskich dotyczcego zatwierdzania typu pojazdów
mechanicznych i ich przyczep.
[5] Dyrektywa Rady 88/77/EWG z dnia 3 grudnia 1987 r. w sprawie zblienia ustawodawstw
Pastw Czonkowskich odnoszcych si do dziaa, jakie maj by podjte w celu
zapobiegania emisji zanieczyszcze gazowych z silników Diesla w pojazdach.
[6] Dyrektywa Komisji 2001/27/WE z dnia 10 kwietnia 2001 r., dostosowujca do postpu
technicznego dyrektyw Rady 88/77/EWG w sprawie zblienia ustawodawstw Pastw
Czonkowskich odnoszcych si do dziaa, jakie maj by podjte w celu zapobiegania
emisji zanieczyszcze gazowych z silników Diesla w pojazdach.
[7] Dyrektywa Rady 91/542/EWG z dnia 1 padziernika 1991 r. dostosowujca do postpu
technicznego Dyrektyw Rady 88/77/EWG z dnia 3 grudnia 1987 r. w sprawie zblienia
275
J. czyski, F. Skibiski, A. Wierzejski
ustawodawstw Pastw Czonkowskich odnoszcych si do dziaa, jakie maj by podjte
w celu zapobiegania emisji zanieczyszcze gazowych z silników Diesla w pojazdach.
[8] Dyrektywa Rady 96/96/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie zblienia ustawodawstw
Pastw Czonkowskich dotyczcych bada przydatnoci do ruchu drogowego pojazdów
silnikowych i ich przyczep, (z póniejszymi zmianami).
[9] Umowa europejska, dotyczca midzynarodowego przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych, sporzdzona w Genewie dnia 30 wrzenia 1957 r., ze wszystkimi zmianami
(ADR).
[10] Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity - Dz. U. Nr 58
z 2003 r. poz. 515, z póniejszymi zmianami).
[11] Regulamin nr 89 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych
(EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczce homologacji.
[12] Skibiski, F., Ograniczniki prdkoci pojazdu w transporcie samochodowym, Biuletyn ITS
I kwarta 2005 roku.
[13] Opracowanie ITS dla potrzeb stacji kontroli pojazdów pod Patronatem ITS.
276