D - Sąd Apelacyjny w Białymstoku

Sygn.akt III AUa 563/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 października 2012r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)
Sędziowie: SA Władysława Prusator-Kałużna
SO del. Dorota Zarzecka
Protokolant: Barbara Chilimoniuk
po rozpoznaniu w dniu 24 października 2012 r. w Białymstoku
sprawy z wniosku S. L. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.
o wysokość emerytury
na skutek apelacji wnioskodawcy S. L. (1)
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych
z dnia 20 marca 2012 r. sygn. akt III U 154/12
oddala apelację.
Sygn. akt III AUa 563/12
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Inspektorat w O. decyzją z dnia 24 stycznia 2012 roku, wydaną
na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił S. L. (1) przeliczenia wysokości
emerytury.
S. L. (1) w odwołaniu od powyższej decyzji wniósł o jej zmianę i przeliczenie mu wysokości emerytury z
uwzględnieniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia 206,88%, przyjętego uprzednio do wyliczenia
wysokości renty.
Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania,
wyrokiem z dnia 20 marca 2012 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych
decyzją z dnia 9 maja 1983 roku przyznał S. L. (1) prawo do renty inwalidzkiej. Do ustalenia podstawy wymiaru
renty przyjęto wynagrodzenie uzyskane przez wnioskodawcę w okresie 4 kwartałów 1990 roku. Ustalony z tego
okresu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 206,88%. Obliczeń dokonano na podstawie zaświadczenia o
zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 28 stycznia 1991 roku. W dniu 25 stycznia 2010 roku S. L. (1) wystąpił
z wnioskiem o przyznanie mu prawa do emerytury. Podczas weryfikacji dokumentów, organ rentowy zwrócił się do
pracodawcy S. L. (2) - Wojewódzkiej (...) - z prośbą o przeanalizowanie kwoty wynagrodzenia za I kwartał 1990
roku wskazanej w zaświadczeniu z dnia 28 stycznia 1991 roku. Wojewódzka (...) w O. w piśmie z dnia 22 lutego
2010 roku wskazała, że zgodnie z kartoteką wynagrodzeń i listami płac S. L. (1) otrzymał w pierwszym kwartale
1990 roku wynagrodzenie w wysokości 1.983.031 złotych, w drugim kwartale 4.118.300 złotych, w trzecim kwartale
6.269.560 złotych i w czwartym kwartale – 10.606.500 złotych. Ponadto otrzymał on dodatkowe wynagrodzenie
roczne za 1990 rok w wysokości 1.794.900 złotych, nieujęte w poszczególnych kwartałach 1990 roku. W oparciu o
powyższą informację, organ rentowy dokonał obliczeń wynagrodzenia S. L. (1) za poszczególne kwartały 1990 roku,
dodając do kwot wskazanych w piśmie pracodawcy z dnia 22 lutego 2010 roku po ¼ dodatkowego wynagrodzenia
rocznego wypłaconego S. L. (1). Wobec powyższego, decyzją z dnia 24 lutego 2010 roku, przyznano S. L. (1) prawo
do emerytury. Do wyliczenia wysokości emerytury organ rentowy przyjął podstawę wymiaru renty, przy czym
ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury powinien wynieść 189,66%, nie zaś 206,88%. Organ
rentowy stwierdził, że jest to najkorzystniejszy wariant obliczenia emerytury, gdyż wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru emerytury obliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych wyniósł 63,10%, a z 20 najkorzystniejszych lat
41,97%. Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy przy ustalaniu wysokości emerytury S. L. (1) przyjął, że w
1990 roku otrzymał on wynagrodzenie w łącznej kwocie 24.772.291 złotych. Zatem, jak wynika z dokumentacji
zgromadzonej w aktach rentowych, organ rentowy, ustalając wysokość emerytury wnioskodawcy przyjął, że uzyskał
on wyższe wynagrodzenie (24.772.291 złotych), niż wtedy, gdy ustalał wysokość renty (22.587.900 złotych). Obniżenie
wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury w porównaniu ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru
renty wynikało z pomyłki, która pojawiła się w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 28 stycznia 1991 roku, a dotyczyła wysokości
wynagrodzenia przeciętnego w gospodarce uspołecznionej za I kwartał 1990 roku. W zaświadczeniu tym wpisano,
że wynagrodzenie to wynosiło 731.214 złotych, a prawidłowo powinno zostać wpisane 2.193.642 złote. Natomiast
kwota wpisana w zaświadczeniu - 731.214 złotych - stanowiła przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Takie zaniżenie
wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej za I kwartał 1990 roku spowodowało zawyżenie
wskaźnika wysokości podstawy wymiaru za I kwartał, a w konsekwencji za cały okres przyjęty do wyliczenia podstawy
wymiaru świadczenia. Na skutek tego błędu obliczono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty 206,88%. Nadto
zaświadczenie Rp-7 z dnia 28 stycznia 1991 roku zawierało także inne nieprawidłowości. Po złożeniu przez S. L.
(2) wniosku o emeryturę organ rentowy obliczył wysokość świadczenia zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem był to wariant
najkorzystniejszy dla wnioskodawcy. Emerytura S. L. (2) nie była obliczona według wskaźnika 206,88%, stąd też
Sąd Okręgowy uznał, że do wnioskodawcy nie znajduje zastosowania zasada ochrony praw nabytych oraz orzeczenie
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 marca 2012 roku, stwierdzające niezgodność art. 114 ust. 1a ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z Konstytucją. Sąd Okręgowy
nie analizował wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy uzyskanego w (...) w W., z Zespołu Elektrowni w O.,
Budowlanej Spółdzielni Pracy w O. oraz (...) w O., uznając, że zaskarżona decyzją z dnia 24 stycznia 2012 roku w
żaden sposób nie odnosi się do wynagrodzenia uzyskiwanego przez wnioskodawcę w czasie zatrudnienia w powyżej
wymienionych okresach, a nadto ustalenie wysokości wynagrodzenia z tych okresów nie miałoby żadnego znaczenia
dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, bowiem S. L. (2) wnosił o ustalenie wysokości wskaźnika podstawy
wymiaru świadczenia tak, jak wskaźnika wysokości podstawy renty. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na
podstawie art. 47714§ 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.
S. L. (2) zaskarżył powyższy wyrok w całości. Z treści apelacji wynikało, iż wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku i
przeliczenie mu wysokości emerytury przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 206,88%.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja nie jest zasadna.
Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski. Sąd Apelacyjny
w całości aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i ustalenia
poczynione przez Sąd Okręgowy przyjmuje za swoje.
W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, iż S. L. (1) decyzją z dnia 9 maja 1983 roku miał przyznane prawo do
renty inwalidzkiej, której wysokość organ rentowy obliczył przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru
206,88%. Wskaźnik ten został wyliczony wskutek przyjęcia do ustalenia podstawy wymiaru renty wynagrodzenia
uzyskanego przez wnioskodawcę w okresie 4 kwartałów 1990 roku wskazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i
wynagrodzeniu wystawionym przez pracodawcę w dniu 28 stycznia 1991 roku. Następnie decyzją z dnia 24 lutego
2010 roku przyznano S. L. (1) prawo do emerytury. W celu wyliczenia wysokości świadczenia przysługującego
wnioskodawcy, organ rentowy przyjął podstawę wymiaru renty, przy czym ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru emerytury powinien prawidłowo wynosić 189,66%. Stąd też kwestią sporną w niniejszej sprawie było, czy
wysokość aktualnie przyznanej S. L. (1) emerytury może zostać obliczona w oparciu o wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru renty wynoszący 206,88%.
Organ rentowy wyliczył wysokość emerytury S. L. (1) na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu ubezpieczeń społecznych. W myśl tego przepisu podstawę wymiaru
emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi podstawa
wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w
okresie następującym po ustaleniu prawa do renty, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 5. Jednakże organ rentowy nie
mógł do wyliczenia wysokości podstawy wymiaru emerytury przyjąć wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty
206,88%, ponieważ w trakcie analizy akt rentowych ustalono, że wskaźnik ten został obliczony w błędnej wysokości.
Błąd organu rentowego przy wyliczeniu wysokości wskaźnika podstawy wymiaru renty był spowodowany, jak
słusznie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy, pomyłką, która pojawiła się w zaświadczeniu
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wystawionym przez pracodawcę w dniu 28 stycznia 1991 roku, dotyczącą
wysokości wynagrodzenia przeciętnego w gospodarce uspołecznionej za I kwartał 1990 roku. Stąd też słusznie organ
rentowy wyliczył prawidłowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, przyjmując do jego wyliczenia
prawidłowe kwoty. Organ rentowy prawidłowo zastosował powyżej cytowany art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy, obliczając
wysokość emerytury przy uwzględnieniu wysokości podstawy wymiaru renty, z tym że skorygował własne błędne
wyliczenia.
Odnosząc się do twierdzeń wnioskodawcy należy wskazać, że omyłkowe wyliczenie przez organ rentowy
nieprawidłowej wysokości wskaźnika podstawy wymiaru renty na 206,88% nie mogło automatycznie skutkować
wyliczeniem emerytury z uwzględnieniem tego samego wskaźnika. Sam fakt, że wnioskodawca otrzymywał rentę
inwalidzką w błędnie obliczonej wysokości nie może skutkować obowiązkiem organu rentowego błędnego wyliczeniu
wysokości emerytury. Wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy z roku 1990 roku przyjętego do wyliczenia wysokości
świadczenia wynikała z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych.
W stosunku do S. L. (1) nie mogła znaleźć zastosowania zasada ochrony praw nabytych, ponieważ wysokość
emerytury została wyliczona po raz pierwszy. Nie sposób uznać, że wnioskodawca w niniejszej sprawie nabył prawo do
wyliczenia wysokości świadczenia przy przyjęciu wskaźnika 206,88%. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego
ugruntowane jest stanowisko, że zasada ochrony praw nabytych, zakazująca arbitralnego znoszenia lub ograniczenia
praw podmiotowych, nie oznacza nienaruszalności przyznanych praw emerytalnych, ani nie wyklucza wprowadzenia
regulacji mniej korzystnych wtedy, gdy przemawiają za tym istotne zasady, normy lub wartości konstytucyjne.
Ponadto zasada ochrony praw nabytych nie ma zastosowania do praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie, a także
praw niemających oparcia w założeniach porządku konstytucyjnego obowiązującego w dacie orzekania. Zatem w
przypadku S. L. (2) zasada ochrony praw nabytych obejmuje prawo do konkretnego sposobu obliczania emerytury
– przy uwzględnieniu podstawy wymiaru renty – natomiast nie obejmuje matematycznego sposobu wyliczenia
wysokości świadczenia, tym bardziej, że wysokość renty była wyliczona nieprawidłowo. Ponieważ emerytura S. L.
(2) nie była obliczona według wskaźnika 206,88%, stąd też słusznie Sąd Okręgowy uznał, że do wnioskodawcy nie
znajduje zastosowania orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 marca 2012 roku stwierdzające niezgodność
z Konstytucja art. 114 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.