Analiza tygodnia - eksperci.kj.org.pl

Nr 45/2009 (02.11.2009-08.11.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Uwaga! Oferta współpracy dla ekonomistek i ekonomistów na ostatniej stronie!
ANALIZA TYGODNIA
IS
Nowa ustawa o finansach publicznych w kontekście JST
W tym tygodniu prezentujemy zmiany przewidziane w nowej ustawie o finansach publicznych
(dalej ufp) z 27.08.09 – w szczególności zajmiemy się zmianami dotyczącymi jednostek samorządu
terytorialnego. Ustawie tej towarzyszą tzw. przepisy wprowadzające, tzn. harmonogram
określający wdrożenie nowych przepisów w życie. Większość zmian zacznie obowiązywać już od 1
stycznia 2010 roku, jednak dla kilku artykułów okres ten jest późniejszy i został rozciągnięty
między latami 2010 a 2014.
Zmiany dla samorządów dotyczą budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz uchwał
budżetowych, natomiast całkowitą nowością jest wprowadzenie przepisów o wieloletniej
prognozie finansowej, a także instytucja wydzielonego rachunku dochodów dla
samorządowych jednostek budżetowych prowadzących działalność na podstawie przepisów
ustawy o systemie oświaty.
Z dniem wejścia w życie przedmiotowej ustawy zaczynają obowiązywać przepisy dotyczące
wydzielonego rachunku dochodów dla samorządowych jednostek budżetowych działających na
podstawie ustawy o systemie oświaty. Wprowadzając takie rozwiązania ustawodaca wyszedł
naprzeciw postulatom zgłaszanym przez samorządowców i opinię publiczną. Zgodnie z art. 223
nowej ustawy o finansach publicznych jednostki samorządowe będą mogły gromadzić dochody
pochodzące w szczególności ze spadków i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki
budżetowej oraz z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie
albo użytkowaniu jednostki budżetowej. W ust. 2 tego artykułu przewidziano, że organ
stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określi w szczególności jednostki budżetowe,
które będą gromadzić dochody, źródła z których te dochody będą gromadzone oraz przeznaczenie
tych dochodów (dochody wraz z odsetkami nie będą mogły być przeznaczone na finansowanie
wynagrodzeń osobowych), sposób i tryb sporządzania planu finansowego dochodów i wydatków
nimi finansowanych oraz dokonywania zmian w tym planie, jak i ich zatwierdzania.
Znajdujące się na wydzielonym rachunku środki finansowe na dzień 31 grudnia będą podlegały
odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do 5 stycznia
następnego roku. Gromadzenie dochodów na takich rachunkach będzie możliwe od początku 2011
r. (art. 121 ust. 10 Pwufp).
Również od 1 stycznia przyszłego roku zaczynają obowiązywać przepisy nadające nowy kształt
uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego. Do najważniejszych zmian w tym
zakresie należy na pewno przyjęcie nowych terminów w zakresie uchwalenia takiej uchwały.
Zgodnie z nowymi przepisami (art. 239 ufp) powinno ono nastąpić przed rozpoczęciem roku
budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie później niż do dnia 31 stycznia
roku budżetowego (dotychczas do 31 marca roku budżetowego). W przypadku naruszenia
powyższego terminu, regionalna izba obrachunkowa, do ostatniego dnia miesiąca lutego roku
budżetowego (dotychczas do 30 kwietnia roku budżetowego), ma obowiązek ustalenia budżetu
jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych.
Nowa ustawa o finansach publicznych, w art. 242, wprowadza zasadę zrównoważenia
budżetu jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wydatków bieżących. Rozwiązanie to
ma przyczynić się racjonalnej gospodarce finansowej i polega na tym, że wykonane wydatki
bieżące nie będą mogły być wyższe nić dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat
ubiegłych i wolne środki. Pewien wyjątek został przewidziany na wypadek sytuacji, w której
zadania bieżące realizowane są ze środków UE, bowiem wtedy wykonane wydatki bieżące będą
Nr 45/2009 (02.11.2009-08.11.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
mogły być wyższe niż powołane kryteria, jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań
bieżącychze środków UE w przypadku, gdy kwota ta nie została przekazana w danym roku
budżetowym.
Kolejna zmiana dotyczy ustalania indywidualnego wskaźnika zadłużenia dla jednostek samorządu
terytorialnego. Wskaźnik ten będzie ustalany na podstawie art. 243 ufp. Przepis ten jest wynikiem
postulatów zgłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego - w tym na Komisji Wspólnej
Rządu i Samorządu Terytorialnego - o zniesienie obecnych limitów zadłużenia, ich zdaniem
nieadekwatnychich do faktycznej zdolności kredytowej jednostek. Nie wdając się w szczegółowy
opis warto wspomnieć tylko, że nowa konstrukcja z jednej strony znosi ograniczenia wiążące dziś
jednostki samorządu terytorialnego o znacznym potencjale rozwojowym, dla których zaciąganie
nawet znacznych zobowiązań finansowych może być instrumentem bieżącej polityki rozwojowej,
z drugiej zaś – dyscyplinuje jednostki, których wysokie obciążenie dochodów spłatami zobowiązań
nakazuje dużą ostrożność przy zaciąganiu nowych kredytów i pożyczek.
Bardzo interesującym rozwiązaniem wprowadzonym przez nową ustawę o finansach publicznych,
jest instytucja wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Przepisy art.
226-232 ufp przewidują stworzenie instrumentu wieloletniego planu finansowego w jednostkach
samorządu terytorialnego, w postaci wieloletniej prognozy finansowej, przyjmowanej w drodze
uchwały organu stanowiącego.
Zgodnie z art. 226 ufp Wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla
każdego roku ojętego prognozą co najmniej:
1. dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym
na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;
2. dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku oraz wydatki majątkowe
budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
3. wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
4. przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;
5. przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu
zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;
6. kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego w tym relację, o której mowa w art. 243
(przepis dot. indywidualnego wskaźnika zadłużenia dla jednostek samorządu
terytorialnego), oraz sposób sfinansowania spłaty długu;
7. objaśnienia przyjętych wartości.
W wydatkach o których mowa powyżej, uwzględnia się również kwotę wydatków bieżących
wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia (chodzi tutaj o
limity wydatków w poszczególnych latach i limit zobowiązań) oraz kwotę wydatków na
wynagrodzenia i składki od nich naliczane oraz wydatki związane z funkcjonowaniem organow
jednostki samorządu terytorialnego.
Wieloletnia prognoza finansowa obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech
kolejnych lat. Okres ten nie może być jednak krótszy niż okres, na jaki przyjęto limity wydatków w
poszczególnych latach (art. 227 upf). Będzie to zatem prognoza krocząca, czyli uzupełniana na
kolejny rok budżetowy, tak by każdorazowo obejmowała rok budżetowy i co najmniej 3 kolejne
lata. W myśl art. 122 ust. 2 Pwufp uchwałę w sprawie wieloletniej prognozy finansowej organ
stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala po raz pierwszy nie później niż uchwałę
budżetową na rok 2011.
opracowanie: Tomasz Lechowicz
Nr 45/2009 (02.11.2009-08.11.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
WYDARZENIA TYGODNIA
Pojawiła się szansa na dodatkowe wsparcie publiczne na rozwój lotnisk
regionalnych w Polsce. 3 listopada weszło w życie rozporządzenie
Ministra Rozwoju Regionalnego sprawie udzielania pomocy na inwestycje
w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów
operacyjnych, które implementuje decyzję KE w tej sprawie. Część
pieniędzy z programów operacyjnych samorządy będą mogły w ramach
bezzwrotnego dofinansowania lub dokapitalizowania (wkład pieniężny
lub nieruchomości) przeznaczyć na rozwój infrastruktury lotniskowej
oraz potrzebnego sprzętu. Pomoc może wynieść do 76% dofinansowania
dla dużych regionalnych lotnisk (np. Kraków-Balice), jak również do
100% dla małych regionalnych portów lotniczych.
I
Dofinansowanie
dla lotnisk
regionalnych
Dla krakowskiego lotniska może być to duża szansa na szybszą rozbudowę tym bardziej, że niedawno samorząd województwa otrzymał od
Ministerstwa Obrony ponad 30 ha.
Rozporządzenie MRR: tutaj
Jak podaje prasa regionalna, w Ministerstwie Infrastruktury trwają
konsultacje nad pobudzeniem inwestycji i rozwojem żeglugi
śródlądowej. Jest to początek realizacji wytycznych dokumentu pt.
„Kierunki rozwoju żeglugi śródlądowej w Polsce: założenia do strategii
na lata 2007-2013” (tutaj), jak również założeń polityki transportowej
UE. Rozmowy toczone są także z Czechami i Słowacją, które miałyby
uczestniczyć w budowie kanału łączącego dorzecza Odry, Dunaju i Łaby,
który we wspomnianym dokumencie wymieniony jest jako brakujące, a
konieczne połączenie europejskich wodnych dróg śródlądowych (tutaj).
Dyskutowany jest także powrót do koncepcji budowy Kanału Śląskiego
mającego biec od Wisły w rejonie Oświęcimia do portu rzecznego w
Koźlu na Odrze. Zarówno jeden, jak i drugi kanał umożliwiałyby
Małopolsce dostęp szlakami rzecznymi do Morza Czarnego, Morza
Północnego oraz do zachodniej części Morza Bałtyckiego.
Kraków portem?
Najważniejsze w dyskutowanych propozycjach jest to, że propozycje
opracowywane są zgodnie z dokumentem strategicznym i co cieszy
jeszcze bardziej, powstaje realny pomysł zagospodarowania nieco
zaniedbanej dziedziny jaką jest żegluga śródlądowa wykorzystywana w
celach transportowych.
Polskie szlaki śródlądowe (wg WE Wiking): tutaj
Wojewoda małopolski wytypował ponad 7 ha nieruchomości o łącznej
wartości ok. 12 mln zł w Bochni i Zakopanem, które skarb państwa ma
przekazać Krakowskiemu Parkowi Technologicznemu. KPT planuje
nieruchomości sprzedać, zaś pozyskane w ten sposób środki przeznaczyć
na wkład własny przy aplikowaniu o fundusze europejskie. Administracja
publiczna nie może wspierać Parku finansowo; konieczne więc jest
rozwiązanie pośrednie jak w tym przypadku.
Wsparcie
Krakowskiego
Parku
Technologicznego
Nr 45/2009 (02.11.2009-08.11.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Do dwunastosobowego grona Pełnomocników Prezydenta Miasta Krakowa
dołączy wkrótce trzynasty: ds. Marki Kraków. Dotychczasowi
Pełnomocnicy powołani zostali do spraw: Inwestycji Strategicznych,
Młodzieży, Kultury, Osób Niepełnosprawnych, Ochrony Informacji
Niejawnych, Bezpieczeństwa Imprez Sportowych i Miejskich Imprez
Masowych, Prawnych, Rozwoju Przedsiębiorczości, Funduszy i
Mechanizmów
Finansowania
Inwestycji,
opracowania
Studium
Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta
Krakowa, Turystyki, Systemu Zarządzania Jakością.
Pełnomocnik ds.
Marki Kraków...
UWAGA!
Katedra Analiz Regionalnych KJ poszukuje ekonomistek i ekonomistów do współpracy w
charakterze analityków. Mile widziane zainteresowanie zarządzaniem publicznym i rozwojem
regionalnym, oraz gotowość pracy pro publico bono. Osoby zainteresowane prosimy o
wysłanie CV na adres Barometru (poniżej).
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Tomasz Sekuła, Jan Strycharz, Maciej Gomółka,
Wojciech Przybylski
analiza tygodnia:
Tomasz Lechowicz
opieka merytoryczna: Bożena Pietras-Goc
koordynacja: Wojciech Przybylski
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
oraz Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● www.kj.org.pl ● [email protected]