Temat : SEKTY CELE LEKCJI WYCHOWAWCZEJ • wskazanie na

Temat : SEKTY
CELE LEKCJI WYCHOWAWCZEJ
wskazanie na różnorodność jako cechę charakteryzującą współczesne społeczeństwa
ukazanie, że duchowość może przybrać inne formy niż przynależność do kościołów
i organizacji religijnych.
• zaprezentowanie mechanizmu manipulacji, omówienie technik panowania nad
umysłem
• próba odpowiedzi na kilka pytań:
- czy przynależność do sekty może być z jakichś względów korzystna?
- kiedy przynależność do sekty jest destrukcyjna?
- co zrobić, kiedy myślimy, że jesteśmy kontrolowani przez sektę?
- co zrobić, kiedy myślimy, że ktoś z osób nam znanych jest kontrolowany przez sektę?
• próba nakreślenia pojęcia „niebezpieczna” sekta
•
•
PRZEBIEG LEKCJI WYCHOWAWCZEJ
1. Podanie religioznawczej definicji sekty. (7 min.)
grupa wyznaniowa (kultowa) wyodrębniona w wyniku radykalnego protestu religijnego
przeciwko doktrynie, kultowi, tradycji obrzędowej bądź strukturze organizacyjnej,
z danej rozwiniętej i zinstytucjonalizowanej religii, z określonego kościoła czy denominacji.
Wskazanie na istotne z punktu widzenia realizacji tematu lekcji elementy definicji. „Sekta”, w
myśl definicji religioznawczej odnosi się jakiejkolwiek organizacji religijnej spełniającej warunki
określone w definicji. Brak jest więc elementu oceny, waloryzowania etycznego i moralnego faktu
jej istnienia i działalności.
Zaprezentowanie definicji ma na celu uzmysłowić różnicę, jaka często istnieje w potocznym
rozumieniu słowa „sekta” a jej zastosowaniem przez nauki humanistyczne.
Wprowadzeniu terminów „Nowe Ruchy Religijne” i „niebezpieczne sekty”. Wspomnienie o
różnorodności charakteryzującej współczesne społeczeństwa.
Terminu „Nowe Ruchy Religijne” używa się dla określenia wewnętrznie zróżnicowanego zespołu
organizacji, z których większość pojawiła się w dzisiejszej postaci, w drugiej połowie naszego
wieku, i które oferują zwykle pewien rodzaj odpowiedzi na fundamentalne pytania natury religijnej,
duchowej i filozoficznej.
Wprowadzenie terminu „duchowość” jako odrębnego od „religijność”. Zwrócenie uwagi na
indywidualny wymiar duchowości w przeciwieństwie do zinstytucjonalizowanej religijności.
Rozróżnienie: transcendentne - immanentne
2. Ćwiczenie : w grupach – proszę się zastanowić i podać takie cechy, które mogłyby
odróżnić organizacje nazywane „niebezpiecznymi sektami” od „sekt” w zaprezentowanej
religioznawczej definicji sekty. (5 min)
Określenie właściwego tematu lekcji : niebezpieczne sekty
proponowane odpowiedzi: cechy „niebezpiecznych sekt” : niewielka liczebność członków,
celowość istnienia, fanatyzm, hierarchia, charyzmatyczne przywództwo, stosowanie technik
manipulacji, wymóg bezwzględnej lojalności i posłuszeństwa, nadrzędność interesu grupy,
destrukcyjność, zależność finansowa adeptów, czarno-biała wizja świata, izolacja;
3. Przedstawienie zestawu zdań, potocznych opinii dotyczących sekt i poprzez to
dokonanie razem z uczniami, wskazania mitów funkcjonujących w świadomości społecznej w
tym obszarze. (5-6 min)
a) sekty to prześladowane mniejszości religijne
b) sekty posługują się technikami kontroli umysłu w celu pozyskania nowych członków.
c) do sekt przystępują ludzie słabi psychicznie.
d) racjonalne myślenie oraz pewność siebie chronią przed przystąpieniem do sekty.
e) nie ma ludzi całkowicie odpornych na manipulację.
f) przystąpienie do sekt jest niedobrowolne.
g) uczestnictwo sektach jest nielegalne.
4. Zaprezentowanie mechanizmu manipulacji, omówienie technik panowania nad
umysłem na przykładach wziętych z kultury.
a) Ćwiczenie „zaciskający się krąg”. (5-6) min.
b) Omówienie opozycji perswazja - manipulacja
- manipulacja jako nieuczciwa technika perswazji
decydują o tym dwie cechy: intencja, z jaką przekazywany jest komunikat i świadomość
odbiorcy pełnej treści komunikatu.
c) techniki stosowane przez sekty: „bombardowanie miłością”, wprowadzanie w poczucie
winy, „pranie mózgu”, wykorzystywanie doświadczeń typu religijnego po to, by uzyskać kontrolę
nad daną osobą
- wskazanie różnicy między oszustwem a kontrolą umysłu:
w przypadku oszustwa osoba, która przystąpiła do danego ruchu, gdy zorientuje się, że
została zmanipulowana, może z niego swobodnie wystąpić (przynajmniej poczuć taką chęć).
d) Czego oczekuje jednostka od wstąpienia do ruchu?/ Co ruch może jej zaoferować?
Konwertyta jest często przekonany o pozytywnych skutkach swojego przystąpienia do ruchu.
(często są to wymierne korzyści – poczucie bezpieczeństwa, zerwanie z nałogami, towarzystwo
innych osób, dochody, poprawa zdrowia).
osoby wstępujące do nowych ruchów religijnych czynią to często z pobudek niereligijnych
pragnąc osiągnąć na przykład, wyższy stopień samorozwoju uczestnicząc w różnego rodzaju
kursach.
Całość (5 – 7 min)
5. Ćwiczenie:
•
co zrobić, kiedy myślimy, że jesteśmy kontrolowani przez sektę?
•
co zrobić, kiedy myślimy, że któraś z osób nam znanych jest kontrolowana
przez sektę?
Uczniowie podzieleni są na cztery grupy. Dwie z nich pracują nad pytaniem pierwszym,
podczas gdy dwie inne, nad drugim. Następnie, wydelegowany przez jedną z nich reprezentant,
przedstawia problem opozycyjnej grupie. (sytuacja, w której ktoś myśli, że jest kontrolowany przez
sektę). Następnie grupa opozycyjna przedstawia swój problem (sytuacja, w której myślimy, że
osoba nam znana jest kontrolowana przez sektę). Po zakończeniu prezentacji pozostałe dwie grupy
zgłaszają uwagi i komentarze do zaprezentowanych scenek. (5-7 min)
6. Podsumowanie
Przedstawienie przez nauczyciela rodzajów kontroli sprawowanych przez sekty (możliwa
współpraca uczniów, jeśli będzie na to czas).
kontrola zachowań
•
•
•
•
ustalenie form codziennej aktywności (relacje z innymi osobami, ubiór, sposób
odżywiania, czas snu, zależność finansowa);
przymus uczestnictwa w zebraniach (rytuałach) w ramach których prowadzona jest
indoktrynacja;
konieczność dzielenia się swoimi przemyśleniami i odczuciami z liderem, informowanie
o wszelkich poczynaniach;
stosowanie systemu kar i nagród w celu modyfikacji zachowania.
kontrola informacji
•
stosowanie oszustwa;
• ograniczenie dostępu do innych źródeł informacji niż te, zalecane przez sektę;
• wzmożona propaganda haseł sekty;
• zachęcanie do szpiegowania pozostałych członków grupy;
• nieetyczne wykorzystywanie spowiedzi;
kontrola myślenia
• zmuszanie do postrzegania rzeczywistości jako „czarno-białej” (to, co w sekcie jest dobre,
właściwe, wszystko, co jest poza nią jest złe i toksyczne);
• posługiwanie się hipnozą w celu wywołania odmiennych stanów świadomości;
• manipulowanie wspomnieniami i wprowadzanie do pamięci zdarzeń, które nigdy nie miały
miejsca;
• odrzucenie krytycznego myślenia.
kontrola emocji
• manipulowanie uczuciami i odczuciami;
• wzbudzanie poczucia winy;
• wzbudzanie poczucia lęku;
• wywoływanie „huśtawki nastrojów”.
Rozdanie informacji z listą nowych ruchów religijnych aktywnie działających w Polsce.
Eileen Barker, Nowe ruchy religijne, Kraków 2002;
Erik Davis, TechGnoza, Poznań 2002;
pod red. Mariusza Gajewskiego SJ, Kontrowersyjne grupy kultowe i sekty, Kraków 2011;
Małgorzata Zawiła, Wykłady z socjologii religii, 2011;
http://www.stopmanipulacji.info/
http://www.youtube.com/watch?v=iQYoHiM-Uko