Sprzedaż środków trwałych – zwolnienie od VAT dostawy towarów

Sprzedaż środków trwałych – zwolnienie od VAT dostawy towarów używanych
Wpisany przez Joanna Patyk
Podatnicy częstą stosują zwolnienia od VAT przy dostawie środka trwałego, który znajduje się
w ich posiadaniu dłużej niż 6 miesięcy i od którego nie odliczyli przy zakupie podatku
naliczonego.
W toku audytów podatkowych szczególnej kontroli podlegają sprzedaż środków trwałych przez
podatnika oraz przesłanki zastosowania zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i
usług (dalej: podatek VAT) takiej sprzedaży.
Częstą praktyką podatników jest stosowanie zwolnienia od VAT do każdej dostawy środka
trwałego, który znajduje się w ich posiadaniu dłużej niż 6 miesięcy oraz od którego nie odliczyli
przy zakupie podatku naliczonego. Takie postępowanie należy uznać za nieprawidłowe.
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej UVAT) określa bowiem
szereg przesłanek, których łączne spełnienie uprawnia do zastosowania przedmiotowego
zwolnienia.
Po pierwsze, zwolnieniu podlega sprzedaż towarów używanych. Przez towary używane
rozumie się natomiast: budynki, budowle lub ich części, jeśli od końca roku, w którym
zakończono budowę tych obiektów minęło 5 lat. Nie ma tutaj znaczenia okres, przez jaki
podatnik dokonujący sprzedaży był ich właścicielem lecz jedynie moment ukończenia budowy.
Odnośnie pozostałych towarów - są one traktowane jak towary używane, jeśli były używane
przez podatnika dokonującego ich dostawy przez co najmniej pół roku. W tym przypadku
decydujące znaczenie ma okres używania przez podatnika, a nie moment wytworzenia.
Podkreślić jednocześnie należy, iż czym innym jest „posiadanie", czym innym zaś „używanie".
Nie zawsze jest bowiem tak, iż środek trwały będący w posiadaniu podatnika jest przez niego
używany. Taka sytuacja wystąpi np. wtedy, gdy podatnik zakupił maszynę, która znajdowała się
1/3
Sprzedaż środków trwałych – zwolnienie od VAT dostawy towarów używanych
Wpisany przez Joanna Patyk
w zakładzie podatnika, ale okazała się zbędna w jego działalności - nigdy więc nie była przez
niego używana mimo fizycznego posiadania.
W powyższym przykładzie zastosowanie zwolnienia od VAT jest nieuprawnione, a prawidłową
stawką tego podatku jest 22%.
Co robić jednak w sytuacji, gdy dany środek trwały został w ramach działalności gospodarczej
wynajęty przez podatnika? Czy wówczas również wystąpi „używanie", o którym mowa w
przepisie UVAT? Niektóre organy podatkowe kwestionują w takim przypadku możliwość
zastosowania zwolnienia od podatku VAT przyjmując założenie, że podmiot dokonujący
dostawy musi być faktycznym użytkownikiem (posiadaczem) rzeczy przez okres co najmniej 6
miesięcy. Takie stanowisko organów podatkowych nie znajduje jednak uzasadnienia w
literalnym brzmieniu przepisu art. 43 ust. 2 pkt 2 UVAT. Z powyższego przepisu nie wynika
bowiem obowiązek osobistego używania towaru przez podatnika. W ramach swojej działalności
podatnik jest uprawniony również do wynajmowania określonych składników swojego majątku.
Takie stanowisko potwierdza Wyrok WSA w Warszawie z 16.4.2007 r., sygn. III SA/Wa
3997/06, zgodnie z którym
„samochód osobowy, przy zakupie
którego odli­czono VAT, a który następnie został oddany w dzierżawę przez właściciela, jest po
okresie 6 miesięcy towarem używanym w rozumieniu przepisów ustawy o VAT".
Ponadto zwolnienie nie przysługuje, jeśli podatnik przed wprowadzeniem do ewidencji środków
trwałych lub w trakcie ich użytkowania poniósł wydatki na ich ulepszenie, w rozumieniu ustawy
o podatku dochodowym, w wysokości co najmniej 30% ich wartości początkowej. Jednocześnie
w związku z tymi wydatkami podatnik ten miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o
kwotę podatku naliczonego od tych wydatków oraz użytkował te towary w okresie krótszym niż
5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych.
Zgodnie z UDPOP i UPDOF ulepszeniem jest przebudowa, rozbudowa, adaptacja lub
modernizacja, jeśli suma wydatków z tego tytułu w danym roku podatkowym przekracza
3.500,00 zł.
2/3
Sprzedaż środków trwałych – zwolnienie od VAT dostawy towarów używanych
Wpisany przez Joanna Patyk
Obowiązek użytkowania towarów w okresie krótszym niż 5 lat należy natomiast interpretować
jako całkowity okres używania towarów do czynności opodatkowanych, nie ograniczając tego
okresu do czasu od dnia ulepszenia. Taki wniosek wynika z literalnego brzmienia przepisu i tak
też interpretują powyższą kwestię organy podatkowe (np. postanowienie Urzędu Skarbowego w
Inowrocławiu z dnia 23 czerwca 2005 r., nr WP-443-44/05).
Zwolnienie dostawy od podatku VAT dotyczy jedynie takich towarów używanych, od których
podatnikowi przy zakupie nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę
podatku naliczonego
. Takie brzmienie przepisu jednoznacznie
wskazuje, iż jest to przesłanka obiektywna: podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia
podatku naliczonego, co nie jest tożsame z tym, że podatnik nie odliczył podatku naliczonego.
W przypadku gdy podatnik mógł dokonać obniżenia podatku należnego o podatek naliczony,
lecz tego nie uczynił (co jest sytuacją prawnie dopuszczalną) zwolnienie dostawy od podatku
VAT nie przysługuje.
3/3