Konstruktywna krytyka - dialog trener

Dolnobrzeska Szkółka Tenisa Stołowego MKS Rokita
Konstruktywna krytyka - dialog trener-zawodnik na treningu i na zawodach
Autor: Maciej Chojnicki
22.12.2012.
Jeśli czytaliście moje dwa wcześniejsze artykuły, to wiecie już jak istotną rolę w sporcie odgrywa sposÃłb
myślenia zawodnika o przyczynach jego sukcesÃłw i porażek.
Wiecie rÃłwnież, że to jakich przyczyn do opisu swojego zachowania będzie używał zawodnik zależy
między innymi od tego, jakiego rodzaju informacje zwrotne będzie otrzymywał od ważnych dla niego
osÃłb, np. od trenera lub rodzicÃłw. Skoro to, co przekazujemy zawodnikowi jest tak istotne może warto
by się zastanowić nad tym, jakiego rodzaju wskazÃłwki mają najbardziej pozytywne skutki, a ktÃłrych
należy unikać. Chciałbym zwrÃłcić uwagę, że poprawianie błędÃłw i instruowanie zawodnika jest rÃłwnie
ważne co nagradzanie go po dobrze wykonanym ćwiczeniu czy wygranym meczu. W dalszej części
artykułu przedstawię najczęściej stosowane przez trenerÃłw formy udzielania wsparcia po nieudanych
występach. Kolejny artykuł będzie poświęcony nagradzaniu zawodnika po osiągnięciu sukcesu.
W lipcu tego roku pracowałem jako trener na obozie w Nowym Targu. Przez dwa turnusy przewinęło się
prawie 200 uczestnikÃłw w rÃłżnym wieku i prezentujących bardzo rÃłżny poziom gry w tenisa stołowego.
Piszę o tym dlatego, że w trakcie treningÃłw i prowadzonych przeze mnie zajęć z psychologii sportu
starałem się dowiedzieć od zawodnikÃłw jak najwięcej odnośnie sposobu w jaki trenują w swoich klubach.
Pytałem o zaangażowanie ich trenerÃłw w prowadzenie zajęć oraz o to, czy są często chwaleni, gdy
udoskonalą ćwiczone zagranie. To, co usłyszałem od dzieci mocno mnie zaniepokoiło. Najczęściej
powtarzające się wypowiedzi wskazywały na to, że trenerzy nie poświęcają swoim zawodnikom
szczegÃłlnie dużo uwagi na treningach, a jeśli już zabierają się za udzielanie wskazÃłwek czynią to w
sposÃłb, ktÃłry przynosi więcej szkody niż pożytku. Instruowanie zawodnikÃłw przez ich trenerÃłw bardzo
często ogranicza się do krytykowania i pokazywania tego, co zostało przez zawodnika wykonane
niepoprawnie. Umiejętność korygowania błędÃłw i nagradzania jest w procesie szkoleniowym nie do przecenienia.
Wiedzą to szczegÃłlnie Ci, ktÃłrzy pracują z najmłodszymi. Mali sportowcy na początku swojej przygody
ze sportem popełniają bardzo dużą ilość błędÃłw. Zresztą bardziej doświadczeni sportowcy ucząc się
nowych zagrań rÃłwnież potrzebują czasu, aby ćwiczony element opanować na wysokim poziomie.
Zadaniem trenera jest udzielanie zawodnikowi takiej informacji zwrotnej, ktÃłra zachęci go do dalszych
ćwiczeń i pokaże mu w jaki sposÃłb może wyeliminować błędy. Warto pamiętać, że porady są najbardziej
skuteczne kiedy spełnionych zostanie kilka warunkÃłw. Informacja zwrotna powinna być odebrana przez
zawodnika jako szczera i wskazywać możliwości dalszego rozwoju. Silnie oddziałuje wskazÃłwka
przekazywana przez ekspertÃłw, cieszących się dużym prestiżem w danej dziedzinie oraz przez osoby
godne zaufania.
SprÃłbujmy wyobrazić sobie sytuacje, w ktÃłrej podczas treningu zawodnik doskonali top-spina z piłki
podciętej. Za każdym razem kiedy nie uda mu się zagrać prawidłowo jego trener podnosząc głos mÃłwi
"Jesteś beznadziejny. Nawet 5-latek nauczyłby się tego szybciej od Ciebie". ZałÃłżmy, że trener udziela
takiej informacji w dobrej wierze prÃłbując w ten sposÃłb zmotywować zawodnika do lepszej gry. W
rzeczywistości zwiększa on napięcie i stres u podopiecznego, ktÃłry czuje się atakowany przez trenera. Co
więcej tego typu "porada" nie pokazuje zawodnikowi co należy zmienić, aby ćwiczone zagranie nabrało
pożądanych kształtÃłw. Powyższy przykład informacji zwrotnej nie dość, że nie wprowadza nic
konstruktywnego dla zawodnika i jego treningu, utwierdza go jedynie w przekonaniu, że nie warto się
starać skoro trener zaszufladkował go jako fatalnego zawodnika, ktÃłry niczego nie jest się w stanie
nauczyć. Tego typu przekazywanie informacji zwrotnej psychologowie nazywają "kontrolującym".
Trenerowi, ktÃłry często karze i krytykuje swoich podopiecznych może wydawać się, że tego typu
praktyki są skuteczne, bo przecież po jego ostrej interwencji na sali robi się cicho i żaden z zawodnikÃłw
mu się nie przeciwstawi. Rzeczywiście z perspektywy trenera prowadzenie zajęć w ten sposÃłb może
wydawać się kuszące jednak ważne, aby pamiętać, że poprzez częste krytykowanie zmniejszamy
przyjemność z uczestnictwa w treningu, a dzieci nie tyle bardziej nas szanują, co bardziej się nas boją.
Kontrolujący styl doradzania wiąże się z większą liczbą negatywnych emocji przeżywanych przez
zawodnika co sprawia, że eliminacja błędÃłw i poprawa jakości gry stają się mniej prawdopodobne.
http://www.tenisstolowy.brzegdolny.pl
Kreator PDF
Utworzono 9 March, 2017, 02:35
Dolnobrzeska Szkółka Tenisa Stołowego MKS Rokita
Drugi sposÃłb, nazwijmy go tu wspierającym (autonomy-supportive), charakteryzuje się skierowaniem
uwagi zawodnika na proces działania i na tych aspektach, ktÃłre wykonane były niepoprawnie lub na
tych, ktÃłre wymagają zmiany w celu osiągnięcia rezultatu. Dzięki temu zawodnik dokładnie wie, co
należy poprawić. Informacja zwrotna to nie tylko rozmowa z zawodnikiem. Czasami wystarczy zwykłe
klepnięcie po plecach, żeby podnieść zawodnika na duchu i dodać energii do treningu. Trener stosujący
wspierający sposÃłb instruowania rozmawia z zawodnikiem spokojnie i z empatią, dokładnie omawiając
na co zwrÃłcić uwagę w dalszej części treningu. Trener nie atakuje swojego zawodnika, nie krzyczy, ani
nie ignoruje jego działań. Dzięki precyzyjnemu omÃłwieniu całej sytuacji, krytyka staje się dla zawodnika
bardziej zrozumiała i jest postrzegana jako uzasadniona. Fakt, że zawodnik wie, dlaczego został przez
trenera pouczony i uznaje słuszność tego pouczenia sprawia, że jego motywacja do poprawy i eliminacji
błędÃłw wzrasta. Szkoleniowiec w udzielanie wskazÃłwek może włączyć samego zawodnika, na przykład
pytając go jak on ocenia swÃłj mecz czy zagranie albo czy uważa, że krytyka lub pochwała udzielona
przez trenera jest słuszna. Dzięki temu zawodnik czuje się ważny i ma poczucie większego wpływu na
swÃłj proces treningowy, a trenerowi pozwala to uniknąć nieporozumień związanych z przekazywanymi
przez niego instrukcjami.
Badania pokazują, że trenerskie podpowiedzi są najbardziej skuteczne (mają wpływ na poprawę
wykonania) wtedy, gdy zawodnik otrzymuje taką poradę jakiej oczekuje (kiedy trener swoją informacją
zwrotną "trafia w dziesiątkę"). Umiejętność odczytania jaka instrukcja w danej chwili jest potrzebna
zawodnikowi może być bardzo ważna w trakcie zawodÃłw, gdy między setami trener ma jedną minutę,
aby przekazać zawodnikowi najważniejsze informacje. Jako, że każdy zawodnik jest inny nie istnieje
niezawodna reguła mÃłwiąca co należy powiedzieć w konkretnej sytuacji. Stąd tak ważna jest relacja
między zawodnikiem i trenerem. Trener dobrze znający swojego zawodnika wie, jakiego rodzaju porady
czy podpowiedzi potrzebuje jego podopieczny.
SposÃłb przekazywania informacji zwrotnej to bardzo ważna trenerska umiejętność. Wpływa na klimat
motywacyjny, w ktÃłrym będą trenować zawodnicy. Feedback może działać wspierająco i motywująco,
zawierać instrukcje jak poprawić złe nawyki lub być krytyką i karaniem bez wskazania możliwych
rozwiązań. Między innymi od tego zależy rÃłwnież czy zawodnicy na długo pozostaną w sporcie czy też
szybciej zrezygnują z dalszych ćwiczeń. Trudno mi sobie wyobrazić osobę, ktÃłra chętnie będzie
uczestniczyła w treningach będąc bez przerwy krytykowana przez trenera. Kolejny artykuł poświęcę na to
jaki wpływ na sportowca ma sposÃłb w jaki jest on nagradzany po udanych występach.
autor: Maciej Chojnicki - student psychologii w SWPS w Warszawie. Trener UKS Return Piaseczno,
wielokrotny medalista Mistrzostw Polski kadetÃłw i juniorÃłw.
Â
http://www.tenisstolowy.brzegdolny.pl
Kreator PDF
Utworzono 9 March, 2017, 02:35